Tổ C Ức O T Ộng Trải Ng Iệm C O Ọc Sin T I Trường Trung Ọc Cơ Sở T Eo C Ương

1.4.2. Tổ c ức o t ộng trải ng iệm c o ọc sin t i trường Trung ọc cơ sở t eo c ương trìn giáo dục p ổ t ông mới

Tổ chức thực hiện kế hoạch HĐTN ở trường THCS là quá trình sắp xếp, phân bổ nhân sự vào công việc, phân bổ quyền hành và nguồn lực để thực hiện kế hoạch. Đây là nội dung quản lý rất quan trọng của công tác triển khai các hoạt động GDTN. CBQL và GV cần xem xét các yếu tố địa phương là cơ sở để triển khai các hoạt động GDTN ngoài nhà trường.

1.4.3. C ỉ o o t ộng trải ng iệm c o ọc sin t i trường Trung ọc cơ sở t eo c ương trìn giáo dục p ổ t ông mới

Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chức HĐTN cho học sinh trường THCS là sự can thiệp của chủ thể quản lý vào toàn bộ các quá trình quản lí HĐTN cho học sinh để bảo đảm việc thực hiện trải nghiệm được diễn ra theo đúng hướng, đúng kế hoạch, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng giáo dục sao cho đạt hiệu quả. Việc chỉ đạo HĐTN cho học sinh sẽ đạt hiệu quả cao nếu trong quá trình chỉ đạo có sự kết hợp giữa quyền lực công và thuyết phục, động viên khích lệ, tạo điều kiện cho người dưới quyền được phát huy năng lực và tính sáng tạo của họ. Cụ thể công tác chỉ đạo thực hiện HĐTN cho học sinh được tiến hành như sau:

- Chủ thể quản lý chỉ đạo GVCN, xây dựng kế hoạch, chương trình HĐTN cho học sinh dựa trên kế hoạch hoạt động và định hướng hoạt động ngoại khóa mà nhà trường đưa ra.

Nội dung của việc quản lí bao gồm:

1. Quản lí việc xây dựng kế hoạch hoạt động thường xuyên của giáo viên: Xây dựng kế hoạch cá nhân có nội dung HĐTN cho học sinh theo từng chủ đề, chủ điểm ứng với các nội dung; xây dựng nội dung HĐTN cho học sinh và địa điểm thực hiện (hoạt động diễn ra ở đâu, của lớp nào, như thế nào?...).

2. Chỉ đạo giáo viên chuẩn bị hoạt động theo chủ điểm, chủ đề (Lớp có tham gia hay không? …)

3. Chỉ đạo giáo viên phối hợp các lực lượng giáo dục khác để tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh như: cán bộ Đoàn, cha mẹ HS.

4. Chỉ đạo giáo viên thực hiện việc kiểm tra đánh giá kết quả HĐTN cho học sinh.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 151 trang tài liệu này.

Để triển khai thực hiện kế hoạch HĐTN ở trường THCS, Chủ thể quản lý cần: Dựa vào mục tiêu, nội dung giáo dục và nhiệm vụ của học kỳ, của năm học; dựa vào kế hoạch học tập chính khóa của học sinh; dựa vào đặc điểm trình độ nhận thức của học sinh vùng miền; dựa vào điều kiện tài chính, cơ sở vật chất của bản thân nhà trường, từ đó hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình kế hoạch HĐTN cho học sinh và thực hiện kế hoạch hoạt HĐTN cho học sinh. HĐTN cho học sinh phải tạo được môi trường cho học sinh tham gia trải nghiệm cuộc sống thực tế gắn việc học đi đôi với thực hành, luyện tập. Thông qua đó, học sinh được củng cố, mở rộng tri thức đã học, rèn kĩ năng thực hành, khả năng thích ứng, sáng tạo trong cuộc sống.

- Chỉ đạo tăng cường cơ sở vật chất, tài chính phục vụ cho HĐTN cho học sinh. Hiệu trưởng cần chỉ đạo tăng cường các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính để HĐTN cho học sinh được tiến hành một cách có hiệu quả nhất. Hiệu trưởng có thể dựa vào nguồn ngân sách của nhà nước và nguồn tài chính từ cha mẹ học sinh đóng góp hoặc do các nhà hảo tâm tài trợ.

- Chỉ đạo giáo viên kiểm tra, nhận xét và đánh giá kết quả HĐTN cho học sinh. Hoạt động này nhằm kích thích tính tích cực tham gia của học sinh và tạo động lực cho học sinh tham gia hoạt động có hiệu quả. Đánh giá có thể bằng hình thức nhận xét kết quả tham gia hoạt động của học sinh hoặc đánh giá tập thể, nhóm và đánh giá cá nhân.

Tóm lại, chỉ đạo HĐTN cho học sinh không chỉ diễn ra sau khi lập kế hoạch tổ chức HĐTN mà nó là quá trình đan xen lẫn nhau. Hoạt động này ảnh hưởng đến các chức năng quản lí, điều hòa, điều chỉnh các HĐTN cho học sinh nhà trường trong quá trình quản lí.

1.4.4. Kiểm tra, án giá o t ộng trải ng iệm c o ọc sin t i trường Trung ọc cơ sở t eo c ương trìn giáo dục p ổ t ông mới

Quản lý vấn đề kiểm tra, đánh giá kết quả HĐTN cần kết hợp đánh giá của GV với tự đánh giá của HS và đánh giá của các lực lượng cùng tham gia HĐTN. Công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện HĐTN giúp Hiệu trưởng kịp thời phát hiện và điều chỉnh những lệch lạc, sai sót trong quá trình thực hiện kế hoạch từ đó đưa ra những uốn nắn, sửa chữa cần thiết.

Để triển khai công tác kiểm tra, đánh giá chủ thể quản lý cần: Xây dựng được bộ các tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm sát với mục đích yêu cầu của các chủ đề hoạt động, trong từng thời điểm. Xây dựng được lực lượng đánh giá có uy tín đối với từng hoạt động. Việc triển khai, đánh giá phải được tiến hành thường xuyên, liên tục để kịp thời phát hiện và điều chỉnh những lệch lạc, sai sót trong quá trình thực hiện kế hoạch. Hiệu trưởng có thể sử dụng các hình thức đánh giá như: phiếu khảo sát, quan sát thực tế, trao đổi trực tiếp, hỏi ý kiến giáo viên, học sinh hoặc chuyên gia.

Kiểm tra hoạt động học tập, tự rèn luyện của học sinh về các nội dung trải nghiệm để biết được mức độ thu nhận và vận dụng kiến thức cũng như các kiến thức mà các em lĩnh hội được từ các HĐTN, đồng thời cung cấp cho các em những thông tin tích cực, giúp cho các em điều chỉnh hoạt động của mình.

Kiểm tra hoạt động giáo dục của giáo viên đối với việc thực hiện các mục tiêu giáo dục của tổ chức HĐTN. Chủ thể quản lý cũng nên kiểm tra, xem xét việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (thông qua việc kiểm tra bài soạn của giáo viên, dự giờ giảng của giáo viên ở những bài học có nội dung liên quan đến hoạt động trải nghiệm,…) để đảm bảo hiệu quả công việc từng bước nâng cao chất lượng HĐTN trong nhà trường.

Đánh giá về tinh thần thái độ, ý thức tham gia hoạt động trải nghiệm của học sinh và mức độ đạt được về kiến thức, kỹ năng hành vi của học sinh. Sau khi kiểm tra đánh giá phải tổ chức rút kinh nghiệm, chỉ ra được những mặt đạt được và chưa được của HĐTN.

Do vậy việc kiểm tra, đánh giá HĐTN phải khách quan, chính xác, toàn diện, hệ thống, công khai, kịp thời, vừa sức và bám sát vào yêu cầu của chương trình, mục tiêu giáo dục cấp học.

1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm tại trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới

1.5.1. N óm các yếu tố k ác quan

1.5.1.1. Ảnh hưởng của điều kiện kinh tế, văn hóa, chính trị xã hội địa phương

- Điều kiện kinh tế của các gia đình, địa phương có ảnh hưởng sâu sắc, trực tiếp tới việc tổ chức phối kết hợp thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh, cụ thể:

+ Điều kiện kinh tế của các gia đình, địa phương góp phần cung cấp nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất cho nhà trường, cho học sinh, tạo điều kiện cần thiết cho các hoạt động trải nghiệm

+ Điều kiện kinh tế địa phương là cơ sở cho việc xây dựng các chế độ chính sách của địa phương dành cho người tham gia công tác giáo dục hoạt động trải nghiệm.

+ Điều kiện kinh phí giúp cho hiệu trưởng có thể xây dựng chế độ ưu đãi, động viên khen thưởng những người tích cực tham gia hoặc có thành tích trong công tác giáo dục hoạt động trải nghiệm

+ Một địa phương có tiềm năng về lực lượng sản xuất, có quan hệ sane xuất lành mạnh, có kinh tế phát triển, có cac làng nghề,…sẽ là môi trường tốt, có tính giáo dục cao, giúp cho việc định hướng nghề nghiệp của học sinh khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường

- Điều kiện văn hóa xã hội của địa phương cũng có tác động không nhỏ tới các HĐTN, cụ thể:

+ Các tổ chức Đảng, chính quyền, các lực lượng xã hội ở địa phương mạnh mẽ sẽ có nhiều đóng góp cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo, nhất là công tác giáo dục thể hệ trẻ. Do đó nhà quản lý nên tận dụng sức mạnh

tổng hợp của các nguồn lực nhằm biến nhiệm vụ giáo dục HS thành nhiệm vụ của toàn dân.

+ Gia đình hạnh phúc, xã hội ổn định, môi trường xã hội lãnh mạnh,… là điều kiện thuận lợi cho sự phối hợp giữa các lực lượng xã hội tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm cho HS.

+ Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao ở địa phương, nếu tổ chức tốt sẽ lôi cuốn học sinh, gia đình học sinh tham gia, qua đó tạo cơ hội cho các HĐTN

+ Truyền thống văn hóa địa phương, trình độ dân trí, các hoạt động câu lạc bộ…ở địa phương có nhiều ảnh hưởng đến công tác giáo dục HĐTN.

1.5.1.2. Các văn bản của Bộ, Sở GD& ĐT và sự chỉ đạo của sở GD, phòng GD đối với HDTN cho học sinh THCS

Hiện nay việc xây dựng kế hoạch HĐTN của nhà trường vẫn dựa vào các văn bản chỉ đạo của phòng Giáo dục, Sở GD&ĐT, phòng GD. Tuy nhiên, các văn bản chỉ đạo giáo dục HĐTN cho học sinh THCS chưa cụ thể dẫn đến việc xây dựng kế hoạch của nhà trường chưa đồng bộ. Điều đó cũng ảnh hưởng đến hiệu quả HĐTN trong nhà trường.

1.5.1.3. Nội dung chương trình hoạt động trải nghiệm

Khó khăn ở đây là khi xây dựng nội dung giáo dục, nhà trường cũng như giáo viên mỗi khối lớp cần xác định rõ những HĐTN phù hợp và cần thiết đối với HS THCS thông qua việc điều tra nhu cầu của HS và bằng phương pháp chuyên gia. Có thể khuyến nghị các nhà trường, các giáo viên chủ động thiết kế các chủ đề giáo dục HDTN theo hai hướng:

Một là: Mỗi chủ thể trực tiếp tập trung vào HĐTN cốt lõi mà thông qua hoạt động theo chủ đề người học sẽ hiểu HĐTN đó là gì, các hình thành HĐTN đó và vận dụng nó để giải quyết các tình huống giả định, các tình huống mô phỏng thực tế đời sống ra sao.

Hai là, mỗi chủ đề gắn với một vấn đề thường nảy sinh trong cuộc

sống ở lứa tuổi THCS mà để giải quyết nó cần phải vận dụng những HĐTN khác nhau, qua đó gióp phần hình thành và rèn luyện những HĐTN phù hợp với nhà trường.

1.5.1.4. Cơ sở vật chất của nhà trường

Điều kiện cơ sở vật chất là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến việc chuyển hóa nhận thức và khả năng thực hành của các em HS vào thực tế.

Nếu cơ sở vật chất không đầy đủ thì việc giáo dục HĐTN cho HS chỉ dừng ở cung cấp các thông tin của giáo viên thì không mang lại hiệu quả. Vì vậy hàng năm phải xây dựng kế hoạch cụ thể đầu tư cơ sở vật chất phục vụ HĐTN, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ với ban đại diện cha mẹ học sinh trong việc hỗ trợ các kinh phí phục vụ cho các hoạt động.

1.5.1.5. Phương pháp kiểm tra đánh giá và cơ chế động viên khen thưởng

Kiểm tra đánh giá kết quả HĐTN ở học sinh thông qua: Nhận thức (động cơ, thái độ tham gia hoạt động).; nền nếp sinh hoạt, học tập, thói quen… Có thể kiểm tra, đánh giá hiệu quả giáo dục thông qua hoạt động của HS, qua việc dự một số hoạt động cụ thể, qua đánh giá sản phẩm của hoạt động…Bên cạnh đó cần chú ý phát huy khả năng tự kiểm tra đánh giá hoạt động của từng cá nhân HS, các em tự rút ra kinh nghiệm cho bản thân dưới sự cố vấn của GV sẽ góp phần tạo ra một động lực thúc đẩy quá trình phát triển cho học sinh, phát triển toàn diện của HS nhà trường

1.5.2. N óm các yếu tố c ủ quan

1.5.2.1. Nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý và các lực lượng giáo dục về vai trò giáo dục HĐTN cho học sinh THCS

Đội ngũ CBQL phải có nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò của việc giáo dục HĐTN đối với việc giáo dục toàn diện HS. Bên cạnh đó, bản thân GV cũng xác định rõ mức độ phù hợp và mức độ phát triển nhân cách mà học sinh tại lớp được kỳ vọng có được sau khi triển khai HĐTN cho HS.

Các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường đặc biệt là ban đại diện cha mẹ học sinh phải được tuyên truyền về ý nghĩa, tầm quan trọng của HĐTN để hỗ trợ nhà trường trong việc triển khai thực hiện kế hoạch định hướng giáo dục HĐTN.

1.5.2.2. Năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý

Có thể nhận thấy việc quản lý HĐTN cho HS đòi hỏi chủ thể quản lý phải có năng lực, kinh nghiệm tổ chức trong điều hành. Ban Giám hiệu, các tổ trưởng có năng lực, có kinh nghiệm sẽ biết cách phát huy thế mạnh của nhà trường, thế mạnh của giáo viên, các bộ phận cùng tham gia vào quản lý HĐTN. Sự thiếu hụt năng lực, kinh nghiệm quản lý sẽ dẫn đến những hệ quả tiêu cực, như việc xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục không chính xác hoặc quá trình chỉ đạo không đáp ứng được yêu cầu thực tế, sự đòi hỏi của phụ huynh và xã hội.

1.5.2.3. Năng lực tổ chức HĐTN cho học sinh của đội ngũ giáo viên

Năng lực giáo dục HĐTN của giáo viên (đặc biệt là GVCN) cho HS THCS có ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng HĐTN cho HS. Nếu như GV có năng lực tổ chức các hoạt động yếu, vốn kinh nghiệm sống của GV yếu thì kết quả giáo dục HĐTN cho HS không thể cao, không đạt được hiệu quả và mục tiêu đề ra. Nếu GV có năng lực giáo dục HĐTN cho HS tốt thì kết quả GD HĐTN cũng sẽ cao.

1.5.2.4. Ý thức, thái độ của học sinh đối với HĐTN

Tính tích cực của HS là một trong những nhân tố quan trọng ảnh hưởng tới hoạt động giáo dục HĐTN, bởi HS chính là đối tượng của hoạt động này. Không ai học thay, làm thay và nhận thức được thay cho HS mà chính các em phải quyết định quá trình tiếp thu, học tập và rèn luyện bản thân.

Tiểu kết chương 1

HĐTN là một bộ phận của quá trình giáo dục trong nhà trường, có vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện của ngành giáo dục.

Nghiên cứu về HĐTN đã có nhiều tác giả trong và ngoài nước nghiên cứu. Tuy nhiên, làm thế nào để HĐTN mang lại hiệu quả cao nhất, phát huy được hết tác dụng của mình đáp ứng nguồn nhân lực cho công cuộc đổi mới là điều hết sức cần thiết. Lứa tuổi HS THCS đang phát triển mạnh về nhiều mặt: thể chất, trí tuệ, tình cảm, nhu cầu giao tiếp với bạn bè… HĐTN có vai trò quan trọng và ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển nhân cách của các em.

Quản lý HĐTN ở trường THCS là tác động của chủ thể quản lý đến tập thể GV và các lực lượng giáo dục trong, ngoài nhà trường nhằm tổ chức thực hiện kế hoạch, nội dung HĐTN một cách có hiệu quả, hướng tới mục tiêu hình thành năng lực thực tiễn ở HS.

HĐTN chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố: quan điểm chỉ đạo cấp trên; năng lực giáo viên; đặc điểm tâm sinh lý HS; Các hình thức tổ chức HĐTN; điều kiện CSVC; CMHS và cộng đồng dân cư... Đây là những luận cứ cơ bản, là cơ sở để tác giả xem xét thực trạng từ đó đề xuất biện pháp quản lý HĐTN ở trường THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ trong chương tiếp theo.