Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Cho Đầu Tư Xây Dựng Cơ

4.3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN Ở QUÂN CHỦNG PHÒNG KHÔNG - KHÔNG QUÂN

4.3.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực, trách nhiệm của các chủ thể tham gia quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản

Để phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục triệt để những tồn tại, hạn chế trong quản lý hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, không ngừng nâng cao vị thế của đất nước. Quân chủng Phòng không - Không quân quyết tâm quản lý có hiệu quả mọi nguồn lực ngân sách nhà nước và kinh phí khác cho đầu tư xây dựng cơ bản, triệt để phòng chống thất thoát, lãng phí trong quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản.

Để làm được vấn đề này, Quân chủng xác định phải khẩn trương hoàn thiện hệ thống văn bản lãnh đạo, chỉ đạo; tuyệt đối tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, phân công nhiệm vụ cho từng tập thể, cá nhân rõ ràng, cụ thể, dễ triển khai thực hiện; cơ chế kiểm tra, giám sát, xử lý sai phạm rõ ràng, minh bạch, không có vùng cấm hay trường hợp ngoại lệ; xây dựng bộ máy quản lý tinh gọn, hoạt động hiệu quả, quyết liệt vì lợi ích chung, không chồng chéo về chức năng nhiệm vụ, không phân tán quyền lực hoặc trách nhiệm chung chung; xây dựng con người làm việc có năng lực, trách nhiệm, có đạo đức công vụ, cống hiến hết mình cho sự nghiệp chung của Quân chủng, từ đó loại bỏ những người có tư tưởng ỷ lại, bảo thủ, sợ trách nhiệm. Đảm bảo sự đồng bộ giữa “thể chế, tổ chức bộ máy, con người” vận hành liên tục, quyết liệt và hiệu quả. Cụ thể như sau:

(1) Ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, quy chế lãnh đạo công tác đầu tư, xây dựng phù hợp với luật pháp, quan điểm chỉ đạo của Quân ủy trung ương, Bộ Quốc phòng, đảm bảo chặt chẽ, hiệu quả, có tính khả thi cao.

Quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản là khoản chi lớn, phức tạp, chịu phạm vi điều chỉnh của nhiều văn bản, có nhiều nét đặc thù, trong đó có chủ trương xây dựng quân đội nói chung và xây dựng Quân chủng Phòng không -

Không quân nói riêng, là nhiệm vụ của cấp ủy Đảng các cấp, trực tiếp là nhiệm vụ của Đảng ủy Quân chủng. Vì vậy cần thiết phải ban hành quy chế lãnh đạo công tác đầu tư xây dựng trong Quân chủng Phòng không - Không quân để cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương đường lối của Trung ương, Quân ủy trung ương, Bộ Quốc phòng, quy định rõ trách nhiệm, chế độ làm việc của từng đồng chí cấp ủy viên trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác đầu tư xây dựng và chịu trách nhiệm cá nhân trực tiếp trước pháp luật Nhà nước, Quân ủy trung ương và Đảng ủy Quân chủng Phòng không - Không quân. Quy chế lãnh đạo công tác đầu tư xây dựng phải đúng pháp luật nhà nước, cụ thể hóa quan điểm chỉ đạo của cấp ủy các cấp, phân công trách nhiệm cụ thể và trách nhiệm cá nhân cho từng tổ chức đảng, đảng viên trên nguyên tắc “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ mối quan hệ công tác”, từ đó tạo điều kiện cho người được giao quyền tự chủ triển khai thực hiện trên cơ sở kiểm tra, giám sát và chịu trách nhiệm trực tiếp, toàn diện về phạm vi công việc được phân công phụ trách.

Công tác chỉ đạo và hệ thống văn bản, quy chế của Quân chủng là môi trường pháp lý, truyền tải quan điểm chỉ đạo của các cấp đến các chủ thể tham gia quy trình quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản. Một quan điểm chỉ đạo nhất quán, quyết liệt với tinh thần thượng tôn pháp luật, hoạt động hiệu lực, hiệu quả tạo nên một sắc thái chung cho tổ chức, tác động mạnh mẽ đến ý thức trách nhiệm của cán bộ tham gia. Song song với đó, hành lang pháp lý chặt chẽ, đồng bộ, phân công chức năng nhiệm vụ, quyền hạn rõ ràng, hướng tới việc chuyên môn hóa, chuyên trách theo chức năng, nhiệm vụ là cơ sở để các cơ quan, đơn vị chủ động triển khai thực hiện nhiệm vụ, từ đó xóa bỏ tư tưởng ỷ lại, dựa dẫm hoặc đùn đẩy trách nhiệm về trên, hành lang pháp lý cũng là cơ sở để gắn kết, xử lý trách nhiệm của các tập thể, cá nhân nếu để xảy ra sai phạm.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 193 trang tài liệu này.

Do vậy các cơ quan, đơn vị phải khẩn trương rà soát các quy định hiện hành, mạnh dạn sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung hoặc thay thế để giải quyết những bất cập, thực hiện nghiêm quy chế làm việc, công khai, minh bạch quy trình giải quyết công việc, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan, tạo thuận lợi cho đơn vị và chủ đầu tư. Các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, quy chế làm việc, văn bản phân công nhiệm vụ phải được xây dựng phù hợp với luật pháp, các quy định của Bộ Quốc phòng, trên tinh

thần phân cấp, phân quyền, giao quyền mạnh mẽ kết hợp chặt chẽ với cơ chế kiểm soát quyền lực, phân công trách nhiệm, quyền hạn cụ thể của từng tập thể, cá nhân, chế độ khen thưởng động viên và chế tài xử lý trách nhiệm, kiểm tra giám sát và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung. Từ đó triển khai thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ đầu tư xây dựng cơ bản trên cơ sở các chỉ tiêu, nhiệm vụ được Bộ Quốc phòng giao, bám sát mục tiêu của chương trình thực hiện đầu tư, yêu cầu nhiệm vụ công tác quân sự, quốc phòng và tổ chức biên chế, trang bị hiện có của Quân chủng.

(2) Ban hành văn bản quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của chủ đầu tư, ban quản lý dự án trong thực hiện đầu tư xây dựng.

Để các cơ quan chức năng Quân chủng, chủ đầu tư, ban bản lý các cấp hoạt động hiệu lực, hiệu quả, chủ động phòng ngừa và ngăn chặn sai phạm, cần thiết phải ban hành các quy định sau:

Ban hành quy chế làm việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ công tác của từng cơ quan, từng cá nhân tham gia dự án để xác định trách nhiệm trong tổ chức thực hiện.

Trách nhiệm cá nhân, tập thể trong công tác kiểm tra, kiểm soát hồ sơ thiết kế đề nghị trình duyệt, đảm bảo thực hiện đúng trình tự pháp lý và đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật trước khi trình duyệt.

Chế độ công tác báo cáo về tình hình thực hiện các dự án đầu tư, thực hiện chức năng nhiệm vụ được phân công, để thường vụ Đảng ủy, Tư lệnh Quân chủng nắm bắt được tình hình và có giải pháp xử lý khi cần thiết.

Trách nhiệm trong giới thiệu, lựa chọn đơn vị tư vấn, trách nhiệm của đơn vị tư vấn khi xảy ra các sai phạm trong triển khai thực hiện.

(3) Cơ cấu tổ chức lại bộ máy quản lý chi NSNN cho đầu tư xây dựng cơ bản theo hướng “tinh, gọn, chuyên trách, rõ trách nhiệm, thẩm quyền”:

Tổ chức bộ máy cồng kềnh, chồng chéo trong chức năng nhiệm vụ, quy chế làm việc, phân công trách nhiệm không rõ ràng sẽ dễ dẫn đến tình trạng thất thoát, lãng phí, đầu tư giàn trải, không đáp ứng được các yêu cầu của công tác quản lý và mục đích của việc quản lý chi ngân sách nhà nước cũng như triển khai dự án đầu tư

xây dựng cơ bản. Để xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu quả cần làm rõ nội dung quản lý chi ngân sách và quản lý ngành, đảm bảo tính độc lập và phối hợp hiệp đồng trong tổ chức thực hiện, theo đó cơ quan Tài chính chủ trì, thống nhất quản lý quy trình lập, phân bổ, kiểm tra, kiểm soát ngân sách cho đầu tư xây dựng cơ bản nguồn quốc phòng thường xuyên, cơ quan Kế hoạch đầu tư chịu trách nhiệm quản lý quy trình lập, phân bổ ngân sách đầu tư tập trung nguồn ngân sách nhà nước, các cơ quan quản lý khác chỉ quản lý yêu cầu kỹ thuật về lĩnh vực ngành trong đầu tư xây dựng: cơ quan Công binh đối với công trình có tính chất mật, cơ quan Doanh trại đối với công trình còn lại. Không chủ trì xây dựng kế hoạch, phương án phân bổ dự toán chi ngân sách để đảm bảo tính thống nhất trong quản lý, hạn chế việc quản lý dàn trải, đa lĩnh vực, đa ngành, nhiều cơ quan cùng tham gia ý kiến nhưng không có cơ quan chịu trách nhiệm.

(4) Nâng cao năng lực chủ đầu tư, ban quản lý dự án:

Chủ đầu tư, ban quản lý dự án có vai trò đặc biệt quan trọng trong khâu tổ chức thực hiện, cũng như thành công của các dự án đầu tư xây dựng cơ bản. Công trình đảm bảo có chất lượng, đúng tiến độ, phát huy được hiệu quả kinh tế xã hội, đáp ứng nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu phụ thuộc rất nhiều vào năng lực của ban quản lý dự án. Do vậy cần nâng cao năng lực (bao gồm trình độ chuyên môn, kỹ năng quản lý và đạo đức công vụ) của chủ đầu tư và các ban quản lý dự án theo hướng tinh, gọn, chuyên trách kết hợp với việc tổ chức, sắp xếp lại các ban quản lý dự án. Cụ thể:

Tổ chức lại hoạt động của ban quản lý dự án theo hướng tinh, gọn, chuyên trách, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, giảm bớt các khâu trung gian; chuyên môn hóa; phân định trách nhiệm rõ ràng, tránh những chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của từng bộ phận, từng cá nhân, qua đó kết hợp chặt chẽ giữa việc bồi dưỡng năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và thay thế cán bộ yếu kém; đồng thời, đảm bảo sự độc lập về chuyên môn nghiệp vụ giữa ban quản lý dự án và các cơ quan chức năng Quân chủng, tránh hiện tượng “vừa đá bóng, vừa thổi còi” trong quản lý dự án.

Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về quản lý dự án, đấu thầu, giám sát đầu tư, quản lý công cho chủ đầu tư (chủ tài khoản), trưởng ban quản lý dự án, tổ chức

bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho các thành viên tham gia quản lý dự án kết hợp với việc rà soát, đánh giá năng lực đội ngũ cán bộ, năng lực chuyên môn của chủ đầu tư các đơn vị để có biện pháp bố trí ngân sách theo năng lực, củng cố, tăng cường bố trí cán bộ phù hợp. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng năng lực trình độ chuyên môn của cán bộ tham gia ban quản lý dự án theo từng chức năng, nhiệm vụ được phân công công tác, đảm bảo đầy đủ các chứng chỉ về quản lý công trình xây dựng, chứng chỉ tham gia ban quản lý dự án, chứng chỉ hoạt động đấu thầu, chứng chỉ giám sát đầu tư, chuẩn hóa trình độ công nghệ thông tin theo quy chuẩn hiện hành.

Tổ chức kiểm tra, rà soát, đánh giá chất lượng quản lý, đạo đức công vụ của các chủ thể tham gia ban quản lý dự án thông qua việc quán triệt các quan điểm, chủ trương của Đảng, pháp luật của nhà nước và quy định của Bộ Quốc phòng, từ đó nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ trong quản lý dự án. Kết hợp chặt chẽ giữa việc tuyên truyền, phổ biến và xây dựng quy chế làm việc, ràng buộc trách nhiệm về Luật pháp, trách nhiệm về kinh tế đối với các thành viên tham gia ban quản lý dự án theo quan điểm “nhốt quyền lực trong lồng cơ chế” hoạt động của chủ đầu tư, ban quản lý dự án phải được giám sát bởi các tổ chức Đảng, tổ chức quần chúng, các cơ quan thanh tra, tư pháp trong và ngoài Quân chủng có nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện.

(5) Nâng cao năng lực, trách nhiệm của các cơ quan chức năng tham gia quản lý chi NSNN cho đầu tư xây dựng cơ bản:

Rà soát, phân công lại hoạt động của các cơ quan chức năng của Quân chủng: Tài chính, kế hoạch đầu tư, Doanh trại, Công Binh, Quân huấn, Tham mưu Kỹ thuật.. theo hướng chuyên trách theo chuyên môn nghiệp vụ được giao, tránh chồng chéo về nhiệm vụ, qua đó các cơ quan chức năng của Quân chủng phải hiểu rõ và thực hiện “đúng chức năng, đúng nhiệm vụ, đúng quyền hạn”, tránh việc phân tán hoặc chồng chéo về quyền hạn, trách nhiệm, dẫn đến khi phát sinh sự việc, rất nhiều cơ quan cùng tham gia vào nhưng trách nhiệm lại không của riêng ai, từ đó khó có cơ sở xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân, dễ dẫn đến sai phạm.

Xây dựng cơ chế khuyết khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám vì lợi ích chung, thay thế cán bộ sau: (i) Cán bộ kém chuyên môn không có năng lực đảm

nhiệm chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; (ii) Cán bộ có chuyên môn nhưng kém đạo đức công vụ, có biểu hiện làm sai, buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm, chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý chi ngân sách nhà nước không nghiêm; (iii) Cán bộ có chuyên môn, có đạo đức công vụ, không làm sai nhưng sợ trách nhiệm. Xây dựng kế hoạch sử dụng, bố trí cán bộ phù hợp với năng lực, tạo điều kiện để cán bộ tham gia công tác quản lý xây dựng cơ bản được học tập, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.

Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giỏi về chuyên môn, đủ về số lượng, có phẩm chất đạo đức trong sáng, làm việc khách quan, trách nhiệm, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, trước mắt là nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát, thẩm định và thanh toán ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng.

Xây dựng chế độ chính sách đối với cán bộ tham gia hoạt động quản lý xây dựng cơ bản gắn liền với trách nhiệm bằng chế độ phụ cấp hoặc khen thưởng, động viên bằng vật chất và tinh thần, quan tâm đến điều kiện làm việc, trang thiết bị công nghệ thông tin, hệ thống thông tin tra cứu các văn bản quy phạm pháp luật để đảm bảo rà soát nhanh chóng, kịp thời.

(6) Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dự án:

Hiện nay, trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0, các Bộ, Ngành, địa phương đã sử dụng rất nhiều phần mềm, công cụ hiện tại để quản lý tiến độ chung của dự án như sơ đồ mạng lưới, phần mềm Microsoft Project, hay các phần mềm chuyên dụng do các công ty công nghệ viết. Để nâng cao hiệu quả quản lý, quản lý chặt chẽ tiến độ dự án, cung cấp thông tin quản lý nhanh chóng, kịp thời, chính xác, từ đó chủ động trong việc thúc đẩy giải ngân ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý định mức, hạn mức kinh tế kỹ thuật, giá cả nguyên vật liệu, chủ động cảnh báo, phát hiện và phòng ngừa sai phạm, các ban quản lý dự án, chủ đầu tư cần nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin, phần mềm trên cơ sở xác định tổng quan danh mục công việc cần thực hiện trong suốt vòng đời dự án. Xác định mối quan hệ và trình tự thực hiện cho từng công việc để xác định việc trước, sau theo tính chất kỹ thuật và chu trình dự án từ đó tạo ra sự liên kết trong tổ chức thực hiện; Xác định thời gian hoàn thành từng phần công việc bằng kinh nghiệm và tham khảo các công trình tương tự; vẽ biểu

đồ quản lý bằng các công cụ tin học cơ bản như word, excel hoặc bằng việc sử dụng các phần mềm chuyên nghiệp.

4.3.2. Nhóm giải pháp về phân cấp quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản

Để giải quyết hạn chế về phân cấp quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, chồng chéo về chức năng nhiệm vụ, dàn trải trong giao quyền chủ đầu tư, cần triển khai thực hiện các nội dung sau:

(1) Tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị thụ hưởng tài sản, kết hợp chặt chẽ giữa việc giao quyền với kiểm tra, giám sát:

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, kết hợp chặt chẽ giữa việc giao quyền và kiểm tra giám sát, trong hoạt động quy hoạch phải gắn liền công tác quy hoạch với công tác lập kế hoạch đầu tư công trung hạn và tổ chức biên chế, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, tiêu chuẩn định mức doanh trại, hoạt động đầu tư phải phù hợp với chủ trương của quân ủy trung ương, Bộ Quốc phòng về việc xây dựng quân đội theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, khả năng sẵn sàng chiến đấu và sức cơ động cao; Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, toàn diện giữa thẩm quyền quyết định đầu tư, phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật, bản vẽ thiết kế thi công, kế hoạch lựa chọn nhà thầu và phê duyệt quyết toán. Tăng cường giao quyền chủ đầu tư cho các đơn vị trực thuộc Quân chủng theo năng lực của chủ đầu tư, tính chất, quy mô của dự án kết hợp đồng bộ với hoàn thiện quy chế kiểm tra, giám sát hoạt động đầu tư và xử lý trách nhiệm; các cơ quan chức năng Quân chủng không tham gia chủ đầu tư mà làm nhiệm vụ kiểm tra, giám sát hoạt động của chủ đầu tư để đảm bảo tính độc lập và hiệp đồng trong tổ chức thực hiện.

(2) Đẩy mạnh việc phân cấp, ủy quyền quyết định đầu tư: Hiện nay, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quyết định đầu tư theo thẩm quyền quy định của Luật đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ủy quyền cho các đơn vị trực thuộc Bộ quyết định dự án đầu tư có tổng mức đầu tư đến 30 tỷ đồng (Thông tư 128/2021/TT-BQP). Quy định này giúp Bộ Quốc phòng kiểm soát được các dự án có quy mô lớn, tính chất phức tạp, tuy nhiên việc phân loại dễ xảy ra tình trạng chia nhỏ dự án đầu tư để áp dụng quy định về phân cấp ủy quyền quyết định đầu tư. Để triển khai thực hiện chủ trương của Chính phủ về đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền trong đầu tư công, Bộ Quốc

phòng cần phân cấp cho các đơn vị trực thuộc được quyết định đầu tư các dự án nhóm C và một số dự án khác theo quy định của Luật đầu tư công đi đôi với tăng cường kiểm tra giám sát, hoàn thiện chế tài xử lý trách nhiệm. Đây là một chủ trương đúng, phù hợp với tiến trình cải cách hành chính của Nhà nước về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đồng thời bảo đảm quản lý thống nhất, hiệu lực, hiệu quả hoạt động; phát huy tính chủ động, sáng tạo, đề cao tinh thần trách nhiệm của từng cấp, từng ngành gắn tăng cường kiểm tra, kiểm soát, khen thưởng và kỷ luật kịp thời, nghiêm minh. Việc này cũng giảm bớt thời gian giải quyết thủ tục đầu tư và áp lực xử lý công việc cho đơn vị cấp trên, để đơn vị cấp trên thực hiện đúng chức năng kiểm tra, kiểm soát của mình.

4.3.3. Nhóm giải pháp lập dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản

Trong những năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng đã tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc chấp hành các quy định của pháp luật, triển khai thực hiện công tác lập kế hoạch đầu tư công, kết quả công tác lập đầu tư công công đã gắn liền với quy hoạch doanh trại, tổ chức biên chế, nhiệm vụ của đơn vị, đánh giá chung công tác kế hoạch đầu tư đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên cần đánh giá khách quan rằng công tác lập kế hoạch đầu tư công vẫn còn hình thức, dàn trải, chưa sát với quy hoạch, tổ chức biên chế và nhu cầu của đơn vị dẫn đến việc kế hoạch đầu tư công vừa thừa, vừa thiếu, có trường hợp lập kế hoạch cho công trình dự án chưa thật sự cần thiết, có trường hợp lập kế hoạch đầu tư công theo ý định chủ quan của người chỉ huy, có trường hợp vừa lập kế hoạch đầu tư công xong đã đề nghị bổ sung danh mục mở mới ngoài nhu cầu kế hoạch, cá biệt có đơn vị lập kế hoạch đầu tư công các dự án chưa hết thời gian khấu hao sử dụng. Để khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác lập kế hoạch đầu tư công, cần triển khai thực hiện các nội dung sau:

(1) Rà soát quy hoạch ngành, lĩnh vực và quy hoạch các đơn vị ở Quân chủng Phòng không - Không quân: Trong quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư XDCB, công tác kế hoạch và đầu tư là công tác trung tâm mang tính định hướng. Để làm tốt công tác kế hoạch và đầu tư theo phương hướng, mục tiêu đầu tư XDCB giai đoạn từ nay đến 2025 tầm nhìn đến năm 2030 đã được Quân chủng xác định,