Các Giải Pháp Cụ Thể Đối Với Loại Vi Phạm Pháp Luật Đất Đai Điển Hình

hợp vi phạm pháp luật đất đai; hình thức, biện pháp xử lý và kết quả thực hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng để tăng cường giao dục,răn đe, góp phần ngăn chặn vi phạm mới phát sinh.

Thứ tư, phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc; của cộng đồng dân cư trong phát hiện ngăn chặn và xử lý vi phạm pháp luật đất đai. Muốn vậy, trước hết phải đảm bảo tính công khai minh bạch trong quản lý đất đai nói chung, kết luận và xử lý vi phạm pháp luật đất đai nói riêng. Cần công khai các quyết định xử lý vi phạm và kết quả thực hiện quyết định xử lý để Mặt trân Tổ quốc và các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc, cộng đồng dân cư biết và giám sát thực hiện. Phát huy vai trò của dư luận xã hội trong lên án, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật đất đai.

3.2.2. Các giải pháp cơ bản, lâu dài

Về lâu dài để ngăn chặn, giảm thiểu vi phạm pháp luật đất đai cần thực hiện một cách đồng bộ các giải pháp sau.

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về đất đai

Mặc dù Luật Đất đai năm 2013 và các Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai đã quy định khá cụ thể về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất; về điều kiện và trình tự, thủ tục thực hiện các quyền của người sử dụng đất; về thẩm quyền của các cấp, các ngành trong quản lý đất đai vv... Tuy nhiên, cần không ngừng hoàn thiện các quy định của pháp luật về đất đai theo hướng ngày càng rõ ràng, cụ thể hơn các quy định về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, về điều kiện và trình tự, thủ tục thực hiện các quyền của người sử dụng đất, về thẩm quyền của các cấp, các ngành trong quản lý đất đai, về giao đất, cho thuê đất, về chuyển mục đích sử dụng đất. Nhất là, cần quy định cụ thể, rõ ràng về cơ chế giám sát, theo dõi và đánh giá việc quản lý và sử dụng đất của Quốc hội, HĐND, của Mặt trận tổ quốc và các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội. Quy định rõ ràng, cụ thể cơ chế giám sát của công dân đối với việc quản lý, sử dụng đất đai. Những quy định này được hoàn thiện rõ ràng, cụ thể sẽ phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của cộng đồng trong tăng cường quản lý, sử dụng đất đai

theo luật nói chung; phòng ngừa, ngăn chặn, khắc phục vi phạm pháp luật đất đai nói riêng. Khắc phục tình trạng các quy định có liên quan đến đất đai không thống nhất giữa các Luật Đất đai, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư vv....

Hoàn thiện quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính nói chung và quy định về xử lý vi phạm hành chính về đất đai nói riêng; sớm ban hành Nghị định thay thế Nghị định 102/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai theo hướng:

- Quy định rõ ràng hành vi vi phạm và hình thức, mức độ xử lý kỷ luật nghiêm minh với cán bộ làm công tác quản lý đất đai có hành vi sai phạm, nhất là các hành vi giao đất, cho thuê đất, cho chuyển mục đích sử dụng đất không đúng thẩm quyền, sai quy hoạch sử dụng đất. Đồng thời quy định rõ ràng về chế tài buộc bồi thường thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra đối với cán bộ công chức có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.

- Tăng cường tính nghiêm minh trong xử lý đối với người sử dụng đất có hành vi vi phạm hành chính, tăng mức xử phạt tiền để có đủ sức răn đe, nhất là đối với các tổ chức có hành vi vi phạm cần quy định mức xử phạt gấp đôi so với hộ gia đình, cá nhân vì mức độ thiệt hại do hành vi vi phạm của tổ chức thường gấp nhiều lần so với hành vi cùng loại của hộ gia đình, cá nhân (hiện nay quy định vè xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đã có quy định này nên tính răn đe cao hơn).

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 143 trang tài liệu này.

Thứ hai, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về đất đai

Nhằm nâng cao nhận thức pháp luật về đất đai cho cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân trong tỉnh; tập trung tuyên truyền, quán triệt sâu, rộng Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật đ ất đai. Cần đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật đất đai theo hướng nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền; xác định nội dung phổ biến, tuyên truyền cụ thể, thiết thực cho từng nhóm đối tượng; biên soạn tài liệu tuyên truyền đa dạng, phong phú. Cần phát huy hiệu quả của các phương tiện truyền thông đại

chúng như Đài phát thanh, Đài truyền hình tỉnh, Đài phát thanh các huyện, thành phố; Đài truyền thanh các xã, phường, thị trấn trong tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật đất đai; tăng cường nội dung hỏi đáp pháp luật với những tình huống cụ thể diễn ra trong thực tế đời sống xã hội để mọi người dễ hiểu, dễ nhớ. Phát huy vai trò, hiệu quả của đội ngũ báo cáo viên pháp luật của tỉnh trong tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật đất đai. Đồng thời cần tăng cường hoạt động trợ giúp pháp lý, nhất là trợ giúp pháp lý cho đối tượng nghèo.

Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý đất đai nói chung, cán bộ làm công tác xử lý vi phạm pháp luật đất đai nói riêng để nâng cao kỹ năng cho đội ngũ cán bộ này. Trước hết cần tập trung tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp xã phụ trách công tác tài nguyên và môi trường, công chức Địa chính - Xây dựng cấp xã mới được bổ sung sau Đại hội Đảng bộ cơ sở nhiệm kỳ năm 2015-2020 và công chức địa chính cấp huyện. Về nội dung cần tập trung trang bị kiến thức chuyên sâu về Luật đất đai năm 2013 và các Nghị định thi hành luật, trong đó chú trọng các nội dung: Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, nhất là của hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất, thẩm quyền của UBND cấp xã, cấp huyện trong quản lý đất đai,

Thứ ba, thực hiện việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, nhất là quy hoạch sử dụng đất cấp huyện. Nâng cao chất lượng dự báo trong quy hoạch sử dụng đất đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và yêu cầu tạo lập và phát triển thị trường quyền sử dụng đất trong thị trường bất động sản như quan điểm của Nghị quyết Đại hội đảng toàn quốc lần thứ IX và Nghị quyết 07 của BCH trung ương khóa IX, Nghị quyết số 19 của BCH trung ương khóa XI.

Tăng cường hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của các huyện, thành phố;

Chỉ đạo thực hiện chặt chẽ quy trình giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, khắc phục tình trạng giao đất, cho thuê đất tùy tiện, gây lãng phí nguồn lực đất đai; kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa sang sử dụng vào mục đích khác; đẩy mạnh việc giao đất có thu tiền sử

dụng đất, cho thuê đất theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất; rà soát toàn bộ diện tích đất đai đang sử dụng các tổ chức sự nghiệp công lập, lực lượng vũ trang nhân dân để có hình thức giao đất, cho thuê đất phù hợp với quy định của Luật Đất đai khi có hiệu lực thi hành.

Kiểm soát chặt chẽ việc thu hồi đất, đảm bảo tính công khai, minh bạch, dân chủ, công bằng và kịp thời trong bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Đối với các dự án cải tạo, nâng cấp các công trình hạ tầng giao thông, thủy lợi cần phát huy tối đa mô hình vận động nhân dân góp đất, hiến đất để cải tạo, nâng cấp công trình giao thông thủy lợi, kể cả các quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lọ, các đường liên xã, liên thôn, nhằm giảm thiểu khiếu nại, tố cáo và vi phạm pháp luật đất đai trong lĩnh vực thu hồi đất giải phóng mặt bằng.

Thứ tư, tập trung hoàn thành việc lập hệ thống bản đồ, hồ sơ địa chính, đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất để tất cả các thửa đất đã giao, cho thuê đều phải được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Thực hiện thường xuyên việc đăng ký biến động đất đai vào hệ thống bản đồ, hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai; đảm bảo cho" điền luôn cập bạ".

Ứng dụng công nghệ tin học xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai đồng bộ, liên thông từ trung ương đến cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã; nhằm hiện đại hóa công tác quản lý đất đai.

Cơ sở dữ liệu đất đai được xây dựng và tích hợp , liên kết từ cấp Trung ương

đến cấp xã sẽ cho phép thưc

hiên

quy trình thủ tuc

nhanh chóng và dễ dàng hơn; các

khâu đươc

tư ̣ đôṇ g hóa , giảm nhẹ áp lực công việc của người làm công tác xử lý hồ

sơ. Từ đó , giảm thời gian xử lý hồ sơ và cung cấp dịch vụ đăng ký đất đai tốt hơn

cho người sử duṇ g đất . Hê ̣thống đươc

hiên

đaị hóa dưa

trên nền tảng công nghê

thông tin , tạo điều kiện cho công tác quản lý đất đai được dễ dàng và minh bạch hơn; từ đó góp phần ngăn chặn và giảm thiểu vi phạm pháp luật đất đai.

Thứ năm, tổ chức rà soát lập phương án xử lý dứt điểm đối với các trường hợp vi phạm pháp luật đất đai đã phát sinh qua nhiều năm chưa được xử lý nhằm

góp phần "tạo lập mặt bằng pháp lý" trong quản lý, sử dụng đất đai. Trên cơ sở các văn bản quy phạm pháp luật của trung ương, ban hành văn bản áp dụng thống nhất trong toàn tỉnh về xử lý đối với các trường hợp sử dụng đất không hợp pháp qua các thời kì nhưng đến nay chưa bị xử lý.

Việc xử lý đối với các trường hợp này cần đảm bảo phù hợp với quy định của pháp luật nhưng cũng cần đảm bảo hợp lý, tính khả thi; đảm bảo quyền lợi của hộ gia đình, cá nhân đã được giao đất không đúng thẩm quyền, nhất là xử lý có lý, có tình; cần nghiên cứu để tính toán quy số tiền mà hộ gia đình, cá nhân đã nộp khi được giao đất không đúng thẩm quyền ra số m2 đất đã nộp tiền, số m3 đất chưa nộp tiền theo quy định của pháp luật phải nộp tiền theo quy định hiện hành.

Thứ sáu, tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra việc quản lý, sử dụng đất, đặc biệt là đối với các dự án sử dụng đất nhưng không sử dụng đất trong 12 tháng liên tục, chậm tiến độ thực hiện dự án quả 24 tháng; xử lý kiên quyết, dứt điểm các dự án không sử dụng đất, chậm đầu tư quá 24 tháng đã được gia hạn nhưng vẫn vi phạm. Tăng cường trách nhiệm của cán bộ, công chức trong việc quản lý đất đai; xử lý nghiêm các vi phạm liên quan đến đất đai.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý kiên quyết các vi phạm mới phát sinh, nhất là vi phạm tự ý xây dựng các công trình trái phép không đúng quy hoạch; cấp, bán đất trái thẩm quyền, tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất chuyên trồng lúa sang mục đích khác… Thứ bảy, đảm bảo nguồn ngân sách cho công tác quản lý đất đai, nhất là công

tác đo đạc, lập bản đồ hồ sơ địa chính; quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu đất đai, xử lý vi phạm pháp luật đất đai vvv....

Quy định và tổ chức thực hiện nghiêm túc việc trích tiền sử dụng đất thu được để chi cho công tác quản lý đất đai, từ đó tăng cường năng lực quản lý đất đai, tăng cường khai thác nguồn lực đất đai phục vụ phát triển KT-XH.

Thứ tám, tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác quản lý đất đai từ cấp tỉnh đến cấp xã đảm bảo đủ số lượng, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động; đồng thời chú trọng rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ cán bộ, công chức

làm công tác quản lý đất đai; làm cho đội ngũ này thực sự trong sạch. Xử lý kiên quyết, nghiêm minh đối với các cán bộ, công chức làm công tác quản lý đất đai lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình có hành vi sai phạm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, công vụ

Thường xuyên rà soát đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, đảm bảo yêu cầu quản lý và tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người dân khi thực hiện các giao dịch liên quan đến đất đai.

Thứ chín, xây dựng và vận hành hệ thống theo dõi và đánh giá việc quản lý và sử dụng đất đai.

Hệ thống theo dõi, đánh giá việc quản lý sử dụng đất đai cần được xây dựng thống nhất từ Trung ương đến cơ sở và được công khai trên mạng thông tin quốc gia theo quy định của pháp luật nhằm phản ánh quy mô, chất lượng và hiệu quả quản lý, sử dụng đất đai; tác động của chính sách, pháp luật về đất đai; mức độ minh bạch và sự tham gia của nhân dân vào quá trình quản lý và sử dụng đất đai thông qua các chỉ số định lượng và định tính.

Hệ thống theo dõi, đánh giá việc quản lý sử dụng đất đai cần đảm bảo chức năng:

- Theo dõi, tổng hợp việc thi hành pháp luật về đất đai; phân tích, đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng đất và tác động của chính sách, pháp luật về đất đai đến kinh tế, xã hội và môi trường.

- Tiếp nhận các ý kiến của tổ chức, công dân về quản lý, sử dụng đất; chuyển ý kiến đến các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết.

- Công khai các thông tin thu nhận được từ quá trình quản lý và sử dụng đất đai; kết quả giải quyết quy định tại Khoản 2 Điều này trên trang thông tin điện tử của hệ thống theo dõi và đánh giá.

- Đề xuất việc sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật về đất đai; biện pháp tổ chức thi hành chính sách, pháp luật về đất đai.

3.2.3. Các giải pháp cụ thể đối với loại vi phạm pháp luật đất đai điển hình trên địa bàn tỉnh Nam Định

Trên cơ sở phân tích các nguyên nhân và dự báo diễn biến tình hình từng loại

VPPL đất đai điển hình trên địa bàn tỉnh Nam Định, chúng tôi đưa ra các giải pháp cụ thể để áp dụng đối với từng loại VPPL này nhằm khuyến nghị đến cơ quan chức năng kiểm soát, hạn chế, ngăn chặn và khắc phục các loại VPPL này trên thực tế.

3.2.3.1. Đối với loại vi phạm giao đất không đúng thẩm quyền, để ngăn chặn hiệu quả loại vi phạm này cần thực hiện các giải pháp sau

- Tăng cường chỉ đạo, kiểm soát chặt chẽ quá trình xây dựng nông thôn mới, mở rộng xã hội hóa trong xây dựng các công trình hạ tầng; kiểm soát chặt chẽ số nợ xây dựng cơ bản công trình hạ tầng nông thôn mới; kiến quyết không khởi công các công trình chưa rõ nguồn vốn. Công bố công khai quy hoạch sử dụng đất, nhất là quy hoạch đất ở để cộng đồng dân cư giám sát. Quản lý chặt chẽ việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Hạn chế quy hoạch giao đất ở nông thôn và các thị trấn theo hình thức phân lô dọc các trục đường giao thông, thực hiện quy hoạch các khu, điểm dân cư nông thôn mới với hệ thống công trình kết cấu hạ tầng đồng bộ; từ đó lập, phê duyệt và thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình kết cấu hạ tầng rồi tổ chức đấu giá công khi quyền sử dụng đất làm nhà ở theo kế hoạch. Đồng thời bố trí các điểm quy hoạch đất ở nông thôn cho người có thu nhập thấp, các đối tượng chính sách xã hội để giao đất theo hình thức định giá đáp ứng nhu cầu đất ở cho đối tượng này.

- Tăng cường quản lý chặt chẽ quỹ đất công ích: Thực hiện việc tổng rà soát quỹ đất công ích; lập hồ sơ đê UBND xã, thị trấn quản lý quỹ đến từng thửa đất công ích; chấm dứt tình trạng các thôn xóm trực tiếp quản lý đất công ích. UBND các huyện, thành phố chỉ đạo UBND các xã, thị trấn thực hiện việc ký hợp đồng cho hộ gia đình, cá nhân thuê đất công ích để trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản với thời hạn không quá 05 năm đồng thời không quá 01 khóa HĐND xã, thị trấn; thực hiện việc thu tiền thuê đất hàng năm để đảm bảo thu ngân sách xã, thị trấn ổn định.

- Tăng cường thanh tra, kiểm tra xử lý nghiêm minh các cán bộ có sai phạm trong giao đất không đúng thẩm quyền; đối với cán bộ vi phạm nghiêm trọng, có đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm kiên quyết chuyển hồ sơ cho cơ quan có chức năng

điều tra để tiến hành thủ tục tố tụng hình sự, truy tố, xét xử nghiêm minh nhằm chặn đứng loại vi phạm này.

Ngoài việc truy cứu trách nhiệm của cá nhân cán bộ vi phạm cần kiên quyết xử lý kỷ luật với các tập thể có vi phạm hoặc để xảy ra vi phạm nhưng không ngăn chặn (nhiều nơi các cá nhân vi phạm dựa vào nghị quyết trái pháp luật của cấp ủy, của tập thể HĐND, UBND để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật đất đai; nếu không kiên quyết xử lý trách nhiệm của tập thể thì không ngăn chặn tận gốc vi phạm và không đảm bảo tính công bằng, nghiêm minh của Luật pháp),

Đi đôi với xử lý nghiêm vi phạm mới cần xử lý, giải quyết dứt điểm vi phạm cũ theo hướng: Đối với vi phạm cũ sau khi xử lý hành chính theo quy định; phân loại cụ thể thành 2 loại để xử lý về đất. Đối với diện tích đất vi phạm nhưng phù hợp với quy hoạch sử dụng đất dã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt thì lập thủ tục công nhận quyền sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đồng thời truy thu tiền sử dụng đất và các khoản nghĩa vụ tài chính.khác. Đối với diện tích đất sử dụng trái phép không phù hợp quy hoạch sử dụng đất được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt thì kiên quyết thu hồi; trong đó đối với diện tích đất thuộc quy hoạch chi tiết thực hiện các dự án đầu tư đã có chủ trương đầu tư thì gắn vào việc thực hiện dự án để thu hồi đất; đối với diện tích đất vi phạm quy hoạch nhưng chưa có dự án đầu tư thì lập biên bản thu hồi đất yêu cầu giữ nguyên hiện trạng, khi có dự án đầu tư phải bàn giao mặt bằng để thực hiện dự án.

Đồng thời với xử lý diện tích đất sử dụng không hợp pháp do vi phạm, cần xử lý nghiêm minh đối với người đã giao đất không đúng thẩm quyền kể cả các trường hợp đã nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khác.

* Đối với loại vi phạm sử dụng đất sai mục đích.

Để ngăn chặn, giảm thiểu loại vi phạm này cần thực hiện các giải pháp sau:

- Rà soát quy hoạch nông nghiệp, quy hoạch sử dụng đất; điều chỉnh, bổ sung quy hoạch sử nông nghiệp, quy hoạch sử dụng đất, xem xét để chuyển quy hoạch sử dụng sử dụng đất cấp xã vào trong quy hoạch sử dụng đất cấp huyện; phân vùng sản xuất nông nghiệp, xác định rõ vùng quy hoạch đất chuyên trồng lúa cần