Quản Lý Hoạt Động Bồi Dưỡng Giáo Viên Tiểu Học Theo Chuẩn Nghề Nghiệp

1.3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

1.3.1. Mục tiêu quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

Mục tiêu quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp là nhằm xây dựng GV tiểu học có đủ phẩm chất, kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp đáp ứng các yêu cầu của giáo dục tiểu học. Các nhà quản lý chủ động thực hiện các chức năng quản lý, tác động đến đối tượng quản lý, thực thi quy luật quản lý thông qua công cụ và phương tiện quản lý nhằm đảm bảo hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp được triển khai một cách khoa học, chủ động và đạt được mục tiêu đã xác định.

1.3.2. Nguyên tắc quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

Quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp, cần phải thực hiện tốt các nguyên tắc như: nguyên tắc tính khoa học, tính kế thừa lịch sử, tính hệ thống, tính toàn diện…trong khi thực hiện các nguyên tắc ngày cần phải phát huy vai trò tự giác, tích cực, chủ động của GV. Ý thức tự giác là sự tự nhận thức nhu cầu học tập, bồi dưỡng suốt đời và trở thành động lực thúc đẩy hoạt động của GV. Nhờ ý thức tự giác con người có thể đạt được nhiều tiến bộ trong đời sống, lao động, học tập. Trong quá trình quản lý, các nhà quản lý cần tạo điều kiện cho GV phát huy ý thức tự giác, tích cực, chủ động tham gia các hoạt động bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp. Phát huy tính tự giác, tích cực, chủ động của GV là giúp GV luôn tìm tòi, khám phá,sáng tạo trong công tác bồi dưỡng, cải tiến chất lượng lao động sư phạm đáp ứng yêu cầu chuẩn nghề nghiệp. Để thực hiện tốt các nguyên tắc nêu trên, nhà quản lý cần: Thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng tác động đến GV để họ ý thức đầy đủ và sâu sắc mục tiêu, nhiệm vụ bồi dưỡng đồng thời xác định đúng động cơ và thái độ tham gia bồi dưỡng. Tạo điều kiện, khuyến khích, động viên, tạo điều kiện thuận lợi để GV trao đổi ý kiến, chia sẻ ý tưởng trong quá trình bồi dưỡng. Sử dụng nhiều phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng, tập trung vào việc nêu và giải quyết vấn đề ở những mức độ khác nhau,

tăng thời gian tự nghiên cứu, nêu cao tinh thần trách nhiệm trong học tập, bồi dưỡng của GV.

1.3.3. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

1.3.3.1. Quản lý mục tiêu bồi dưỡng cho giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp Bồi dưỡng GV là để nâng cao, hoàn thiện trình độ chính trị, đạo đức nghề

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 114 trang tài liệu này.

nghiệp, chuyên môn nghiệp vụ hoặc các kiến thức khác nhằm nâng cao nhận thức, trang bị, bổ sung, cập nhật kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp. Bất cứ hình thức bồi dưỡng nào cũng không ngoài mục tiêu là nâng cao trình độ cho GV, nhằm thúc đẩy, nâng cao chất lượng công tác GD&ĐT để tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng. Tùy theo từ đối tượng mà công tác bồi dưỡng đề ra những mục tiêu phù hợp. Thực tiễn hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học gồm những mục tiêu cụ thể sau: Bồi dưỡng chuẩn hóa trình độ (bồi dưỡng chuẩn hóa); Bồi dưỡng nâng cao trình độ trên chuẩn (bồi dưỡng trên chuẩn); Bồi dưỡng cập nhật kiến thức (bồi dưỡng thường xuyên); Bồi dưỡng đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, dạy theo chương trình, sách giáo khoa mới (bồi dưỡng thay sách); Bồi dưỡng trình độ chính trị, ngoại ngữ, tin học đáp ứng tiêu chuẩn ngạch, bậc GV.

1.3.3.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

- Xây dựng kế hoạch: Kế hoạch là một công cụ quản lý quan trọng đối với các nhà quản lý. Kế hoạch hóa là giai đoạn đầu, quan trọng nhất, là quá trình chuẩn bị để ứng phó với sự thay đổi, tính không chắc chắn của môi trường và tổ chức bằng việc ấn định những phương án hành động trong tương lai của tổ chức. Việc xây dựng kế hoạch chi tiết, có chất lượng cao sẽ ảnh hưởng tốt đến hiệu quả và chất lượng thực hiện các nhiệm vụ đặt ra. CBQL phải nhận thức được tầm quan trọng và nắm bắt được thông tin làm căn cứ để xây dựng kế hoạch, xây dựng các điều kiện, phương pháp, biện pháp để thực hiện, tổ chức các lực lượng để thực hiện các nhiệm vụ để đạt được mục đích, yêu cầu đã đề ra. Nếu không có kế hoạch, các nhà quản lý sẽ rất khó khăn trong việc tổ chức, khai thác các điều kiện thuận lợi để tổ chức thực

hiện các nhiệm vụ có hiệu quả nhất. Việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng GV tiểu học phải dựa trên cơ sở các văn bản quy định của Bộ GD&ĐT, Sở và Phòng GD&ĐT và các điều kiện của từng nhà trường để xây dựng kế hoạch ngắn hạn cũng như dài hạn. Việc xây dựng kế hoạch cần phải dựa trên kết quả của công tác thống kê, đánh giá và phân loại chất lượng GV. Công tác này giúp Hiệu trưởng nắm rõ năng lực của từng GV làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng GV sát với thực tế và phù hợp với điều kiện của nhà trường. Kế hoạch bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp có các nội dung cơ bản sau: Mục tiêu bồi dưỡng; Nội dung bồi dưỡng; Hình thức, phương pháp bồi dưỡng; Thời gian, lực lượng bồi dưỡng; Dự trù kinh phí cho các hoạt động bồi dưỡng.

Trong quá trình xây dựng kế hoạch, Hiệu trưởng cần tiến hành họp Hội đồng sư phạm để thống nhất kế hoạch bồi dưỡng GV, tạo sự đồng thuận trong tập thể. Trong đó cần thảo luận kỹ tính cần thiết, tính khả thi, hiệu quả và chất lượng của hoạt động bồi dưỡng. Thời gian, hình thức, phương pháp phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường cũng cần được thảo luận kỹ lưỡng để đảm bảo kế hoạch bồi dưỡng GV đạt được hiệu quả cao nhất.

- Chương trình, nội dung bồi dưỡng: Sau khi đánh giá các điều kiện thực tế của nhà trường và nhu cầu bồi dưỡng của GV tiểu học để xây dựng chương trình bồi dưỡng. Việc xây dựng chương trình và nội dung bồi dưỡng GV tiểu học cần phải căn cứ Thông tư số 17/2019/TT-BGDĐT, ngày 01/08/2019 của Bộ GD&ĐT ban hành chương trình bồi dưỡng thường xuyên GV cơ sở giáo dục phổ thông [5]. Chương trình bồi dưỡng GV tiểu học là 120 tiết/GV/năm học. Nội dung bao gồm:

+ Nội dung bồi dưỡng 1 (khoảng 40 tiết/ năm học): Nội dung bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ năm học cấp tiểu học áp dụng trong cả nước. Bộ GD&ĐT quy định cụ thể theo cụ thể theo từng năm học các nội dung bồi dưỡng về đường lối, chính sách phát triển giáo dục tiểu học, chương trình, sách giáo khoa, kiến thức các môn học, hoạt động giáo dục thuộc chương trình giáo dục tiểu học.

+ Nội dung bồi dưỡng 2 (khoảng 40 tiết/ năm học):Nội dung bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ phát triển giáo dục tiểu học theo từng thời kỳ của mỗi địa phương. Sở GD&ĐT quy định cụ thể theo từng năm học các nội dung bồi dưỡng về phát triển giáo dục tiểu học của địa phương, thực hiện chương trình, sách giáo khoa, kiến thức giáo dục địa phương; phối hợp với các dự án (nếu có) qui định nội dung bồi dưỡng theo kế hoạch của các dự án.

+ Nội dung bồi dưỡng 3 (khoảng 40 tiết/ năm học): Khối kiến thức tự chọn: bao gồm các mô đun bồi dưỡng nhằm phát triển năng lực nghề nghiệp của GV như sau:Phẩm chất nhà giáo;Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ; Xây dựng môi trường giáo dục; Phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội; Sử dụng ngoại ngữ hoặc tiếng dân tộc, ứng dụng CNTT, khai thác và sử dụng thiết bị công nghệ trong dạy học, giáo dục.

Chương trình bồi dưỡng thường xuyên GV tiểu học được thực hiện trong năm học và thời gian bồi dưỡng hè hằng năm phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và của cá nhân GV. Trường tiểu học là đơn vị nòng cốt trong việc tổ chức bồi dưỡng GV theo hình thức tự học cá nhân, học tập theo tổ chuyên môn, học tập theo nhóm GV của từng trường hoặc cụm trường tiểu học. Nội dung bồi dưỡng GV tiểu học rất phong phú, đa dạng, nhiều kiến thức ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Nội dung bồi dưỡng GV tiểu học phải dựa trên các yêu cầu, mục tiêu và hình thức bồi dưỡng trên cơ sở điều kiện thực tế của nhà trường. Các nhà quản lý cần nắm rõ đặc điểm lao động sư phạm đặc thù của GV tiểu học: vừa là nhà sư phạm, vừa là nhà tổ chức và tham gia các hoạt động chính trị xã hội. Trong quá trình lao động, GV tiểu học phải sử dụng những tri thức cùng phong cách mẫu mực của mình để tác động lên tình cảm, trí tuệ của HS tiểu học nhằm giúp các em lĩnh hội tri thức, hình thành và hoàn thiện nhân cách của mình. Do đó, các nhà quản lý cần lựa chọn nội dung bồi dưỡng cho GV tiểu học vừa phải đa dạng, phong phú, cũng toàn diện nhiều lĩnh vực nhưng cũng cần xác định rõ những nội dung nào trọng tâm, những nội dung nào còn yếu, còn thiếu theo đặc thù GV mình đang quản lý để áp dụng nội dung cho phù hợp.

1.3.3.3. Quản lý hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

Quản lý hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp là quá trình các nhà quản lý tác động nhằm định hướng việc tìm hiểu, phân tích, nghiên cứu và lựa chọn vận dụng các hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động bồi dưỡng GV một cách phù hợp, có hiệu quả đảm bảo thực hiện mục tiêu đã đề ra. Tùy theo điều kiện của GV, điều kiện về cơ sở vật chất và các điều kiện thực tiễn khác của nhà trường để các nhà quản lý mà trực tiếp là Hiệu trưởng lựa chọn hình thức, phương pháp bồi dưỡng GV theo chuẩn nghề nghiệp phù hợp đảm bảo hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp được tiến hành đúng quy định, đảm bảo chất lượng nhưng không làm ảnh hưởng nhiều đến các mặt chuyên môn khác của GV.

1.3.3.4. Quản lý sự phối hợp của các lực lượng giáo dục trong hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

Quản lý sự phối hợp của các lực lượng giáo dục trong hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp là việc xác định cơ chế thuận lợi, khuyến khích các lực lượng giáo dục tham gia hoạt động bồi dưỡng GV, đóng góp tích cực vào việc thực hiện mục tiêu hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp. Trong hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp có nhiều lực lượng giáo dục tham gia. Do đó cần phải có sự phối hợp của các lực lượng giáo dục trong hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp. Đây là một trong những nội dung mà nhà quản lý cần quan tâm để đảm bảo quản lý bồi dưỡng GV tiểu học đạt hiệu quả cao theo mục đích, yêu cầu đã được xác định.

1.3.3.5. Quản lý hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

Qua nghiên cứu thực tiễn cho thấy, một trong những hình thức bồi dưỡng GV tiểu học là hoạt động tự bồi dưỡng. Tuy nhiên, để hoạt động này đạt được những kết quả cao đòi hỏi phải có sự định hướng, sự quản lý của các nhà quản lý để hoạt động này đạt kết quả cao nhất. Để thực hiện tốt nội dung quản lý này, cần

nghiên cứu thực trạng công tác tự bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp, tình hình chất lượng GV tiểu học, xác định nội dung mà GV có thể tự bồi dưỡng được, nhu cầu thực tiễn của GV, những thuận lợi và khó khăn trong quá trình tự bồi dưỡng, phân tích yếu tố ảnh hưởng và các điều kiện hỗ trợ cho GV trong công tác tự bồi dưỡng... từ đó đề ra các kế hoạch, các chính sách phù hợp định hướng, tạo các điều kiện thuận lợi để hoạt động này đạt được hiệu quả cao nhất.

1.3.3.6. Quản lý các điều kiện phục vụ hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

Hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp muốn đạt được kết quả cao nhất đòi hỏi phải được tiến hành trong các điều kiện thuận lợi. Do đó, quản lý điều kiện phục vụ hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp trở thành một trong những nội dung quan trọng nhằm tạo các nguồn lực, các điều kiện thuận lợi nhất góp phần cho hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học có thể đạt được các hiệu quả cao. Các điều kiện phục vụ hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp bao gồm: nguồn lực con người, nguồn lực thời gian, nguồn lực tài chính, nguồn lực cơ sở vật chất, kỹ thuật, trang thiết bị, tài liệu, phương tiện và môi trường, không gian nơi diễn ra hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp.

1.3.4. Phương pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

Phương pháp quản lý là tổng thể cách thức tác động của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý trên cơ sở lựa chọn những công cụ và phương tiện quản lý phù hợp nhằm mang lại hiệu quả quản lý cao nhất trong điều kiện môi trường nhất định. Thực tiễn công tác quản lý bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp thường được tiến hành bằng 03 phương pháp đó là: Phương pháp tổ chức- hành chính, phương pháp quản lý bằng kinh tế, phương pháp tâm lý-xã hội.

- Phương pháp tổ chức - hành chính được tiến hành trên cơ sở sử dụng các công cụ tổ chức - hành chính để duy trì kỷ luật, kỷ cương nhằm đạt tới hiệu quả tối ưu. Tác động của phương pháp này có tính chất bắt buộc của chủ thể quản lý

lên đối tượng quản lý. Các nhà quản lý căn cứ vào quy định chức năng nhiệm vụ và hệ thống văn bản pháp lý liên quan để triển khai tác động một cách hợp lý. Xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng GV, xác định đối tượng, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng GV, quy định nhiệm vụ cụ thể của mỗi cá nhân, bộ phận trong nhà trường tham gia hoạt động bồi dưỡng GV. Tổ chức kiểm tra việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng GV, trên cơ sở đó và điều chỉnh kịp thời vấn đề nảy sinh trong quá trình bồi dưỡng GV, đảm bảo các công việc được tiến hành đúng mục đích, yêu cầu đặt ra.

- Phương pháp quản lý bằng kinh tế là sử dụng các nguồn lực vật chất và lợi ích kinh tế để tạo ra động cơ thúc đẩy, phát huy tiềm năng và năng lực của họ nhằm đạt tới hiệu quả tối ưu.Các nhà quản lý xác định các tiêu chuẩn, định mức lao động phù hợp với đặc điểm, tính chất công việc nhằm khuyến khích động viên GV tham gia tích cực, nhiệt tình và chủ động vào hoạt động bồi dưỡng GV. Sử dụng linh hoạt các biện pháp hỗ trợ bằng lợi ích kinh tế phù hợp để lôi cuốn, thu hút các nguồn lực bên trong và ngoài nhà trường tham gia vào hoạt động bồi dưỡng GV.

- Phương pháp tâm lý - xã hội là tác động bằng tâm lý và tình cảm của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý để tạo nên sự hiểu biết, chia sẻ và gắn bó giữa các thành viên nhằm động viên tinh thần tự nguyện, tự giác, các yêu cầu cần có của người GV tiểu học để họ tự bồi dưỡng, phấn đấu vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ. Để phương pháp này đạt hiệu quả cao đòi hỏi các nhà quản lý phải tổ chức vận động, tuyên truyền giải thích để các giáo viên hiểu rõ mục tiêu, chủ trương, chiến lược phát triển đội ngũ nhà giáo, tác dụng của quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp, từ đó quyết tâm thực hiện mục tiêu đã định.

Việc vận dụng các phương pháp quản lý trên vào quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp phải đảm bảo tính linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của GV và các điều kiện cần thiết khác của nhà trường.

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

Quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp chịu sự tác động, chi phối của nhiều yếu tố khác nhau. Có thể nêu một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp sau đây:

1.4.1. Chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước về hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học

Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm và đề ra nhiều chủ trương, chính sách nhằm nâng cao chất lượng công tác GD&ĐT. Các chủ trương, chính sách này là kim chỉ nam để các Bộ, Ban, Ngành, các nhà trường thực hiện nhiệm vụ cụ thể để nâng cao chất lượng công tác giáo dục đào tạo trong đó có hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp. Bộ GD&ĐT đã ban hành chuẩn nghề nghiệp GV cơ sở giáo dục phổ thông (trong đó có GV tiểu học) quy định rất rõ những tiêu chuẩn, tiêu chí về phẩm chất đạo đức, chính trị, lối sống; kỹ năng, kiến thức mà GV tiểu học cần phải đạt được thì mới đáp ứng chuẩn GV tiểu học theo quy định. Dựa trên chuẩn GV tiểu học đã được xác định, hiệu trưởng các trường tiểu học xác định những nội dung cần bồi dưỡng cho GV nhà trường để GV kịp thời bổ sung kiến thức, kỹ năng còn thiếu, đáp ứng tốt nhất chuẩn GV tiểu học và đáp ứng được yêu cầu đổi mới toàn diện giáo dục. Với những lí do nêu trên, yếu tố chủ trương, chính sách về hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục là một trong những yếu tố có ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp.

1.4.2. Yếu tố về kinh tế - xã hội

Quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp chịu sự ảnh hưởng của tình hình kinh tế, chính trị, xã hội. Những yếu tố này ảnh hưởng đến hoạt động quản lý từ mục tiêu, nội dung, hình thức, phương pháp đến những điều kiện phục vụ hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp. Quản lý hoạt động bồi dưỡng GV tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp chịu sự tác động trực tiếp của điều kiện KT-XH từng địa phương, địa bàn nơi nhà trường cư trú. Sự phát triển