Tăng Cường Đẩy Mạnh Công Tác Quản Lý, Chỉ Đạo Và Điều Hành Trong Thực

khởi tố, VKS cũng có quyền hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ nếu xét thấy không có căn cứ. Thực hiện tốt ngay từ đầu để góp phần quan trọng trong việc giảm thiểu oan, sai và chống bỏ lọt tội phạm giết người.

- Thực hiện tốt công tác THQCT trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự vụ án về tội giết người.

Sau khi nhận được quyết định khởi tố từ Cơ quan điều tra, VKS có trách nhiệm xem xét tính có căn cứ, hợp pháp để yêu cầu Cơ quan điều tra tiếp tục tiến hành hoạt động điều tra hoặc hủy bỏ quyết định khởi tố vụ án nếu thấy không có căn cứ. Kiểm sát viên phải nắm vững các yếu tố cấu thành tội phạm và quy định tại Điều 157 BLTTHS về các trường hợp không được khởi tố vụ án hình sự, từ đó đối chiếu với nội dung vụ việc. Đây là nội dung rất quan trọng thuộc phạm vi THQCT của VKS trong giai đoạn khởi tố vụ án, thực hiện tốt hoạt động này là giải pháp cơ bản để hạn chế các trường hợp bỏ lọt tội phạm.

Khi có căn cứ cho rằng việc Cơ quan điều tra khởi tố không đúng với hành vi phạm tội hoặc chưa khởi tố về hành vi phạm tội khác thì VKS ra quyết định thay đổi hoặc quyết định bổ sung quyết định khởi tố vụ án. Với quyền năng này, VKS có trách nhiệm bảo đảm mọi hành vi phạm tội phải bị xử lý, không để bỏ lọt tội phạm.

Sau khi nhận được quyết định khởi tố bị can về tội giết người cùng hồ sơ, tài liệu kèm theo, kiểm sát viên nghiên cứu hồ sơ vụ án, trường hợp cần thiết phải trực tiếp lấy lời khai bị can, người liên quan đến vụ án để đủ cơ sở vững chắc phê chuẩn khởi tố bị can, kèm theo phê chuẩn lệnh tạm giam cũng như thực hiện biện pháp ngăn chặn phù hợp. Cần chú ý lỗi của bị can, tuổi chịu TNHS, nguyên nhân, điều kiện phạm tội. Trường hợp chưa đủ căn cứ phê chuẩn, KSV yêu cầu điều tra viên tiếp tục điều tra bổ sung, cũng cố chứng cứ sau đó mới xem xét có đồng ý phê chuẩn hay không hoặc thấy việc khởi tố bị can là không có căn cứ, trái pháp luật thì phải yêu cầu hủy bỏ quyết

định khởi tố bị can ngay lập tức.

Việc áp dụng biện pháp ngăn chặn tạm giam, bắt bị can tạm giam về tội giết người ảnh hưởng trực tiếp đến quyền tự do của con ngươi, vì vậy VKS phải đặc biệt thận trọng khi phê chuẩn, phải xem xét toàn diện về nhân thân, tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi phạm tội cũng như các tình tiết khác có liên quan, đặc biệt là căn cứ tạm giam, căn cứ không được tạm giam được quy định BLTTHS.

Đề ra yêu cầu điều tra là nhiệm vụ và cũng là quyền hạn VKS khi THQCT trong tố tụng hình sự. KSV cần xác định việc đề ra yêu cầu điều tra là việc làm bắt buộc và có ý nghĩa quan trọng trong quá trình điều tra, xác định sự thật khách quan của vụ án, do đó KSV phải đề ra yêu cầu điều tra chất lượng và có tính khả thi góp phần giải quyết vụ án chính xác, khách quan và đảm bảo thời hạn tố tụng.

- Thực hiện tốt công tác THQCT trong giai đoạn truy tố đối với vụ án giết người

Để hạn chế trả hồ sơ điều tra bổ sung VKS phải thực hiện tốt chủ trương tăng cường trách nhiệm công tố, gắn công tố với hoạt động điều tra ngay từ đầu, quá trình thu thập chứng cứ. Hạn chế việc trả điều tra bổ sung, muốn làm tốt nội dung này đòi hỏi KSV phải nâng cao trách nhiệm trong hoạt động kiểm sát điều tra, bảo đảm khi kết thúc điều tra đầy đủ chứng cứ, hồ sơ chặt chẽ đúng quy định về trình tự pháp luật.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 82 trang tài liệu này.

Về nội dung, bản cáo trạng phải đáp ứng yêu cầu quy định tại Điều 243 BLTTHS năm 2015 (bổ sung thêm một số nội dung để hoàn thiện hơn so với Điều 167 BLTTHS năm 2003), về hình thức, bản cáo trạng phải tuân theo quy định của ngành. Đặc biệt bản cáo trạng tuy tố phải đảm bảo tính có căn cứ và việc truy tố đúng tội danh, đúng điểm, khoản, điều luật.

- Thực hiện tốt công tác THQCT trong giai đoạn xét xử sơ thẩm:

KSV thực hiện chức năng nhiệm vụ của VKS tại phiên tòa, kiểm sát

việc tuân theo pháp luật của Hội đồng xét xử, đảm bảo đúng pháp luật, việc xét xử của Hội đồng xét xử phải được diễn ra theo đúng trình tự của BLTTHS. KSV trình bày bản cáo trạng, theo đó đề nghị truy tố bị cáo ra trước tòa để xét xử.

Tại phiên tòa, KSV có thể bổ sung, thay đổi cáo trạng và chịu trách nhiệm về thay đổi này. Theo quy định tại Điều 306 BLTTHS năm 2015 thì nội dung bổ sung cáo trạng của VKS không được làm xấu đi tình trạng của bị cáo, tức là không thể bổ sung theo hướng định tội danh khác nặng hơn tội danh ban đầu VKS đã truy tố. Tại phiên tòa, KSV tập trung ghi chép diễn biến phiên tòa, các lời trình bày của bị cáo, người bị hại và nhựng người tham gia tố tụng khác. Chủ động chuẩn bị các câu hỏi tình huống có thể phát sinh tại tòa.

Trường hợp khi phát tình tiết mới hoặc có tài liệu mới liên quan đến vụ án được bị cáo, bị hại, người có quyền và nghĩa vụ liên quan cung cấp tại phiên toà. KSV ghi nhận, yêu cầu giao nộp cho Hội đồng xét xử và kiểm tra nguồn chứng cứ mới . Trên cơ sở đó, KSV cân nhắc có thể tiếp tục phiên tòa hoặc đề nghị Hội đồng xét xử tạm dừng phiên tòa để thu thập chứng cứ, làm rò lại các tình tiết có liên quan đến vụ án hoặc trường hợp có thể xem xét ngay tại phiên tòa thì KSV bổ sung thêm vào bản luận tội.

Khi tranh luận KSV cần tập trung tranh luận những vấn đề chính liên quan đến các yếu tố buộc tội, gỡ tội (nếu có), đối đáp từng nội dung với bị cáo, người bào chữa và những người tham gia tố tụng, chú ý việc tranh luận không hạn chế thời gian nhưng sẽ không tranh luận lại những nội dung đã tranh luận. Để hoạt động tranh luận của KSV có hiệu quả, đòi hỏi KSV phải nắm chắc hồ sơ vụ án, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chi tiết, dự thảo các tình huống có thể phát sinh, đây là cơ sở đảm bảo cho Hội đồng xét xử có một phán quyết có căn cứ, phù hợp với hành vi phạm tội của bị cáo, đúng người, đúng tội và đúng pháp luật.

Sau phiên tòa, KSV có báo cáo kết quả xét xử sơ thẩm cho lãnh đạo Viện, qua đó đề xuất kháng nghị hoặc không kháng nghị, việc này đòi hỏi KSV phải đánh giá được toàn diện bản chất vụ án, bao gồm cả về mặt tố tụng và nội dung, đường lối xử lý của VKS so với phán quyết của Hội đồng xét xử như thế nào, Hội đồng xét xử có vi phạm như thế nào khi tuyên án, căn cứ pháp lý để ban hành kháng nghị.

3.2.3 Tăng cường đẩy mạnh công tác quản lý, chỉ đạo và điều hành trong thực hành quyền công tố

- Công tác chỉ đạo, điều hành có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hoạt động THQCT các vụ án giết người. Những vụ án có tính chất phức tạp, khó khăn trong việc đánh giá chứng cứ thì ngay từ khi tiếp nhận tin báo tố giác hoặc có nguồn tin về tội giết người, lãnh đạo Viện phải trực tiếp xem xét, phối hợp với Cơ quan điều tra để có hướng xử lý chính xác. Tiếp tục tăng cường công tác quản lý cán bộ về mặt đạo đức, lối sống, sinh hoạt, không để xảy ra các biểu hiệu suy thoái đạo đức, tiêu cực trong đơn vị.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động của đơn vị, kịp thời phát hiện các sai sót, vi phạm. Tránh tình trạng việc quản lý, điều hành tùy tiện, cảm tính hoặc chuyên quyền. Lãnh đạo VKS, đặc biệt là Viện trưởng cần nhận thức đầy đủ nguyên tắc thủ trưởng chế không đồng nghĩa với gia trưởng, độc đoán, chuyên quyền mà chế độ thủ trưởng đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trên cơ sở phát huy dân chủ, trên cơ sở Viện trưởng cũng phải chấp hành các quy định của pháp luật, các quy định về nghiệp vụ của ngành.

- Định kỳ hàng tháng, hàng quý, lãnh đạo Viện chỉ đạo phòng nghiệp vụ tổng hợp vi phạm của cấp huyện và thông báo rút kinh nghiệm kịp thời để uốn nắn, sữa chữa, khắc phục vi phạm.

3.2.4 Tăng cường phối hợp giữa Viện Kiểm sát nhân dân và các cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan có liên quan

- Ba ngành tố tụng CQĐT, VKS và Toà án có mối quan hệ chặt chẽ với

nhau và cũng có một số quyền năng độc lập theo yêu cầu cải cách tư pháp hiện nay. Cả 3 cơ quan này đều có cùng mục đích đấu tranh chống tội phạm, bảo vệ chế độ, bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước, tập thể và công dân, bảo vệ công lý. Do vậy, quan hệ phối hợp tốt, có hiệu quả sẽ góp phần hoàn thành nhiệm vụ là yêu cầu rất quan trọng.

- Việc phối hợp, trước hết phải đảm bảo nguyên tắc phải trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mỗi ngành theo luật định, nhằm đảm bảo việc áp dụng pháp luật được nghiêm chỉnh và thống nhất. Trong quan hệ với CQĐT phải nhận thức đầy đủ quan hệ giữa VKSND và CQĐT là quan hệ "phối hợp và chế ước".

Để việc phối hợp thuận lợi, VKS cần chủ trì đấu mối với các cơ quan để xây dựng Quy chế phối hợp liên ngành trong hoạt động TTHS. Quy chế này không nên nhắc lại những nội dung mà BLTTHS đã quy định rò ràng, hoặc những vấn đề mà Liên ngành Trung ương đã có hướng dẫn mà nên tập trung quy định về những nội dung còn gặp nhiều vướng mắc ở cấp mình. Ví dụ quy định về cách thức VKS tiếp nhận tố giác, tin báo tội phạm từ CQĐT, các biện pháp phối hợp để giải quyết tố giác, tin báo tội phạm; quy định về việc kiểm tra liên ngành; quy định khi nào cần họp hai ngành, ba ngành để bàn về việc giải quyết vụ án; quy định về giao ban định kỳ giữa ba ngành.

3.2.5. Vai trò quan trọng của Đảng đối với thực hành quyền công tố và chỉ đạo áp dụng pháp luật trước tình hình mới

Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Nhà nước và xã hội là một tất yếu khách quan và đã trở thành nguyên tắc Hiến định. Để đảm bảo THQCT các vụ án giết người của VKSND tỉnh Đồng Nai, trong thời gian tới cần thực hiện các giải pháp bảo đảm và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng theo các yêu cầu sau:

- Không để xảy ra tình trạng cơ quan Đảng, cấp uỷ can thiệp hoặc chỉ đạo trực tiếp vào hoạt động tư pháp. Tuy nhiên vẫn đảm bảo nguyên tắc Đảng lãnh đạo, chỉ đạo về chủ trương, đường lối áp dụng pháp luật, trên cơ sở phục

vụ nhiệm vụ chính trị, giữ gìn an ninh trật tự.

- Đảm bảo sự phối hợp giữa các tổ chức Đảng với các cơ quan tư pháp, các ban, ngành xã hội tổ chức có liên quan luôn được duy trì thường xuyên. Xem xét vai trò lãnh đạo của người đứng đầu cấp ủy trong hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành đơn vị.

- Cần triển khai sâu rộng và đầy đủ đến toàn thể cán bộ ngành Kiểm sát về tinh thần Nghị quyết 49 của Bộ chính trị.

- Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống quan điểm của Đảng về lĩnh vực tư pháp.

3.2.6 Quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ kiểm sát viên hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao

Để thực hiện tốt chủ trương cải cách tư pháp, việc cải thiện tốt hơn về cơ sở vật chất, chế độ chính sách tiền lương, phụ cấp nghề nghiệp đối với cán bộ nói chung và với riêng cán bộ, KSV ngày càng được cải thiện. Đến thời điểm này hầu hết các VKS cấp huyện của tỉnh Đồng Nai đều có trụ sở mới, tất cả các đơn vị đều được trang bị truyền hình trực tuyến, hệ thống máy tính, máy photocoppy, camera, máy ảnh, máy ghi âm đầy đủ, 50% các huyện được trang bị ô tô công.

Mặc dù với sự quan tâm của cấp ủy Đảng địa phương, nhưng so với yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình mới, cũng như đảm bảo với yêu cầu tố tụng được thực hiện theo tinh thần cải cách tư pháp hiện nay, cần có sự quan tâm đầu tư cơ sở vật chất và hoàn thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, KSV theo các hướng sau:

- Đầu tư thêm các thiết bị công nghệ, phương tiện kỹ thuật cao như máy tính xách tay, camera, máy ảnh, máy ghi âm để phục vụ cho việc KSV tham gia khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, kiểm sát việc hỏi cung bị can, kiểm sát phiên tòa và nhiều hoạt động nghiệp vụ khác. Tuy nhiên số lượng trang cấp còn ít, cần cấp cho mỗi KSV một bộ thì không chỉ thuận lợi

cho công tác của mỗi KSV mà còn gắn được trách nhiệm cá nhân trong việc bảo quản, sử dụng các trang thiết bị đó.

- Đẩy mạnh Đề án về Công nghệ thông tin, theo dòi, quản lý án bằng phần mềm công nghệ, xây dựng kho dữ liệu về các đối tượng phạm tội trong cả nước tạo điều kiện rất thuận lợi cho hoạt động quản lý, tra cứu của toàn ngành.

- Nghiên cứu, xem xét việc cấp đủ xe ô tô cho VKS cấp huyện để phục vụ tốt hơn cho công tác, đồng thời để vị thế của VKS cấp huyện ngang tầm trong quan hệ với các cơ quan khác.

- Xem xét nâng cao đời sống vật chất, tiền lương, phụ cấp và các chế độ phúc lợi cho đội ngũ cán bộ, KSV nhằm từng bước khắc phục sự bất cập về đời sống của cán bộ ngành kiểm sát với các thành phần xã hội khác trong điều kiện cơ chế thị trường ở nước ta hiện nay

- Để tăng cường hiệu quả giám sát của các Cơ quan dân cử cần thực hiện các giải pháp sau:

+ Tăng cường chất lượng đối với hoạt động của HĐND các cấp theo hướng đại biểu hoạt động chuyên trách; nâng cao chất lượng đại biểu, theo đó những đại biểu theo cơ cấu cũng phải đạt tiêu chuẩn về trình độ học vấn và trình độ chuyên môn nghiệp vụ nhất định mới được ứng cử làm đại biểu dân cử.

+ Để nhân dân thực hiện được vai trò giám sát, cần mở rộng các hình thức tuyên truyền, giáo dục, phổ biến nâng cao nhận thức pháp luật cho các tầng lớp nhân dân để họ nắm vững quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm công dân, từ đó mới có thể tham gia tích cực, có hiệu quả vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm cũng như kiểm tra, giám sát ADPL trong giải quyết án hình sự của VKSND và các CQTP khác.

+ Thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân đối vói hoạt động tư pháp nói chung, hoạt động ADPL trong KSĐT các vụ án hình sự của VKSND nói riêng.

Tiểu kết chương 3

Từ những thực trạng hoạt động THQCT các vụ án giết người của VKSND tỉnh Đồng Nai, tác giả đã đưa ra các nguyên nhân của những hạn chế, thiếu sót trong hoạt động này và đề xuất các giải pháp cơ bản, phù hợp với tình hình hiện nay. Trong đó, vấn đề giải pháp nâng cao nghiệp vụ trong THQCT đối với tội giết người có ý nghĩa hết sức quan trọng cũng được tác giả. Đây cũng là giải pháp có thể được thực hiện ngay và có thể đảm bảo tính hiệu quả trong công tác trước tình hình còn khó khăn về nhân lực, về phương tiện, công nghệ hay khó khăn đặc thù khi giải quyết các vụ án giết người.