Nâng Cao Trình Độ Chuyên Môn Nghiệp Vụ Kết Hợp Với Đổi Mới Phương Pháp

mỗi năm, mỗi khoá học để rồi vào năm học mới kết hợp với khâu phân tích tình hình, điều kiện mới sẽ lại hoàn thiện hoặc xây dựng lại mục tiêu đào tạo. Dựa trên mục tiêu đào tạo mới, tình hình mới lại thiết kế lại hoặc hoàn chỉnh hơn CTĐT. Cứ như vậy CTĐT sẽ liên tục được hoàn thiện và phát triển không ngừng cùng với quá trình đào tạo.

- Tăng cường và đảm bảo hơn nữa tính liên thông bao gồm liên thông dọc (liên thông giữa các trình độ đào tạo) và liên thông ngang (liên thông giữa các chương trình đào tạo với nhau).

- Áp dụng linh hoạt các chuẩn đánh giá chất lượng chương trình đào tạo và nâng cao ý thức của mọi thành phần xã hội, sinh viên, đặc biệt là các đơn vị sử dụng sản phẩm đào tạo được tham gia vào việc phát triển chương trình đào tạo của Nhà trường. Đối tượng học tập dựa trên chương trình đào tạo đã công bố để chọn lựa.

3.2.3.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

Chương trình đào tạo đóng vai trò đặc biệt quan trọng tác động đến chất lượng và năng lực của sinh viên sau khi tốt nghiệp, là khối kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp mà Nhà trường trang bị cho người học để vận dụng vào công việc. Trên thực tế hiện nay năng lực của sinh viên sau khi tốt nghiệp vẫn chưa đáp ứng và thích nghi với công việc, do đó nhà trường cần phải nâng cao chất lượng đào tạo, nâng cao hiệu quả đào tạo từng môn học, nghiên cứu, tìm hiểu và áp dụng những môn học phù hợp với nhu cầu xã hội, cần đổi mới nội dung chương trình đào tạo, gắn kết chặt chẽ thực tiễn với nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và nghề nghiệp trong xã hội.

Quản lý chặt chẽ việc xây dựng chương trình đào tạo, từ chương trình lý thuyết đến thực hành, chương trình đào tạo luôn phải gắn liền với thực tiễn. Xây dựng chương trình đào tạo theo chuẩn đầu ra nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội.

3.2.4. Nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ kết hợp với đổi mới phương pháp giảng dạy của giảng viên

3.2.4.1. Mục đích của biện pháp

- Đội ngũ GV là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo. Chất lượng đội ngũ giảng viên sẽ ảnh hưởng đến chất lượng chương trình, chất lượng đầu ra của sinh viên. Vì vậy, nâng có trình độ chuyên môn, đổi mới phương pháp giảng dạy là một trong những biện pháp quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo.

- Quy hoạch đội ngũ GV đáp ứng yêu cầu đào tạo hướng PTNL người học là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian gần đây của nhà trường.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 127 trang tài liệu này.

3.2.4.2. Nội dung của biện pháp

Nâng cao năng lực của đội ngũ giảng viên về phẩm chất, năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong hoạt động chuyên môn. Thực hiện nghiêm túc kế hoạch được phân công giảng dạy, quy trình giảng dạy.

Người dạy cần sử dụng những phương pháp, hình thức dạy học nâng cao tính chủ động sáng tạo, khả năng tự học, tự nghiên cứu của sinh viên, trong phương pháp giảng dạy cần phối hợp giữa giảng giải truyền đạt kiến thức và định hướng học tập cho sinh viên.

Để đổi mới phương pháp giảng dạy người dạy cần có sự chuẩn bị chu đáo từ khâu soạn giáo án (xác định rõ mục tiêu bài học, lựa chọn và sử dụng phương pháp dạy học thích hợp), các bước lên lớp, hướng dẫn học viên khai thác nội dung bài học, xây dựng mối quan hệ hợp tác giữa GV và SV trong quá trình lên lớp đến khâu hướng dẫn SV tự học ở nhà bằng cách ra bài tập tự học để khai thác, phát huy năng lực của tất cả các học viên.

Các bộ phận quản lý đào tạo cần phải phối hợp chặt chẽ với nhau và phối hợp với các khoa trong toàn trường kiểm tra, giám sát việc đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng PTNL người học.

3.2.4.3. Cách thức thực hiện biện pháp

- Lãnh đạo trường giao cho các đơn vị chức năng rà soát, có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ cho giảng viên.

- Nhà trường quán triệt nhiệm vụ giảng dạy, nâng cao ý thức giảng dạy hơn nữa của giảng viên đối với hệ VLVH. Từ khâu biên soạn bài giảng, đến hoạt động giảng dạy trên lớp, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên.

- Tăng cường các biện pháp quản lý hành chính

+ Tăng cường công tác kiểm tra giáo án, hồ sơ chuyên môn, tổ chức dự giờ, đánh giá xếp loại giờ giảng của GV có định mức giảng dạy nhằm kiểm tra tình hình đổi mới phương pháp dạy học của GV.

+ Duy trì thường xuyên các buổi sinh hoạt chuyên môn theo từng tuần đổi mới nội dung sinh hoạt, đi sâu trao đổi nội dung kiến thức và phương pháp giảng dạy của từng môn, từng chương, từng bài bao gồm cả việc tổ chức hình thức dạy học trong lớp, xêmina, hội thảo, hệ thống câu hỏi nêu vấn đề, hệ thống bài tập tự học…

- Tác động về mặt nhận thức tạo ra động lực để giảng viên tự bồi dưỡng, đổi mới phương pháp giảng dạy.

+ Cần quán triệt trong tập thể cán bộ GV nhà trường về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng PTNL người học để nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường hiện nay.

+ Cải tiến phương pháp dạy học theo hướng tích cực lấy người học làm trung tâm là vấn đề đang được sự quan tâm chỉ đạo của toàn ngành giáo dục và xã hội.

+ Khuyến khích giảng viên mạnh dạn đổi mới phương pháp giảng dạy. Đối tượng là sinh viên hệ VLVH nên họ đã có sẵn một khối lượng kiến thức khá phong phú, nếu giảng viên biết cách đặt vấn đề tạo nên tình huống phù hợp thì sinh viên sẽ có cơ hội bộc lộ năng lực bản thân và đạt được hiệu quả cao hơn trong học tập.

- Mời một số chuyên gia đầu ngành về phương pháp dạy học phổ biến hướng dẫn GV tổ chức thực hiện. Cử một số giáo viên cốt cán tham gia các hội nghị, hội thảo chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học. Tạo điều kiện thuận lợi để GV được giao lưu học hỏi và trao đổi kinh nghiệm với các GV trường bạn cùng nhóm ngành đào tạo để tìm ra phương pháp dạy học thích hợp nhất với môn dạy của mình.

- Nhà trường (thông qua Hội đồng khoa học và các khoa chuyên môn) khuyến khích giảng viên tham gia nghiên cứu khoa học và tự nâng cao trình độ, tiến hành biên soạn các giáo án điện tử để sinh viên có thể truy cập khi không thể đến lớp học.

Trong thực tế, không có một phương pháp dạy học nào là vạn năng có thể đem áp dụng ở mọi nội dung, mọi nơi, mọi lúc, mọi đối tượng. Mỗi phương pháp đều có mặt mạnh, mặt hạn chế của nó. Vì vậy, nhiệm vụ của người quản lý là chỉ đạo việc cải tiến phương pháp dạy học sao cho quá trình dạy học lợi dụng triệt để mặt mạnh của từng phương pháp, khắc phục mặt hạn chế nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của quá trình dạy học

- Tổ chức tốt các hoạt động thi đua nhằm tạo ra một phong trào thi đua đổi mới phương pháp dạy học trong toàn trường.

+ Tổ chức tốt hội giảng cấp trường hằng năm nhằm đánh giá chất lượng đội ngũ GV, xây dựng những nhân tố điển hình trong phong trào thi đua đổi mới phương pháp giảng dạy.

+ Tổ chức các giờ giảng mẫu, giảng chuẩn về phương pháp dạy - tự học để GV học tập rút kinh nghiệm nhân rộng điển hình.

+ Phát động phong trào thi đua đổi mới phương pháp dạy học, tổ chức lễ đăng kí thi đua đổi mới phương pháp dạy học giữa các khoa, tổ bộ môn trong trường.

+ Biểu dương khen thưởng kịp thời đối với những cá nhân và tập thể tích cực tham gia đổi mới phương pháp dạy học.

+ Cần có chính sách đãi ngộ hợp lý cho giảng viên giảng dạy.

- Tăng cường công tác kiểm tra đột xuất các lớp VLVH, lấy phiếu ý kiến đánh giá của sinh viên đối với giảng viên nhằm đánh giá giảng viên tham gia giảng dạy các lớp VLVH, làm cơ sở cho công tác quản lý nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo.

- Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại phục vụ cho việc đổi mới phương pháp dạy học trên lớp của GV.

- Trang bị đầy đủ các loại sách báo và tài liệu tham khảo về phương pháp dạy học để giảng viên học tập và nghiên cứu.

3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

- Việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng PTNL người học là định hướng chiến lược có vai trò cực kì quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Vì vậy cần phải được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo nhà trường .

- Đội ngũ GV là người trực tiếp tham gia vào đổi mới phương pháp dạy học phải xác định rõ vai trò và trách nhiệm của mình, ra sức thi đua học tập và nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, tích cực tham gia đổi mới phương pháp dạy.

- Tập thể SV chủ thể của quá trình nhận thức phải được chuẩn bị tâm thế, được trang bị đầy đủ hệ thống các kỹ năng và phương pháp tự học, tự nghiên cứu. GV cần tạo điều kiện để sinh viên có điều kiện phát huy năng lực cá nhân.

- Đổi mới phương pháp dạy học phải đi kèm với việc đổi mới nội dung, chương trình đào tạo, giáo trình, tài liệu tham khảo và việc tăng cường cơ sở vật chất kĩ thuật, trang thiết bị dạy học phù hợp đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp.

3.2.5. Tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức nhằm xây dựng động cơ và ý thức tự học cho SV hệ VLVH theo hướng PTNL người học

3.2.5.1. Mục đích ý nghĩa

Hoạt động của cá nhân chỉ đạt hiệu quả cao khi cá nhân tự giác phát huy hết khả năng, năng lực của bản thân. Trong quá trình tự học SV phải phát huy tính tự giác, tích cực, chủ động thì mới đạt kết quả cao. Để nâng cao nhận thức, động cơ, thái độ học tập cho SV nhà trường cần tổ chức tốt các nội dung dưới đây:

3.2.5.2. Nội dung biện pháp

* Tổ chức tốt việc giáo dục nâng cao nhận thức cho SV:

Tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng nhằm giáo dục SV có nhận thức đúng đắn về đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về các mặt chính trị, kinh tế - xã hội, đặc biệt về vai trò và nhiệm vụ của giáo dục - đào tạo và khoa học công nghệ trong bối cảnh hiện nay.

Giáo dục cho SV thấy được vị trí, vai trò và tầm quan trọng của tự học đối với xã hội nói chung đối với bản thân SV nói riêng.

* Kỹ năng xây dựng kế hoạch tự học: Tự học là hoạt động có tính mục đích đòi hỏi ý thức tự giác cao, thể hiện tính kế hoạch hóa cao độ của người học. Để tự học đạt hiệu quả mỗi SV phải xây dựng kế hoạch trong quá trình học tập, phải cân đối giữa thời gian tự học với lượng tri thức của môn học; phải xen kẽ giữa các môn học khác nhau tránh nhàm chán, SV phải có tính tự giác cao, độc lập trong làm việc; có tác phong làm việc khoa học đúng giờ; biết tận dụng và tiết kiệm thời gian trong học tập; có tính cần cù, kiên trì không nản chí; có khả năng chú ý và tập trung tư tưởng cao độ.

* Kỹ năng đọc sách, đọc tài liệu

Phải biết cách chọn sách và tài liệu thích hợp. Việc lựa chọn đúng sách và tài liệu cần đọc có ý nghĩa quan trọng đối với SV bởi vì để tiết kiệm thời gian và đạt được mục đích đề ra SV phải biết chọn đúng sách, đúng chỗ có liên quan trực tiếp tới kiến thức mà SV cần đọc.

Khi đọc sách phải tích cực tư duy, phải có kỹ năng và tốc độ đọc hợp lý, phải biết ghi chép những điều đã đọc luôn đi liền với nhau giúp cho người đọc nâng cao hiệu quả và tiết kiệm thời gian đọc sách.

* Kỹ năng khái quát hóa - hệ thống hóa

- Kỹ năng khái quát hóa: Bằng kỹ năng khái quát hóa giúp SV nâng cao hiệu quả của hoạt động tự học, tìm ra được bản chất của những vấn đề cần nghiên cứu để ứng dụng vào giải các bài tập thực hành. Việc hình thành kỹ năng khái quát hóa được thực hiện thông qua giải các bài tập tự học mà GV giao cho SV làm ở nhà trong thời gian tự học.

- Kỹ năng hệ thống hóa: Hệ thống hóa là thao tác trí tuệ nhằm sắp xếp các đối tượng riêng lẻ theo một trật tự lôgic nhất định. Để tiến hành hệ thống hóa đòi hỏi SV phải phát hiện ra những dấu hiệu chung nhất, bản chất nhất của các sự vật và hiện tượng. Trong hoạt động tự học kỹ năng hệ thống hóa và kỹ năng khái quát hóa luôn gắn bó chặt chẽ với nhau.

* Kỹ năng nghiên cứu khoa học: Tập dượt NCKH giúp SV tiếp cận với quá trình nhận thức của các nhà khoa học, rèn luyện kỹ năng NCKH là nhiệm vụ cần thiết không thể thiếu được đối với SV trường Đại học Hùng Vương.

* Kỹ năng thực hành luyện tập: Nhóm kỹ năng này sẽ giúp cho SV có khả năng vận dụng thành thạo tri thức đã học để giải các bài tập ứng dụng, thực hành hoặc giải quyết các tình huống trong quá trình hoạt động thực tiễn. Trong quá trình học tại trường SV luôn được nhà trường quan tâm và bồi dưỡng kỹ năng này.

* Kỹ năng nghe giảng - ghi chép bài: Kỹ năng nghe giảng và ghi chép bài có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tự học của SV bởi vì SV có hiểu được bài trên lớp, ghi chép được đầy đủ nội dung ý chính của bài thì SV mới có tư liệu để thực hiện hoạt động tự học.

* Kỹ năng tự kiểm tra, tự đánh giá hoạt động tự học: Tự kiểm tra, tự đánh giá hoạt động tự học có vai trò hết sức quan trọng giúp cho người học nắm được các mối liên hệ ngược trong quá trình tự học, giúp cho người học luôn đi đúng hướng, đạt được mục đích đề ra, kích thích tính tích cực tự học của SV. Thông qua tự kiểm tra, tự đánh giá giúp cho SV nhận ra những yếu kém để tự điều chỉnh hoạt động tự học của mình.

3.2.5.3. Các biện pháp tổ chức nhằm bồi dưỡng kỹ năng tự học cho SV

* Công tác xây dựng kế hoạch: Kế hoạch tổ chức các hoạt động bồi dưỡng kỹ năng tự học cho SV phải được lập và thông qua hội đồng nhà trường ngay từ đầu năm học. Cần xác định rõ nội dung, hình thức tổ chức, thời điểm tổ chức, xác định rõ trách nhiệm của các đơn vị của các đơn vị chức năng trong việc tổ chức các hoạt động cho SV.

* Công tác chỉ đạo: Chỉ đạo các khoa, các bộ môn, GV chủ nhiệm các lớp, các GV cố vấn học tập, các tổ chức đoàn thể trong trường tổ chức các hoạt động chuyên môn hướng tới mục tiêu bồi dưỡng năng lực và phương pháp tự học cho SV, khơi dậy tính tích cực tự giác học tập tạo ra phong trào tự học trong toàn trường.

* Các hình thức tổ chức

- Thông qua các hoạt động ngoại khóa: Tổ chức các buổi hội thảo, Xemina, tọa đàm, trao đổi về kinh nghiệm và phương pháp tự học.

- Giáo viên chủ nhiệm tổ chức bồi dưỡng kỹ năng tự học cho SV thông qua các buổi sinh hoạt lớp.

- Tổ chức các phong trào giúp đỡ nhau học tập, SV học giỏi giúp đỡ SV yếu kém tự học.

- Tổ chức các Hội nghị, hội thảo chuyên đề phương pháp tự học.

- Mời chuyên gia về giáo dục nói chuyện và phổ biến kinh nghiệm, phương pháp tự học cho SV.

3.2.5.4. Các yêu cầu đạt được

- Kế hoạch tổ chức các hoạt động bồi dưỡng phương pháp kỹ năng tự học cho SV phải có sự thống nhất chỉ đạo từ cấp trên xuống, có sự phân công cụ thể rõ ràng giữa các lực lượng giáo dục trong trường.

- Khi xây dựng kế hoạch phải xác định rõ mục đích, nội dung, cách thức tổ chức của từng hoạt động và mức độ đạt được của từng nội dung.

- Phải có được một đội ngũ giáo viên giỏi về chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm, biết hướng dẫn và dạy cho SV cách tự học.

- Bản thân SV phải tích cực tự giác tham gia vào các hoạt động bởi vì SV là chủ thể của quá trình nhận thức.

Tóm lại: Trong quá trình dạy học, việc rèn luyện và bồi dưỡng kỹ năng và phương pháp tự học, tự nghiên cứu là vấn đề cần thiết, là nhiệm vụ quan trọng của nhà trường trong giai đoạn hiện nay.

3.2.6. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng học tập của SV nhằm kích thích SV hệ VLVH tự học - tự nghiên cứu

3.2.6.1. Mục đích của biện pháp

- Thông qua hoạt động kiểm tra, đánh giá giúp GV kịp thời xác định được thực trạng và kết quả học tập của SV. Từ đó, làm cơ sở thực tế để GV điều chỉnh và hoàn thiện hoạt động dạy cũng như hoạt động học tập của SV, giúp SV tự điều chỉnh, tự hoàn thiện hoạt động học tập của mình.

- Kiểm tra, đánh giá giúp SV hệ VLVH có cơ hội để củng cố và phát triển trí tuệ, năng lực tư duy sáng tạo.

- Kiểm tra, đánh giá có ý nghĩa giáo dục lớn giúp SV hệ VLVH hình thành động cơ thái độ học tập nghiêm túc, khắc phục tính ỷ lại, chủ quan, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong học tập, bồi dưỡng ý chí vươn lên, ý thức kỷ luật tự giác. Hình thành cho SV nhu cầu và thói quen tự kiểm tra, tự đánh giá.

Như vậy thông qua kiểm tra, đánh giá có tác dụng phát hiện và điều chỉnh thực trạng hoạt động học và hoạt động dạy.

3.2.6.2. Nội dung của biện pháp

- Nâng cao nhận thức cho cán bộ GV và SV toàn trường về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá.

- Thực hiện tốt các quy định, quy chế của ngành, của trường về công tác kiểm tra, xét lên lớp và công nhận tốt nghiệp cho SV.

- Đổi mới công tác ra đề thi.

- Đổi mới hình thức và phương pháp kiểm tra.

3.2.6.3. Cách thức thực hiện biện pháp

- Tuyên truyền giáo dục để SV hiểu rằng thực hiện nghiêm túc trong kiểm tra, đánh giá là tạo điều kiện để SV phấn đấu học tập, là thực hiện sự công bằng trong giáo dục, hình thành cho SV thói quen tự học suốt đời. Tăng cường bồi dưỡng năng lực tự kiểm tra, tự đánh giá kết quả học tập cho SV. Muốn vậy nhà trường cần chỉ đạo các khoa, tổ bộ môn, GV cố vấn học tập ngay từ đầu năm học thông báo cho SV biết kế hoạch học tập, nội dung chương trình, thời gian thực hiện chương trình, các bài tập ứng dụng, nội dung cần thảo luận hay xêmina, thực hành, hệ thống câu hỏi ôn tập, bài tập tự học… để SV chủ động lập kế hoạch học tập và tiến hành tự kiểm tra, đánh giá hoạt động tự học của mình.

- Hình thức thi: Cần sử dụng nhiều hình thức thi đa dạng phù hợp với nội dung môn học, trình độ của học viên, đồng thời giúp học viên phát huy được năng lực bản thân.

- Tổ chức thi: Cần thực hiện nghiêm túc quy chế thi của Bộ Giáo dục và Đào tạo, của Nhà trường. Tổ chức coi thi, kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của SV phải đảm bảo chặt chẽ nghiêm túc khách quan, công bằng trong giáo dục. Xử lý nghiêm khắc, đúng quy chế đối với những SV vi phạm.

- Ra đề thi cần chú ý: Nội dung kiểm tra phải đạt tới các mức độ hiểu, ứng dụng và phân tích. Cần tách 3 khâu giảng dạy - ra đề - chấm thi độc lập nhau để đánh giá khách quan kết quả giảng dạy của GV và kết quả học tập của SV.

- Đổi mới hình thức và phương pháp kiểm tra

Cần sử dụng một cách đa dạng nhiều loại hình, nhiều phương pháp kiểm tra, đánh giá khác nhau bởi vì không có một phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá nào là hoàn toàn tối ưu cả. Muốn vậy công tác kiểm tra đánh giá cần phải:

+ Cần tiến hành kiểm tra, đánh giá trình độ ban đầu của SV nhằm xác định khả năng nhận thức, trình độ đầu vào của SV để từ đó GV xây dựng kế hoạch, mục tiêu và lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp.

+ Kết hợp giữa kiểm tra lý thuyết và kiểm tra thực hành nhằm hình thành kỹ năng, kỹ xảo thực hành và vận dụng lý thuyết cho SV.

+ Ứng dụng các phương tiện công nghệ tiên tiến, các phương tiện dạy học hiện đại vào công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng học tập của SV.