Các Biện Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Dạy Học Phân Hoá Ở Trung Tâm Giáo

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC PHÂN HÓA TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP - GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN HUYỆN BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp

Để đề xuất được biện pháp quản lý dạy học phân hoá ở Trung tâm GDNN-GDTX Ba Bể phù hợp với chủ trương đổi mới quản lý giáo dục của Nhà nước và tiếp cận được các xu thế của thời đại một cách có chọn lọc, đồng thời có tính thực tiễn và kế thừa được thực trạng quản lý giáo dục hiện nay, cần phải căn cứ vào một số nguyên tắc sau:

3.1.1. Đảm bảo tính mục đích

Các biện pháp đề ra cần hướng tới mục đích thực hiện mục tiêu giáo dục nói chung và mục tiêu dạy học các môn học nói riêng. Cần tác động tích cực, từng bước cải thiện và nâng cao chất lượng dạy và học theo quan điểm dạy học phân hóa. Mục đích của quản lý dạy học nói chung và dạy học phân hóa nói riêng là tạo điều kiện và giám sát, đánh giá, điều chỉnh hoạt động giảng dạy của giáo viên trong cả quá trình để học viên học tập đạt kết quả.

3.1.2. Đảm bảo tính khả thi

Các biện pháp được đề xuất phải có khả năng áp dụng vào thực tiễn hoạt động để đổi mới quản lý dạy học phân hoá ở Trung tâm GDNN-GDTX Ba Bể một cách thuận lợi, trở thành hiện thực và có kết quả. Để đảm bảo tính khả thi, các biện pháp được đề xuất phải căn cứ vào khả năng và điều kiện cụ thể của Trung tâm GDNN-GDTX Ba Bể để thực hiện các biện pháp một cách có hiệu quả.

3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 120 trang tài liệu này.

Các biện pháp phải dựa trên khả năng và yêu cầu của Trung tâm GDNN- GDTX Ba Bể trong điều kiện thực tiễn nước ta. Mặt khác, đổi mới quản lý là một quá trình, phải kế thừa những thành tựu đã có, chọn lọc cái mới, phù hợp

hơn để đổi mới từng bước, từng bộ phận, không thể nóng vội, xóa bỏ hết cái cũ để làm lại mới từ đầu.

Hiện nay, các cơ sở giáo dục nói chung và các Trung tâm GDNN-GDTX nói riêng vẫn đang quản lý đào tạo chủ yếu theo cơ chế kế hoạch hóa tập trung và theo chương trình khung do nhà nước ban hành. Do vậy, việc đổi mới quản lý dạy học phân hoá ở Trung tâm GDNN-GDTX Ba Bể phải được thực hiện từng bước, chưa thể đổi mới một cách toàn diện mà chỉ lựa chọn một số biện pháp có tính thực tiễn cao.

3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển

Dạy học phân hoá không phải là mô hình mới. Trên thực tế,nhiều trường phổ thông, nhiều Trung tâm GDNN-GDTX đã thực hiện dạy học phân hoá trong thời gian gần đây. Bởi vậy, ít nhiều các cơ chế và mô hình quản lý cũng đã hình thành và hoạt động đạt hiệu quả nhất định.

Về mặt lí luận, cái mới ra đời không phải là một sự phủ định sạch trơn cái cũ.Nó thực hiện một quá trình phủ định biện chứng, kế thừa và phát triển cao hơn về vật chất so với cái cũ. Mô hình quản lý dạy học phân hoá ở Trung tâm GDNN-GDTX Ba Bể được xây dựng dựa trên cơ sở của những hệ thống quản lý giáo dục vốn có. Bởi vậy, kế thừa những mặt tích cực của mô hình quản lý giáo dục đã có và làm nó hoàn thiện hơn, phù hợp với yêu cầu quản lý dạy học phân hoá ở Trung tâm GDNN-GDTX Ba Bể trong giai đoạn hiện nay được coi là một trong những nguyên tắc cơ bản khi đề xuất biện pháp.

3.2. Các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý dạy học phân hoá ở Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Ba Bể

3.2.1. Nâng cao nhận thức về dạy học phân hoá cho cán bộ quản lý, giáo viên và các lực lượng liên quan

* Mục tiêu:

Nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc dạy học phân hoá cho các thành viên trong trường và ngoài Trung tâm để có hiểu biết đúng, có thái độ tích cực ủng hộ dạy học phân hoá.

Từ đó, tuyên truyền rộng rãi tới học viên và gia đình học viên, tạo ra sự đồng thuận từ trong Trung tâm đến cộng đồng, nâng cao hiệu quả quản lý Trung tâm nói chung, quản lý dạy học phân hoá nói riêng.

* Nội dung và cách thức tiến hành:

Làm cho mọi thành viên của Trung tâm cũng như gia đình học viên quán triệt triệt để tư tưởng chủ đạo của dạy học phân hóa, nguyên tắc dạy học phân hoá, đặc điểm của dạy học phân hoá….Nhận thức sâu sắc rằng ngày nay, dạy học phân hóa trở thành xu thế chung của nhiều nước trên thế giới, triết lý sâu xa của dạy học phân hóa là hướng tới các giá trị riêng của mỗi học viên trên cơ sở những giá trị chung về năng lực và các phẩm chất khác theo mục tiêu giáo dục của cấp học.

- Đầu năm học, Trung tâm tổ chức cho toàn thể cán bộ giáo viên học tập, quán triệt về chính sách của Đảng, nhà nước; về nhiệm vụ năm học. Trong các buổi học tập, cần nhấn mạnh đến trọng tâm là đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt chú ý tuyên truyền phổ biến tính ưu việt của dạy học theo quan điểm phân hóa.

- Ban chấp hành Đảng bộ Trung tâm tập trung chỉ đạo bằng cách ra Nghị quyết về công tác dạy học phân hóa, phổ biến đến từng cán bộ, đảng viên để nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của việc dạy học phân hoá đối với việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục đào tạo của Trung tâm. Đảng bộ xây dựng chương trình hành động cụ thể để thực hiện kế hoạch dạy học phân hóa. Kế hoạch bám sát vào chương trình giảng dạy, nhưng phải phù hợp với tình hình thực tế của Trung tâm, của địa phương, đảm bảo tính khả thi trong quá trình thực hiện.

- Để việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các lực lượng sư phạm - xã hội... có chất lượng và hiệu quả, Ban Giám đốc Trung tâm cần cụ thể hóa đường lối thành các công việc, cụ thể như:

+ Thành lập Ban chỉ đạo dạy học phân hoá. Ban này phụ trách chung về hoạt động dạy học phân hoá trong Trung tâm. Trong đó, có việc tuyên truyền phổ biến về mục đích, ý nghĩa, tính tất yếu của đổi mới dạy học theo quan điểm dạy học phân hóa. Thành phần của ban gồm: Ban Giám đốc và các tổ trưởng chuyên môn, đại diện các tổ chức đoàn thể (Chi bộ đảng, công đoàn, đoàn thanh niên).

+ Ban chỉ đạo xây dựng kế hoạch đổi mới nhận thức cho cán bộ giáo viên và học viên về dạy học phân hoá. Trong đó, xác định rõ mục tiêu và các cách thức cụ thể để nâng cao nhận thức của cán bộ giảng viên và học viên về dạy học phân hoá.

+ Các thành viên của Ban được phân công sưu tầm tài liệu, nghiên cứu soạn thảo nội dung tuyên truyền phổ biến cho từng đối tượng của Trung tâm. Biên soạn tài liệu ngắn gọn dành cho các bậc cha mẹ và những người quan tâm.

+ Trang bị cho thư viện các tài liệu, sách, báo có nội dung liên quan đến dạy học phân hoá để mọi người có thể tham khảo, học tập.

+ Mời chuyên gia về dạy học phân hoá đến nói chuyện, tọa đàm với cán bộ quản lý và giáo viên Trung tâm.

+ Tham quan, học tập các trường THPT, các Trung tâm GDNN-GDTX đã có những thành công trong dạy học phân hoá.

* Điều kiện thực hiện:

- Ngay từ đầu năm học, Trung tâm cụ thể hóa các đường lối, chính sách của Đảng và của Nhà nước; nhiệm vụ của cấp học, các chỉ thị của ngành, của địa phương và kế hoạch của Trung tâm bằng từng công việc cụ thể theo học kỳ, theo tháng, theo tuần, gắn liền với mỗi bộ môn, mỗi cá nhân trong Trung tâm.

- Xây dựng lực lượng tuyên truyền viên nòng cốt trong Trung tâm là những cán bộ chủ chốt như tổ trưởng chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm...

- Ban Giám đốc Trung tâm cân đối tài chính, dành khoản tài chính thỏa đáng, có thể được cho các công việc trên.

- Dành quỹ thời gian nhất định trong quỹ lao động sư phạm tổng thể của nhà giáo cho mỗi thành viên trong Ban chỉ đạo. Giám đốc Trung tâm quan tâm động viên và tạo điều kiện tối đa cho các thành viên Ban chỉ đạo.

3.2.2. Chỉ đạo, tổ chức hoạt động dạy học của giáo viên Trung tâm theo quan điểm phân hoá

* Mục tiêu

Nhằm tổ chức hoạt động dạy học ở Trung tâm GDNN-GDTX một cách tối ưu, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học và quản lý hoạt động dạy học phân hoá.

* Nội dung và cách thức tiến hành

(1) Tổ chức giáo viên vận dụng các phương pháp và hình thức dạy học phân hoá

Việc vận dụng các phương pháp và hình thức dạy học phân hoá cần được thực hiện bằng một quy trình, gồm các bước sau đây:

- Bước 1: Nghiên cứu nội dung bài học. Mục đích của việc tìm hiểu nội dung bài học là nhằm xác định bài học đó có những mức độ yêu cầu như thế nào về việc tiếp nhận kiến thức, hình thành kỹ năng và thái độ? Để đảm bảo tính phân hoá, phù hợp với đối tượng học viên, bài học đó cần được “tái cấu trúc” như thế nào?

- Bước 2: Tìm hiểu sự khác biệt về năng lực và phong cách học của học viên từng lớp. Mỗi học viên đều học tập, phát triển bằng khả năng và phong cách riêng của mình. Vì thế, giữa các học viên có sự khác biệt về năng lực và phong cách học. Sự khác biệt này đòi hỏi giáo viên khi sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học cần phải có sự “cá thể hóa”.

- Bước 3: Khảo sát điều kiện dạy học của Trung tâm

Điều kiện dạy học của Trung tâm không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục mà còn ảnh hưởng đến việc vận dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, nhất là các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học tích

cực. Do đó, trước khi quyết định vận dụng phương pháp và hình thức tổ chức dạy học nào đối với bài dạy, giáo viên cần tìm hiểu xem cơ sở vật chất có đảm bảo cho việc tổ chức hoạt động dạy học phân hoá không.

- Bước 4: Triển khai các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học

Giáo viên triển khai các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học đã lựa chọn vào việc tổ chức hoạt động dạy học. Dù lựa chọn và triển khai các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học thế nào thì cũng phải đáp ứng yêu cầu phân hoá - tức là phù hợp với đối tượng học viên về trình độ nhận thức, nhu cầu, hứng thú, …

(2) Tổ chức cho giáo viên Trung tâm đánh giá kết quả học tập của học viên theo quan điểm phân hoá

- Ý nghĩa của ĐG kết quả học tập của HS theo quan điểm phân hoá: Việc đánh giá kết quả học tập của học viên theo quan điểm phân hoá sẽ giúp xác định được mức độ phát triển của mỗi học viên ở từng giai đoạn học tập. Từ đó, góp phần hướng dẫn, điều chỉnh cách dạy và cách học phù hợp với đối tượng học viên.

- Xây dựng quy trình đánh giá kết quả học tập của học viên theo quan điểm phân hoá, bao gồm các bước sau đây:

+) Xác định mục tiêu đánh giá;

+) Lựa chọn các phương pháp, hình thức đánh giá;

+) Triển khai đánh giá;

+) Xử lý kết quả đánh giá;

+) Phản hồi thông tin đến HS và các đối tượng liên quan.

* Điều kiện thực hiện

- Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX phải có năng lực tổ chức hoạt động dạy học phân hoá;

- Giáo viên Trung tâm GDNN-GDTX có năng lực thực hiện hoạt động dạy học phân hoá;

- Trung tâm GDNN-GDTX phải có cơ sở vật chất - thiết bị dạy học đảm bảo cho việc triển khai hoạt động dạy học phân hoá.

3.2.3. Tổ chức hoạt động học tập của học viên theo quan điểm phân hoá

* Mục tiêu

Xây dựng quy trình phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng giáo dục, tổ chức và quản lý hoạt động học tập của học viên Trung tâm, nhằm nâng cao chất lượng dạy học.

* Nội dung và cách thức tiến hành

(1) Chỉ đạo tổ chức điều tra cơ bản học viên vào trường để nắm được trình độ, năng lực và sở trường. Từ đó, đề ra những biện pháp giáo dục phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Tổ chức kiểm tra chất lượng đầu năm phải tuân thủ quy trình nghiêm túc, chính xác, khách quan, khoa học, công bằng và đảm bảo đúng mục tiêu khảo sát. Để thực hiện, có thể theo cách thức như sau:

- Xây dựng kế hoạch kiểm tra chất lượng đầu năm; thành lập ban tổ chức kiểm tra (Giám đốc Trung tâm là trưởng ban); thành lập tổ biên soạn đề kiểm tra (phó Giám đốc phụ trách chuyên môn làm tổ trưởng); thành lập tổ coi và chấm bài kiểm tra; thành lập tổ phục vụ giúp việc cho ban tổ chức kiểm tra;

- Quy trình cụ thể bắt đầu từ việc: soạn đề, duyệt đề, in ấn, tổ chức kiểm tra, chấm bài kiểm tra, đánh giá kết quả, công bố kết quả, sử dụng kết quả kiểm tra để xây dựng kế hoạch dạy học phân hoá của Trung tâm.

- Chọn nhân sự có năng lực chuyên môn giỏi vào tổ biên soạn và sao in đề khảo sát, tổ giám thị coi kiểm tra, tổ giám khảo chấm bài kiểm tra, để giúp việc cho Ban Giám đốc Trung tâm tổ chức khảo sát đảm bảo mục tiêu, yêu cầu đề ra.

- Khâu chấm bài kiểm tra cũng cần được tổ chức chặt chẽ, chính xác, khách quan để đo lường khả năng học tập của từng học viên. Cuối cùng là bước thống kê chất lượng khảo sát.

(2) Xây dựng môi trường sư phạm, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động học tập của học viên.

Xây dựng một môi trường lành mạnh, tạo điều kiện tốt nhất cho học viên học tập và rèn luyện. Muốn vậy, mọi hoạt động học tập của học viên phải lấy việc thực hiện nề nếp, kỷ cương làm gốc. Hình thành hệ thống quản lý theo đơn vị lớp, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, cán bộ lớp, cán bộ tổ, cán bộ đoàn và gia đình học viên.

(3) Tổ chức phối hợp các lực lượng trong việc quản lý học viên

- Tạo ra hệ thống hoạt động đồng bộ giữa giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và Trung tâm nhằm đưa học viên vào khuôn khổ. Mỗi bộ phận có một chức năng nhất định nhưng đều bổ sung, hỗ trợ cho nhau trong việc quản lý học viên từ nhiều góc độ. Những thông tin về một học viên nào đó phải được cả hệ thống này biết đến để xử lý, uốn nắn, điều chỉnh hoặc động viên, khuyến khích. Bên cạnh đó, hệ thống luôn có sự trao đổi với gia đình học viên trong việc giáo dục học viên chậm tiến, đưa ra các biện pháp phối hợp để quản lý học viên.

- Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với gia đình học viên trong việc tạo điều kiện về thời gian và vật chất cho học viên.

- Với học viên học ở mức độ yếu hơn, giáo viên phải phân loại, có kế hoạch bồi dưỡng, có chương trình mềm dẻo hơn, câu hỏi gợi mở riêng giúp học viên từng bước vươn lên trong học tập.

(4) Quản lý và tổ chức tốt các hoạt động ngoài giờ lên lớp

Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp, giúp học viên củng cố, bổ sung và mở rộng thêm trí thức đã học; phát triển óc thẩm mĩ, tăng cường thể chất; nhận thức xã hội, ý thức công dân, tình yêu quê hương đất nước; giáo dục thái độ tích cực, tinh thần đoàn kết, chủ động trong các hoạt động tập thể; rèn luyện các kỹ năng tự quản. Hoạt động ngoài giờ lên lớp gồm nhiều nội dung và hình thức phong phú, đa dạng như hoạt động xã hội, hoạt động văn hoá nghệ thuật, lao động… Trung tâm lựa chọn, tổ chức hoạt động theo chủ điểm, tiết sinh hoạt hàng tuần, tiết chào cờ đầu tuần,...