Tác động của đa dạng hóa và cạnh tranh đến ổn định của ngân hàng thương mại: Nghiên cứu tại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

-------------------

NGUYỄN TỪ NHU

TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA VÀ CẠNH TRANH ĐẾN ỔN ĐỊNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI: NGHIÊN CỨU TẠI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 221 trang tài liệu này.

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

-------------------

NGUYỄN TỪ NHU

TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA VÀ CẠNH TRANH ĐẾN ỔN ĐỊNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI: NGHIÊN CỨU TẠI VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG MÃ NGÀNH : 93.40.201

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

1. PGS.TS. TRẦM THỊ XUÂN HƯƠNG

2. PGS.TS. VÕ XUÂN VINH

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận án “Tác động của đa dạng hóa và cạnh tranh đến ổn định của ngân hàng thương mại: Nghiên cứu tại Việt Nam” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Tất cả tài liệu tham khảo đều có nguồn gốc rõ ràng, được công bố theo đúng quy định và được trích dẫn đầy đủ. Nội dung của luận án do tôi tự nghiên cứu một cách trung thực, khoa học và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.

Nghiên cứu sinh

Nguyễn Từ Nhu

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành Luận án này tôi nhận được sự quan tâm của Ban Giám hiệu và hỗ trợ của Viện Đào tạo Sau đại học. Kết quả nghiên cứu khoa học dựa trên sự hướng dẫn, động viên và hỗ trợ rất nhiều từ Thầy Cô Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh.

Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS. Trầm Thị Xuân Hương, người hướng dẫn khoa học chính trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận án. Những gợi ý, chỉnh sửa, góp ý và động viên của Cô đã tạo cho tôi nhiều động lực về tinh thần, giúp đỡ tôi trong những lúc tôi cảm thấy khó khăn nhất, mang đến cho tôi những kiến thức khoa học rộng lớn và sâu sắc về chuyên môn. Những kiến thức này không chỉ bổ ích cho luận án mà còn hỗ trợ tôi rất nhiều trong việc nghiên cứu sau này.

Tôi cũng gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến PGS.TS. Võ Xuân Vinh, người hướng dẫn khoa học thứ hai cho luận án. Thầy là người gợi ý cho tôi những ý tưởng làm cơ sở để tôi khám phá ra vấn đề nghiên cứu cho luận án của mình. Trong suốt quá trình nghiên cứu, thầy luôn hỗ trợ tôi tìm tòi, phân tích các vấn đề nghiên cứu. sự giúp đỡ của thầy đã góp phần giúp tôi nhanh chóng hoàn thành luận án này.

Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Thị Thùy Linh – Trưởng khoa Ngân hàng và PGS.TS Trương Thị Hồng – Trưởng Bộ môn Quản trị ngân hàng, khoa Ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh. Hai cô luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất trong công việc để tôi có thể vừa hoàn thành luận án, vừa công tác tốt tại đơn vị.

Tôi xin cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Kinh tế TP.HCM, Viện đào tạo Sau đại học đã hỗ trợ công tác đào tạo trong suốt thời gian tôi công tác tại đây. Tôi cũng cảm ơn tập thể giảng viên khoa Ngân hàng đã chia sẻ, động viên để tôi hoàn thành tốt luận án này.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình và người thân đã luôn sát cánh bên tôi, chia sẻ cùng tôi tinh thần và thời gian để giúp tôi hoàn thành luận án.

Nguyễn Từ Nhu

TRANG PHỤ BÌA

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

MỤC LỤC iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC CÁC BẢNG vii

DANH MỤC CÁC HÌNH viii

TÓM TẮT LUẬN ÁN BẰNG TIẾNG VIỆT ix

ABSTRACT x

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1

1.1 Đặt vấn đề 1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu 4

1.3 Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 5

1.4 Phương pháp nghiên cứu 5

1.5 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án 7

1.6 Kết cấu của luận án 8

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC 10

2.1 Lý thuyết kinh tế 10

2.1.1 Lý thuyết về ổn định kinh tế 12

2.1.2 Lý thuyết về ổn định tài chính 17

2.2 Lý thuyết về ổn định ngân hàng 25

2.2.1 Ổn định của NHTM 25

2.2.2 Vai trò của ổn định ngân hàng 29

2.2.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến ổn định ngân hàng 30

2.2.4 Đo lường ổn định ngân hàng 32

2.3 Cạnh tranh trong hoạt động ngân hàng 43

2.3.1 Khái niệm 43

2.3.2 Các lý thuyết về cạnh tranh 46

2.3.3 Đo lường khả năng cạnh tranh của NHTM 48

2.4 Đa dạng hóa trong hoạt động ngân hàng 52

2.4.1 Khái niệm 53

2.4.2 Các lý thuyết về đa dạng hóa trong hoạt động ngân hàng 53

2.4.3 Các hình thức đa dạng hóa của NHTM 58

2.4.4 Đa dạng hóa thu nhập ngân hàng 60

2.4.5 Đo lường mức độ đa dạng hóa thu nhập ngân hàng 60

2.5 Cơ sở lý thuyết về tác động của đa dạng hóa và cạnh tranh đến ổn định ngân hàng 61

2.5.1 Cơ sở lý thuyết về tác động của đa dạng hóa đến ổn định ngân hàng 61

2.5.2 Cơ sở lý thuyết về tác động của cạnh tranh đến ổn định ngân hàng 62

2.6 Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm 64

2.6.1 Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của đa dạng hóa đến ổn định ngân hàng 64

2.6.2 Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của cạnh tranh đến ổn định ngân hàng 76

2.6.3 Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của đa dạng hóa và cạnh tranh đến ổn định ngân hàng 86

2.7 Khe hở nghiên cứu 87

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 89

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 91

3.1 Mô hình nghiên cứu 91

3.2 Mô tả các biến phụ thuộc và các biến độc lập trong các mô hình nghiên cứu 94

3.3 Giả thuyết nghiên cứu 101

3.4 Dữ liệu nghiên cứu 104

3.5 Các kiểm định sử dụng trong mô hình 107

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 109

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 110

4.1 Thống kế mô tả các biến nghiên cứu 110

4.2 Kết quả nghiên cứu 114

4.2.1 Kết quả nghiên cứu tác động của đa dạng hóa đến ổn định ngân hàng...114

4.2.2 Kết quả nghiên cứu tác động của cạnh tranh đến ổn định ngân hàng 118

4.2.3 Kết quả nghiên cứu tác động của đa dạng hóa và cạnh tranh đến ổn định ngân hàng 123

4.2.4 Kết quả nghiên cứu tác động của các biến kiểm soát đến ổn định ngân hàng 128

4.3 Thảo luận kết quả 130

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 134

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH 135

5.1 Kết luận 135

5.2 Gợi ý một số chính sách về đa dạng hóa, cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh ngân hàng 137

5.3 Đóng góp mới của luận án 143

5.4 Hạn chế nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo 144

KẾT LUẬN 146

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 147

TÀI LIỆU THAM KHẢO 148

PHỤ LỤC 1-41

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CSTT : Chính sách tiền tệ ĐDH : Đa dạng hóa

FEM : Fixed Effects model HQKD : Hiệu quả kinh doanh HTTC : Hệ thống tài chính NHTW : Ngân hàng trung ương NHTM : Ngân hàng thương mại PSTD : Phương sai thay đổi REM : Random Effects model ROA : Return on Assets

ROE : Return on Equity TCTC : Tổ chức tài chính TMCP : Thương mại cổ phần TTS : Tổng tài sản

VIF : Variance inflation factor VCSH : Vốn chủ sở hữu