Sử dụng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư trong dạy học Lịch sử địa phương ở lớp 10 trung học phổ thông tỉnh Ninh Bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

HOÀNG THỊ THỦY

SỬ DỤNG DI SẢN VĂN HÓA CỐ ĐÔ HOA LƯ TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG

Ở LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH NINH BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM LỊCH SỬ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

HOÀNG THỊ THỦY

SỬ DỤNG DI SẢN VĂN HÓA CỐ ĐÔ HOA LƯ TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG

Ở LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH NINH BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM LỊCH SỬ

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BỘ MÔN LỊCH SỬ

Mã số: 8.14.01.11

Người hướng dẫn khoa học: GS. TS. NGUYỄN THỊ CÔI

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các thầy cô trong tổ bộ môn Phương pháp dạy học bộ môn lịch sử, cũng như các thầy cô dạy bộ môn của trường Đại học Giáo dục đã tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập cũng như trong quá trình nghiên cứu.

Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến cô giáo GS. TS. Nguyễn Thị Côi - người đã tận tình, chu đáo đầy trách nhiệm giúp đỡ, hướng dẫn tác giả hoàn thành luận văn này.

Cảm ơn tập thể giáo viên và học sinh các trường trung học phổ thông Đinh Tiên Hoàng, Nho Quan A, Gia Viễn C và đặc biệt là trường trung học phổ thông Gia Viễn B – tỉnh Ninh Bình, đã tạo điều kiện cho tác giả điều tra thực tế và nhiệt tình giúp đỡ tôi trong việc thực nghiệm sư phạm.

Trong quá trình thực hiện đề tài, không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, 20 tháng 7 năm 2020

Tác giả

Hoàng Thị Thủy

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN i

MỤC LỤC ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT iv

DANH MỤC CÁC BẢNG v

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH vii

MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1 VẤN ĐỀ SỬ DỤNG DI SẢN VĂN HÓA CỐ ĐÔ HOA LƯ TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG Ở LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH NINH BÌNH – LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 15

1.1. Cơ sở lí luận 15

1.1.1. Quan niệm về sử dụng di sản văn hóa trong dạy học lịch sử địa phương 15

1.1.2. Các loại di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư cần khai thác sử dụng trong dạy học lịch sử địa phương ở lớp 10 trung học phổ thông tỉnh Ninh Bình 20

1.1.3. Cơ sở xuất phát 26

1.1.4. Giá trị của di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư 33

1.1.5. Vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư trong dạy học lịch sử địa phương 36

1.2. Cơ sở thực tiễn 40

1.2.1. Khái quát về thực trạng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư 40

1.2.2. Thực trạng việc sử dụng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư trong dạy học lịch sử địa phương tại tỉnh Ninh Bình 42

1.2.3. Nhận xét chung 54

Tiểu kết chương 1 55

CHƯƠNG 2 HÌNH THỨC, BIỆN PHÁP SỬ DỤNG DI SẢN VĂN HÓA CỐ ĐÔ HOA LƯ TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG Ở LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH NINH BÌNH 56

2.1. Vị trí, mục tiêu, nội dung cơ bản của lịch sử địa phương trong chương trình lịch sử lớp 10 trung học phổ thông tỉnh Ninh Bình 56

2.1.1. Vị trí 56

2.1.2. Mục tiêu 56

2.1.3. Nội dung cơ bản 59

2.2. Yêu cầu khi lựa chọn hình thức, biện pháp sử dụng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư trong dạy học lịch sử địa phương lớp 10 trung học phổ thông tỉnh Ninh Bình ..60

2.2.1. Lựa chọn hình thức, biện pháp sử dụng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư phải đáp ứng được mục tiêu dạy học lịch sử địa phương nói riêng, môn lịch sử nói chung 60

2.2.2. Hình thức, biện pháp lựa chọn phải phát huy tính tích cực học tập của học sinh ..60

2.2.3. Lựa chọn hình thức, biện pháp phải vừa sức học sinh 61

2.2.4. Lựa chọn hình thức, biện pháp phải phù hợp với điều kiện của nhà trường và địa phương 61

2.3. Hình thức, biện pháp sử dụng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư trong dạy học lịch sử địa phương 62

2.3.1. Tổ chức hiệu quả các hoạt động dạy học nội khóa 62

2.3.2. Tăng cường sử dụng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư để tổ chức các hoạt động ngoại khóa 85

2.3.3. Sử dụng di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập lịch sử địa phương của học sinh 94

2.4. Thực nghiệm sư phạm 101

2.4.1. Mục đích của thực nghiệm 102

2.4.2. Nội dung và phương pháp thực nghiệm 102

2.4.3. Tiến trình thực nghiệm 103

2.4.4. Kết quả thực nghiệm 103

Tiểu kết chương 2 109

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 110

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 113

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DHLS	Dạy học lịch sử
3	DSVH	Di sản văn hóa
4	ĐC	Đối chứng
5	GDPT	Giáo dục phổ thông
6	GV	Giáo viên
7	HS	Học sinh
8	LSĐP	Lịch sử địa phương
9	NXB	Nhà xuất bản
10	PPDH	Phương pháp dạy học
11	SGK	Sách giáo khoa
12	TN	Thực nghiệm
13	TNKQ	Trắc nghiệm khách quan
14	THPT	Trung học phổ thông