Mở Rộng Tín Dụng Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa, Đặc Biệt Tăng Doanh Số Cho Vay

kinh doanh khả thi, có hiệu quả và thuộc ngành, lĩnh vực được xem là thế mạnh, được ưu tiên đầu tư theo định hướng phát triển của tỉnh, thì NHTM nên thực hiện thỏa thuận với DNNVV cung cấp thông tin về tiến độ thực hiện dự án và chuyển toàn bộ nguồn thu của dự án về tài khoản tại NHTM để thu hồi nợ, nội dung này được thỏa thuận ngay trong hợp đồng tín dụng để có cơ sở xử lý sớm vi phạm hợp đồng khi phát hiện DNNVV không thực hiện hoặc chuyển nguồn thu về tài khoản ở NHTM khác, hạn chế thiệt hại cho NHTM. Trên cơ sở đó NHTM áp dụng hình thức cho vay một phần dư nợ không có tài sản đảm bảo hoặc cho vay tín chấp, chỉ cần theo dõi tiến độ thực hiện và nguồn thu để thu hồi nợ.

Đối với các DNNVV đã có quan hệ vay vốn tại NHTM, nếu DNNVV có lịch sử tín dụng tốt, NHTM thực hiện định giá lại toàn bộ tài sản đảm bảo, trường hợp vẫn lớn hơn nghĩa vụ đảm bảo thì tiếp tục thực hiện cấp tín dụng khi DNNVV có dự án đầu tư/phương án sản xuất kinh doanh khả thi, có hiệu quả, thực hiện giám sát chặt chẽ việc thực hiện dự án đầu tư/phương án sản xuất kinh doanh, dòng tiền của DNNVV và áp dụng các biện pháp thế chấp bổ sung như bảo lãnh của bên thứ ba, thế chấp tài sản hình thành trong tương lai, các khoản phải thu, hàng tồn kho,… hoặc cân nhắc áp dụng cho vay tín chấp. Thực hiện công tác này sẽ giúp nhiều DNNVV có dự án đầu tư/phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả dễ dàng tiếp cận vốn của NHTM và bản thân NHTM có thể tăng số lượng khách hàng và nâng cao chất lượng tín dụng.

Thứ hai, tăng tỷ lệ cấp tín dụng so với giá trị tài sản đảm bảo.

Để tăng tỷ lệ cấp tín dụng so với giá trị tài sản đảm bảo, NHTM cần chú trọng các giải pháp sau:

Một là, NHTM cần xây dựng hệ thống thông tin về bất động sản. Phối hợp với các tổ chức môi giới, các công ty nghiên cứu thị trường xây dựng bộ dữ liệu thông tin thị trường phục vụ cho toàn hệ thống ngân hàng. Từ đó,

NHTM có các cơ sở dữ liệu để xem xét rõ ràng hơn khi ra quyết định cấp tín dụng có như vậy mới hạn chế được rủi ro tín dụng phát sinh.

Hai là, việc định giá tài sản đảm bảo phải đảm bảo tính cạnh tranh và quyền lợi của DNNVV. Để áp dụng tỷ lệ tài sản đảm bảo/tổng hạn mức tín dụng một cách hợp lý, NHTM cần phân loại các DNNVV có quan hệ tín dụng. Trên cơ sở này, NHTM mở rộng tỷ lệ cho vay tín chấp đối với các DNNVV hoạt động tốt để tăng hạn mức tín dụng cho DNNVV. Đồng thời có phương án phát triển hoạt động cho vay tín chấp, giảm gánh nặng về tài sản đảm bảo cho DNNVV.

Ba là, đối với các tài sản thế chấp là hàng hóa, máy móc thiết bị,... các NHTM cần xây dựng đội ngũ cán bộ thẩm định đủ tầm để thẩm định hoặc thành lập bộ phận thẩm định các tài sản thế chấp đặc thù tập trung ở Hội sở chính. Ngoài ra, có thể thực hiện thuê đơn vị thẩm định độc lập để thẩm định các tài sản đảm bảo của DNNVV.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 248 trang tài liệu này.

Bốn là, NHTM cần tiếp tục đổi mới phương thức thẩm định tài sản đảm bảo. Do tính đặc thù của DNNVV nên các phương pháp định lượng, chuẩn hóa tốt trong thẩm định tín dụng chỉ có thể giải quyết được một phần vấn đề, phần lớn lại phụ thuộc vào nhân tố chủ quan như trình độ và kinh nghiệm của cán bộ thẩm định. Nếu cán bộ tín dụng không am hiểu loại hình DNNVV thì có thể đánh giá quá cao rủi ro thực tế trong sản xuất kinh doanh của DNNVV và ngại ngần trong cấp tín dụng cho DNNVV.

3.2.2.6. Mở rộng tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt tăng doanh số cho vay trung và dài hạn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cùng với các giải pháp về đổi mới và minh bạch hóa quy trình, thủ tục và điều kiện cấp tín dụng, áp dụng linh hoạt điều kiện về tài sản đảm bảo, tăng cường quảng bá và đa dạng hóa sản phẩm tín dụng, tư vấn hỗ trợ DNNVV,… thì để mở rộng tín dụng DNNVV, đặc biệt tăng doanh số cho vay

trung và dài hạn đối với DNNVV các NHTM cần chú trọng vào một số giải pháp sau:

Một là, NHTM cần xây dựng chiến lược tăng trưởng tín dụng DNNVV hằng năm phù hợp với tình hình thực tế tại mỗi đơn vị, mỗi địa bàn. Bám sát định hướng chỉ đạo của NHNN, ưu tiên vốn cho các chương trình phát triển kinh tế xã hội có hiệu quả tại địa phương, mở rộng tín dụng DNNVV, đặc biệt là các DNNVV hoạt động trong chuỗi liên kết, doanh nghiệp thuộc lĩnh vực nông nghiệp – nông thôn, doanh nghiệp xuất khẩu,... Tập trung cấp tín dụng cho những DNNVV thuộc những đối tượng và lĩnh vực ưu tiên, những DNNVV hoạt động trong các ngành, lĩnh vực là tiềm năng, lợi thế của tỉnh. Giữ chân khách hàng DNNVV truyền thống, tìm kiếm phát triển khách hàng DNNVV mới sản xuất kinh doanh có hiệu quả.

Hai là, NHTM cần xây dựng và củng cố quan hệ với các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, các cơ quan chuyên môn; ký kết thỏa thuận hợp tác với Cơ quan thuế, Ban Quản lý các khu công nghiệp, Sở Kế hoạch và Đầu tư, phòng Kinh tế các huyện, thành phố, thị xã,… nhằm tăng cường mối quan hệ hợp tác, chia sẻ thông tin về những DNNVV có năng lực tài chính, tiềm năng phát triển tốt để NHTM thẩm định cấp tín dụng. Các NHTM cũng cần chủ động kết hợp với Hiệp hội DNNVV tỉnh Phú Thọ, Hiệp hội doanh nhân trẻ tỉnh Phú Thọ,… nhằm tạo thêm nhiều cơ hội tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng cho các DNNVV, đồng hành cùng DNNVV phát triển. Phối hợp với các hiệp hội doanh nghiệp giám sát và kiểm tra tình hình sử dụng vốn vay của DNNVV, trên cơ sở đó có những động viên, giải pháp kịp thời để DNNVV sử dụng vốn vay có hiệu quả, đảm bảo khả năng trả nợ cho NHTM.

Ba là, thực hiện khoán đến từng đơn vị, bộ phận và từng cán bộ của NHTM các chỉ tiêu huy động vốn, dư nợ tín dụng, thu hồi nợ xấu, lãi tồn đọng, chỉ tiêu giới thiệu khách hàng nói chung và khách hàng DNNVV nói

riêng vay vốn,... Gắn kết quả thực hiện các chỉ tiêu giao khoán với phân phối thu nhập và bình xét thi đua. Hằng tháng, cần đánh giá tình hình tiếp cận DNNVV mới, kết quả cấp tín dụng cho DNNVV mới, có thể coi đây là một trong các căn cứ bình xét thi đua. Hằng năm, tổ chức sơ kết, tổng kết đánh giá phong trào thi đua nhân rộng điển hình tiên tiến, khen thưởng kịp thời những cá nhân, tập thể đạt thành tích xuất sắc trong cấp tín dụng cho DNNVV.

Bốn là, tăng cường hoạt động huy động vốn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn của DNNVV, trong đó cần có những giải pháp để huy động các nguồn vốn trung và dài hạn để sử dụng cấp tín dụng trung và dài hạn cho DNNVV như:

- Tạo nguồn vốn huy động với chi phí thấp, thời gian dài để cho vay trung và dài hạn, đa dạng hóa sản phẩm huy động vốn như đa dạng về thời hạn và phương thức gửi tiền với lãi suất và hình thức khuyến mại phù hợp,…

- Thu hút vốn trung và dài hạn bằng công cụ lãi suất nhưng cần cân nhắc khi đẩy lãi suất huy động lên cao sẽ ảnh hưởng đến lãi suất cho vay, do đó tác động tiêu cực đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của DNNVV.

- Phát hành chứng chỉ tiền gửi hoặc trái phiếu với lãi suất hấp dẫn nhằm thu hút khách hàng.

- Áp dụng hiệu quả, linh hoạt quy định sử dụng vốn ngắn hạn để cho vay trung và dài hạn ở mức 45% trong năm 2018 và 40% từ ngày 01/01/2019 [30].

- Tiếp cận các nguồn vốn từ phía NHNN thông qua hoạt động chiết khấu, tái chiết khấu giấy tờ có giá, vốn vay từ NHNN để cấp tín dụng cho DNNVV,…

- Xây dựng cơ chế điều chuyển vốn phù hợp giữa các đơn vị trong NHTM để đáp ứng yêu cầu vay vốn của DNNVV. Trong trường hợp khoản

vay trung và dài hạn của DNNVV lớn thì các NHTM nên áp dụng hình thức cho vay hợp vốn nhằm chia sẻ rủi ro và tiết kiệm chi phí đầu tư vốn.

- Mở rộng quan hệ hợp tác và tận dụng các nguồn vốn nhận tài trợ, ủy thác từ các định chế tài chính trong nước và quốc tế như vốn tài trợ từ Dự án tài chính nông thôn của Worldbank, nguồn vốn cho vay DNNVV từ tổ chức JICA Nhật Bản,… để tập trung cho vay các chương trình, dự án theo định hướng phát triển kinh tế của địa phương nhằm phát triển sản xuất hàng hóa, nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của các DNNVV, tạo điều kiện mở rộng tín dụng trung và dài hạn có hiệu quả.

Năm là, các NHTM cần kiến nghị với UBND tỉnh Phú Thọ thành lập Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV, từ đó phối kết hợp với Quỹ này để cấp tín dụng cho DNNVV.

3.2.2.7. Tăng cường các hoạt động tư vấn và hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, xây dựng mối quan hệ ngân hàng – doanh nghiệp trên tinh thần hợp tác hai bên cùng có lợi

Để hạn chế tình trạng DNNVV sử dụng vốn vay sai mục đích. NHTM cần tăng cường công tác hỗ trợ, kiểm tra, giám sát sử dụng vốn vay của DNNVV một cách chặt chẽ, một mặt không để DNNVV vi phạm các điều khoản ký kết trong hợp đồng tín dụng; mặt khác cũng giúp NHTM nắm rõ những khó khăn mà DNNVV đang gặp phải, từ đó có thể tư vấn hoặc giới thiệu cho DNNVV những đối tác kinh doanh, đồng thời có thể cấp thêm tín dụng cho những nhu cầu mới phát sinh mà vẫn đảm bảo chất lượng tín dụng giúp cho quá trình sản xuất kinh doanh của DNNVV diễn ra liên tục và có hiệu quả. Tăng cường và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát thông qua nhiều hình thức, biện pháp: kiểm tra trực tiếp; kiểm tra, giám sát từ xa; cán bộ tín dụng tự kiểm tra; kiểm tra đối chiếu chéo giữa các cán bộ tín dụng; kiểm tra của phòng chuyên đề, của lãnh đạo phụ trách tín

dụng; kiểm tra, phúc tra toàn diện hoạt động kinh doanh hằng năm; kiểm tra nghiệp vụ kết hợp với kiểm tra việc triển khai, cung cấp các văn bản chế độ cho cán bộ tín dụng, việc tổ chức học tập chuyên môn nghiệp vụ,... nhằm phát hiện, ngăn ngừa và xử lý kịp thời những tồn tại, sai phạm, hạn chế rủi ro.

Các NHTM phải là những người đồng hành cùng DNNVV, hướng dẫn DNNVV lập, thực hiện và giám sát dự án đầu tư/phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, khả thi. Sự tham gia của NHTM trong quá trình xây dựng, thực hiện lập dự án đầu tư/phương án sản xuất kinh doanh sẽ giúp NHTM có các nguồn thông tin thực tế về DNNVV, đồng thời nhờ sự tư vấn của NHTM mà dự án đầu tư/phương án sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao hơn, qua đó đảm bảo được nguồn vốn trả nợ cho NHTM.

Ngoài ra, NHTM cần chú trọng thực hiện có hiệu quả các chính sách hỗ trợ, tư vấn khách hàng DNNVV trước, trong và sau khi cấp tín dụng. Điều này vừa giúp cho các DNNVV khắc phục kịp thời những yếu kém trong khâu quản trị tài chính, khai thác thị trường, đồng thời tăng cường khả năng bảo toàn vốn kinh doanh của NHTM.

Các NHTM cũng cần hỗ trợ về mặt nghiệp vụ, pháp lý liên quan đến hoạt động cấp tín dụng cho DNNVV, cần chủ động tổ chức các buổi tập huấn chuyên sâu, hướng dẫn DNNVV hoàn thiện các hồ sơ vay vốn theo quy định. Thông qua quá trình này, các NHTM và DNNVV sẽ cũng tháo gỡ khó khăn, đồng hành cũng nhau phát triển. Định kỳ hằng năm, tổ chức hội nghị khách hàng để đối thoại, lắng nghe, chia sẻ những khó khăn, vướng mắc, xây dựng sự gắn bó, cảm thông giữa NHTM và DNNVV.

Các NHTM nên thường xuyên tổ chức hội nghị khách hàng, các lớp tập huấn, hội thảo,… để giới thiệu các chương trình cho vay ưu đãi mới của NHTM tới DNNVV, mặt khác sẽ tạo cơ hội để các DNNVV có cơ hội gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm, tìm kiếm đối tác mới. Cần đổi mới tư duy, cải thiện mối

quan hệ giữa NHTM với DNNVV theo hướng từ người cho vay và người đi vay thành quan hệ hợp tác, giúp đỡ nhau cùng phát triển. Từ mối quan hệ này, DNNVV sẽ cung cấp, trao đổi thông tin công khai, cởi mở hơn, gần gũi hơn và hiệu quả hơn về thực trạng và triển vọng của doanh nghiệp cho NHTM. Qua đó, NHTM có thông tin đầy đủ và kịp thời tình hình sản xuất kinh doanh của DNNVV để có thể tư vấn, giúp đỡ DNNVV vượt qua khó khăn.

NHTM nên mở rộng dịch vụ cung cấp thông tin kinh tế tài chính, giới thiệu đối tác làm ăn, nhà cung cấp, hỗ trợ DNNVV tham gia các khóa đào tạo, triển lãm, hội trợ giới thiệu sản phẩm, chuyển giao công nghệ,… Qua đó, hỗ trợ DNNVV tạo dựng các mối quan hệ kinh tế mới, tăng khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp.

Trong thời gian tới, các chi nhánh ngân hàng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ cần tiếp tục đồng hành cùng các DNNVV tháo gỡ khó khăn, tập trung vốn cho vay cho các lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ, tăng cường thực hiện các giải pháp xử lý nợ xấu và phòng ngừa, hạn chế nợ xấu gia tăng nhằm đảm bảo an toàn vốn vay, thúc đẩy kinh tế phát triển. Đối với các khoản vay đã là nợ quá hạn, nợ khó đòi thì NHTM nên có những giải pháp xử lý theo hướng hỗ trợ DNNVV duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, tăng cường hiệu quả kinh tế nhằm khôi phục lại khả năng sản xuất kinh doanh, hình thành nguồn trả nợ mới cho NHTM, hạn chế đến mức tối thiểu các trường hợp phải cưỡng chế nợ. NHTM có thể thực hiện các giải pháp sau:

- Áp dụng các biện pháp chia sẻ, tháo gỡ khó khăn cho DNNVV bằng nhiều biện pháp như: NHTM có thể điều chỉnh lại thời hạn trả lãi hoặc kéo dài thêm kỳ hạn cho vay đối với các khoản vay quá hạn; áp dụng lãi suất cho vay hợp lý; thu nợ gốc trước, thu lãi sau; miễn giảm lãi, phí,…

- Tư vấn, giúp đỡ cho DNNVV đẩy mạnh tiêu thụ hàng tồn kho và thanh lý các tài sản không còn giá trị sử dụng, thu hồi các khoản phải thu nhằm tăng vốn lưu động cho sản xuất kinh doanh,…

- Ngoài ra, NHTM cũng có thể áp dụng biện pháp chuyển nợ quá hạn, khoanh nợ, giảm lãi vay của các khoản nợ cũ hoặc xóa nợ cho một số DNNVV gặp khó khăn, vướng phải nợ xấu do cơ chế, chính sách hoặc do tác động quá khắc nghiệt của thị trường.

Mặc dù cần có những giải pháp tích cực để mở rộng tín dụng DNNVV nhưng các NHTM cũng cần thận trọng tăng trưởng, mở rộng cấp tín dụng cho DNNVV phải đi đôi và gắn liền với việc củng cố và không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả cấp tín dụng, kiểm soát được rủi ro, chấp hành các quy định về các giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động tín dụng và các quy định về cấp tín dụng khác của NHNN.

3.3. KIẾN NGHỊ

3.3.1. Đối với Chính phủ

Một là, Chính phủ cần hoàn thiện, xây dựng và triển khai đồng bộ hệ thống luật pháp hỗ trợ DNNVV.

Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt các chính sách, nhiệm vụ, biện pháp hỗ trợ phát triển DNNVV, khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp theo tinh thần quyết tâm xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp. Chuyển trọng tâm từ xây dựng sang hoàn thiện thể chế và tổ chức thực hiện, trong đó tập trung tháo gỡ khó khăn vướng mắc, tạo mọi điều kiện cho DNNVV phát triển; cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.