Quản lí hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở một số trường tiểu học công lập quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Chữ viết tắt	Nội dung
1	BGH	Ban giám hiệu
2	CBQL	Cán bộ quản lí
3	CL	Công lập
4	ĐLC	Độ lệch chuẩn
5	ĐTB	Điểm trung bình
6	GD&ĐT	Giáo dục và Đào Tạo
7	GV	Giáo viên
8	HS	Học sinh
9	HT	Hiệu trưởng
10	NCL	Ngoài công lập
11	NH	Người học
12	PPDH	Phương pháp dạy học
13	QLGD	Quản lí giáo dục
14	TP.HCM	Thành phố Hồ Chí Minh
15	UBND	Ủy ban Nhân dân
16	UDCNTT	Ứng dụng công nghệ thông tin

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 126 trang tài liệu này.

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Thông kế số lượng đối tượng khảo sát 42

Bảng 2.2. Quy ước điểm trung bình cho các thang đo 45

Bảng 2.3. Kết quả kiểm định độ tin cậy của các biến 45

Bảng 2.4. Số liệu đánh giá việc thực hiện mục tiêu hoạt động vận dụng các PPDH tích cực 47

Bảng 2.5. Số liệu đánh giá về thực hiện nội dung hoạt động vận dụng các PPDH tích cực 48

Bảng 2.6. Số liệu đánh giá việc thực hiện hình thức hoạt động vận dụng các PPDH tích cực 51

Bảng 2.7. Số liệu đánh giá việc thực hiện kiểm tra, đánh giá hoạt động vận dụng các PPDH tích cực 52

Bảng 2.8. Số liệu đánh giá việc thực hiện điều kiện hoạt động vận dụng các PPDH tích cực 53

Bảng 2.9. Số liệu đánh giá nhận thức về tầm quan trọng hoạt động vận dụng

các PPDH tích cực 54

Bảng 2.10. Số liệu đánh giá việc lập kế hoạch hoạt động vận dụng các PPDH

tích cực 56

Bảng 2.11. Số liệu đánh giá việc tổ chức hoạt động vận dụng các PPDH tích

cực 59

Bảng 2.12. Số liệu đánh giá việc chỉ đạo hoạt động vận dụng các PPDH tích

cực 61

Bảng 2.13. Số liệu đánh giá việc kiểm tra hoạt động vận dụng các PPDH tích

cực 63

Bảng 2.14. Số liệu đánh giá các mức độ ảnh hưởng đến hoạt động vận dụng

các PPDH tích cực 65

Bảng 3.1. Quy ước điểm trung bình từ 1 đến 5 83

Bảng 3.2. Ý kiến của CBQL và GV về biện pháp 1 83

Bảng 3.3. Kết quả khảo sát biện pháp 2 84

Bảng 3.4. Kết quả khảo sát biện pháp 3 86

Bảng 3.5. Kết quả khảo sát biện pháp 4 87

Bảng 3.6. Kết quả khảo sát biện pháp 5 88

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Nhận thức về tầm quan trọng của quản lí hoạt động vận dụng các PPDH tích cực 55

MỞ ĐẦU‌

1. Lý do chọn đề tài

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 đang phát triển mạnh mẽ với tốc độ rất nhanh đã làm thay đổi bối cảnh toàn cầu và có tác động ngày một gia tăng ở Việt Nam, cả tác động tích cực cũng như bất lợi. Ở các nước trên thế giới chủ động đưa chiến lược phát triển công nghệ nhằm nâng tầm cao mới, với sự phát triển tích hợp vật lí, sinh học, số hóa, trí tuệ nhân tạo, internet và sự đột phá về mạng truyền thông đã dẫn đến sự thay đổi của đời sống kinh tế - xã hội của toàn cầu. Từ đó phương thức sản xuất và lực lượng sản xuất cũng thay đổi. Tại hội nghị WEF ASEAN 2018 đã định hướng phát triển các nước trong khối ASEAN với tầm nhìn cách mạng 4.0. Là một trong những thành viên khối ASEAN, để đáp ứng nhu cầu đổi mới, Việt Nam phải có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng nguồn lực.

Để đẩy mạnh hội nhập và phát triển vươn tầm thế giới thì đổi mới giáo dục là quốc sách hàng đầu. Với nhu cầu trên tại hội nghị Ban chấp hành Trung ương 8 khóa XI đã thông qua nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đã xác định mục tiêu cụ thể như sau: “Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời” (Đảng cộng sản Việt Nam, 2013, tr.4). Để đáp ứng sự biến đổi, cần đổi mới dạy học trong nhà trường để “tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học.” Như vậy nhà trường phải đổi mới, phát huy tính tích cực của học sinh. Tuy nhiên việc dạy học theo hướng tích cực còn nhiều hạn chế, việc quản lí chưa chặt chẽ dẫn đến chưa phát huy tối đa hiệu quả của các phương pháp dạy học tích cực. Bên cạnh đó nghị quyết cũng định hướng thay đổi chương trình giáo dục từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận phát triển năng lực người học. Nghĩa là đổi mới về cơ cấu hệ thống giáo dục; triết lí và tư tưởng giáo dục; Cách tiếp cận chương trình giáo dục phổ thông; về mục tiêu và nội dung, phương pháp dạy học; tích hợp trong xây dựng chương trình; tổ chức dạy học phân hóa, phân luồng; kiểm tra và đánh giá… và đổi mới phương pháp dạy học là một trong những yêu cầu cấp thiết trong đổi mới giáo dục phổ thông.

Đổi mới giáo dục đang diễn ra trên quy mô toàn cầu để đáp ứng xu thế công nghệ 4.0. Chỉ thị số 16/CT-TTg 2017 ngày 18 tháng 6 năm 2018 của thủ tướng chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã đưa ra giải pháp cụ thể: “Thay đổi mạnh mẽ các chính sách, nội dung, phương pháp giáo dục và dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân lực có khả năng tiếp nhận các xu thế công nghệ sản xuất mới”(Thủ tướng Chính phủ, 2017, tr.2).

Trong giáo dục, quy trình đào tạo được xem như là một hệ thống bao gồm các yếu tố: Mục tiêu, chương trình đào tạo, nội dung, hình thức tổ chức dạy học, phương pháp dạy học và kết quả. Sự biến đổi trong giáo dục xảy ra từng ngày, từng giờ. Sự biến đổi đó thể hiện ở mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức, kiểm tra và đánh giá theo thời gian.

Trong hệ thống giáo dục phổ thông thì mục tiêu giáo dục tiểu học xác định rõ: Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở nền tảng cơ sở ban đầu để học sinh có thể tiếp tục học lên trung học cơ sở. (Luật giáo dục, 2005).

Bên cạnh đó chỉ thị của Bộ GD&ĐT số 2919/CT-BGDĐT ngày 10 tháng 8 năm 2018 về nhiệm vụ chủ yếu năm học 2018 – 2019 của ngành giáo dục đã xác định phương hướng chung “Nâng cao chất lượng giáo dục và các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục” (tr.1). Vì thế, việc chú trọng đổi mới phương pháp giảng dạy ở cấp học này là điều cần thiết.

Như vậy, giáo dục đang từng bước được thay đổi song hành với phương pháp dạy học cũng thay đổi không ngừng. Trong thời gian qua nhiều phương pháp mới được vận dụng theo hướng dạy học tích cực như: Bàn tay nặn bột, dạy học giải quyết vấn đề, dạy học theo nhóm nhỏ, dạy học theo dự án… Dạy học tích cực “chi phối đến tất cả các yếu tố của hoạt động dạy học như mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học”(Trần Thị Hương, 2012, tr.43) và “lấy người học làm trung tâm” hướng đến

phát triển nhân cách người học. Nhưng hiện nay, quá trình vận dụng các PPDH theo hướng tích cực chưa đạt hiệu quả như mong đợi.

Đào tạo sư phạm chậm đổi mới, quan điểm sư phạm dạy cho số đông với phương pháp dạy học từ chương, khoa bảng vẫn còn ảnh hưởng sâu đậm trong nhà trường; dạy “chữ” đối phó với thi cử được chú trọng nhiều hơn dạy “người”. (UBND TP.HCM, 2015, tr.5).

Chỉ thị về thực hiện nhiệm vụ năm học 2018-2019 của Sở GD&ĐT TP.HCM xác định:

Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ PPDH và học tập. Chú trọng hướng dẫn HS phương pháp tự học, tự nghiên cứu, phương pháp làm việc theo nhóm, tự chinh phục kiến thức thay cho việc nhôi nhét kiến thức, tăng cường tổ chức cho HS tham gia các tiết học ngoài nhà trường nhằm gắn liền lý thuyết với thực tiễn; khuyến khích và hướng dẫn tạo đều kiện để HS nghiên cứu khoa học, vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống. (UBND TP.HCM, 2018, tr.3).

Ở một số trường trên địa bàn quận Bình Tân chưa thật sự phát huy hết các ưu điểm của các PPDH tích cực, đa số còn tồn tại cách dạy truyền thống đọc chép, truyền thụ kiến thức một chiều từ giáo viên và “phương pháp giáo dục còn nặng nề lý thuyết xem nhẹ thực hành” (UBND quận Bình Tân, 2018, tr.3). Bên cạnh đó trong đề án số 1286/ĐA-UBND về “Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trên địa bàn quận Bình Tân giai đoạn 2018-2020, phương hướng đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030” xác định cần “Cần đổi mới công tác quản lí giáo dục theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”. Từ những phân tích trên nói lên việc quản lí chưa hiệu quả về các phương pháp dạy học tích cực. Vì thế cần tăng cường công tác quản lí các PPDH tích cực của Hiệu trưởng.

Nhận thấy tầm quan trọng của dạy học tích cực và tình hình thực tế tại cơ sở giáo dục địa phương, tác giả chọn đề tài : “Quản lí hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở một số trường tiểu học công lập quận Bình

Tân, TP. Hồ Chí Minh” nhằm nâng cao chất lượng dạy học trên địa bàn quận.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở hệ thống hóa các lí luận về hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực và quản lí hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở một số trường tiểu học công lập quận Bình Tân, TP.HCM hiện nay nhằm đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc quản lí các hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở một số trường tiểu học công lập trên địa bàn quận.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở Tiểu học.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lí hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở một số trường tiểu học công lập quận Bình Tân.

4. Giả thuyết khoa học

Hiện nay việc vận dụng các PPDH tích cực trên địa bàn quận Bình Tân, TP.HCM đã và đang diễn ra. Việc quản lí hoạt động dạy học tích cực tại một số trường còn nhiều hạn chế. Nếu khảo sát và đánh giá đúng thực trạng quản lí hoạt động vận dụng các PPDH tích cực ở một số trường tiểu học công lập quận Bình Tân, TP.HCM thì sẽ đề xuất được một số biện pháp mang tính cần thiết và khả thi.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực tại một số trường tiểu học.

5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng việc quản lí hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở các trường tiểu học công lập quận Bình Tân.

5.3. Đề xuất các biện pháp quản lí hiệu quả hoạt động dạy vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở các trường tiểu học công lập quận Bình Tân.

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu

Đề tài này chỉ tập trung nghiên cứu việc quản lí hoạt động vận dụng các phương pháp dạy học tích cực ở một số trường Tiểu học công lập trên địa bàn quận Bình Tân, TP.HCM.