Quy Trình Lập Kế Hoạch Đầu Tư Công Trung Hạn Và Chuẩn Bị Thực Hiện Dự Án.

cần nhận thức đúng đắn vai trò, tầm quan trọng của công tác kế hoạch và đầu tư. Công tác kế hoạch và đầu tư đòi hỏi phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, thường xuyên của các cấp ủy Đảng và Thủ trưởng các ngành, các đơn vị và chịu trách nhiệm trước cấp trên về mọi hoạt động trong công tác kế hoạch và đầu tư của ngành và đơn vị mình.

(2) Triển khai đồng bộ giữa lập dự toán chi ngân sách nhà nước trung hạn cho đầu tư xây dựng cơ bản và giai đoạn lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư để rút ngắn giai đoạn chuẩn bị đầu tư.

Chuẩn bị đầu tư

Quy hoạch

Xác định dự án đầu tư

Phê duyệt chủ trương đầu tư

Lập, thẩm định dự án

Xây dựng kế hoạch ngân sách trung hạn và hằng năm

Phê duyệt dự án

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 193 trang tài liệu này.

Bố trí NS và thực hiện đầu tư

Sơ đồ 4.1: Quy trình lập kế hoạch đầu tư công trung hạn và chuẩn bị thực hiện dự án.

(Nguồn: Nghiên cứu sinh đề xuất)

Một trong những nguyên nhân chậm tiến độ, chậm giải ngân ngân sách đầu tư xây dựng cơ bản gây lãng phí nguồn lực ngân sách nhà nước là do công tác chuẩn bị đầu tư chậm. Để giải quyết vấn đề này, cần tiến hành song song việc lập kế hoạch đầu tư công và lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư. Cụ thể:

Ngay sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch doanh trại, quy hoạch phát triển ngành, các cơ quan, đơn vị được phân cấp, giao nhiệm vụ lập kế hoạch đầu tư công phải tiến hành xác định danh mục các dự án đầu tư, lập kế hoạch đầu tư công trung hạn đồng thời tiến hành khảo sát, lập tờ trình đề nghị phê duyệt chủ trương đầu tư. Sau khi chủ trương đầu tư được phê duyệt, tiến hành lập tờ trình đề nghị phê duyệt dự án đầu tư để xác định đầy đủ chính xác sự cần thiết, mục đích, quy mô của dự án, thời gian và kế hoạch triển khai thực hiện dự án cùng với việc lập dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản hằng năm. Sau khi có dự toán thì tiến hành thực hiện đầu tư: giải phóng mặt bằng, thiết kế dự toán, tổ chức lựa chọn nhà thầu, ký hợp đồng, thi công xây lắp, lắp đặt thiết bị, nghiệm thu thanh toán và các giai đoạn tiếp theo của dự án. Việc triển khai theo hướng này sẽ khắc phục được tình trạng chậm giải ngân, ngân sách đợi công trình. Trước ngày 30/3 hằng năm cac đơn vị chủ đầu tư phải báo cáo đầy đủ danh mục đề nghị mở mới năm sau, trước 30/4 hằng năm các ngành đề xuất danh mục mở mới báo cáo thủ trưởng bộ Quốc phòng đồng thời chỉ đạo các chủ đầu tư hoàn thiện, trình phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, đến thời điểm giao dự toán ngân sách chỉ bố trí ngân sách cho các dự án mở mới đã được phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư.

(3) Chấp hành nghiêm quy định của Nhà nước, Bộ Quốc phòng trong lập kế hoạch đầu tư xây dựng: Quán triệt nghiêm túc pháp luật Nhà nước, quy định của Chính phủ về định hướng phát triển kinh tế-xã hội; Quan điểm của Trung ương, Quân ủy trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng quân đội, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, quy hoạch ngành, quy hoạch lĩnh vực và quy hoạch các đơn vị, rà soát lại các quy hoạch doanh trại, kho, trạm, trận địa, sân bay, cơ sở hạ tầng.... khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, lãng phí, kém hiệu quả; từng cơ quan, đơn vị phải tập trung rà soát kỹ, giảm mạnh số lượng dự án, nhất là các dự án khởi công mới; kiên quyết xóa bỏ cơ chế xin cho trong lập kế hoạch ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản; các dự án được lập kế hoạch mở mới phải trên cơ sở tổ chức biên chế, chức năng nhiệm vụ, trang bị, tiêu chuẩn định mức theo các văn bản hiện hành, phù hợp với khả năng của ngân sách và chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên, có thứ tự ưu tiên đảm bảo doanh trại cho các đơn vị sẵn sàng chiến đấu, trên địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên gới - hải đảo; các công trình chiến đấu; trường bắn, thao trường huấn luyện;

nhà cửa xuống cấp nghiêm trọng; hạn chế xây dựng trụ sở, nhà khách, trường nghề, các đơn vị sự nghiệp kinh tế….; tránh đầu tư dàn trải nhằm phát huy hiệu quả đầu tư. Kiên quyết không đề nghị những công trình chưa thực sự cấp bách, công trình doanh trại còn niên hạn sử dụng. Đối với dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản hằng năm, phải xây dựng phù hợp với kế hoạch đầu tư công trung hạn về danh mục đầu tư, đặc biệt là danh mục mở mới. Theo thứ tự ưu tiên các dự án hoàn thành trong năm, các dự án chuyển tiếp; các dự án mở mới; bố trí đủ ngân sách cho những dự án sắp hoàn thành. Để tránh dàn trải mở nhiều dự án, trong nguyên tắc phân bổ hàng năm cần quy định tỷ lệ ngân sách bố trí tối thiểu cho dự án mở mới năm đầu, ưu tiên bố trí ngân sách thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, cơ sở hạ tầng để triển khai đầu tư xây dựng.

(4) Thành lập hội đồng thẩm định kế hoạch đầu tư công chuyên trách: Thành lập hội đồng thẩm định chuyên trách làm công tác thẩm định kế hoạch đầu tư công, thành phần tham gia do thủ trưởng Bộ Tư lệnh chủ trì, các cơ quan chức năng tham gia gồm Tài chính, Kế hoạch Đầu tư, Công binh, Quân huấn, Tác chiến, Tham mưu kế hoạch/CKT theo chức năng nhiệm vụ tổ chức thẩm định theo công tác quản lý ngành. Sau khi hội đồng đánh giá thông qua phương án đầu tư công trình Tư lệnh Quân chủng xem xét, báo cáo Đảng ủy Quân chủng thông qua, báo cáo Bộ Quốc phòng theo quy định. Tổ chức công khai danh mục đầu tư công cho các cơ quan, đơn vị, chủ đầu tư, đảm bảo minh bạch và hiệu quả. Kế hoạch đầu tư công do các cơ quan, đơn vị trực thuộc Quân chủng lập phải được thẩm định theo quy định của Điều 55, Luật đầu tư công (Luật số 39/2019/QH14), phù hợp với định hướng, chủ trương của Quân ủy trung ương, Bộ Quốc phòng và định hướng nhiệm vụ công tác quân sự của đơn vị; đảm bảo phù hợp với tổ chức biên chế, tiêu chuẩn định mức, xây dựng, chuẩn hóa tiêu chí đo lường mức độ ưu tiêu cụ thể, dễ sắp xếp, dễ so sánh, đảm bảo công khai, minh bạch và hiệu quả.

(5) Xây dựng hệ thống tiêu chí định lượng, đo lường thứ tự ưu tiên trong phân bổ dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản bao gồm: Để phòng chống tiêu cực, xóa bỏ cơ chế xin-cho trong phân bổ ngân sách đầu tư xây dựng cơ bản, cần thiết phải xây dựng bộ tiêu chí đánh giá về nhu cầu, sự cần thiết, tính cấp bách của dự án đầu tư xây dựng cơ bản, trong đó:

Một là, ưu tiên xây dựng cơ bản cho nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, các phương án bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa khi có tình huống xảy ra, bảo về Đảng, Nhà nước, bảo vệ chế độ và các mục tiêu được giao.

Hai là, ưu tiên xây dựng, đảm bảo doanh trại cho các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, đơn vị đóng quân trên địa bàn biên giới, hải đảo, đơn vị đã xây dựng lâu năm, doanh trại xuống cấp nghiêm trọng, đảm bảo phù hợp với tổ chức biên chế và quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Ba là, ưu tiên bố trí ngân sách để hoàn thành và đẩy nhanh tiến độ chương trình dự án đã được quyết định đầu tư, ưu tiên các dự án đã hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng, dự án được phê duyệt quyết toán nhưng còn thiếu ngân sách; các dự án chuyển tiếp theo tiến độ đầu tư.

Bốn là, đối với các dự án có thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng phải bố trí ngân sách đủ cho công tác giải phóng mặt bằng, sau đó mới thực hiện đầu tư.

(6) Nâng cao năng lực lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư, lập thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán, hồ sơ thiết kế kỹ thuật: Lập và phê duyệt dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán là bước quan trọng trong quy trình quản lý đầu tư XDCB, công tác này nếu được làm tốt sẽ tránh được tình trạng đầu tư không hiệu quả, tình trạng thất thoát ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản... Vì vậy, việc kiểm tra kiểm soát trong lập, phê duyệt dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán là hết sức quan trọng. Để làm tốt công tác này trong thời gian tới Quân chủng PK- KQ cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

Thứ nhất, lựa chọn nhà thầu tư vấn lập dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán có năng lực, trách nhiệm để quản lý tốt ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dụng cơ bản trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện chống thất thoát, lãng phí ngay từ khâu lập dự án. Lựa chọn nhà thầu tư vấn khảo sát cần làm việc nghiêm túc, công tâm, khách quan, có trách nhiệm và yêu cầu nhà thầu làm rõ các nội dung còn vướng mắc để xác định nhà thầu có đủ năng lực thực hiện gói thầu tư vấn khảo sát, thiết kế lập dự án đầu tư. Chủ đầu tư cần yêu cầu các đơn vị tư vấn lựa chọn một trong bốn cách lập tổng mức đầu tư để áp dụng thích hợp, theo tác giả lựa chọn phương án là tính theo thiết kế cơ sở là phương án chính xác và tin cậy nhất.

Thứ hai, nêu cao vai trò trách nhiệm của các chủ đầu tư trong lập dự án đầu tư, lập thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán. Việc lập dự án đầu tư phải tuân thủ đơn giá, định mức của Nhà nước, chấp hành Nghị định số 10/2021/NĐ-CP ngày 09/02/2021 của Chính phủ về quản lý chi phí đầu tư xây dựng; đồng thời cần căn cứ vào giá vật liệu xây dựng của từng địa phương trong từng thời điểm và điều kiện cụ thể của địa bàn thi công để lập cho chính xác. Chủ đầu tư phải phối hợp chặt chẽ với nhà thầu nghiên cứu lập và phê duyệt nhiệm vụ thiết kế với yêu cầu mỗi dự án phải có ít nhất 2 phương án để so sánh và lựa chọn phương án đảm bảo các yếu tố kinh tế và kỹ thuật để đầu tư. Ngay sau khi có tổng mức đầu tư chủ đầu tư cần kiểm soát lại với nội dung: phải xác định đúng phương pháp; áp dụng đúng định mức, đơn giá phù hợp; đảm bảo tính đúng đắn và đầy đủ các mục chi phí; số liệu tính toán đầy đủ; giá trị TMĐT phải hợp lý để đảm bảo tính hiệu quả và khả thi của dự án, phù hợp cho việc triển khai các bước tiếp theo. Để làm được việc đó, cần triển khai thực hiện các nội dung sau:

- Tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03/3/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý dự án đầu tư xây dựng, Thông tư số 128/2021/TT-BQP ngày 01/10/2021 của Bộ Quốc phòng quy định về lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư, phân cấp ủy quyền quyết định đầu tư; lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư công trong Bộ Quốc phòng. Kiên quyết xử lý nghiêm trách nhiệm của tập thể, cá nhân vi phạm các quy định của Nhà nước, Bộ Quốc phòng trong tổ chức thực hiện.

- Việc thẩm định dự án đầu tư phải được tiến hành trên tinh thần tập trung dân chủ, công khai, minh bạch; phải có sự tham gia của nhiều cơ quan chuyên môn của Quân chủng, nếu cần thiết thuê chuyên gia để thẩm định, nhằm nâng cao tính phản biện trong thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư, chấm dứt tình trạng chỉ giao cho một cơ quan thẩm định như hiện nay. Việc phê duyệt tổng mức đầu tư của dự án phải trên cơ sở phương pháp lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình của Nhà nước, nếu tổng mức đầu tư vượt quá phạm vi phân cấp ủy quyền của Bộ Quốc phòng thì báo cáo Bộ Quốc phòng phê duyệt, không cắt gọt các tỷ lệ phí nhằm hạ tổng mức đầu tư xuống bằng tổng mức đầu tư trong phạm vi ủy quyền để Quân chủng phê duyệt (hiện nay rất nhiều dự án trong tổng mức đầu tư phê duyệt tỷ lệ

khoản dự phòng phát sinh chưa đúng theo quy định cho các yếu tố dự phòng về phát sinh khối lượng và dự phòng phát sinh về giá), đây cũng là một nguyên nhân dẫn đến nhiều dự án phải phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư;

Thứ ba, các cơ quan được Quân chủng giao thẩm định thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán như Doanh trại, Công binh cần nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác thẩm định, trong thẩm định phải sát với từng địa bàn xây dựng, từng loại công trình để kiểm tra sự phù hợp của chủng loại vật liệu trong thiết kế, dự toán, tránh tình trạng cắt gọt dự toán bằng cách giảm phẩm cấp vật liệu không phù hợp với công năng sử dụng của công trình hoặc duyệt loại vật liệu có phẩm cấp quá cao, không thích hợp với nhu cầu sử dụng đồng thời cải cách lề lối làm việc để rút ngắn thời gian thẩm định.

Thứ tư, trong quá trình triển khai thực hiện các dự án đầu tư có thể được điều chỉnh tổng mức đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán. Việc điều chỉnh dự án đầu tư, tổng dự toán phải thực hiện đúng theo quy định của Nhà nước và BQP, trước khi phê duyệt điều chỉnh phải thực hiện việc giám sát và đánh giá đầu tư theo quy định tại Nghị định số 29/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ Quy định về giám sát đánh giá đầu tư;.

Thứ năm, chấm dứt tình trạng các chủ đầu tư khoán trắng cho các đơn vị tư vấn trong việc lập dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán; chủ đầu tư phải sử dụng các cơ quan chuyên môn để xem xét, thẩm định, lấy ý kiến các chuyên gia hoặc thành lập hội đồng thẩm định trước khi trình cấp có thẩm quyền phê duyệt nhằm đảm bảo cho hồ sơ dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán có chất lượng, sát đúng và có tính khả thi cao.

Thứ sáu, hoàn thiện chế tài xử lý trách nhiệm của chủ đầu tư, đơn vị tư vấn trong việc lập hồ sơ dự án đầu tư, tránh hiện tượng thiếu trách nhiệm trong lập dự án, dồn đẩy trách nhiệm thẩm định cho đơn vị cấp trên, khi sai sót chỉ tiến hành lập lại, rồi rút kinh nghiệm chung chung.

(7) Giao quyền tự chủ cho các chủ đầu tư trong đăng ký nhu cầu dự toán chi ngân sách hằng năm đối với các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Để khắc phục tình trạng phân bổ ngân sách đầu tư công phân tán, dàn trải, vừa thừa, vừa thiếu dẫn đến tỷ lệ nợ đọng, tỷ lệ điều chỉnh dự toán ngân sách hằng năm

và tỷ lệ chuyển ngân sách sang năm sau cùng cao, đặc biệt là tình trạng các chủ đầu tư lập ngân sách trong năm cao, trong khi giải ngân thấp gây lãng phí nguồn lực cần giao quyền chủ động đăng ký nhu cầu ngân sách đầu tư xây dựng cơ bản hằng năm cho các đơn vị đối với các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, gắn liền với việc xử lý trách nhiệm nếu chậm giải ngân, chuyển nguồn ngân sách sang năm sau và tỷ lệ ứng cao. Điều đó có nghĩa là, khi thông báo số kiểm tra dự toán ngân sách năm sau, căn cứ danh mục công trình mở mới, danh mục công trình chuyển tiếp, chủ đầu tư được chủ động trong lập nhu cầu ngân sách cho từng hạng mục, công trình phù hợp với quy định của Luật đầu tư công, tính cấp bách của dự án và khả năng giải ngân của chủ đầu tư, tổng hợp báo cáo cơ quan cấp trên. Cấp trên phê duyệt phương án phân bổ theo đề nghị của các chủ đầu tư, nhưng nếu không tổ chức thực hiện đúng theo kế hoạch đã đăng ký, giải ngân chậm, phải có cơ chế xử lý trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, đơn vị, đồng thời không giao quyền chủ đầu tư đối với các dự án tiếp theo.

4.3.4. Nhóm giải pháp tổ chức thực hiện dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản

(1) Phân bổ dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản khoa học, phù hợp với nhu cầu của đơn vị

Dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư XDCB là cơ sở để phân bổ chi ngân sách nhà nước cho các dự án, là điều kiện quan trọng để tổ chức thực hiện dự án. Lập dự toán, phân bổ dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng nhất thiết phải tuân thủ các quy định của Nhà nước, Bộ Quốc phòng. Đối với các dự án chuẩn bị đầu tư, công trình xây dựng phải phù hợp với quy hoạch được duyệt theo thẩm quyền. Đối với các dự án thực hiện đầu tư, phải có quyết định đầu tư từ trước thời điểm giao dự toán của năm kế hoạch, thời gian bố trí ngân sách để thực hiện các dự án đầu tư công đúng theo quy định của Luật đầu tư công. Thực hiện nghiêm chỉnh nguyên tắc: bố trí tập trung ngân sách cho các dự án trọng điểm cần hoàn thành trong năm; bố trí đủ ngân sách để thanh toán các dự án đã đưa vào sử dụng và đã được phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành mà thiếu ngân sách; bố trí ngân sách để thanh toán dứt điểm các khoản nợ đọng; các chi phí kiểm toán, thẩm tra phê duyệt quyết toán; hạn chế phân bổ dự toán ngân sách nhỏ lẻ, dàn trải. Việc điều chỉnh dự toán chi

ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản phải được tiến hành trên cơ sở rà soát tiến độ thực hiện và khả năng giải ngân của các dự án, căn cứ vào đề nghị của các chủ đầu tư theo đúng thời gian quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Quân chủng xem xét, tổng hợp báo cáo BQP điều chỉnh dự toán ngân sách thừa của dự án này sang thanh toán cho dự án khác thiếu dự toán ngân sách; điều chỉnh giảm đối với các dự án chậm tiến độ, không có khả năng giải ngân hết; không đề nghị chuyển ngân sách sang năm sau.

(2) Nâng cao hiệu quả công tác lựa chọn nhà thầu: Nâng cao chất lượng công tác lựa chọn nhà thầu theo hướng công khai, minh bạch thông tin trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu về gói thầu, giá trị gói thầu, thời gian, hình thức, phương thức thực hiện, hình thức hợp đồng ngay sau khi được phê duyệt hồ sơ thiết kế, bản vẽ thi công và dự toán chi tiết. Tuân thủ nghiêm các quy định Luật đấu thầu, Nghị định hướng dẫn Luật đấu thầu và các văn bản hướng dẫn của Bộ Kế hoạch đầu tư, Bộ Quốc Phòng; Phân chia gói thầu trong đấu thầu khoa học, đúng luật, không đưa ra các điều khoản hạn chế nhà thầu tham gia hoặc điều kiện có lợi cho nhà thầu, xây dựng quy chế làm việc, xác định rõ trách nhiệm trong hoạt động đấu thầu theo hướng cơ quan đơn vị đề xuất hình thức lựa chọn nhà thầu và cơ quan thẩm định phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và Quân chủng về tính đúng đắn, công khai minh bạch trong đấu thầu. Thực hiện lộ tình đấu thầu qua mạng đúng quy định của pháp luật, không đề nghị chỉ định thầu trái pháp luật hoặc viện dẫn yêu cầu đảm bảo bí mật nhà nước không đúng quy định để đề nghị chỉ định thầu.

Nâng cao chất lượng lập dự toán giá gói thầu; lập, thẩm định hồ sơ mời thầu, xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm trong việc lập và thẩm định hồ sơ mời thầu, lựa chọn những đơn vị tư vấn đủ năng lực chuyên môn, uy tín và kinh nghiệm trong đấu thầu để lập hồ mời thầu và phân tích đánh giá hồ sơ dự thầu. Quy định trách nhiệm cụ thể về luật pháp, trách nhiệm bồi thường vật chất để ngăn ngừa đơn vị tư vấn để lộ thông tin, có gian lận trong tổ chức đấu thầu. Hồ sơ mời thầu đảm bảo rõ ràng về yêu cầu kỹ thuật, khối lượng mời thầu và tiêu chí đánh giá, đảm bao tiêu chí khách quan, cạnh tranh trong chuẩn bị hồ sơ mời thầu bằng việc mô tả đầy đủ tính chất, yêu cầu kỹ thuật, nghiêm cấm các hành vi chỉ định hãng, chỉ định nhà sản xuất trong đấu thầu.