Một Số Tiêu Chí Về Sức Khỏe, Năng Khiếu Hoặc Tố Chất Bẩm Sinh; Thâm Niên

1.2.2.1. Tiêu chí phẩm chất chính trị, đạo đức

- Chính trị, tư tưởng: Đây thường là yêu cầu được đề cập đầu tiên khi đánh giá công chức, bao gồm: quan điểm chính trị, lập trường tư tưởng; nhận thức và việc chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Nhà nước cũng như các quy chế, quy định đặc thù của ngành, lĩnh vực công tác người công chức đảm nhiệm.

- Phẩm chất đạo đức: đạo đức là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của công chức trong các mối quan hệ công vụ và quan hệ xã hội. Đạo đức công vụ thể hiện qua lối sống, cách ứng xử của mỗi công chức; phản ánh mối quan hệ giữa công chức với công dân, tổ chức, đồng nghiệp trong hoạt động công vụ. Trong quy định của Đảng cũng như pháp luật của Nhà nước đã xác định những yêu cầu về nghĩa vụ, chuẩn mực đạo đức, ứng xử của công chức.

1.2.2.2. Tiêu chí trình độ, kiến thức

Trình độ chuyên môn phản ánh mức độ về tri thức, kiến thức của một ngành, lĩnh vực mà cá nhân có được thông qua quá trình học tập, đào tạo trong các trường thuộc hệ thống giáo dục - đào tạo của quốc gia, được Nhà nước và xã hội thừa nhận. Văn bằng, chứng chỉ là một trong những cơ sở để xem xét trình độ kiến thức, chuyên môn - nghiệp vụ trong lĩnh vực mà họ đã được đào tạo, bồi dưỡng.

Một người có trình độ chuyên môn - nghiệp vụ cao, được bố trí theo vị trí việc làm phù hợp thì họ sẽ có nhiều khả năng và có điều kiện thuận lợi để giải quyết tốt công tác được giao. Thực tế hiện nay cho thấy, trình độ chuyên môn chủ yếu được đánh giá thông qua văn bằng, chứng chỉ. Đó là một trong những cơ sở để xem xét trình độ kiến thức, chuyên môn - nghiệp vụ trong lĩnh vực mà họ đã được công nhận.

Tuy nhiên, để đánh giá con người và kiến thức của người đó không thể chỉ thông qua trường lớp, văn bằng mà họ có được. Trên thực tế, vẫn có những trường hợp tuy chưa được đào tạo bài bản nhưng nhờ quá trình tự học và tích lũy kinh nghiệm họ vẫn có thể là một công chức có trình độ chuyên môn đáng trân trọng. Do đó, văn bằng, chứng chỉ chỉ có ý nghĩa khi người đó biết vận dụng những kiến thức đã được học vào thực tiễn công vụ một cách sáng tạo và phù hợp, thể hiện qua hiệu quả thực hiện công tác của cá nhân đó.

Các lĩnh vực chủ yếu để đánh giá trình độ kiến thức, chuyên môn của người công chức bao gồm:

- Một là, trình độ học vấn.

- Hai là, trình độ chuyên môn - nghiệp vụ.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 131 trang tài liệu này.

- Ba là, trình độ lý luận chính trị.

- Bốn là, trình độ quản lý Nhà nước

- Năm là, trình độ tin học, ngoại ngữ (hoặc tiếng dân tộc thiểu số)

1.2.2.3. Tiêu chí kỹ năng nghiệp vụ

Theo từ điển Tiếng Việt năm 2006 do Nhà xuất bản Đà Nẳng ấn hành thì kỹ năng được hiểu là “Khả năng vận dụng những kiến thức thu được trong lĩnh vực nào đó vào thực tế”.

Như vậy chúng ta có thể hiểu kỹ năng là mức độ thành thạo trong công việc, khả năng biết vận dụng những kiến thức đã học được vào thực hành một lĩnh vực hoặc công việc. Kỹ năng của mỗi cá nhân có được nhờ rèn luyện, học hỏi, tích lũy và chắt lọc qua thực tiễn..

Đối với CCCX, những kỹ năng cơ bản đó là: Kỹ năng soạn thảo văn bản, kỹ năng phối hợp trong công tác, kỹ năng lập kế hoạch công tác cá nhân và khả năng làm việc độc lập, làm việc nhóm; kỹ năng phân tích, kỹ năng tiếp nhận và xử lý thông tin, kỹ năng giao tiếp và thuyết trình, diễn đạt…

Tất cả các kỹ năng nêu trên đều chịu ảnh hưởng quan trọng của trình độ chuyên môn, khả năng và kinh nghiệm công tác của công chức trong quá trình thực thi công vụ. Đây là nội dung khá phức tạp trong quá trình đánh giá công chức, có khi dễ nhầm lẫn những kỹ năng công tác với trình độ chuyên môn nghiệp vụ.

1.2.2.4. Tiêu chí thái độ, hành vi trong công vụ

- Thái độ: Là cách nghĩ, cách nhìn và cách hành động hoặc ứng xử; là yếu tố bên trong con người nên khó có thể xác định và đo lường. Tuy nhiên, cũng như các định nghĩa và thang đo về tính cách, chúng ta có thể nhận định, đánh giá được thái độ con người thông qua ý thức và hành vi của họ.

Thái độ thể hiện qua tác phong làm việc và cách ứng xử của mỗi cá nhân trước những vấn đề xảy ra trong công vụ cũng như trong cuộc sống. Ứng xử là cách xử lý các vấn đề trong quá trình làm việc và các mối quan hệ nơi làm việc để các vấn đề đó được giải quyết tốt, đồng thời nhận được sự ủng hộ của đồng nghiệp. Người có phong cách làm việc chuyên nghiệp sẽ giúp họ tăng thêm sức mạnh trong công việc đồng thời dễ nhận được sự quý trọng của cấp trên, sự hỗ trợ, giúp đỡ của cấp dưới và đồng nghiệp.

Thái độ bao gồm: Ý thức chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nội quy, quy chế của cơ quan; tinh thần trách nhiệm trong công tác; tinh thần hợp tác, cầu thị, sự cởi mở trong giao tiếp với đồng nghiệp và nhân dân; ý thức học tập, rèn luyện về đạo đức và chuyên môn - nghiệp vụ; thái độ phục vụ công dân và doanh nghiệp,…

Sự hài lòng của người dân đối với CCCX được đánh giá thông qua rất nhiều hình thức khác nhau như phản ánh về mức độ hài lòng, thông qua khiếu nại hay tố cáo những hành vi mà nhân dân cho là CBCC đã lạm dụng quyền hạn, thông qua dư luận xã hội… Do đó thái độ của CCCX đều tác động trực tiếp đến người dân và có ảnh hưởng lớn đến hiệu lực, hiệu quả QLNN.

Nếu CCCX không có thái độ tích cực trong hoạt động công vụ thì dù có kiến thức và kỹ năng tốt cũng khó phát huy hết năng lực làm việc. Hoạt động của CCCX chủ yếu được tiến hành tại công sở, nơi trực tiếp thể hiện mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân, tổ chức. Để đảm bảo đúng bản chất của Nhà nước phục vụ nhân dân, nếp sống văn hóa công sở phải được thực hiện nghiêm túc bằng các quy định của Nhà nước. Bên cạnh đó, hành vi ứng xử của CCCX trong công vụ, mối quan hệ với công dân, tổ chức cũng rất quan trọng, thể hiện tính chuyên nghiệp trong thực thi công vụ của người CCCX.

1.2.2.5. Một số tiêu chí về sức khỏe, năng khiếu hoặc tố chất bẩm sinh; thâm niên và kinh nghiệm công tác

- Yêu cầu về sức khỏe: Năng lực của người công chức không chỉ biểu hiện ở trí lực, tinh thần, thái độ, động cơ và ý thức lao động mà còn phụ thuộc rất nhiều ở yếu tố sức khỏe, thể lực. Thể lực là cơ sở nền tảng để phát triển trí tuệ, là phương tiện để truyền tải tri thức, trí tuệ của con người vào hoạt động thực tiễn. Sức khỏe là trạng thái thoải mái về thể chất, tinh thần và xã hội, là tổng hòa nhiều yếu tố tạo nên. Sức khỏe của CCCX cũng là một tiêu chí quan trọng đánh giá chất lượng CCCX. Yêu cầu về sức khỏe không chỉ là tiêu chuẩn bắt buộc khi tuyển dụng, bố trí - sử dụng CCCX mà còn là yếu tố quan trọng cần được duy trì trong cả cuộc đời công vụ của công chức.

- Kinh nghiệm được công chức tích lũy trong cuộc sống cũng như qua quá trình thực thi công vụ sẽ góp phần hình thành khả năng, mức độ thành thạo, nhuần nhuyễn để giải quyết các vấn đề đặt ra trong công việc. Tuổi trẻ có lợi thế là nhạy bén tiếp cận cái mới (nhất là về khoa học - nghiệp vụ chuyên ngành, tin học, ngoại ngữ); đam mê công việc, không ngại khó, có ý thức cầu tiến… Tuy nhiên trên thực tế, kiến thức, kỹ năng và cả thái độ công chức còn chịu ảnh hưởng của kinh nghiệm họ có được qua quá trình từng trải trong công vụ.

1.2.2.6. Tiêu chí về kết quả đánh giá - xếp loại thực thi công vụ của công chức cấp xã hàng năm

- Chất lượng CCCX còn phải được xem xét thông qua kết quả thực hiện công việc và tính chuyên nghiệp của người công chức. Tính chuyên nghiệp của người CCCX thể hiện ở kết quả thực hiện công việc được giao, khả năng thích ứng và khắc phục khó khăn để hoàn thành được nhiệm vụ với tính kỷ luật cao, với tinh thần phục vụ cũng như mối quan hệ hợp tác với đồng nghiệp, công dân, tổ chức.

Căn cứ đánh giá kết quả thực thi công vụ của công chức bao gồm: thành tích thực tế trên cơ sở kết quả phân tích công việc gắn với chức trách và nhiệm vụ được giao; so sánh, đối chiếu kết quả đã đạt được với mục tiêu đề ra. Việc đánh giá kết quả thực thi công vụ của CCCX chủ yếu là căn cứ vào kết quả đánh giá - phân loại công chức hàng năm theo các quy định hiện hành (Cụ thể là Nghị định 90/NĐ-CP của Chính phủ, có hiệu lực thi hành từ 2020).

Tuy nhiên, việc đánh giá kết quả thực thi công vụ của công chức thường mang tính định tính. Với tính chất công việc của chính quyền cấp xã là thường xuyên cung cấp dịch vụ hành chính công cho nhân dân và giải quyết nhiều công việc ở nhiều lĩnh vực khác nhau, việc đánh giá này cần phải tính đến những đặc thù công việc của CCCX thì mới đảm bảo khách quan, chính xác.

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công chức cấp xã

1.3.1. Yếu tố khách quan

1.3.1.1. Công tác tuyển dụng, bố trí - sử dụng công chức cấp xã

Hiện nay việc tuyển dụng CCCX đã được quy định khá cụ thể tại Thông tư 06/2012/TT-BNV của Bộ Nội vụ. Việc tuyển dụng, bố trí và sử dụng CCCX chủ yếu được thực hiện theo cơ chế thi tuyển cạnh tranh và có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng CCCX. Cơ chế tuyển dụng được thực hiện công khai,

minh bạch sẽ khuyến khích những người có năng lực và phẩm chất, có nhu cầu công tác thực sự, có tâm huyết với công việc ở cơ sở tham gia thi tuyển và do đó sẽ có được những công chức đáp ứng tốt yêu cầu công tác theo vị trí việc làm.

1.3.1.2. Công tác đào tạo, bồi dưỡng

Chất lượng công chức chịu tác động từ quan điểm, chủ trương, đường lối của cấp ủy chính quyền các cấp về xây dựng đội ngũ và chính sách cán bộ nói chung. Trong đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng có ảnh hưởng rất lớn đến năng lực thực thi công vụ của CCCX.

Thông qua việc tổ chức thực hiện các chính sách về quyền lợi và nghĩa vụ của đội ngũ công chức, phù hợp với hoàn cảnh khách quan và những mục tiêu của Đảng, Nhà nước về CCHC cũng như những nỗ lực xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, việc tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng sẽ tạo điều kiện cho công chức đạt chuẩn theo vị trí việc làm.

1.3.1.3. Chính sách tiền lương và các chế độ đãi ngộ

Chế độ đãi ngộ và chính sách tiền lương có tác động trực tiếp đến đời sống cũng như tâm lý của công chức. Đó là nguồn thu nhập để đảm bảo cuộc sống cho công chức và tái sản xuất sức lao động. Nó trực tiếp tác động đến CBCC trên cả 2 mặt tích cực và tiêu cực. Chính sách tiền lương phù hợp, thỏa đáng sẽ khuyến khích công chức an tâm công tác, nỗ lực học hỏi và không ngừng phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Mặt khác, việc đảm bảo cuộc sống cũng là một trong những yếu tố góp phần ngăn ngừa, hạn chế được những hành vi sách nhiễu đối với nhân dân khi thực thi công vụ.

Chính sách tiền lương, phụ cấp và các chế độ phúc lợi khác cho các đối tượng hưởng lương từ ngân sách hiện nay chưa tương xứng với công việc họ đảm nhiệm và chưa đảm bảo được đời sống do sự biến động giá cả thị trường.

1.3.1.4. Điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội và những yếu tố đặc thù của địa phương

- Chất lượng CCCX chịu ảnh hưởng từ các yếu tố khách quan như đặc thù địa bàn, điều kiện tự nhiên cũng như điều kiện phát triển KT - XH. UBND xã - thị trấn các huyện là đơn vị hành chính gắn liền với những nét đặc thù của nông thôn. Tính chất này có ảnh hưởng rất lớn đến QLNN cũng như ảnh hưởng đến tâm lý, phong cách của CBCC cơ sở nói chung, CCCX nói riêng.

Những biểu hiện tâm lý như tính mùa vụ, ảnh hưởng các mối quan hệ địa phương, họ tộc, làng xóm… nhất là ở những xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS chi phối khá lớn đến việc thực thi công vụ và có ảnh hưởng nhất định đến chất lượng CCCX. Do đó, công tác QLNN ở cơ sở cần hết sức chú trọng đến vấn đề văn hóa địa phương, nhất là những địa phương có sự đa dạng về dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo và văn hóa như ở một số huyện của các tỉnh vùng Tây Nguyên.

- Từ đầu năm 2020 đến nay, tình hình dịch bệnh Covid-19 bùng phát khá phức tạp trên diện rộng và kéo dài nhiều đợt ở các địa phương là nét mới của tình hình chung và có ảnh hưởng không ít đến công việc, điều kiện công tác cũng như những kế hoạch của địa phương về công tác đào tạo, bồi dưỡng CCCX. Mặt khác, công tác phòng - chống địch cũng đặt ra những yêu cầu mới đối với năng lực, kỹ năng công tác của CCCX trong tình hình mới.

1.3.1.5. Môi trường làm việc, văn hóa công sở

- Công sở chính là nơi công chức thực hiện nhiệm vụ của mình, có tác động đến kết quả thực thi công vụ cũng như việc đánh giá công chức. Nếu môi trường làm việc thân thiện, dân chủ, đoàn kết, không bè phái thì việc thực thi công vụ của công chức cũng như việc đánh giá công chức sẽ có tác động tích cực (công tâm, khách quan và công bằng, không cục bộ) và ngược lại.

- Văn hóa công sở cũng là một nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến việc thực thi công vụ của công chức. Không gian làm việc thân thiện, văn minh và thuận lợi sẽ góp phần động viên công chức làm việc hiệu quả. Mặt khác, tác động khách quan từ mội trường văn hóa công sở còn có tác dụng tích cực đến việc hình thành nhân cách, phong cách và thái độ công tác của CCCX.

1.3.1.6. Thanh tra công vụ; công tác kiểm tra đánh giá - xếp loại công chức cấp xã

Công tác thanh tra công vụ, kiểm tra, giám sát có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc thực thi công vụ của công chức nói chung. Thông qua công tác này, cơ quan quản lý nắm bắt được đặc điểm, tình hình thực tế của CCCX, những ưu điểm, khuyết điểm, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân để có biện pháp khắc phục. Bên cạnh đó, việc kiểm tra, giám sát còn nhằm đảm bảo cho công vụ được diễn ra đúng theo quy định của pháp luật, ngăn ngừa những hiện tượng tiêu cực ảnh hưởng đến yêu cầu giữ gìn phẩm chất của CCCX.

- Đội ngũ CCCX khá đa dạng và có những đặc thù riêng. Mỗi công chức đều có chức năng, nhiệm vụ theo lĩnh vực công tác đảm nhiệm. Do đó, khi đánh giá cần xem xét đặc điểm của từng vị trí việc làm và bản mô tả công việc, tình hình thực tiễn công vụ của công chức cũng như việc thăm dò sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn để đánh giá công chức chính xác, khách quan, công bằng, có tác dụng tích cực đối với CCCX.

1.3.2. Yếu tố chủ quan

1.3.2.1. Định hướng giá trị của cá nhân; ý thức học tập, rèn luyện và tinh thần cầu tiến của công chức cấp xã

- Nhận thức của công chức đối với yêu cầu nâng cao trình độ và năng lực thực thi công vụ là yếu tố ảnh hưởng sâu sắc tới chất lượng CCCX. Nếu mỗi công chức đều nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của việc nâng cao trình độ, kiến thức, kỹ năng, phương pháp làm việc của bản thân, họ sẽ