Các Chỉ Tiêu Đánh Giá Chất Lượng Cho Vay Đối Với Hộ Nghèo Của Nhcsxh

dành riêng cho hộ nghèo, đặc biệt là chính sách thành lập nên Ngân hàng Chính sách xã hội. NHCSXH chính là một trong những kênh dẫn vốn quan trọng và hiệu quả của nhà nước đến tận tay các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Hộ nghèo với nguồn vốn được hỗ trợ từ Ngân hàng Chính sách xã hội đầu tư mua nguyên vật liệu, con giống, thức ăn gia súc, cải tạo cơ sở vật chất… tham gia vào quá trình sản xuất và lưu thông hàng hoá dần dần cải thiện cuộc sống và vươn lên thoát nghèo.

Th úp ờ è tr c các r i ro so với các loại hình tín d ng khác.

Cho vay ưu đãi đối với hộ nghèo giúp họ tiếp cận được với nguồn vốn rẻ, tránh tình trạng vay nặng lãi. Những hộ nghèo không có tài sản và vốn để có thể tham gia vào quá trình sản xuất, kinh doanh họ bắt buộc phải vay vốn trên thị trường với lãi suất cao, chi phí lớn dẫn đến hiệu quả kinh doanh thấp, lợi nhuận không đủ bù đắp chi phí nợ nần chồng chất, đã nghèo lại càng nghèo. Việc cho vay vốn ưu đãi hộ nghèo bằng nguồn vốn của Chính phủ đã tạo điền kiện cho hộ nghèo được tiếp cận với nguồn vốn ưu đãi đẩy lùi tình trạng cho vay nặng lãi. Các hộ nghèo thực sự trở thành chủ thể tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh, bình đẳng đối với các đối tượng khách hàng khác trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Nhiều hộ gia đình nhờ nguồn vốn vay ưu đãi của ngân hàng đã thoát nghèo và làm giàu bằng chính các sản phẩm nông nghiệp trên quê hương mình. Đời sống vật chất và tinh thần của hộ nghèo được cải thiện, bộ mặt xã hội từng bước được đổi mới theo hướng văn minh, hiện đại.

Cho vay ưu đãi đối với hộ nghèo tạo cơ hội cho hộ nghèo được tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế thị trường. Cung ứng vốn cho hộ nghèo theo chương trình chỉ định, với mục tiêu đầu tư cho sản xuất kinh doanh thông qua kênh tín dụng cho vay có hoàn trả cả gốc và lãi đã buộc

người vay phải tính toán sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào, và sản xuất cho ai, tự chọn lựa những phương án đầu tư tốt nhất để sử dụng đồng vốn có hiệu quả. Vì thế, hộ nghèo phải nghiên cứu, áp dụng khoa học kỹ thuật của thời đại vào trong sản xuất kinh doanh đồng thời tìm ra biện pháp quản lý nguồn vốn phù hợp nhất. Cho vay ưu đãi giúp hộ nghèo năng động và sáng tạo hơn trong lao động sản xuất, tích luỹ được kinh nghiệm trong công tác quản lý kinh tế.

Nguồn vốn ưu đãi giúp các hộ nghèo thiếu vốn sản xuất, kinh doanh sống trong nền kinh tế “tự cung tự cấp” tham gia vào nền kinh tế thị trường và trở thành một trong những thành phần kinh tế quan trọng đó là thành phần kinh tế hộ gia đình, kinh tế cá thể… đóng góp một phần vào sự nghiệp phát triển chung của đất nước.

Th ba, giúp thực hi n các chính sách an sinh xã hội c Đảng và nhà

ớc tă ờng khố ạ kết toàn dân tộc.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 114 trang tài liệu này.

Thông qua các tổ tiết kiệm và vay vốn tạo điều kiện để những hộ nghèo có cùng hoàn cảnh gần gũi, nêu cao tính tương thân, tương ái giúp đỡ lẫn nhau tăng cường tình làng, nghĩa xóm, tạo niềm tin ở dân đối với Đảng, nhà nước. Kết quả phát triển kinh tế đã làm thay đổi đời sống kinh tế ở nông thôn, an ninh, trật tự an toàn xã hội phát triển tốt, hạn chế được những mặt tiêu cực, bảo đảm an sinh xã hội ở nông thôn.

1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay đối với hộ nghèo của NHCSXH

1.2.3.1.Chỉ t u ị ng

(1) Doanh số cho vay và tố ộ tă tr ởng doanh số cho vay

Doanh số cho vay là chỉ tiêu phản ánh về hoạt động cho vay trong một thời gian dài, chỉ tiêu này cho thấy được khả năng hoạt động cho vay của ngân hàng qua các năm. Do đó nếu kết hợp doanh số cho vay của các thời kỳ liên tiếp thì có thể thấy được xu hướng hoạt động cho vay của ngân hàng.

Chỉ tiêu doanh số cho vay là một chỉ tiêu quan trọng để đánh giá chất lượng cho vay. Nếu chỉ tiêu doanh số cho vay cao thì chứng tỏ hoạt động cho vay của ngân hàng đã tăng lên về số lượng. Tuy nhiên để đánh giá chính xác hơn về quy mô hoạt động cho vay trong từng thời kỳ cần phải xét đến tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay.

(2) Tổ và tố ộ tă tr ở cho vay:

Chỉ tiêu này cũng tương tự như chỉ tiêu doanh số cho vay, tuy nhiên nó là chỉ tiêu phản ánh khối lượng tiền cấp cho nền kinh tế tại một thời điểm nhất định. Tổng dư nợ bao gồm: cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

Chỉ tiêu tổng dư nợ phản ánh quy mô cho vay của ngân hàng đồng thời đây cũng là chỉ tiêu phản ánh uy tín của ngân hàng. Khi so sánh tổng dư nợ của ngân hàng với thị phần cho vay của ngân hàng sẽ cho chúng ta biết được dư nợ của ngân hàng là cao hay thấp.

Chỉ tiêu tốc độ tăng trưởng dư nợ phản ánh quy mô hoạt động của đơn vị năm nay so với năm trước, tốc độ tăng trưởng càng cao chứng tỏ chất lượng cho vay hộ nghèo càng cao.

Tổng dư nợ thấp chứng tỏ ngân hàng không có khả năng mở rộng được mạng lưới khách hàng, hoạt động cho vay kém… Tuy nhiên, điều đó cũng không có nghĩa là tỷ lệ này càng cao thì chất lượng hoạt động cho vay càng

tốt bởi lẽ khi ngân hàng cho vay vượt quá mức giới hạn cũng là lúc ngân hàng bắt đầu chấp nhận những rủi ro về cho vay.

(3) Tỷ l hộ è c vay vốn:

Đây là chỉ tiêu đánh giá về mặt lượng đối với công tác cho vay bằng tổng số hộ nghèo được vay vốn trên tổng số hộ nghèo đói theo chuẩn mực được công bố.

(4) Số tiền vay bình quân một hộ:

Chỉ tiêu này đánh giá mức đầu tư cho một hộ ngày càng tăng lên hay giảm xuống, điều đó chứng tỏ việc cho vay có đáp ứng được nhu cầu thực tế của các hộ nghèo hay không.

(5) Chỉ tiêu thu nhập từ hoạt ộng cho vay hộ nghèo:

Chỉ tiêu này được xác định bằng cách lấy thu nhập từ hoạt động cho vay hộ nghèo chia cho tổng thu nhập tại ngân hàng.

Hoạt động cho vay tuy chứa đựng nhiều rủi ro nhưng hiện tại lại là hoạt động mang lại thu nhập chính cho ngân hàng. Do vậy, chất lượng hoạt động cho vay được nâng cao chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó góp phần nâng cao khả năng sinh lời của ngân hàng. Thu nhập từ hoạt động cho vay hộ nghèo là chỉ

tiêu cần thiết để đo lường khả năng sinh lời của ngân hàng do hoạt động cho vay mang lại. Chính vì thế ngoài việc giảm tỷ lệ nợ quá hạn thì ngân hàng phải tăng được thu nhập từ hoạt động cho vay. Song chỉ có chỉ tiêu này chúng ta chưa thể đánh giá được chất lượng cho vay của ngân hàng là tốt hay xấu mà phải kết hợp với các chỉ tiêu khác.

(6) Chỉ tiêu về tỷ l n quá hạn:

Khi quyết định tài trợ vốn cho khách hàng, ngân hàng luôn quan tâm tới khả năng trả nợ đúng hạn của khách hàng. Đến hạn trả nợ nếu người vay không trả được và không được gia hạn thì khoản vay này sẽ chuyển sang nợ quá hạn, ngân hàng sẽ gặp khó khăn trong việc phân phối luồng vốn, ngoài ra ngân hàng phải đối mặt với việc mất khả năng thanh toán cho hoạt động huy động vốn.

Chỉ tiêu này cho biết trong tổng dư nợ tại ngân hàng thì có bao nhiêu phần trăm nợ quá hạn. Đối với NHCSXH, nếu tỷ lệ nợ quá hạn ≤ 3% thì có thể đánh giá mức độ an toàn của ngân hàng tương đối cao. Nếu tỷ lệ nợ quá hạn từ 3 ÷ 5% thì mức độ an toàn của ngân hàng là bình thường. Nếu tỷ lệ nợ quá hạn ≥ 5% hoạt động ngân hàng chứa nhiều rủi ro, đặc biệt trong trường hợp tỷ lệ nợ quá hạn ≥ 7% chất lượng tín dụng ngân hàng được đánh giá là yếu kém.(Quy định số 62/2016/TT-BTC về hướng dẫn thực hiện quy chế quản lý tài chính đối với ngân hàng chính sách xã hội).

Tỷ lệ nợ quá hạn là chỉ tiêu quan trọng để đánh giá chất lượng cho vay của ngân hàng. Tỷ lệ nợ quá hạn thấp biểu hiện chất lượng hoạt động cho vay tại ngân hàng có độ an toàn cao tức là rủi ro thấp. Tuy vậy, trên thực tế để đánh giá chính xác hơn chất lượng hoạt động cho vay của một ngân hàng thì

người ta chia tỷ lệ nợ quá hạn thành hai loại đó là: Tỷ lệ nợ quá hạn có khả năng thu hồi, tỷ lệ nợ quá hạn không có khả năng thu hồi. Căn cứ vào tỷ lệ hai loại nợ quá hạn trên trong tổng nợ quá hạn có thể đánh giá được chất lượng hoạt động cho vay của ngân hàng.

Nợ quá hạn không có khả năng thu hồi là những khoản nợ mà người vay hầu như không thể trả được cho ngân hàng, nguyên nhân là do khách hàng vay vốn về kinh doanh nhưng bị thua lỗ dẫn đến phá sản và không có khả năng hoàn trả cho ngân hàng hoặc cũng có trường hợp khách hàng trây ì không chịu trả.

1.2.3.2. Chỉ t u ịnh tính

Ngoài các chỉ tiêu về mặt định lượng để đánh giá chất lượng cho vay đối với hộ nghèo của NHCSXH cần kết hợp với một số chi tiêu định tính, đánh giá chất lượng tín dụng dựa trên quan điểm, đánh giá của chính những khách hàng trực tiếp đến làm việc, vay vốn của ngân hàng - những chỉ tiêu hết sức quan trọng có tính chất quyết định đối với chất lượng, độ an toàn, hiệu quả của cho vay hộ nghèo.

Th nhất, th t c và quy trình cho vay vốn.

Đây là khâu tiếp xúc đầu tiên của khách hàng với ngân hàng. Thủ tục làm việc, tinh thần thái độ phục vụ khách hàng của cán bộ tín dụng sẽ gây ấn tượng mạnh cho khách hàng. Thủ tục giấy tờ đơn giản, dễ làm, thời gian làm việc khẩn trương, không gây phiền hà cho khách hàng, tinh thần thái độ phục vụ khách hàng chu đáo nhiệt tình của cán bộ tín dụng sẽ tạo cho hộ nghèo niềm tin vào cán bộ ngân hàng.

Th hai, thời gian xét duy t cho vay.

Hộ nghèo đến với ngân hàng mong muốn được vay vốn trong khoảng thời gian nhanh nhất với chi phí thấp nhất. Nâng cao chất lượng cho vay hộ nghèo trên cơ sở đem lại cho hộ nghèo những chính sách tốt nhất nhưng phải đảm bảo an toàn tín dụng. Hiện nay quy định thời hạn xét duyệt cho vay hộ nghèo từ khi nhận được hồ sơ từ dưới xã do tổ trưởng Tổ TK&VV gửi lên là 05 ngày.

Đánh giá chất lượng cho vay hộ nghèo của NHCSXH thì cần phải có hệ thống thông tin liên lạc hiện đại, đội ngũ cán bộ tín dụng nhanh nh n, đánh giá nhu cầu tín dụng của hộ nghèo chính xác. Cán bộ tín dụng cần phải tuân thủ một số nguyên tắc cho vay để nhìn nhận hộ nghèo một cách đầy đủ và khái quát nhất từ đó đưa ra quyết định cho hộ nghèo vay bao nhiêu với thời gian bao lâu là tối ưu nhất.

Th b t ộ ph c v c a nhân viên ngân hàng.

Chất lượng dịch vụ gắn liền với quá trình thực hiện/chuyển giao dịch vụ đến khách hàng. Do đó, việc triển khai dịch vụ, phong thái phục vụ, thái độ phục vụ và cách cung ứng dịch vụ sẽ quyết định chất lượng dịch vụ tốt hay xấu. Đây là yếu tố bên trong phụ thuộc vào sự biểu hiện của nhà cung cấp dịch vụ. Chính vì thế, để nâng cao chất lượng dịch vụ, nhà cung cấp dịch vụ trước tiên cần phải biết cải thiện yếu tố nội tại này để tạo thành thế mạnh lâu dài của chính mình trong hoạt động cung cấp dịch vụ cho khách hàng.

Để đánh giá chính xác chất lượng cho vay hộ nghèo của NHCSXH chúng ta cần phân tích kết hợp các chỉ tiêu trên. Phân tích, đánh giá các chỉ tiêu chất lượng tín dụng giúp ngân hàng nhìn nhận được điểm mạnh và điểm yếu của đơn vị từ đó đưa ra những giải pháp thích hợp điều chỉnh kịp thời đối với ngân hàng để trách được những rủi ro trong tín dụng.

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay đối với hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội

1.3.1. Yếu tố chủ quan

Th nhất, quy mô và uy tín c a ngân hàng.

Chúng ta biết rằng đối tượng khách hàng chính của NHCSXH là các hộ nghèo và cận nghèo, hộ mới thoát nghèo. Các hộ này lại tập trung chủ yếu ở các vùng nông thôn, phân bố rải rác trên một địa bàn lớn, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa, cho nên việc thiết lập mô hình tổ chức mô hình tổ chức hoạt động của NHCSXH cũng phải thích ứng với điều kiện này. Có như vậy việc đưa vốn tín dụng đến với các hộ nghèo mới đạt được mục tiêu và yêu cầu đề ra là hỗ trợtích cực người nghèo và các đối tượng chính sách khác từng bước thoát nghèo và vươn lên làm giàu. Nhưng nếu việc bố trí mạng lưới chi nhánh đến từng huyện, xã, thậm chí đến từng xóm làng như vậy sẽ phát sinh những bất cập rất lớn đó là chi phí hoạt động của ngân hàng tăng cao, thậm chí vượt vốn hoạt động của bản thân ngân hàng. Hơn nữa, việc bố trí mạng lưới chi nhánh rộng khắp như vậy đòi hỏi khả năng quản trị của toàn bộ hệ thống phải tốt. Nếu không đáp ứng được yêu cầu này thì tất yếu nhiều hoạt động của các chi nhánh trong hệ thống sẽ không được kiểm soát chặt chẽ, vốn tín dụng ưu đãi rất có thể sẽ bị sử dụng sai mục đích, kém hiệu quả, thậm chí bị bòn rút bất hợp pháp.

Th hai, chính sách tín d ng c a ngân hàng.

Một vấn đề mà bất kỳ ngân hàng nào khi cho vay đối với hộ nghèo phải cân nhắc là đối với người nghèo, khả năng tiếp cận vốn quan trọng hơn lãi suất vốn vay rất nhiều. Phải có vốn thì hộ nghèo mới có thể thoát nghèo bằng chính sức lao động của họ. Điều này đã được kiểm chứng về lý thuyết và trên thực tiễn. Cho đến nay chưa có hộ nghèo nào cần vốn mà từ chối vốn ngân hàng cho vay với lãi suất thị trường.