Mức Độ Hài Lòng Của Người Sở Hữu Nơxh Về Việc Sửa Chữa ( Đơn Vị: %)

trách nhiệm, nhưng chả ai thích nhà mình nay đào mai đục ra để sửa chữa

….(PVS, nữ, 28 tuổi, Khu NOXH Tây Mỗ) - ảnh do người được PVS cung cấp

Các vấn đề khác gặp phải phổ biến tiếp theo là “Điện nước” (128

người) và “ Cách âm” (120 người). Những vấn đề còn lại ít người gặp phải hơn như “Rác thải” (58 người), “Thoát nước” (39 người), “Báo cháy/ hệ thống phòng cháy chữa cháy” (31 người). Ngoài ra, đại diện các hộ dân còn cho biết thêm một số vấn đề khác như: internet kém chất lượng, lồi sàn gỗ, nức tường, sàn nhà bong tróc… Có thể thấy, các khu NƠXH trong diện khảo sát gặp khá nhiều vấn đề về chất lượng dù mới đưa vào sử dụng chưa lâu.

Mỗi khi gặp vấn đề, người dân mất trung bình 11 ngày để đợi sửa chữa, trong đó cá biệt có trường hợp lên đến 3 tháng, phần lớn vấn đề được giải quyết sau 3 ngày. Đánh giá về chất lượng sửa chữa được thống kê trong bảng dưới đây:

Bảng 4.13: Mức độ hài lòng của người sở hữu NƠXH về việc sửa chữa ( Đơn vị: %)

Thái độ

Tỷ lệ (%)
1.Rất hài lòng	0,3
2.Hài lòng	21,4
3.Bình thường	66,8
4.Không hài lòng	10,8
5.Rất không hài lòng	0,7
Tổng	100

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 236 trang tài liệu này.

Ngu n: Khảo sát của luận án, 2018

Từ bảng trên, ta thấy đa số người dân cảm thấy “Bình thường” về việc sửa chữa các trục trặc của khu nhà ở, chiếm 66,8%. Chỉ có 21,4% người dân cảm thấy “Hài lòng”. Có 10,8% “Không hài lòng” và 0,7% chọn “Rất không hài lòng” thông qua con số này có thể thấy đây là một thông điệp gửi đến các chủ đầu tư, bản quản lý chung cư về việc nâng cao chất lượng mỗi căn hộ cũng như chất lượng các dịch vụ bảo hành sau bán nhà. Theo quy định NƠXH được bảo hành trong vòng 5 năm kể từ ngày bàn giao. Các vấn đề dân gặp phải sẽ được chủ đầu tư khắc phục trong thời gian đó. Từ thực tế trong quá trình sử dụng NƠXH cho thấy người dân vẫn chưa đánh giá cao về quá trình sửa chữa, khắc phục chất lượng nhà ở tại các khu NƠXH. Do đó, trong thời gian tới, để Hà Nội có thể phát triển hơn nữa NƠXH cho người thu nhập thấp thì bên cạnh phát triển số lượng các căn hộ thì chủ đầu tư cần chú trọng hơn vào chất lượng xây dựng. Như vậy mới đảm bảo tính bền vững trong quá trình phát triển loại hình nhà ở này.

Mặc dù vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần khắc phục, nhưng không thể phủ nhận rằng các khu NƠXH đóng vai trò cực quan trọng giúp giải quyết vấn đề nhà ở cho một bộ phận lớn cán bộ, công nhân viên chức và người có thu nhập thấp đang sinh sống, làm việc tại các thành phố lớn như Hà Nội. Thực tế cho thấy, các hộ gia đình mua nhà ở các khu chung cư dành cho người có thu nhập thấp không chỉ đến từ tỉnh lẻ, mà rất nhiều người gốc Hà Nội cũng có nhu cầu mua nhà giá rẻ. Đó là những người trẻ muốn ra sống riêng, nhưng chưa có điều kiện mua đất xây nhà nên cũng đành chấp nhận đi mua nhà giá rẻ.

Tiểu kết chương 4:

Để hoàn thiện hồ sơ mua NƠXH, kết quả nghiên cứu tại 3 khu NƠXH tại Hà Nội cho thấy người mua nhà mất khá nhiều thời gian để hoàn thiện những yêu cầu bắt buộc. Trong quá trình hoàn thiện hồ sơ mua NƠXH những khó khăn chủ yếu người mua nhà gặp phải đó là “ Giấy chứng nhận về tình trạng đất ở”, “ Hộ khẩu” và “ Xác nhận thu nhập”. Để giải quyết những khó khăn này, có khoảng gần 6% người trả lời phải bỏ ra một số chi phí “mềm” để giải quyết. Chi phí thấp nhất là 200.000 đồng, cao nhất là 18.000.000 đồng, mức chi trung bình là hơn 3.600.000 đồng và mức chi phí phổ biến là

1.500.000 đồng. Như vậy, có thể thấy mặc dù chiếm tỷ lệ không cao song số chi phí phi chính thức người mua nhà bỏ ra cũng không hề nhỏ, gây thêm khó khăn cho họ đồng thời mất đi giá trị nhân văn của NƠXH.

Thời gian được cấp giấy chứng nhận về sở hữu NƠXH phổ biến nhất trong khoảng thời gian từ 2-3 năm. Tuy thời gian đợi cấp giấy chứng nhận khá lâu song đại đa số người mua nhà đều đánh giá quá trình hoàn thiện hồ sơ cấp giấy chứng nhận được phía chủ đầu tư NƠXH hỗ trợ và hoàn thiện theo hướng tích cực, thuận lợi.

Bất cập, khó khăn chủ yếu người dân gặp phải trong quá trình sở hữu nhà ở đó là “ Giấy tờ phức tạp”, tiếp đến là “ Khó khăn/ hạn chế trong thế chấp vay vốn ngân hàng” và “ Khó khăn khi bán nhà”. Những khó khăn này đều xuất phát từ những quy định chặt chẽ theo luật Nhà ở 2014: Chủ sở hữu NƠXH chỉ được bán, chuyển nhượng, thế chấp khi được cấp Giấy chứng nhận.

Việc được áp dụng các gói tín dụng với lãi suất ưu đãi đã mang lại nhiều lợi ích cho người dân có nhu cầu mua NƠXH. Tuy nhiên không phải ai cũng được tiếp cận với nguồn vốn này khi các chương trình hỗ trợ tài chính

của Nhà nước vẫn chưa đồng bộ, xuyên suốt. Nhiều người khi có cơ hội ký hợp đồng mua nhà rồi thì họ lại phải chấp nhận vay ngân hàng với lãi suất thương mại lên đến 11%. Các yếu tố tác động đến khả năng tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi có thể kể đến đấu tiên là yếu tố nghề nghiệp. Thứ hai là khả năng tích lũy kinh tế tại thời điểm mua nhà. Thứ ba là kênh tiếp cận thông tin. Mặc dù còn khó khăn trong việc trả tiền vay cũng như tiếp cận gói vay, song nhìn chung các gói vay hỗ trợ người thu nhập thấp mua NƠXH đều đem lại những lợi ích sự hỗ trợ nhất định, giúp họ có điều kiện để sở hữu nhà ở cho riêng mình.

Hình thức sở hữu nhà thuê mua đang có ưu thế hơn hình thức mua ngay vì giảm áp lực vay vốn từ các nguồn đối với người mua nhà đặc biệt là ngân hàng với lãi suất thấp so với ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, số lượng các căn hộ được người mua nhà tiếp cận theo hình thức này còn hạn chế về số lượng, chưa đáp ứng được nhu cầu người mua NƠXH.

Trong quá trình sử dụng NƠXH người dân sinh sống tại các khu nhà ở này vẫn gặp một số bất cập trong tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản như giáo dục, y tế, chợ...Cùng với đó chất lượng NƠXH cũng chưa được như mong muốn, việc phải bảo trì, sửa chữa vẫn xảy ra hay mật độ phân bố nhà còn dày trong một tầng là điểm trừ của NƠXH. Tuy nhiên, do diện tích căn hộ nhỏ với giá cả hợp lý, được vay ưu đãi với lãi suất thấp nên NƠXH vẫn là lựa chọn của nhiều người thu nhập thấp.

Các khu NƠXH tại Hà Nội có môi trường xã hội thân thiện, tính cấu kết cộng đồng cao. Đa số người dân sinh sống tại đây có ý thức xây dựng một cộng đồng dân cư với nếp sinh hoạt cộng đồng văn minh và nề nếp. Đây có thể coi là một yếu tố xã hội quan trọng góp phần xây dựng nên những cộng đồng đô thị bền vững khác với những gì được mô tả về một lối sống đô thị biệt lập, thiếu tính cộng đồng trong các đô thị hiện đại, các thành phố lớn.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

5.1. Kết luận

Chính sách về NƠXH ở Việt Nam qua các thời kỳ đã có sự điều chỉnh để mở rộng và tăng cơ hội tiếp cận và sở hữu nhà ở cho người thu nhập thấp. Từ thực tế triển khai chương trình dự án NƠXH ở cấp quốc gia hay tại Hà Nội cho thấy, mức giá trung bình của NƠXH từ 11-15 triệu đồng/m2, rẻ hơn ít nhất cũng khoảng từ 10-20 triệu/m2 so với nhà thương mại, diện tích cũng dao động từ 25-70 m2, với diện tích vừa phải, phù hợp với khả năng tài chính của người thu nhập thấp tại đô thị. Đa phần các dự án NƠXH được triển khai đúng tiến độ do có sự kiểm soát của các cơ quan quản lý nhà nước, đảm bảo chỗ ở cho người dân trong khoảng thời gian không quá lâu (khoảng từ 1-3 năm triển khai).

Bên cạnh chính sách khuyến khích cung ứng NƠXH, nhà nước cũng đưa ra biện pháp hỗ trợ tài chính cho hộ gia đình thông qua gói cho vay ưu đãi mua trả góp trong nhiều năm. Khoản tiền được vay để mua nhà không quá 80% giá trị căn NƠXH. Mức lãi suất, khoản tiền vay và thời hạn vay do cơ sở tín dụng cho vay quyết định tùy thuộc vào khả năng chi trả của người mua nhà. Thời hạn cho vay trả góp tối thiểu 15 năm. Có thể thấy những ưu đãi đối với chủ đầu tư NƠXH ngày càng được mở rộng, mang lại nhiều cơ hội sở hữu nhà ở cho người thu nhập.

Tuy nhiên, chính sách NƠXH là một chương trình nhà ở có điều kiện, vì thế không phải mọi đối tượng có thu nhập thấp đều có cơ hội ngang nhau trong tiếp cận NƠXH. Những khó khăn chính mà người mua NƠXH găp phải đó là tiếp cận thông tin, rào cản về xác nhận tình trạng nhà ở, rào cản về hộ khẩu, rào cản về tiêu chí chấm điểm và rào cản tiếp cận vốn vay. Những bất cập trong tiếp cận NƠXH khiến một số nhóm như cán bộ công chức, viên chức, người làm việc trong lĩnh vực công an, quân đội có lợi thế hơn, trong khi đó những

người nghèo, người cận nghèo, người cận nghèo người lao động làm việc trong khu vực phi chính thức gặp khó khăn hơn trong tiếp cận và sở hữu NƠXH. Tình trạng khan hiếm đất xây dựng cùng chi phí xây dựng NƠXH còn tương đối cao, cũng như nguồn cung NƠXH còn thiếu nhiều so với nhu cầu thực tế là những nguyên nhân dẫn đến người nghèo, người cận nghèo và lao động trong khu vực phi chính thức tại Hà Nội khó có thể mua nhà ở.

Sở hữu nhà ở theo hình thức thuê mua ( thuê ở trước – mua sau) đáp ứng tốt nhu cầu của người TNT tuy nhiên số lượng NƠXH lại hạn chế hơn hình thức mua ngay. Trong quá trình sở hữu nhà ở những khó khăn chính người dân gặp phải đó là khó chuyển nhượng, thế chấp ngay cả khi họ không được vay vốn ưu đãi từ ngân hàng và thời gian quy định được chuyển nhượng, thế chấp sau 5 năm là hơi dài. Thêm nữa quá trình hoàn thiện hồ sơ sở hữu NƠXH theo đánh giá của người mua nhà là vẫn còn nhiều thủ tục hành chính, thời gian được sở hữu tương đối lâu (trung bình từ 2-3 năm).

Trong quá trình sử dụng NƠXH người dân sinh sống tại các khu nhà ở này vẫn gặp một số bất cập trong tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, chợ …do phần lớn các khu NƠXH đều nằm ở vị trí khá xa trung tâm thành phố. Từ đó dẫn đến việc đi lại mất nhiều thời gian, thăm khám bệnh khó khăn vì không gần các bệnh viện lớn, trường học chưa thuận tiện hay chất lượng chưa đáp ứng mong muốn, khu vui chơi giải trí cho trẻ nhỏ còn thiếu là những điều người dân dễ gặp phải. Cùng với đó chất lượng NƠXH cũng chưa được như mong muốn, việc phải bảo trì, sửa chữa vẫn xảy ra hay mật độ phân bố nhà còn dày trong một tầng là điểm trừ của NƠXH. Tuy nhiên, do diện tích căn hộ vừa phải với giá cả hợp lý, được vay ưu đãi với lãi suất thấp nên NƠXH vẫn là lựa chọn của nhiều người thu nhập thấp.

Tính cấu kết cộng đồng cao, môi trường xã hội thân thiện là đặc trưng nổi bật tại các khu NƠXH. Chính sự tương đồng về hoàn cảnh, về xuất thân

và điều kiện kinh tế đã giúp họ gắn kết với nhau tạo ra môi trường xã hội lành mạnh, thân thiện và giúp đỡ nhau lúc khó khăn. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, người dân sống tại các khu NƠXH đánh giá cao môi trường cộng đồng, xã hội, tính cấu kết hàng xóm, tổ dân phố tại nơi sinh sống. Điều này cũng là một trong những yếu tố gắn kết, giúp họ muốn sống lâu dài tại các khu NƠXH.

5.2. Khuyến nghị

Để tăng cường khả năng tiếp cận và sở hữu NƠXH, cần có sự tham gia của các bên như: Nhà nước, chủ đầu tư, người dân mua nhà, ngân hàng…Với sự phát triển NƠXH như thực tế ở Việt Nam hiện nay cho thấy còn không ít bất cập cần khắc phục trong thời gian tới. Kinh nghiệm phát triển nhà ở ở nhiều quốc gia cho thấy, nhà nước nên là người hỗ trợ phát triển, chứ không phải là nhà cung cấp. Do đó, sự thúc đẩy tham gia của các doanh nghiệp, khối tư nhân trong phát triển NƠXH là kinh nghiệm đáng lưu tâm trong xây dựng, triển khai chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp ở Việt Nam.

Qua phân tích thực trạng tiếp cận, sở hữu NƠXH, tác giả khuyến nghị một số giải pháp đối với các nhóm: Nhà nước, Doanh nghiệp xây dựng, Ngân hàng và người dân nhằm tăng cường khả năng tiếp cận và sở hữu NƠXH tại Hà Nội nói riêng, ở nước ta nói chung như sau:

5.2.1. Với Nhà nước

Thứ nhất, cần tạo cơ chế cho nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận với quỹ đất để thực hiện dự án. Quỹ đất ở đây có ý nghĩa là đất đã được đền bù, chuyển mục đích sử dụng hoặc đã đầu tư cơ sở hạ tầng sẵn sàng cho việc xây dựng công trình. Nhà nước trực tiếp giao đất hoặc làm cầu nối để doanh nghiệp được nhận bàn giao đất từ người có đất (chủ đầu tư khu công nghiệp, chủ đầu tư khu dân cư hoặc hộ gia đình). Lợi ích khi Nhà nước giao đất cho nhà đầu tư là: 1) nhà đầu tư có thể sớm đưa sản phẩm ra thị trường vì không phải thực

hiện việc đền bù, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất, giao đất thường mất đến vài năm mới xong; giảm nhẹ được gánh nặng cho ngân sách; 2) Nhà nước sẽ có cơ sở hạ tầng nhà ở và khắc phục được những vấn đề xã hội nếu không có quỹ nhà này.

Thứ hai, song song với việc phát triển nhà ở theo hình thức mua ngay thì cần có chính sách cụ thể khuyến khích phát triển hình thức thuê mua (thuê ở trước – mua sau) tại các dự án NƠXH nhằm tăng khả năng tiếp cận nhà ở cho người TNT. Bên cạnh đó cũng cần đẩy mạnh phân khúc NƠXH cho thuê cũng là một trong những định hướng quan trọng, góp phần giải quyết khó khăn về nhà ở cho người thu nhập thấp.

Thứ ba, cần nghiên cứu áp dụng hệ thống tài chính nhà ở một cách bền vững, trong đó huy động cả nguồn tài chính xã hội hóa và vốn nước ngoài. Để cải thiện hiệu quả các chính sách NƠXH đòi hỏi phải có số liệu thống kê chính xác nhu cầu thực tế, rà soát các quy định để xác định đúng đối tượng cần hỗ trợ, đảm bảo thực hiện thành công mục tiêu an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước.

Thứ tư, cần bổ sung nguồn vốn hỗ trợ cho các Quỹ phát triển nhà ở. Quỹ tiết kiệm nhà ở của địa phương có thể tạo điều kiện cho vay vốn với lãi suất ưu đãi cho nhiều đối tượng có khó khăn về nhà ở tại địa phương. Đồng thời, cần có nhiều hơn nữa các chính sách hỗ trợ tài chính để hỗ trợ, tạo thuận lợi cho những người có thu nhập thấp có thể vay tiền hay trả góp để mua NƠXH.

5.2.2. Với Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội

Thứ nhất, cần tinh giản thủ tục hành chính, tạo điều kiện thông thoáng hết mức có thể cho dự án xây dựng NƠXH, nhà giá thấp. Nhà nước cần tạo hành lang pháp lý và cơ hội tiếp cận các nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước (đất đai, tài chính) cho mọi doanh nghiệp, công dân thuộc các thành phần kinh tế