Hoàn Thiện Và Tăng Cường Hiệu Lực Cơ Chế, Việc Thể Chế Hoá Về Xhhhđgd‌

* Ngành Kế hoạch - Đầu tư, Xây dựng, Tài chính

Giúp ƯBND đồng cấp xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có giáo dục, cân đối các chỉ tiêu phát triển với điều kiện để phát triển như : Ngân sách giáo dục cho các cấp kịp thời, đủ định mức, thực hiện chế độ quyết toán đúng quy định, tham mưu đề xuất và thực hiện các định mức, chế độ liên quan đến người dạy, người học.

Bảo đảm các nguồn đầu tư cho giáo dục ngoài ngân sách (von chương trình, mục tiêu, ODA,...), tiến độ tư vấn, thẩm định, triển khai các dự án xây dựng cơ sở vật chất trường học trên địa bàn.

* Các ngành Văn hóa - Thông tin, Thể dục - Thể thao, Du lịch, Y tế, Dân số - Gia Đình và Trẻ Em, Khoa học - Công nghệ

Theo chức năng của các ngành này, họ có thể giúp các trường về việc cung cấp các phương tiện văn hóa phi vật thể, tổ chức các sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, sinh hoạt vui chơi, tập luyện thi đấu thể dục thể thào, tham quan du lịch danh lam thắng cảnh tìm hiểu về đất nước quê hương. Xây dựng môi trường văn hóa, mô hình văn hóa địa phương. Phối hợp với ngành giáo dục tổ chức việc giáo dục bồi dưỡng cho mọi người, cha mẹ học sinh những kiến thức cần thiết về nuôi dạy chăm sóc con cái, phòng ngừa bệnh tật, sức khỏe sinh sản, bảo vệ môi trường, đấu tranh phòng chống tệ nạn xã hội, tội phạm. Nếu có thể đưa các tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất, đời sống...

* Một số ngành khác trong bộ máy Nhà nước như Giao thông, Bưu điện, Điện lực, Công an, Bộ đội biên phòng, Quân đội, Công - nông nghiệp,... tùy theo chức năng và điều kiện cụ thể từng ngành, từng nơi mà có những hình thức phong phú trong công tác XHHHĐGD.

❖ Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị

* Mặt trận Tổ quốc

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 115 trang tài liệu này.

Với việc tập hợp rộng rãi các thành viên gồm các đoàn thể nhân dân, hội quần chúng, những người tiêu biểu của các giai cấp và tầng lớp xã hội, các dân tộc, các tôn giáo, người Việt Nam ở nước ngoài.... có nhiệm vụ vận động, đôn đốc hội viên, đoàn

viên của tổ chức mình thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đồng thời có trách nhiệm "động viên toàn dân chăm lo sự nghiệp giáo dục" [ 9; 56] ,thể hiện bằng việc làm sau: Tập hợp, phản ánh nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân, nhu cầu nhà trường trên mỗi địa bàn để tham gia chủ trương, kế hoạch, giải pháp thực hiện KHHHĐGD,tổ chức tuyên truyền giáo dục động viên để các thành viên trong tổ chức mình nắm và thực hiện tốt các chủ trương về giáo dục ngay trên địa bàn trường đóng, cùng tham gia đóng góp các nguồn lực cho HĐGD của địa phương, tham gia quản lý giáo dục thông qua kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch, chế độ, chính sách... theo chức năng nhiệm vụ của mình, kiến nghị những giải pháp mới, những chế độ chính sách phù hợp với chính quyền các cấp nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển giáo dục trên địa bàn. Gần đây với việc phát động " Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" đã thể hiện thêm mặt tích cực của Mặt trận trong việc huy động các lực lượng toàn xã hội tham gia xã hội hóa hoạt động giáo dục.

* Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (Đoàn TNCSHCM) " Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có trách nhiệm phối hợp với nhà trường giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng; vận động đoàn viên thanh niên gương mẫu trong học tập, rèn luyện và tham gia phát triển sự nghiệp giáo dục". [ 9; 56 ]. Với lực lượng hùng hậu có mặt ở mọi nơi trong và ngoài nhà trường, Đoàn giữ vai trò quan trọng trong các nhà trường và ở địa phương qua việc: Tham gia các hoạt động giáo dục ngay trong nhà trường như giảng dạy, học tập, giáo dục đạo đức học sinh, sinh hoạt ngoại khóa, sinh hoạt hè, hoạt động xã hội, từ thiện... Đoàn đã có nhiều biện pháp tích cực giúp đỡ học sinh nghèo vượt khó, giúp trẻ miền núi, vùng khó khăn được biết chữ (ánh sáng văn hóa hè), là đội xung kích trong công tác phòng chống tệ nạn xã hội, an toàn giao thông, bảo vệ môi trường...

❖ Tổ chức công đoàn các cấp

Công đoàn là tổ chức chính trị- xã hội của giai cấp công nhân và người lao động, có vai trò là trường học quản lý, trường học kinh tế, trường học Chủ nghĩa Cộng sản của công nhân lao động, trong đó mọi đoàn viên đều là thầy và cũng là trò, luôn nổ lực dìu dắt, giúp đỡ lẫn nhau. Công đoàn Việt Nam lại có một vị trí khá đặc biệt: là chỗ dựa vững chắc của Đảng, là sợi dây nối liền Đảng với quần chúng, là cộng tác đắc

lực của Nhà nước, thể hiện ở ba chức năng : giáo dục, chăm lo bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của CNVC-LĐ, tham gia quản lý Nhà nước. Từ những yếu tố trên, công đoàn có khả năng vừa tuyên truyền giáo dục, chuyển tải những chủ trường, đường lôi của Đảng và Nhà nước đến toàn thể CNVC-LĐ có mặt hầu hết ở các cơ quan, đơn vị, tổ chức, đoàn thể xã hội vừa có thể tác động tham mưu với chính quyền để giải quyết thỏa đáng những yêu cầu đúng đắn, lại vừa tham gia giám sát, kiểm tra để bảo đảm tính hợp pháp, công bằng xã hội. Điều này rất cần để thực hiện chủ trương xã hội hóa hoạt động giáo dục.

Thông qua việc phát động các phong trào thi đua yêu nước, phong trào hành động cách mạng, các cuộc vận động... trong CNVC-LĐ, tổ chức công đoàn các cấp đã tạo .được khí thế thi đua học tập nâng cao trình độ mọi mặt, lao động giỏi, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình, cơ quan văn hóa, xây dựng nếp sống mới ở khu dân cư... khá sôi nổi trong mỗi công đoàn cơ sở, đây cũng là mặt tích cực trong việc tham gia công tác XHHHĐGD của tổ chức và đoàn viên công đoàn.

* Hội Phụ nữ các cấp

Phụ nữ chiếm trên 50% dân số và ngày càng khẳng định vị thế của mình trong gia đình và ngoài xã hội qua những đóng góp không nhỏ của phụ nữ trong việc quán xuyến gia đình, chăm lo giáo dục con cái, tham gia hoạt động xã hội, lao động sản xuất phát triển kinh tế... Thông qua các phong trào, các cuộc vận động của các cấp hội, phụ nữ đã và đang có sự góp phần quan trọng trong việc trực tiếp xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, duy trì sĩ số, chống bỏ học ở các cấp học, giáo dục sức khỏe sinh sản, phòng ngừa bệnh tật, phòng chống tệ nạn xã hội cho học sinh, sinh viên

... Đặc biệt với ngành GD - ĐT, nữ giới tham gia rất đông, việc tự học tập rèn luyện nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ, tay nghề, việc tham gia giảng dạy các lớp XMC, PCGD, gương mẫu trong thi đua "Giỏi việc nước, đảm việc nhà", hưởng ứng các phong trào, các cuộc vận động tại địa phương trường đóng... đã thể hiện sự đóng góp khá đa dạng và nhiệt tình của phụ nữ nói chung và Hội phụ nữ các cấp nói riêng trong việc thực hiện chủ trương XHHHĐGD tại địa phương.

* Hội Cựu chiến binh

Phát huy truyền thông "Anh bộ đội cụ Hồ" được rèn luyện trong chiến tranh, được thử thách và tích lũy qua nhiều ngành công tác, hội viên và tổ chức Hội các cấp có uy tín và khả năng tư vấn cho cộng đồng về công tác giáo dục, giáo dục truyền thông, đạo đức, lối sông, ý thức tổ chức kỷ luật cho thanh thiếu niên trong và ngoài nhà trường, cung cấp tư liệu cho nội dung giáo dục lịch sử địa phương, đâu tranh thẳng thắn với những biểu hiện tiêu cực, góp phần xây dựng môi trường xã hội lành mạnh... bản thân từng hội viên còn có thể trực tiếp tham gia các lớp XMC, PCGD. Làm giám thị, bảo vệ ở các trường hoặc có thể mở trường bán công, dân lập, tư thục...

* Gia đình và dòng tộc:

Cha mẹ hoặc người giám hộ có trách nhiệm nuôi dưỡng, chăm sóc, tạo điều kiện cho con em hoặc người được giám hộ, được học tập rèn luyện, tham gia các hoạt động của nhà trường. Mọi người trong gia đình có trách nhiệm xây dựng gia đình văn hóa, tạo môi trường thuận lợi cho việc phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ của con em, người lớn tuổi có trách nhiệm giáo dục, làm gương cho con em, cùng nhà trường nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục" [9; 54]. Gia đình là tế bào của xã hội là cái nôi thân yêu nuôi dưỡng cả đời người, là môi trường quan trọng giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách. Cùng với gia đình, các dòng tộc họ đã trở thành nhân tố tích cực chăm lo giáo dục các thành viên vì danh dự, truyền thống, niềm tự hào của dòng họ và cũng vì tình cảm mang tính huyết thông.

Gia đình Việt Nam có cấu trúc cơ bản là gia đình nhiều thế hệ đây là điều kiện thuận lợi để phát huy, duy trì sức mạnh của dòng tộc trong việc chăm lo giáo dục con cháu và tham gia XHHHĐGD.

❖Cá nhân, các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp, cơ sở SXKD

Đây là lực lương làm đa dạng hóa các nguồn lực hỗ trợ cho giáo dục, họ tham gia XHHHĐGD với nhiều hình thức phong phú: làm cố vân cho các hoạt động giáo dục ở gia đình, nhà trường, cộng đồng (những cá nhân có uy tín như nhân sỹ trí thức, cán bộ hưu trí, già làng, trưởng bản, trưởng tộc họ...), đóng góp xây dựng trường lớp, xây dựng các loại quỹ, học bổng, tài trơ các hoạt động giáo dục trong và ngoài nhà trường, tạo điều kiện cho nhà trường tổ chức các cuộc tham quan, thực tập, hướng

nghiệp (các cơ sở SXKD) và thu nhận học sinh, sinh viên tốt nghiệp ra trường...trong số họ còn là những Việt kiều , những cá nhân, tổ chức xã hội, kinh tế ở nước ngoài có tâm huyết với giáo dục, có thiện cảm với Việt Nam, họ có thể đóng góp vật chất, tài chính, cũng có thể giúp khôi phục lại một số nghề truyền thống, một giá trị văn hóa phi vật thể... khai thác từ đấy những ảnh hưởng tích cực cho giáo dục cũng là việc nên làm để đẩy mạnh XHHHĐGD.

* Hội cha mẹ học sinh

Cha mẹ học sinh có quyền: "Tham gia các hoạt động giáo dục theo kế hoạch của nhà trường; Tham gia các hoạt động của cha mẹ, người giám hộ của học sinh do nhà trường tổ chức" [ 9; 55]. Để khai thác tiềm năng của lực lượng cha mẹ học sinh, tạo sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình trong việc giáo dục học sinh, ngày 21/2/1992 Bộ GD-ĐT đã ra Quyết định số 278/QĐ ban hành Điều lệ Hội CMHS. Qua đó vị thế Hội đã được khẳng định và Hội có thế mạnh trong việc tuyên truyền, phổ biến những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục và đào tạo trong hội viên và nhân dân; vận động cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội cùng với nhà trường: quản lý tốt việc học tập của con em khi ở nhà, chăm lo giáo dục đạo đức cho học sinh khi sinh hoạt ở gia đình, cộng đồng, giúp đỡ nhà trường trong việc xây dựng bảo vệ trường lớp, thiết bị dạy học, góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ giáo viên, CNV, đóng góp các ý kiến xây dựng các chủ trương, chính sách về giáo dục đào tạo, thực hiện có hiệu quả các luật của Nhà nước ta và Quốc tế về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ ( Luật PCGD, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Công ước Quốc tế về Quyền trẻ em).

Qua thực tiễn đã khẳng định mối quan hệ giữa nhà trường và Hội CMHS là một trong những mối quan hệ đặc biệt, chặt chẽ, thân thiết, thường xuyên... nơi nào Hội hoạt động tích cực thì sự tác động vào nhà trường sẽ mang lại hiệu quả cao và ngược lại, nếu trường tổ chức tốt các hoạt động giáo dục thì đối tượng thu hút để hỗ trợ đầu tiên chính là Hội CMHS.

3.3.3. Dân chủ hóa giáo dục‌

Về mặt lý luận, dân chủ hóa giáo dục đã được đề cập khá kỹ ở phần 1, mục 1.5.2, ở đây cần nhấn mạnh: Dân chủ hóa giáo dục là nội dung rất cơ bản của sự nghiệp đổi mới giáo dục, là đòn bẩy để đẩy mạnh công tác XHHHĐGD.

Dân chủ hóa giáo dục bao gồm 2 nội dung chính

- Dân chủ hóa quá trình giáo dục, tức là dân chủ hóa mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện, đánh giá giáo dục, thực hiện dân chủ của người dạy và người học.

- Dân chủ hóa quản lý giáo dục tức là thực hiện quyền dân chủ của nhân dân trong việc tham gia quản lý sự nghiệp giáo dục. Điều này có nghĩa là các cơ quan, ban ngành, tổ chức, các gia đình, cá nhân và cộng đồng có quyền và có trách nhiệm phát huy tinh thần làm chủ đối với các hoạt động giáo dục, thực hiện quyền hưởng thụ học vấn, hưởng thụ lợi ích dịch vụ giáo dục, tham gia đóng góp phát triển giáo dục và nhất là tham gia quản lý các hoạt động giáo dục trong và ngoài nhà trường.

Để đảm bảo việc thực hiện dân chủ hóa giáo dục một cách hài hòa ở 2 nội dung trên, ngành GD-ĐT và các trường cần phải.

❖Nhanh chóng bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho đội ngũ cán bộ quản lý, hạn chế tình trạng chưa học qua chương trình quản lý Nhà nước theo tiêu chuẩn qui định cũng đề cử, bể nhiệm. Cương quyết xử lý kỷ luật, bãi miễn đối với những cán bộ quản lý vi phạm pháp luật, suy đồi về đạo đức. Xây dựng và thực hiện đề án "Qui hoạch và đào tạo cán bộ" trước mắt và lâu dài. Thực hiện chế độ luân chuyển các bộ quản lý và bổ nhiệm theo qui định 5 năm một lần.

- Xây dựng và thực thi nghiêm quy chế dân chủ ở cơ sở, tạo mọi điều kiện thuận lợi để giáo viên, cha mẹ học sinh được biết, được bàn, được kiểm tra những vấn đề của nhà trường mà Nhà nước đã qui định. Đẩy mạnh và duy trì phong trào thi đua "Dạy tốt, học tốt" trong mỗi đơn vị trường học. Công khai tài chính trước Hội đồng giáo viên, trước Hội CMHS, Hội đồng giáo dục cơ sở hoặc chính quyền địa phương đúng định kỳ. Phát huy vai trò của công đoàn tại mỗi đơn vị, tạo điều kiện cho Ban Thanh tra nhân dân hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao của mình.

❖Chuẩn hóa đội ngũ giáo viên ở các bậc học, cấp học (chú ý giáo viên mầm non, tiểu học). Rà soát, sàng lọc và tham mưu giải quyết chế độ thôi việc đối với giáo viên sức khỏe yếu, năng lực giảng dạy hạn chế, tạo điều kiện để lớp giáo viên trẻ được đào tạo chính quy, tiếp cận với phương pháp đổi mới có cơ hội được giảng dạy, phục vụ, có việc làm.

❖Huy động nhiều nguồn vốn tăng cường đầu tư cơ sở vật chất trường học, chỉ đạo xây dựng trường lớp đúng tiến độ để không còn lớp học ca ba, học nhờ vào năm 2005; phủ kín cơ sở mầm non trên địa bàn các xã trong tỉnh, không để tình trạng các lớp mầm non ở trong trường tiểu học như huyện Ninh Sơn, Bác Ái.

❖Thực hiện chương trình giáo dục cho mọi người, tiếp tục đẩy mạnh việc đa dạng hóa các loại hình trường lớp, hoàn thiện mô hình các Trung tâm giáo dục cộng đồng phù hợp với hoàn cảnh của mỗi địa phương nhằm tạo cơ hội học tập tốt nhất cho mọi tầng lớp nhân dân có nhu cầu (100% ý kiến được trưng cầu tán thành vân đề này). Trước tiên cần tập trung huy động học viên ra lớp phổ cập THCS đúng kế hoạch.

❖Đầu tư xây dựng các trường dạy nghề ở các huyện (hiện nay chưa có), nâng cấp trường dạy nghề hiện có tại thị xã, đầu tư mở rộng loại hình đào tạo của Trung tâm giáo dục thường xuyên. Có kế hoạch phân luồng học sinh sau khi tốt nghiệp THCS để các em có thể vào học các trường nghề, tham gia lao động sản xuất, giảm sự chênh lệch giữa các vùng trong tỉnh.

❖Tăng cường các mối quan hệ với các ban ngành, cơ quan đơn vị, doanh nghiệp... tạo điều kiện để xã hội có thể đóng góp xây dựng cơ sở vật chất, góp ý kiến cho qui hoạch phát triển nhà trường, điều chỉnh cơ cấu ngành nghề, cơ cấu đào tạo, trợ giúp kinh phí cho người học và trợ giúp người tốt nghiệp, giám sát các hoạt động giáo dục và tạo lập môi trường giáo dục lành mạnh. Xây dựng được cơ chế phôi hợp giữa các ban ngành, đoàn thể, cấp ủy và chính quyền các cấp, giữa nhà trường, gia đình, xã hội trong việc chăm lo phát triển sự nghiệp giáo dục.

❖Hoàn thiện khung pháp lý, làm rõ vấn đề sở hữu, vấn đề thể chế trách nhiệm của từng cấp trong việc chỉ đạo, quản lý, đánh giá, kiểm tra, giám sát đối với trường

ngoài cồng lập và qui hoạch phát triển các trường ngoài công lập ở từng địa phương và từng cấp, bậc học.

Thực hiện đồng bộ khẩn trương các yêu cầu trên Ngành GD-ĐT, nhà trường sẽ tạo được sức hút đối với các lực lượng toàn xã hội trong công tác XHHHĐGD. Bồi lẽ con em ở mỗi địa phương khi ấy sẽ được đáp ứng nhu cầu học chữ, học nghề, học những điều cần học, cần biết để phục vụ lao động sản xuất, phát triển kinh tế xã hội địa phương, đồng thời mỗi người dân, tổ chức, đoàn thể, cơ sở sản xuat kinh doanh đước tham gia đóng góp, giám sát hoạt động giáo dục trên cơ sở hài hoa giữa nghĩa vụ và quyền lợi hai bên. Mặt khác, nhà trường sẽ ngày càng hoàn thiện mình trong việc không ngừng nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục đào tạo, tạo được niềm tin, uy tín đối với CMHS, chính quyền địa phương.

3.3.4. Hoàn thiện và tăng cường hiệu lực cơ chế, việc thể chế hoá về XHHHĐGD‌

Nhiều năm qua vấn đề XHHHĐGD ở Ninh Thuận được điều hành theo cơ chế chung : Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, nhân dân làm chủ và đã từng bước thể chế hoa bằng tổ chức, bằng hệ thống các qui định dưới luật. Nhưng đến nay vẫn còn những tồn tại đáng kể như đã nêu ở 2.5.2 (Chương 2).

Điểm đáng lưu ý trong công tác XHHHĐGD ở Ninh Thuận là cho đến nay vẫn còn 3/5 huyện thị và cả cấp tỉnh vẫn chưa tổ chức Đại hội giáo dục, mặc dầu ĐHGD các cấp đã được thực tiễn khẳng định là hình thức thể chế hoa XHHHĐGD ở từng khu vực, địa phương. Do vậy trong thời gian tới việc hoàn thiện và tăng cường hiệu lực cơ chế, thể chế hóa về XHHHĐGD ở Ninh Thuận cần tập trung giải quyết các vấn đề sau đây

a) Tổ chức tốt Đại hội giáo dục (ĐHGD) các cấp Như ở phần 1.5.4 của luận văn đã đề cập về tác dụng và sự cần thiết của Đại hội giáo dục các cấp. Tuy nhiên nhận thức của nhân dân trên địa bàn Ninh Thuận phần lớn xa lạ với vấn đề này, qua trứng cầu ý kiến 8,5% người được hỏi cho rằng Đại hội giáo dục chỉ là hình thức; không cần thiết phải tổ chức Đại hội và 80% có ý kiến là Đại hội chưa phát huy tác dụng; riêng đối với một số cán bộ xã, phường, huyện, thị, cán bộ quản lý ngành giáo dục qua trao