Kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

----------

NGUYỄN THỊ THÀNH

KIỂM SÁT ĐIỀU TRA VỤ ÁN HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI TỪ THỰC TIỄN TỈNH ĐỒNG NAI

Ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự Mã số : 8.38.01.04

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. PHÙNG THẾ VẮC

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên Nguyễn Thị Thành, là tác giả đề tài Luận văn cao học Luật “KSĐT vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai”.

Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của cá nhân, dưới sự hướng dẫn khoa học của thầy PGS. TS Phùng Thế Vắc. Những thông tin, số liệu mang tính chất cá nhân, đảm bảo tính khách quan, khoa học, nếu được trích dẫn, sử dụng chỉ nhằm mục đích nghiên cứu và học tập, ngoài ra không sử dụng vào bất cứ mục đích nào khác

Tác giả

Nguyễn Thị Thành

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ QUI ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA VỤ ÁN HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI 7

1.1. Những vấn đề lý luận về kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi 7

1.2. Quy định của pháp luật về kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi 17

Chương 2: THỰC TRẠNG KIỂM SÁT ĐIỀU TRA VỤ ÁN HIẾP DÂM

NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI 38

2.1. Tổng quan tình hình điều tra tội phạm hiếp dâm người dưới 16 tuổi trên

địa bàn tỉnh Đồng Nai 38

2.2. Thực trạng hoạt động kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi

trên địa bàn tỉnh Đồng Nai 41

2.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong kiểm sát điều tra vụ án hiếp

dâm người dưới 16 tuổi trên địa bàn tỉnh Đồng Nai 55

Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG KIỂM SÁT ĐIỀU TRA VỤ ÁN HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI 61

3.1. Hoàn thiện một số quy định pháp luật 61

3.2. Nâng cao chất lượng kiểm tra, chỉ đạo của Lãnh đạo Viện kiểm sát với

hoạt động kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi 62

3.3. Không ngừng nâng cao chất lượng kiểm sát viên kiểm sát các vụ án hiếp

dâm người dưới 16 tuổi 64

3.4. Nâng cao mối quan hệ phối hợp với Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an

tỉnh trong thực hiện kiểm sát điều tra các vụ án hình sự 65

3.5. Các giải pháp khác 65

KẾT LUẬN 67

DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO 69

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CAND

Công an nhân dân
BLHS	Bộ luật hình sự
BLTTHS	Bộ luật tố tụng hình sự
CQĐT	Cơ quan điều tra
KTVA	Khởi tố vụ án
KSĐT	Kiểm sát điều tra
KSV	Kiểm sát viên
QĐ	Quyết định
TTHS	Tố tụng hình sự
TNHS	Trách nhiệm hình sự
VAHS	Vụ án hình sự
VKS	Viện kiểm sát
VKSND	Viện kiểm sát nhân dân
VKSNDTC	Viện kiểm sát nhân dân tối cao

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 87 trang tài liệu này.

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Thống kê số liệu của các vụ án hình sự trên địa bàn tỉnh Đồng Nai từ năm 2016 đến 2020 38

Bảng 2.2: Thống kê các vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi trên địa bàn tỉnh Đồng Nai từ năm 2016 đến 2020 40

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Người dưới 16 tuổi – theo pháp luật gọi là trẻ em là lứa tuổi được Đảng, nhà nước và toàn thể xã hội quan tâm, chăm sóc và bảo vệ để phát triển trong tương lai trở thành chủ nhân đất nước, xây dựng và phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh. Trẻ em hay người dưới 16 tuổi chính là những mầm non của đất nước. Đây là nhóm đối tượng rất đặc biệt, cần sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng. Do vậy, tất cả các hành vi xâm hại tình dục trẻ em – xâm hại tình dục đối với người dưới 16 tuổi đều bị pháp luật hình sự coi là tội phạm và bị trừng phạt rất nghiêm minh. Trong đó hành vi hiếp dâm người dưới 16 tuổi là hành vi gây ra hậu quả nặng nề cho nạn nhân bị xã hội lên án và pháp luật trừng trị.

Theo số liệu thống kê về tình hình tội phạm hiếp dâm người dưới 16 tuổi trên toàn quốc trong những năm gần đây cho thấy: tội phạm này đang có chiều hướng gia tăng cả về số vụ và tính chất nguy hiểm cho xã hội của loại tội phạm. Trong đó, Đồng Nai là một trong những tỉnh có tỷ lệ tội phạm hiếp dâm người dưới 16 tuổi chiếm tỷ lệ cao (đứng thứ 5 của cả nước sau Hà Nội, TP.HCM, Đắk Lắk, Tây Ninh). Cụ thể: Nếu năm 2019 toàn tỉnh khởi tố, điều tra 20 vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi thì đến năm 2020 đã khởi tố, điều tra 29 vụ án về tội phạm này.

Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 142 Bộ LHS năm 2015 là cơ sở pháp lý để các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Đồng Nai áp dụng xử lý đối với tội phạm này. Trong khi đó, quá trình điều tra, truy tố, xét xử đối với tội phạm này cần phải dựa vào căn cứ những quy định của BLTTHS và các văn bản hướng dẫn thi hành. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động của VKS trong kiểm sát điều tra các vụ án hình sự nói chung, kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi nói riêng còn nhiều hạn chế, thiếu sót như: Còn chưa thực hiện tốt hoạt động kiểm sát điều

tra ngay từ đầu, kiểm sát việc lập hồ sơ vụ án còn chưa có chủ động, chưa đầy đủ, toàn diện, việc phát hiện các vi phạm trong hoạt động điều tra của CQĐT chưa được thường xuyên, thiếu kiên quyết, vẫn còn hiện tượng nể nang... Do đó, đã làm ảnh hưởng đến chất lượng công tác giải quyết đối với loại án này.

Để góp phần nâng cao hiệu quả của công tác kiểm sát điều tra và xử lý các loại tội phạm hình sự nói chung, loại tội phạm hiếp dâm người dưới 16 nói riêng. Đồng thời, góp phần nâng cao hiệu quả KSĐT loại tội phạm này trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, để làm nền tảng cơ sở xây dựng lý luận cho việc nhận thức và góp phần nâng cao chất lượng công tác KSĐT các vụ án hình sự, học viên đã chọn đề tài “Kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai” để nghiên cứu.

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài

Hiện nay, ở nước ta có nhiều đề tài khoa học, công trình, chuyên đề nghiên cứu và các bài viết có liên quan về các vấn đề liên quan đến hoạt động kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi, cụ thể như sau:

Luận văn thạc sĩ luật học: “Quan hệ phối hợp giữa Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án tỉnh Đồng Nai trong điều tra, truy tố, xét xử vụ án hiếp dâm trẻ em” của tác giả Vò Thị Xuân Đào, trường Đại học Cảnh sát nhân dân năm 2012.

Luận văn thạc sĩ luật học: Thực hiện pháp luật về kiểm sát hoạt động tư pháp từ thực tiễn tỉnh Cao bằng của tác giả Nguyễn Văn Thuần, Học viện Khoa học xã hội năm 2020.

Luận văn thạc sĩ: Thực hiện pháp luật về kiểm sát hoạt động tư pháp từ thực tiễn tỉnh Cao bằng của: Nguyễn Văn Thuần, Học viện Khoa học xã hội năm 2020.

Luận văn thạc sĩ luật học: “Điều tra các vụ án hiếp dâm trẻ em trên địa bàn tỉnh Đồng Nai” của tác giả Đặng Văn Tám, Đại học cảnh sát nhân dân năm 2006.

Bài viết: Một số vấn đề lý luận về chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân của tác giả Lê Ngọc Duy; Tạp chí Kiểm sát

– năm 2021 số 10 - tr.8-16.

Bài viết: Bàn về đối tượng kiểm sát thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân của tác giả Đinh Hoàng Quang; Tạp chí Khoa học Kiểm sát – năm 2021 số 45 - tr.35-41.

Bài viết: Công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong giai đoạn cải cách tư pháp của tác giả Nguyễn Đức Hạnh; Tạp chí Kiểm sát năm 2020 số 11 - tr.13-22.

Bài viết: Cơ sở lý luận của hoạt động kiểm sát điều tra vụ án hình sự

của tác giả Trần Đình Hải; Tạp chí Kiểm sát năm 2019 số 13 - tr.9-13

Bài viết: Chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong tố tụng hình sự của tác giả Trần Thị Liên, Tạp chí Luật học năm 2019 Số 02, tr. 34-45.

Bài viết: "Một số khó khăn, vướng mắc trong hoạt động thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án xâm hại tình dục trẻ em" của tác giả Lại Viết Quang; Tạp chí Khoa học kiểm sát năm 2019 số 30.

Bài viết: "Cơ sở lý luận của hoạt động kiểm sát điều tra vụ án hình sự" của tác giả Trần Đình Hải; Tạp chí Kiểm sát năm 2019 số 13 - tr.9-13.

Chuyên đề nghiên cứu: “Tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra” của Vụ THQCT và KSĐT án trật tự xã hội, VKSNDTC năm 2011...

Các công trình nghiên cứu, các đề tài khoa học, các bài viết đối với hoạt động kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm người dưới 16 tuổi khá đa dạng và phong phú tuy nhiên công trình nghiên cứu khai thác dưới góc độ liên