Đánh Giá. Sự Phát. Triển Của Thị Trường Tiền Tệ Việt Nam. Trong Điều Kiện

Nhà nước cũng được cải thiện đáng kể. Điều này phù hợp với. xu thế phát triển thị trường và thông lệ quốc... tế.

Bảng. 2.4. Doanh số. giao dịch. trên thị. trường mở

Năm

ĐVT	2016	2017	2018	2019	2020
Tổng... số doanh. số mua	Tỷ đồng	179.386	101.200	403.490	505.617	556.448
Tổng... số doanh. số bán	Tỷ đồng	254.863	353.616	233.350	301.236	332.112
Số phiên. giao dịch	Phiên	418	484	388	412	402
Số lượt thành viên	Thành. viên	1.251	1.903	1.023	1.132	1.128
Khối lượng. trúng thầu... mua. bình quân/phiên	Tỷ đồng/ phiên	698	400	1.563	1.612	1.604
Khối lượng. trúng thầu... bán bình quân/phiên	Tỷ đồng/ phiên	1.583	1.531	1.127	1.131	1.216

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 110 trang tài liệu này.

Nguồn: NHNN, 2016 - 2020

Thị trường đấu thầu tín. phiếu. Kho bạc đã trở thành nguồn cung... cấp. hàng hóa chủ yếu. cho các giao dịch... nghiệp vụ tiền. tệ. giữa NHNN với các. NHTM. nhất là nghiệp vụ. thị trường. mở để thực thi CSTT quốc gia. Kỳ hạn tín. phiếu Kho bạc. ngày càng đa dạng hơn trước, gồm. 364. ngày, 273 ngày và 182 ngày, đến. nay kỳ hạn chủ yếu là 364 ngày.

Tóm lại, có thể thấy trong giai đoạn. 2016 - 2020, TTTT Việt. Nam... đã. mở rộng về mặt. quy mô (hình thành đầy đủ các. thị trường... bộ phận; tỷ lệ tín. dụng/GDP tăng đều qua các năm và. trong 5 năm trở lại đây luôn ở mức trên 100%); doanh. số giao dịch... trên. các thị. trường cũng. tăng trưởng đáng kể. Tuy nhiên, điều này mới chứng tỏ sự phát... triển mang tính chiều rộng. chứ chưa. mang tính chiều sâu bởi sự phụ... thuộc của nền kinh tế vào hệ thống ngân hàng (biểu. hiện thông. qua... tỷ lệ tín dụng/GDP) cho thấy sự kém phát triển của. thị trường... vốn, ảnh hưởng. đáng... kể đến... sự phát triển của các hàng. hóa, công cụ trên. TTTT.

2.3. Đánh giá. sự phát. triển của thị trường tiền tệ Việt Nam. trong điều kiện cách mạng công nghiệp 4.0

2.3.1. Những kết quả đạt được

Thứ nhất, hoạt động. quản lý thị. trường tiền tệ được thực hiện tương đối tốt và bắt kịp với sự phát triển của. thị trường tiền. tệ. Về cơ bản, hành lang pháp lý cho. hoạt động của. thị trường đã được thiết lập ở nhiều mức. độ khác nhau từ Luật, Pháp lệnh đến các văn bản dưới. Luật, đáp ứng. kịp thời. trong điều. kiện CMCN 4.0.

Thứ hai,. về sự phát triển. và tính đa dạng của các công cụ, hàng hóa trên. thị trường tiền tệ: Các công. cụ tài chính giao dịch. trên thị trường. khá phong phú như tín phiếu,. trái. phiếu kho bạc, trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu chính quyền địa phương, tín phiếu NHNN, chứng. chỉ tiền gửi và một. số GTCG khác, thêm. vào đó một... số trái phiếu dài hạn như trái phiếu. Chính... phủ cũng được phép giao dịch trên thị trường. Các. nghiệp vụ cơ bản. của TTTT trên thế giới. cũng đã được. áp dụng ở Việt. Nam như nghiệp vụ. tiền gửi. liên. ngân hàng, hợp đồng. mua lại (Repo), chiết khấu, các nghiệp vụ phái sinh (swap, forward, future, option) mặc dù vẫn... chưa. thực sự phổ biến.

Thứ ba, về tính. đa dạng và năng lực của các thành viên. tham gia thị trường.

Cấu thành của TTTT Việt... Nam đã phát triển ở mức. độ cao hơn. với. việc hình thành thêm các. thị trường bộ phận. Thành viên tham gia, hàng. hóa giao dịch trên thị trường cũng như doanh số. hoạt động của các nghiệp. vụ. TTTT đều được mở rộng; hoạt... động của thị. trường đã. từng bước. được hiện đại hoá, đáp ứng. được. yêu cầu hộnhập. Số. lượng... thành viên tham. gia. thị trường tăng lên. qua. các năm, đặc. biệt là ở thị trường liên ngân hàng và thị trường... mở với hầu hết các. loại hình TCTD từ NHTM Nhà nước, các. NHTM cổ phần và. ngân hàng. nước ngoài đến. các công. ty tài chính, bảo hiểm.

Hệ thống NHTM Việt Nam đã có những bước. phát triển nhanh. cả về quy mô, cơ cấu sở hữu, loại hình và. năng lực hoạt động. Cấu trúc quản. trị điều hành của... các NHTM đã có sự đổi mới, hiệu quả hoạt. động... của hệ thống ngân. hàng cũng... liên. tục được cải. thiện. Theo đó, số lượng các TCTD có quy mô nhỏ, hoạt động yếu kém

giảm dần từ cuối năm 2011. Năng. lực tài chính của hệ. thống các TCTD đã được cải thiện rõ rệt với sự tăng trưởng. liên tục. cả về vốn... và tài sản. Chất lượng... tài sản của các... TCTD đã từng bước được lành mạnh hóa. thông qua việc quyết liệt xử lý nợ xấu.

Thứ tư, sự phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0 đến sự phát triển. của cơ sở hạ tầng hỗ trợ hoạt động thị trường.

Cơ sở hạ tầng công nghệ thông. tin. phục vụ cho các giao dịch trên... TTTT Việt Nam... về cơ bản đã từng bước... được hình. thành và... có những... bước phát triển... nhất. định; trong... đó, phải kể đến. vai trò quan. trọng. của. NHNN trong việc. tạo dựng cơ sở hạ tầng công... nghệ thông... tin. phục vụ cho các. giao. dịch trên. TTTT Việt Nam, qua đó hỗ. trợ tích cực cho sự phát. triển của TTTT Việt. Nam

Thứ năm, về quy mô thị trường.

Có sự gia tăng về. quy mô thị trường như sự gia tăng về số lượng. thành viên, doanh số. giao... dịch trong giai đoạn. 2016 –. 2020. Cùng. với đó. hoạt động kinh doanh chênh lệch. giá trên thị trường... ngoại tệ liên ngân... hàng. có xu hướng gia tăng.

2.3.2. Những hạn chế

Bên cạnh những. kết quả đạt được thì sự phát triển tiền tệ còn. nhiều hạn... chế, cụ... thể như sau:

Thứ nhất, về công tác quản lý thị trường tiền tệ vẫn còn nhiều hạn chế như hệ thống. lãi suất... chính sách của. Ngân hàng. Nhà nước... chưa có tính định hướng. đối với lãi suất. thị trường. Khả năng. kiểm soát lãi suất. của thị trường của NHNN còn nhiều bất cập.

Thứ hai, về sự phát triển và tính đa dạng của các công cụ trên thị trường tiền tệ.

Hình thức. giao dịch, mọi hoạt. động giao dịch trên. thị trường còn. giới. hạn trong hình thức cho vay gửi tiền truyền thống. Thị trường mua bán có kỳ hạn GTCG (repo). chưa phát triển. Các công cụ mang tính phòng ngừa rủi ro, các nghiệp vụ trên... TTTT còn chưa đa dạng, đặc biệt là các nghiệp vụ. phái sinh còn kém. phát triển. Hiện. tại. phổ biến... nhất. trên thị trường liên ngân hàng là các trái phiếu Chính phủ, tín phiếu Kho bạc, tín. phiếu NHNN, trái phiếu chính quyền địa phương. Các

loại hình GTCG khác như thương phiếu, hối phiếu, kỳ phiếu chưa trở thành công. cụ giao. dịch. trên thị trường.

Thứ ba, về tính đa dạng của các thành viên tham gia thị trường.

Các thành viên tham. gia... TTTT Việt Nam mới chủ yếu... là các NHTM. đều nhằm mục. đích chính là đảm bảo thanh khoản chứ không phải kinh doanh tiền... tệ. Trên thị. trường thường. diễn. ra tình trạng một chiều, cùng thừa hoặc cùng thiếu vốn khả dụng, do đó nhiều khi dẫn đến. tình trạng. đóng băng. thị trường do có cầu thì thiếu cung, hoặc có cung thì không có cầu. Thị trường chưa hình thành... các thành viên... chuyên nghiệp như các. trung gian môi giới, các nhà tạo. lập thị trường, các công ty xếp hạng. tín dụng..., do đó các thành. viên thị trường. phải mất nhiều thời gian và chi phí để đáp ứng kịp. thời nhu cầu. của. mình. Mặt khác,. việc thiếu những tổ chức trung... gian chuyên... nghiệp (nhà. môi giới tiền tệ), thiếu những công ty định. mức tín nhiệm. có uy tín đã làm cản trở sự phát triển thị. trường. thứ cấp đối với các GTCG do các... doanh nghiệp phát hành.

Thứ tư, tính. liên kết. giữa thị trường. tiền tệ trong nước và... ngoại tệ vẫn chưa thực sự cao. Việc mở rộng, phát triển các công cụ tiền tệ trên. thị trường nước ngoài chưa được triển khai.

Thứ tư, về phát triển quy mô thị trường tiền. tệ:

Doanh. số giao. dịch... mặc dù có xu hướng gia tăng nhưng mức. độ tăng trưởng còn chậm.

2.3.3. Nguyên nhân hạn chế

Thứ nhất, do những thách thức mang lại từ cách mạng công nghiệp 4.0.

- Trên. thực. tế, CMCN 4.0 đã. mang lại cho TTTT nhiều. lợi ích nếu như các chủ thể trên TTTT tận dụng được những lợi thế về công nghệ mang lại, theo đuổi kịp công nghệ và có đủ. nguồn lực. tài chính cũng như nguồn nhân lực. Trên thực. tế để ứng dụng. được... CMCN 4.0 trên TTTT đòi hỏi các. chủ thể tham gia (bao gồm cả NHNN, NHTM, các công ty bảo hiểm, các. công ty Fintech, các. tổ chức tài chính khác) cần được đầu tư một cách đồng. bộ hóa cơ sở vật chất, hạ. tầng kỹ thuật. Nhưng

trên thực. tế, chi phí để đầu tư hệ thống... cơ sở hạ tầng. kỹ thuật, tận dụng được. lợi thế của CMCN 4.0 là rất. cao, năng. lực tài chính của các chủ thể. tham... gia thị trường là không. đồng đều. Có. những chủ thể có năng. lực... tài. chính rất cao nhưng cũng... có chủ thể có năng. lực tài chính còn thấp đã ảnh. hưởng... rất lớn đến tính đồng. bộ về cơ sở hạ tầng, công. nghệ. thông tin của TTTT. Bên canh... đó, hiện nay có nhiều NHTM đang có hệ thống lõi corebanking vẫn... còn còn nhiều. hạn chế, chưa linh hoạt và. cần nhiều thời gian để khắc phục. những. khó khăn này. Ngoài ra, để triển... khai. được cơ sở hạ tầng, công nghệ thông. tin cũng cần phải có nguồn... nhân lực chất lượng cao đặc biệt trong... lĩnh. vực công nghệ.

- Ngoài. ra như chúng ta đã. biết... khi công nghệ thông tin ngày càng phát triển thì các chủ thể tham gia... thị trường, TTTT phải đối mặt. với tính bảo mật... an toàn thông. tin. Tội. phạm công nghệ ngày càng tinh vi và. phát triển nên. dẫn. đến tình. trạng tội phạm. công nghệ trong bối cảnh CMCN 4.0 ngày càng trở lên phức tạp. hơn. Do đó, đây cũng là yếu tố cản. trở sự phát triển của... TTTT Việt Nam trong... bối. cảnh CMCN 4.0.

Thứ hai, hệ thống pháp lý, cơ chế chính sách còn nhiều hạn chế

- Thiếu quy tắc ứng xử theo thông. lệ chuẩn và... chuẩn mực chung. cho các giao dịch... phần. nào gây khó khăn cho các thành viên thị trường trong khi xử lý vi phạm hợp đồng... trong khi các văn bản pháp. luật không thể. đi tới từng. chi tiết của. các hoạt động thực tế.

- Đối với việc. xử lý các tình huống theo luật. định theo ý kiến. của chuyên gia cho rằng “chưa có hướng dẫn xử lý tài sản. cầm... cố trong các. nghiệp vụ TTTT của NHNN trong... trường. hợp TCTD không trả. được nợ. Hiện. tại, trong... những trường hợp này,. NHNN chỉ có quyền. phong tỏa tài sảm đảm... bảo của các TCTD chứ chưa có biện... pháp/ hướng dẫn xử lý tài sản đảm. bảo này như thế nào vì tài sản... đảm. bảo, ở đây là GTCG (chủ. yếu là trái. phiếu chính... phủ) không được chuyển quyền sở hữu, do đó, không thể thực hiện... việc mua. bán với đối tác khác để thu nợ (trái phiếu chính phủ được. giao dịch. trên HNX). Điều này làm giảm hiệu. lực của các văn bản. pháp luật và là. một khiếm khuyết cần phải xử lý. Trên thực tế, NHNN và các đơn vị tham

gia thị trường cũng đã đặt ra. vấn đề này. NHNN xử lý bằng cách chỉ định. một. ngân hàng... khác cho ngân hàng... đang không có khả năng trả nợ vay với sự đảm bảo từ phía NHNN rằng. tài sản đảm... bảo. vẫn đang nằm. trong... sự phong. tỏa của NHNN. Tuy nhiên đây cũng là giải pháp chưa triệt để.” (Tổng hợp ý kiến của chuyên... gia)

- Về cơ chế chính sách: Các cơ chế về chính sách còn đuợc ra một cách khá đột ngột, thiếu sự giao. lưu với thị trường.

Thứ ba, hệ thống các nghiệp vụ thị trường tiền tệ và lãi suất chính sách của Việt Nam có đặc thù khác biệt với lý thuyết và thực tiễn quốc tế

Mô hình hành lang lãi suất chưa được. thực hiện mạnh mẽ,. và... có tính ràng buộc trên TTTT liên ngân hàng, một phần do tình hình kinh tế vĩ mô và điều kiện. thị trường trong. nước đang trong giai đoạn. chuyển đổi, một. phần nếu đưa mô hình này vào thực. thi thực sự cũng khó đạt. hiệu quả. cao do bản chất các nghiệp vụ... TTTT đang tiến hành. ở Việt Nam.

Thứ tư, về sự tham gia của hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng trong việc thực hiện các nghiệp vụ thị trường tiền tệ của NHTW.

Hình thức thấu chi và. cho vay qua đêm trong... thanh toán bù. trừ điện tử liên ngân... hàng ở Việt Nam cũng... cung cấp dịch vụ intraday credit cho các ngân hàng thành viên. giống BATHNET và hệ thống của FED. Tuy nhiên, đến cuối ngày làm việc, phần. thấu chi sẽ. được chuyển sang hình. thức cho vay qua đêm và chịu... lãi suất cho vay qua. đêm trong thanh. toán bù. trừ điện tử liên. ngân. hàng. Nghiệp vụ tái cấp vốn hoàn toàn tách biệt với Nghiệp vụ cho vay qua. đêm trong thanh toán điện tử LNH, tức... là tách... biệt với hệ thống thanh. toán điện... tử.

Thứ năm, kỷ luật thị trường chưa được nghiêm minh.

Hiện... tại thị trường. TTTT Việt Nam phát. triển với sự gia. nhập ngày càng... đông của các loại hình TCTD và. những giao dịch đòi hỏi tốc. độ ngày càng nhanh và quy mô ngày càng... lớn. Khi đó, việc các TCTD tự tìm. hiểu. thông. tin và... tự tìm... đến với nhau sẽ không còn hiệu quả. về mặt thời. gian và cả. chi phí. Đây cũng là lý do vì sao, ở các thị. trường. phát triển, luôn. có sự ra đời của các tổ chức đóng. vai trò trung. gian gồm. Tuy nhiên, hiện nay ở Việt Nam còn thiếu các nhân. tố này..

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI. PHÁP PHÁT TRIỂN TTTT VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ CMCN 4.0

3.1. Định hướng. phát triển hoạt động thị trường... tiền tệ. trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0

3.1.1. Bối cảnh thế giới và trong nước

3.1.1.1 Xu hướng kinh tế thế giới

Theo báo cáo của... IMF (2020). thì. “Tăng... trưởng kinh tế toàn cầu trong thời gian... tới sẽ có những. động lực tăng trưởng. mới, đồng thời. chứa đựng nhiều rủi ro do bất ổn từ các. nền. kinh tế lớn tác động đến nền kinh... tế Việt. Nam. Thế giới đang thực hiện... cuộc. cách mạng. công nghiệp 4.0, theo dự kiến của McKinsey (2015) nền kinh tế thế giới sẽ tạo ra thêm... giá trị từ 3,9 đến 11,1 nghìn tỷ đô la vào năm 2025. Chiến lược... “Made. in China 2025” của. Trung Quốc. và xu. hướng tăng. cường ký kết Hiệp định thương. mại tự do (FTA) tại các nền kinh tế đang phát triển cũng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua việc tối ưu hóa nguồn lực, thúc. đẩy lưu thông vốn và... hàng hóa, tăng. cường vốn. đầu... tư cho cơ sở hạ tầng và phát triển. công. nghệ.

Mặc dù vậy, vẫn... tồn tại. những rủi ro, đặc biệt là xu hướng bảo hộ thương... mại, chiến tranh. thương mại. Cuộc... chiến. thương mại Mỹ - Trung có thể khiến. cho tổng sản... phẩm... quốc. nội (GDP) của Thế giới giảm và... điều này lan. tỏa. đến. cơ cấu sản xuất của các nước trên Thế giới. Trong giai đoạn từ nay đến. năm 2025,. các... ngành... sản xuất... trên... toàn cầu sẽ chịu... tác động mạnh mẽ bởi cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 do cuộc cách. mạng này có. quy mô, phạm vi, mức độ phức tạp. và khả... năng chuyển hóa khác hoàn toàn so với các cuộc cách mạng công nghiệp mà. thế giới đã trải qua. Trong lĩnh vực sản. xuất, cuộc Cách mạng công... nghiệp 4.0 sẽ. biến đổi nhiều mô hình sản... xuất. và kinh doanh làm thay đổi toàn. bộ hệ thống. sản xuất, quản lý và quản trị trong... các. ngành sản xuất.”

Tài chính toàn diện (Financial Inclusion) đang dần trở thành. một xu thế phổ biến... và hiện. đã được triển khai ở hơn. 70 quốc gia trên thế giới. Cùng với đó, trong bối cảnh phát triển. mạnh của công. nghệ thông tin và... viễn. thông, sự hình thành. của các... công ty công nghệ tài chính (Fintech) tham... gia... vào thị trường ngày càng. phát

triển kéo theo những thay đổi trong cách tiếp cận về. phát triển sản phẩm dịch vụ ngân... hàng. tài chính. và kênh phân phối mới

Đổi mới công nghệ được thúc đẩy và hỗ trợ bởi cuộc Cách mạng Công nghiệp Lần... thứ Tư sẽ thay đổi phương... thức quản trị, điều hành. của... NHTW cũng như hoạt động của hệ thống. ngân hàng; trong. đó có. hoạt động của TTTT.Đối với hoạt. động điều... hành của NHNN, các. lợi thế về. công nghệ giúp NHNN đẩy nhanh được tiến trình hiện. đại hóa, chuyển đổi các dịch vụ. cung ứng từ chủ yếu xử lý thủ công. sang môi trường điện tử. Bên cạnh đó, nhờ vào công... nghệ dữ liệu lớn (Big. Data) và. khối chuỗi (Blockchain), việc phân. tích và. quản. lý dữ liệu sẽ nhanh, chính xác, an. toàn và minh bạch hơn, tạo thuận lợi cho công tác. dự báo, thống kê và hoạt động của. TTTT.

Những tiến bộ từ cuộc. Cách mạng Công nghiệp Lần. thứ Tư là bàn đạp giúp các... ngân hàng trong nước phát triển và cạnh tranh với các ngân hàng tiên... tiến trong khu vực và trên. thế giới trong. điều. kiện nắm bắt, thích nghi và thay đổi kịp. thời. với xu thế. công. nghệ. mới. Ảnh hưởng của Cách mạng Công. nghiệp. Lần thứ Tư mà cụ thể là. Internet di động, điện toán... đám. mây, dữ liệu lớn, Internet. vạn vật... (IoT), công nghệ khối chuỗi (Blockchain) sẽ giúp. các ngân hàng. trong. nước định... hình. lại mô hình kinh. doanh, quản. trị, hướng... tới việc. xây dựng các ngân hàng. kỹ thuật. số thông minh trong tương. lai. Sự phát triển ngày càng tinh vi của. công nghệ số bên cạnh. đó cũng... kéo theo sự gia tăng những lỗ. hổng bảo mật, tạo điều kiện cho tội phạm công nghệ cao, tin tặc (hackers) hoạt động ngày càng thường xuyên. Bên cạnh đó, việc phát... triển các. kênh. phân phối. mới, các sản phẩm dịch vụ. ngân. hàng hiện đại, mang tính tích hợp. cao. cũng tạo nên những quan ngại về an ninh... trong các giao dịch tài chính điện tử, bao gồm cả các giao dịch trên TTTT.

3.1.1.2. Bối cảnh kinh tế và thị trường tài chính Việt Nam

Việt... Nam... được dự báo. tiếp tục nằm. trong nhóm các. quốc... gia có tốc... độ tăng trưởng GDP nhanh nhất trên thế giới với việc tiến... xa hơn trong. chuỗi cung ứng giá trị toàn cầu. Nhu cầu vốn... sẽ tiếp tục gia. tăng nhanh. chóng để đáp. ứng các yêu cầu phát... triển. trong khi nguồn... vốn ưu. đãi và viện trợ bị. cắt giảm đặt thêm. gánh. nặng lên ngành ngân... hàng. Mặt. khác,. nền kinh tế đang thực hiện. cơ cấu. lại, chuyển đổi từ