Đề Xuất Các Biện Pháp Quản Lý Phát Triển Năng Lực Cho Giáo Viên Các Trường

chính xác, khách quan. Mặt khác cũng cần có việc tổng kết, rút kinh nghiệm sau mỗi đợt thực hiện kế hoạch phát triển năng lực cho giáo viên các trường THCS để nâng cao chất lượng và hiệu quả phát triển năng lực cho giáo viên được thực hiện một cách triệt để và thường xuyên hơn.

Về thực trạng phát triển năng lực cho giáo viên các trường THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh thì tác giả thấy ở một số trường, môi trường làm việc cũng như phân công nhiệm vụ không đảm bảo dân chủ nên chưa tạo được động lực phát huy hết năng lực của giáo viên; Việc sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn còn nặng về hình thức, sao chép nội dung họp của nhau mà chưa thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học; Do kinh phí có hạn nên hầu hết các trường không có sự hỗ trợ về kinh phí học tập cho giáo viên để nâng cao trình độ cho GV.

2.6.2. Nguyên nhân

* Nguyên nhân ưu điểm

Một là, sự quan tâm về mọi mặt của Đảng, Nhà nước đối với ngành giáo dục, sự chỉ đạo của Đảng ủy, UBND Thành phố Cẩm Phả, phòng GD&ĐT Thành phố là những yếu tố tích cực tác động đến hoạt động quản lý phát triển năng lực GV các trường THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh

Hai là, hiệu trưởng các trường THCS thành phố Cẩm Phả đã xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo kịp thời, có kiểm tra đánh giá, rút kinh nghiệm về công tác phát triển năng lực GV.

Ba là, sự tích cực, chủ động và nhu cầu, động lực tự học, tự bồi dưỡng của phần lớn GV các trường THCS của thành phố là nguyên nhân quyết định trực tiếp đến phát triển năng lực GV.

* Nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm

Một là, trong thời gian qua công tác quản lý phát triển năng lực GV các trường THCS thành phố Cẩm Phả chưa được quan tâm đúng mức của các cấp quản lý và các ngành có liên quan; nhận thức chưa đúng về tầm quan trọng của đội ngũ GV và cần phải phát triển năng lực GV.

Hai là, Công tác quản lý phát triển năng lực GV của hiệu trưởng các trường THCS thành phố Cẩm Phả còn hạn chế ở tất cả các khâu từ xây dựng kế hoạch, tổ chức chỉ đạo, kiểm tra đánh giá, rút kinh nghiệm.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 135 trang tài liệu này.

Ba là, Một bộ phận GV chưa tích cực, chủ động tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ là nguyên nhân quyết định trực tiếp đến phát triển năng lực GV.

Kết luận chương 2

Qua nghiên cứu thực trạng năng lực của giáo viên, thực trạng phát triển năng lực giáo viên và quản lý phát triển năng lực giáo viên các trường THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, tác giả nhận thấy:

Về năng lực của giáo viên các trường THCS thành phố cơ bản đã đạt chuẩn về tiêu chuẩn năng lực theo quy định tại Thông tư số 30/2009/TT- BGDĐT, tuy nhiên một bộ phận GV chưa tích cực tự học, tự bồi dưỡng nên một số năng lực giáo viên được đánh giá chưa cao, có năng lực được đánh giá ở mức yếu đặc biệt là một số năng lực mới như: Khả năng thiết kế chương trình dạy học; Khả năng thiết kế bài dạy theo chủ đề (Dự án); Khả năng dạy tích hợp liên môn; Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh (dạy học phân hóa); Khả năng tích hợp giáo dục học sinh trong các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm sáng tạo;

Về quản lý phát triển năng lực giáo viên các trường THCS, tác giả thấy kết quả đạt được trong thời gian qua mới chỉ là bước đầu, tuy nhiên công tác quản lý phát triển năng lực của CBQL các trường THCS còn hạn chế ở các khâu từ xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện kế hoạch và kiểm tra, đánh giá công tác này; Một bộ phận CBQL các cấp chưa nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động phát triển năng lực GV đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, chưa huy động được các nguồn lực đồng bộ cùng phát triển năng lực GV đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

Vậy để phát triển năng lực và quản lý phát triển năng lực cho giáo viên các trường THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo, đòi hỏi CBQL ở các trường THCS và Phòng GD&ĐT thành phố Cẩm Phả, Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ninh, cũng như chính quyền địa phương các cấp cần có những biện pháp tích cực, hiệu quả trong công tác quản lý phát triển năng lực cho giáo viên các trường THCS của thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh.

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ CẨM PHẢ,

QUẢNG NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu

Nguyên tắc này chỉ ra phương hướng tổ chức quản lý phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên các trường THCS thành phố Cẩm Phả phải tính đến điều kiện thực tế, những thuận lợi, khó khăn về cơ sở vật chất, về số lượng, chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý; đồng thời, phải kết hợp chặt chẽ giữa phát triển năng lực với phẩm chất nhân cách cho giáo viên trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của các trường THCS. Vì vậy, khi xây dựng biện pháp quản lý phát triển năng lực cho giáo viên, chủ thể quản lý cần xác định đúng các nội dung, hình thức, phù hợp với điều kiện nhà trường.

Các biện pháp quản lý phải thể hiện và là sự cụ thể hoá mục tiêu, đường lối phát triển giáo dục, đào tạo nói chung, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên nói riêng của Đảng, Nhà nước, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Cẩm Phả, tình hình thực tiễn ở nhà trường, bảo đảm đúng các chế định của ngành trong quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trong tình hình mới. Có như vậy, các biện pháp quản lý phát triển năng lực cho giáo viên trường THCS được đề xuất vừa đảm bảo được sự chỉ đạo theo đường lối giáo dục của Đảng, nhà nước đồng thời mang tính cụ thể, thực tiễn giáo dục đặt ra, làm cho các biện pháp quản lý thực sự có ý nghĩa và đạt được mục tiêu đề ra.

3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn

Các biện pháp đề xuất phải được xuất phát từ thực tiễn, thực trạng công tác quản lý phát triển năng lực của giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông cho giáo viên các trường THCS ở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh. Tránh tình trạng biện pháp đúng mà xa vời thực tiễn quản lý phát triển năng lực cho giáo viên THCS thì sẽ không có tính khả thi hoặc không mang lại hiệu quả thiết thực trong quá trình thực hiện. Việc đề xuất các biện pháp phải nằm trong khuôn khổ và điều kiện thực tế cho phép của các trường THCS và khắc phục được mặt còn hạn chế trong công tác quản lý phát triển năng lực cho giáo viên các trường THCS.

Nguyên tắc này đòi hỏi phải trên cơ sở tổng kết thực tiễn và từ thực tế quản lý để đề xuất các biện pháp. Sự đổi mới và nhanh nhạy trong tư duy phát hiện các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn quản lý việc phát triển năng lực giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông là điều kiện vô cùng quan trọng để có các biện pháp quản lý phù hợp.

3.1.3. Đảm bảo tính khả thi

Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi khi đề xuất các biện pháp, đòi hỏi biện pháp quản lý phải sát với thực tế giáo dục, quản lý giáo dục, phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện thực tế tại các trường trung học cơ sở của thành phố Cẩm Phả, phù hợp với việc phát triển năng lực cho giáo viên THCS. Khi xây dựng các biện pháp quản lý phải đảm bảo tính khoa học trong quy trình quản lý của các chủ thể quản lý. Các biện pháp phải được kiểm chứng, khảo nghiệm để có căn cứ khách quan, có khả năng thực hiện cao và tiếp tục được hoàn chỉnh để ngày càng hoàn thiện. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi cũng đòi hỏi các biện pháp đề xuất phải được áp dụng vào thực tiễn quản lý phát triển năng lực cho giáo viên và có hiệu quả cao khi thực hiện tốt các biện pháp quản lý. Tính khả thi của các biện pháp còn biểu hiện ở việc phù hợp năng lực của chủ thể quản lý, phù hợp với các điều kiện quản lý và có giá trị thực tiễn và trở thành hiện thực trong quản lý.

3.1.4. Đảm bảo tính đồng bộ, toàn diện

Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ, toàn diện được xuất phát từ bản chất công tác quản lý phát triển năng lực cho giáo viên THCS. Việc đề xuất các biện pháp quản lý phát triển năng lực cho giáo viên phải là sự đồng bộ của các khâu trong quá trình quản lý, bao gồm từ việc lập kế hoạch, chương trình phát triển năng lực cho giáo viên, tổ chức, chỉ đạo hoạt động và kiểm tra, đánh giá chất lượng sau mỗi lần thực thi kế hoạch phát triển giáo viên. Sự đồng bộ trong các biện pháp quản lý cũng đòi hỏi sự chú ý toàn diện việc quản lý phát triển năng lực cho giáo viên và các yếu tố tham gia vào việc quản lý phát triển năng lực cho giáo viên như xây dựng nội dung chương trình, các nội dung cần bồi dưỡng cho giáo viên. Chỉ khi đề xuất và thực hiện được đồng bộ các biện pháp quản lý thì hiệu quả và chất lượng phát triển năng lực đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông cho giáo viên THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh mới đạt kết quả như mong muốn.

3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý phát triển năng lực cho giáo viên các trường trung học cơ sở thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông

3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của CBQL, GV, các lực lượng liên quan về phát triển năng lực GV THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông

3.2.1.1. Mục đích của biện pháp

Làm cho mỗi CBQL, mỗi GV ở các trường THCS Thành phố Cẩm Phả và các lực lượng liên quan nhận thức sâu sắc về việc cần thiết phát triển năng lực GV THCS trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, từ đó mỗi GV có những chuyển biến tích cực, tự học, tự bồi dưỡng rèn luyện phát triển năng lực bản thân đáp ứng yêu cầu đổi mới; Mỗi CBQL sẽ thay đổi từ khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra, đánh gía hoạt động phát triển năng lực GV đạt hiệu quả hơn; Mỗi người dân và toàn xã hội tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao chất lượng đội ngũ, nâng cao chất lượng giáo dục.

3.2.1.2. Nội dung của biện pháp:

Tuyên truyền các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chính sách của Nhà nước, nhiệm vụ của ngành, của địa phương về đổi mới giáo dục đào tạo (về phát triển năng lực giáo viên) cũng như những yêu cầu đòi hỏi của xã hội đối với giáo dục.

Các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và các chính sách của Nhà nước về giáo dục và đào tạo như: Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020 xác định: “Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược”; Kết luận số 51-KL/TW ngày 29/10/2012 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI và Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 22/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Nghị quyết số 29-NQ/TW, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8, khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”; Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Điều lệ trường THCS ban hành kèm theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ GD&ĐT; Thông tư số 31/2011/TT-BGDĐT ngày 08/8/2011 về Ban hành Chương trình bồi dưỡng thường xuyên giáo viên THCS.

Các thị nhiệm vụ năm học của Bộ giáo dục, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của Sở, của Phòng Giáo dục từng năm.

3.2.2.3. Cách thức thực hiện

Hiệu trưởng- Bí thư chi bộ nhà trường xây dựng kế hoạch tuyên truyền về chủ trương, đường lối giáo dục của Đảng và Nhà nước, nhiệm vụ của ngành, của địa phương về đổi mới giáo dục đào tạo, kế hoạch này được lồng ghép trong kế hoạch của chi bộ đảng, kế hoạch nhà trường.

Phối kết hợp các bộ phận, các lực lượng cùng tham gia tuyên truyền trong các buổi sinh hoạt Đảng, họp hội đồng, họp công đoàn.

Ngoài việc tổ chức cho giáo viên học tập các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và các chính sách của Nhà nước về giáo dục và đào tạo qua các buổi họp, còn tổ chức các cuộc thi của Đảng, của công đoàn, các buổi sinh hoạt câu lạc bộ theo chuyên đề, viết bài thu hoạch thể hiện hiểu biết, vận dụng các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và các chính sách của Nhà nước về giáo dục và đào tạo vào nhiệm vụ công tác cụ thể

Việc tổ chức cho đội ngũ giáo viên học tập các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, các chính sách của Nhà nước đối với giáo dục, đào tạo, các văn bản của ngành cần được triển khai ngay từ đầu năm học cùng với việc học tập quy chế chuyên môn để người giáo viên thấm nhuần, giúp cho việc rèn luyện nâng cao kỹ năng sư phạm của họ trở lên tự giác, tích cực, chủ động, thường xuyên, liên tục và đạt hiệu quả thiêt thực.

Đồng thời cụ thể hoá các nhiệm vụ đối với CBQL, đối với GV, phân tích nhiệm vụ, các yêu cầu cụ thể giúp CBQL, giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, đề cao trách nhiệm cá nhân trong việc thực hiện nhiệm vụ.

Tạo điều kiện cho CBQL, GV được theo học các lớp bồi dưỡng về chính trị, chuyên môn để nâng cao nhận thức, trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu đổi mới.

Mặt khác, cần nâng cao nhận thức của người dân và toàn xã hội đối với giáo dục và đào tạo, tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao chất lượng đội ngũ, nâng cao chất lượng giáo dục bằng việc tuyên truyền thực hiện kết hợp với các phương tiện thông tin tuyên truyền nhân ngày toàn dân đưa trẻ tới trường, ngày Nhà giáo Việt Nam, tuyên truyền trong các buổi họp phụ huynh toàn trường, buổi ngoại khóa…

Thông qua các hoạt động tuyên truyền, phổ biến Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và các chính sách của Nhà nước, chỉ thị nhiệm vụ năm học của Bộ giáo dục, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của Sở, của Phòng Giáo dục nhằm bồi dưỡng chính trị, đạo đức, lý tưởng nghề nghiệp để nâng cao nhận thức thế giới quan, nhân sinh

quan của người giáo viên, tạo ra sự nhạy bén, sự mẫn cảm và khả năng thích ứng trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay. Những phẩm chất đó tạo lên sức mạnh niềm tin và lý tưởng của người giáo viên để từ đó thấm sâu vào từng bài giảng, từng hoạt động giáo dục của họ, làm cho họ tích cực, tự giác tu dưỡng, rèn luyện nâng cao năng lực sư phạm, nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục.

3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch phát triển năng lực cho giáo viên THCS thành phố Cẩm Phả, Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

Hiệu trưởng tổ chức xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình phát triển năng lực cho đội ngũ giáo viên THCS cần đảm bảo phù hợp với nhu cầu, mục tiêu đổi mới giáo dục. Từ đó, xác định được nội dung, hình thức, phương pháp phát triển NL cho giáo viên THCS; Các điều kiện, nguồn lực với các biện pháp sử dụng các nguồn lực hợp lý cho hoạt động phát triển năng lực; Hoạt động kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả bồi dưỡng giáo viên làm cơ sở cho điều chỉnh chương trình bồi dưỡng và hoạt động quản lý triển khai chương trình phát triển năng lực.

3.2.2.2. Nội dung của biện pháp

Việc thực hiện bồi dưỡng cho giáo viên THCS được phân cấp giao quyền tự chủ cho các nhà trường. Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch phát triển năng lực cần dựa trên kết quả đánh giá và nhu cầu của giáo viên để xác định mục tiêu, nội dung và phương thức thực hiện việc phát triển năng lực và các điều kiện cho việc triển khai kế hoạch phát triển năng lực. Như vậy, xây dựng kế hoạch phát triển năng lực cho giáo viên THCS được tiến hành các bước ứng với các nội dung sau: xác định mục tiêu phát triển năng lực; xác định nội dung phát triển năng lực; xác định phương thức phát triển năng lực (hình thức, phương pháp bồi dưỡng); tổ chức nhận sự tham gia phát triển năng lực, phân công phân cấp thực hiện; xác định thời lượng chủ đề nội dung và thời điểm tổ chức phát triển năng lực; xác định cách đánh giá, kiểm tra kết quả phát triển năng lực; xác định các điều kiện bảo đảm thực hiện phát triển năng lực.

3.2.2.2. Cách thức thực hiện

Dự thảo kế hoạch: Hiệu tưởng căn cứ vào kết quả đánh giá, vào các chương trình BDTX giáo viên THCS do các cấp quản lý quy định để xác định chương trình, kế hoạch phát triển năng lực theo định hướng của Thông tư số 30/2011/TT - BGDĐT ngày 8/8/2011 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT; căn cứ vào nhiệm vụ năm học của Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT; căn cứ vào dự thảo kế hoạch năm học của nhà trường. Các

TCM xây dựng dự thảo kế hoạch của các tổ rồi đề xuất lên nhà trường. Nhà trường dựa trên kế hoạch của TCM, nhà trường sẽ xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên của toàn trường. Khi hiệu trưởng xây dựng kế hoạch cần phải thực hiện các việc sau:

Qua việc đánh giá thực trạng NL và nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên được phân hóa theo kết quả đánh giá và nhu cầu cá nhân để hiệu trưởng, TTCM xác định mục tiêu chung và hướng dẫn từng giáo viên tự xác định mục tiêu bồi dưỡng; xác định nội dung, phương pháp, hình thức bồi dưỡng; xác định thời gian, phân phối thời lượng bồi dưỡng năng lực dạy học theo từng chủ đề nội dung, từng nhóm đối tượng giáo viên đã được phân hóa,… phù hợp với bối cảnh hoạt động nhà trường. Công việc này rất quan trọng, đòi hỏi hiệu trưởng và TCM cần mất nhiều thời gian tổng hợp và phân tích các thông tin thu thập được. Các thông tin đó bao gồm: thông tin về định hướng lớn của ngành từ những văn bản pháp quy, quy định, quy chế có liên quan đến hoạt động chuyên môn; thông tin của trường trong kế hoạch năm học mới; thông tin liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của giáo viên; thông tin về quản lý dạy học; thông tin từ phía học sinh, phụ huynh; thông tin về đội ngũ giáo viên trong TCM; thông tin về CSVC-TBDH; thông tin về thành tựu và xu thế mới trong dạy học.

Mục tiêu bồi dưỡng được xác định dựa vào phát triển các năng lực được quy định bởi đặc điểm lao động của người giáo viên và Chuẩn nghề nghiệp giáo viên và yêu cầu của chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông sau 2015. Đó là mục tiêu chiến lược, mục tiêu quá trình phát triển nghề nghiệp và mục tiêu cập nhật đổi mới giáo dục phổ thông. Quá trình phát triển nghề nghiệp thực chất là quá trình làm cho giáo viên chủ động đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển giáo dục các cấp học, bậc học. Việc xác định mục tiêu cụ thể có thể theo các loại mục đích sau: Bồi dưỡng để đạt trình độ đào tạo giáo viên theo quy chuẩn của Luật Giáo dục có: bồi dưỡng chuẩn hóa, bồi dưỡng nâng chuẩn; bồi dưỡng để thường xuyên cập nhật và bổ sung kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp phát triển liên tục tiếp nối đào tạo ban đầu với bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu đổi mới, cải cách giáo dục các cấp học (thay sách, chương trình giáo dục); bồi dưỡng theo từng chuyên đề có tính thời sự cập nhật từ yêu cầu của cấp quản lý, hoặc từ nhu cầu của giáo viên.

Đặc biệt nội dung bồi dưỡng phải bám sát chuẩn năng lực nghề nghiệp giáo viên, như vậy chuẩn nghề nghiệp là cơ sở cho đánh giá NLDH, làm cơ sở cho lựa chọn nội dung bồi dưỡng. Việc lựa chọn nội dung bồi dưỡng trong giai đoạn tới phải