Dịch vụ công tác xã hội đối với người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHẠM THANH HẢI

DỊCH VỤ CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƯỜI

LAO ĐỘNG NHẬP CƯ KHU VỰC KINH TẾ PHI NHÀ NƯỚC TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI

VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHẠM THANH HẢI

DỊCH VỤ CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG NHẬP CƯ KHU VỰC KINH TẾ PHI NHÀ NƯỚC TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Ngành: CÔNG TÁC XÃ HỘI Mã số: : 976 01 01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI

Người hướng dẫn khoa học: 1. GS- TS NGUYỄN HỮU MINH

2. TS LÊ HẢI THANH

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từng công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Tác giả luận án

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 14

1.1. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài 14

1.1.1. Các nghiên cứu về thực trạng và xu hướng di cư và nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 14

1.1.2. Các nghiên cứu về khả năng tiếp cận chính sách an sinh xã hội của người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 16

1.1.3. Các nghiên cứu về dịch vụ công tác xã hội đối với người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 17

1.2. Những công trình nghiên cứu ở trong nước 20

1.2.1. Các nghiên cứu về thực trạng và xu hướng di cư và nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 20

1.2.2. Các nghiên cứu về khả năng tiếp cận chính sách an sinh xã hội của người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 23

1.2.3. Các nghiên cứu về dịch vụ công tác xã hội đối với người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 27

1.3. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu 32

Tiểu kết chương 1 34

Chương 2: LÝ LUẬN VỀ DỊCH VỤ CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG NHẬP CƯ KHU VỰC KINH TẾ PHI NHÀ NƯỚC 35

2.1. Lý luận về người lao động nhập cư làm việc ở khu vực kinh tế phi nhà nước 35

2.1.1. Nhập cư và người lao động nhập cư 35

2.1.2. Khu vực kinh tế phi nhà nước 36

2.1.3. Người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 37

2.2. Lý luận về dịch vụ công tác xã hội và dịch vụ công tác xã hội đối với người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 41

2.2.1. Nhân viên công tác xã hội 41

2.2.2. Dịch vụ công tác xã hội đối với người lao động nhập khu vực kinh tế

phi nhà nước 41

2.3. Một số lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu 54

2.3.1. Tiếp cận dựa trên thuyết hành vi 54

2.3.2. Tiếp cận dựa trên thuyết về quyền con người 55

2.3.3. Tiếp cận dựa trên thuyết hệ thống 57

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến dịch vụ công tác xã hội đối với người nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 59

2.4.1. Đội ngũ nhân viên cung cấp dịch vụ công tác xã hội 59

2.4.2. Thông tin truyền thông về dịch vụ công tác xã hội 60

2.4.3. Nguồn lực hỗ trợ 61

2.4.4. Đặc điểm của người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 61

2.4.5. Cơ chế chính sách và pháp luật 63

2.5. Khung phân tích 64

Tiểu kết chương 2 66

Chương 3: THỰC TRẠNG DỊCH VỤ CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG NHẬP CƯ KHU VỰC KINH TẾ PHI NHÀ NƯỚC TẠI

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 67

3.1. Khái quát về đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội và người lao động nhập

cư khu vực kinh tế phi nhà nước tại Thành phố Hồ Chí Minh 67

3.1.1. Đặc điểm kinh tế, chính trị và xã hội của Thành phố Hồ Chí Minh 67

3.1.2. Đặc điểm của khách thể nghiên cứu 69

3.2. Thực trạng hoạt động hỗ trợ người lao động nhập cư làm việc ở khu vực kinh tế phi nhà nước tiếp cận dịch vụ công tác xã hội 76

3.2.1. Sự cần thiết và thực trạng chung sử dụng dịch vụ công tác xã hội của người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 76

3.2.2. Dịch vụ công tác xã hội của người lao động nhập cư làm việc ở khu vực kinh tế phi nhà nước từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh 85

3.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến dịch vụ công tác xã hội với người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh ...102

3.3.1. Ảnh hưởng của yếu tố năng lực đội ngũ đến dịch vụ công tác xã hội 103

3.3.2. Ảnh hưởng của yếu tố thông tin truyền thông đến DVCTXH 112

3.3.3. Ảnh hưởng của yếu tố nguồn lực hỗ trợ đến dịch vụ công tác xã hội 116

3.3.4. Ảnh hưởng của yếu tố đặc điểm người lao động nhập cư đến dịch vụ công tác xã hội 120

3.3.5. Ảnh hưởng của yếu tố cơ chế chính sách đến dịch vụ công tác xã hội 125

Tiểu kết chương 3 130

Chương 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG SỬ DỤNG DỊCH VỤ CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG NHẬP CƯ KHU VỰC KINH TẾ PHI NHÀ NƯỚC VÀ THỰC NGHIỆM BIỆN PHÁP TĂNG

CƯỜNG HOẠT ĐỘNG TRUYỀN THÔNG 132

4.1. Giải pháp nâng cao khả năng sử dụng dịch vụ công tác xã hội đối với người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 132

4.1.1. Nhóm giải pháp liên quan đến chính sách pháp luật 132

4.1.2. Đào tạo nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân viên cung cấp dịch vụ công tác xã hội 135

4.1.3. Đẩy mạnh phát triển dịch vụ công tác xã hội ở cộng đồng 136

4.1.4. Nâng cao nhận thức và năng lực khai thác và sử dụng về dịch vụ công

tác xã hội đối với người lao động nhập cư 139

4.1.5. Tăng cường công tác giáo dục truyền thông về cung cấp dịch vụ công

tác xã hội tại cộng đồng 141

4.2. Kết quả thực nghiệm tác động 143

4.2.1. Cách thức tiến hành thực nghiệm 143

4.2.2. Đánh giá ảnh hưởng và sự thay đổi của biện pháp tăng cường hoạt động truyền thông, tác động đến khả năng sử dụng dịch vụ công tác xã hội

của người lao động nhập cư khu vực kinh tế phi nhà nước 147

Tiểu kết chương 4 154

KẾT LUẬN 155

DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 157

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 158

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt	Chữ viết đầy đủ
1	Action Aid (AVV)	Tổ chức quốc tế chống nghèo đói
2	ASXH	An sinh xã hội
3	BHXH	Bảo hiểm xã hội
4	CTXH	Công tác xã hội
5	ĐTB	Điểm trung bình
6	ĐLC	Độ lệch chuẩn
7	DVCTXH	Dịch vụ công tác xã hội
8	DVXH	Dịch vụ xã hội
9	GDP	Tổng sản phẩm quốc nội
10	KTPNN	Kinh tế phi nhà nước
11	ILO	Tổ chức Lao động Quốc tế
12	NLĐNC	Người lao động nhập cư
13	NVCTXH	Nhân viên công tác xã hội
14	Tp.HCM	Thành phố Hồ Chí Minh
15	UNDP	Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc
16	WB	Ngân hàng thế giới