Hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phẩn Hàng Hải Việt Nam - Chi nhánh Bắc Ninh

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa 6

Bảng 2.1: Tình hình huy động vốn của Maritimebank Bắc Ninh năm 2016-2018...29 Bảng 2.2: Tình hình hoạt động cho vay của Maritimebank Bắc Ninh năm 2016- 2018 33

Bảng 2.3: Kết quả kinh doanh của Maritimebank Bắc Ninh năm 2016-2018 36

Bảng 2.4: Tỷ lệ doanh số cho vay DNNVV Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2016

– 2018 ........................................................................................................................42

Bảng 2.5: Tỷ lệ dư nợ cho vay DNNVV Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2016 – 2018 43

Bảng 2.6: Cơ cấu dư nợ DNNVV theo kỳ hạn Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2017 - 2019 44

Bảng 2.7: Cơ cấu dư nợ DNNVV theo ngành nghề Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2017 - 2019 46

Bảng 2.8: Tỷ lệ nợ xấu Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2017 - 2019 49

Bảng 2.9: Hệ số NIM Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2017 - 2019 50

Bảng 2.10: Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động cho vay DNNVV so với dư nợ cho vay và doanh số cho vay Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2017 - 2019 52

Bảng 2.11: Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động cho vay DNNVV so với tổng thu nhập cho vay KHDN/Tổng thu nhập hoạt động cho vay/Tổng thu nhập của Ngân hàng giai đoạn 2017 - 2019 53

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 2.1: Mô hình cơ cấu tổ chức của Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh 26

Hình 2.2. Kết quả kinh doanh của Maritimebank Bắc Ninh năm 2016 – 2018 36

Hình 2.3: Quy trình cấp tín dụng tại Maritimebank 39

Hình 2.4: Biểu đồ cơ cấu dư nợ DNNVV theo kỳ hạn Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2016 – 2018 45

Hình 2.5: Biểu đồ cơ cấu dư nợ DNNVV theo ngành nghề Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2016 – 2018 47

Hình 2.6: Biểu đồ chênh lệch thu lãi và thu tương tự so với chi lãi và chi tương tự Maritimebank Bắc Ninh giai đoạn 2016 – 2018 50

Hình 2.7: Biểu đồ so sánh tổng thu nhập từ hoạt động cho vay DNNVV so với tổng thu nhập cho vay KHDN/Tổng thu nhập hoạt động cho vay/Tổng thu nhập của Ngân hàng giai đoạn 2017 - 2019 54

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm vừa qua, số lượng các DNNVV không ngừng tăng lên và đang dần khẳng định vị thế của mình trong nền kinh tế quốc dân. Hàng năm các DNNVV đóng góp khoảng hơn 40% GDP và chiếm hơn 90% tỷ trọng các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Không chỉ đóng góp đáng kể vào nền kinh tế đất nước, DNNVV còn tạo ra hàng triệu việc làm mới mỗi năm, giúp cải thiện mức sống người dân và góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói giảm nghèo.

Toàn cầu hoá, hội nhập kinh tế quốc tế và tự do hoá thương mại đã và đang là xu thế nổi bật của kinh tế thế giới, nhưng cũng đặt ra không ít những thách thức đối với các DNNVV. Trong đó vấn đề quan trọng nhất, có tính chất sống còn với các DNNVV hiện nay chính là nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh.

Thời gian qua, hầu hết các ngân hàng thương mại đều đang quan tâm, hướng sản phẩm, dịch vụ của Ngân hàng đến đối tượng DNNVV, coi đây là khách hàng trọng tâm, tiềm năng và là chiến lược phát triển tất yếu của các Ngân hàng. Tuy nhiên, việc tiếp cận các nguồn vốn để tiến hành các hoạt động kinh doanh của các DNNVV còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế, đồng thời chất lượng tín dụng với các DNNVV chưa cao. Chính vì vậy, hoạt động cho vay đối với các doanh nghiệp này của các Ngân hàng cần được cải thiện và chú ý nhằm tăng tính hiệu quả của việc sử dụng vốn và kích thích các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động.

Hiệu quả cho vay khách hàng DNNVV là kết quả đạt được khi cho vay DNNVV tính trên chi phí bỏ ra. Hầu hết các NHTM hiện nay, đã và đang xây dựng nhiều cơ chế, chính sách cho vay ưu đãi nhằm thu hút các khách hàng DNNVV đến giao dịch và nâng cao hiệu quả trong cho vay với các doanh nghiệp trên.

Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề nói trên, các NHTM nói chung và Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (Maritimebank) - Chi nhánh Bắc Ninh nói riêng cũng đã không ngừng thay đổi sản phẩm, quy trình nhằm nâng cao hiệu quả cho vay đối với DNNVV, mang đến cho khách hàng nhiều tiện ích và hiệu quả khi sử dụng vốn vay của ngân hàng.

Hiện nay, bên cạnh những kết quả đạt được, cho vay DNNVV tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (Maritimebank) - Chi nhánh Bắc Ninh đang phải chịu nhiều áp lực cạnh tranh của các ngân hàng khác. Chính vì vậy trên cơ sở những lý luận chung và thực tế làm việc tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (Maritimebank) - Chi nhánh Bắc Ninh, tác giả quyết định chọn đề tài: “Hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phẩn Hàng Hải Việt Nam - Chi nhánh Bắc Ninh” làm luận văn nghiên cứu của mình.

2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan

Hiệu quả cho vay nói chung và hiệu quả cho vay khách hàng DNNVV nói riêng là vấn đề được quan tâm của nhiều tác giả. Một số công trình nghiên cứu điển hình sau:

- Phạm Thùy Linh (2017), “Hiệu quả cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh 3”, Luận văn thạc sỹ tài chính Ngân hàng, Trường Đại học Thương Mại. Luận văn đã đi sâu phân tích và đưa ra biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh 3.

- Trần Thị Mai Anh (2018), “Hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Đống Đa”, Luận văn thạc sỹ tài chính Ngân hàng, Trường Đại học Thương Mại. Luận văn đã hệ thống hóa được các lý luận cơ bản về cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa, phân tích thực trạng, các nhân tố ảnh hưởng và đưa ra nhóm giải pháp thiết yếu nhằm nâng cao hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Đống Đa.

- Nguyễn Thị Nga (2016), “Chất lượng cho vay đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TCMP Hàng Hải Việt Nam – Chi nhánh Thăng Long”, Luận văn thạc sỹ tài chính Ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại các ngân hàng thương mại, phân tích thực trạng hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Maritimebank – Chi nhánh Thăng Long, từ đó tìm ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa.

- Nguyễn Thị Hải (2016), “Nâng cao hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TCMP Đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Thăng Long”, Luận văn thạc sỹ kinh doanh và quản lý, Trường Đại học Kinh tế quốc dân. Luận văn đã đi sâu phân tích thực trạng hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng BIDV – Chi nhánh Thăng Long và đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa trong thời gian tới.

Như vậy, đã có nhiều công trình nghiên cứu về hiệu quả, chất lượng cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của các NHTM. Đây là những vấn đề mà các NHTM đều hết sức quan tâm. Tuy nhiên, hiệu quả cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh trong giai đoạn 2017 - 2019 về phương diện khoa học cũng chưa có công trình nghiên cứu nào phân tích, đánh giá theo cách tiếp cận của khoa học quản lý kinh tế. Đây là khoảng trống mà tác giả luận văn lựa chọn để nghiên cứu.

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cho vay DNNVV tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh của Chi nhánh giúp Chi nhánh phát triển ổn định, bền vững.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả cho vay DNNVV của ngân hàng thương mại.

- Phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả cho vay DNNVV tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh giai đoạn 2017 – 2019.

- Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả cho vay DNNVV tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh trong thời gian tới.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: hiệu quả cho vay DNNVV tại các NHTM nói chung và tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh nói riêng.

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Về nội dung: Luận văn nghiên cứu, đánh giá nội dung hiệu quả cho vay DNNVV tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh.

+ Về không gian: đề tài nghiên cứu tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh.

+ Về thời gian:

Thu thập dữ liệu thứ cấp: Thu thập dữ liệu 03 năm từ năm 2017 đến hết năm 2019 qua Báo cáo tài chính của Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Bảng cân đối kế toán của Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh.

+ Thu thập số liệu sơ cấp: Khảo sát từ 01/01/2020 đến 31/12/2019.

5. Phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp thu thập tài liệu

- Thu thập tài liệu thứ cấp:

Thu thập các dữ liệu thứ cấp kế thừa các số liệu thực tế thông qua các tài liệu được công bố như số liệu thống kê, báo cáo, các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài, các bài viết trên các website.v.v. Cụ thể:

+ Thu thập từ dữ liệu được lưu trữ và các báo cáo hàng năm của Maritimebank

- Chi nhánh Bắc Ninh qua các năm 2017 - 2019. Trong các báo cáo này có đầy đủ các thông tin mà tác giả cần sử dụng trong luận văn như: các văn bản hướng dẫn liên quan tới hiệu quả cho vay DNNVV tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh; thông tin về quy trình, sản phẩm cho vay DNNVV; tình hình kết quả hoạt động kinh doanh;

+ Thu thập dữ liệu từ chiến lược phát triển kinh doanh của Chi nhánh và chiến lược phát triển hoạt động cho vay DNNVV đến năm 2025.

- Thu thập tài liệu sơ cấp:

+ Phương pháp điều tra bằng phỏng vấn trực tiếp (Phỏng vấn Giám đốc/Phó giám đốc chi nhánh Bắc Ninh, các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính Ngân hàng).

5.2. Phương pháp phân tích dữ liệu

Sau khi tổng hợp các dữ liệu thứ cấp, luận văn sẽ sử dụng các phương pháp nghiên cứu chung trong khoa học kinh tế như: Phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh... từ đó đưa ra kết luận về vấn đề nghiên cứu.

Ngoài ra, trong quá trình hoàn thành luận văn còn sử dụng các phương pháp khác như phương pháp biểu đồ, hình vẽ. Từ các bảng số liệu, lập ra biểu đồ để thông

qua đó quan sát và rút ra những đánh giá tổng quát về hiệu quả cho vay DNNVV tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh.

6. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, lời cảm ơn, mục lục và các danh mục, nội dung chính của đề tài luận văn gồm 3 chương cơ bản sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận về hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại

Chương 2: Thực trạng hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh

Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Maritimebank - Chi nhánh Bắc Ninh

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1. Khái quát về hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại

1.1.1. Khái quát về doanh nghiệp nhỏ và vừa

1.1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa

Doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa hay còn gọi thông dụng là doanh nghiệp nhỏ và vừa là những doanh nghiệp có quy mô nhỏ bé về mặt vốn, lao động hay doanh thu.

1.1.1.2. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa

Bảng 1.1: Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa

Bảng tổng hợp xác định doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ ,vừa

Quy mô	Doanh nghiệp siêu nhỏ			Doanh nghiệp nhỏ			Doanh nghiệp vừa
Lĩnh vực	Số lao động	Tổng doanh thu	Tổng nguồn vốn	Số lao động	Tổng doanh thu	Tổng nguồn vốn	Số lao động	Tổng doanh thu	Tổng nguồn vốn
Nông nghiệp, lâm nghiệp , thủy sản	Không quá 10 người	Không quá 3 tỷ	Không quá 3 tỷ	Không quá 100 người	Không quá 20 tỷ	Không quá 20 tỷ	Không quá 200 người	Không quá 200 tỷ	Không quá 100 tỷ
Công nghiệp, xây dựng	Không quá 10 người	Không quá 3 tỷ	Không quá 3 tỷ	Không quá 100 người	Không quá 20 tỷ	Không quá 20 tỷ	Không quá 200 người	Không quá 200 tỷ	Không quá 100 tỷ
Thương mại , dịch vụ	Không quá 10 người	Không quá 10 tỷ	Không quá 3 tỷ	Không quá 50 người	Không quá 100 tỷ	Không quá 50 tỷ	Không quá 100 người	Không quá 300 tỷ	Không quá 100 tỷ