Các nghiệp vụ phái sinh trên thị trường ngoại hối Việt Nam. Thực trạng và giải pháp

đồng hoán đổi, hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn như một biện pháp để bảo hiểm rủi ro cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư và thậm chí là cả hoạt động kinh doanh của các NHTM. Tuy nhiên, thị trường ngoại hối phái sinh ở Việt Nam từ khi bắt đầu triển khai cho đến nay tuy đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ nhưng vẫn còn mờ nhạt mặc dù ta đã thừa nhận vai trò quan trọng của các nghiệp vụ này khi tình hình thị trường đang trên đà phát triển như hiện nay.

Chính vì vậy, xuất phát từ thực tế nghiên cứu và những kiến thức tích lũy được tại trường, tác giả đã lựa chọn đề tài “ Các nghiệp vụ phái sinh trên thị trường ngoại hối Việt Nam. Thực trạng và giải pháp” nhằm đóng góp thêm một cái nhìn tổng quan về tình hình thực hiện các nghiệp vụ phái sinh trên Vinaforex hiện nay, trên cơ sở đánh giá hiện trạng đó đưa ra những giải pháp, kiến nghị giúp hoàn thiện hoạt động của các nghiệp vụ này tại Việt Nam trong giai đoạn tới.

2. Mục đích nghiên cứu đề tài

Mục đích nghiên cứu đề tài là phân tích và đánh giá thực trạng áp dụng các nghiệp vụ phái sinh trên thị trường ngoại hối việt Nam hiện nay nhằm tìm ra những mặt tích cực và hạn chế. Trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp và đề xuất để hoạt động của các nghiệp vụ phái sinh trên thị trường ngoại hối Việt Nam ngày càng phát triển.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài

Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề lý thuyết cơ bản nhất về hoạt động và các nghiệp vụ phái sinh được triển khai trên thị trường ngoại hối Việt Nam. Đề tài đặc biệt đi sâu vào phản ánh thực trạng áp dụng các nghiệp vụ

phái sinh tại các chủ thể quan trọng trên Vinaforex như các NHTM, các doanh nghiệp XNK.

4. Phương pháp nghiên cứu đề tài

Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu như:

- Phương pháp tổng hợp thống kê

- Phương pháp so sánh kết hợp và đối chiếu tài liệu, bảng biểu, đồ thị để phân tích

- Phương pháp duy vật biện chứng

- Phương pháp liệt kê, phân loại

- Và một số phương pháp khác.

5. Ý nghĩa nghiên cứu

Nhằm phát triển việc thực hiện các nghiệp vụ phái sinh trong thực tiễn để hạn chế rủi ro cho các thành viên tham gia trên thị trường ngoại hối Việt Nam.

6. Kết cấu khóa luận

Ngoài lời mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục chữ viết tắt, danh mục các bảng biểu, đồ thị thì đề tài gồm 3 phần chính:

Chương I: Tổng quan về thị trường ngoại hối và các nghiệp vụ ngoại hối phái sinh

Chương II: Thực trạng áp dụng các nghiệp vụ phái sinh trên thị trường ngoại hối Việt Nam

Chương III: Giải pháp phát triển các nghiệp vụ phái sinh trên thị trường ngoại hối Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.

Chương I‌‌

TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐI VÀ CÁC NGHIỆP VỤ NGOẠI HỐI PHÁI SINH

1.1. Tổng quan về thị trường ngoại hối

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm thị trường ngoại hối

1.1.1.1. Khái niệm thị trường ngoại hối:

Thương mại quốc tế đã được hình thành từ lâu và ngày càng phát triển. Thực tế cho thấy thương mại quốc tế luôn đóng vai trò quan trọng trong công cuộc tăng trưởng kinh tế song song với phát triển thương mại nội địa của các quốc gia trên thế giới. Để kết thúc một chu trình hoạt động trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại, phải có sự tham gia của tiền tệ thực hiện chức năng thanh toán trong quan hệ trao đổi này.

Chúng ta thấy rằng, một trong những điểm khác nhau giữa thương mại quốc tế và thương mại nội địa là: Thương mại nội địa thường chỉ liên quan đến đồng nội tệ. Trong khi đó, thương mại quốc tế thường liên quan đến việc chuyển đổi các đồng tiền khác nhau giữa các quốc gia. Điều này có thể giải thích thông qua thực tế thực hiện các giao dịch thương mại giữa các quốc gia khác nhau. Trong mua bán ngoại thương, một nhà nhập khẩu Mỹ thường được yêu cầu thanh toán cho nhà xuất khẩu Nhật bằng đồng yên Nhật, cho nhà xuất khẩu Đức bằng đồng EURO, cho nhà xuất khẩu Anh bằng đồng bảng Anh…Do đó, để thực hiện yêu cầu thanh toán riêng với mỗi nhà xuất khẩu, nhà nhập khẩu Mỹ phải bán nội tệ trên thị trường để mua các ngoại tệ thích hợp. Nghĩa là phải liên quan đến việc mua bán ngoại tệ.

Không chỉ phát sinh trong thương mại, các lĩnh vực khác như: du lịch, đầu tư, quan hệ tín dụng và các quan hệ tài chính quốc tế khác đều làm phát sinh nhu cầu mua bán (chuyển đổi) các đồng tiền khác nhau trên thị trường. Họat động mua bán các đồng tiền khác nhau được diễn ra trên một thị trường, và thị trường này được gọi là thị trường ngoại hối. Vậy, xét một cách tổng quát: Thị trường ngoại hối (hay The Foreign Exchange Market, viết tắt là FOREX - FX) là bất cứ đâu diễn ra việc mua, bán các đồng tiền khác nhau.1

Trên thực tế, do hoạt động mua bán tiền tệ xảy ra chủ yếu giữa các ngân hàng (chiếm khoảng 85% tổng doanh số giao dịch), chính vì vậy, theo nghĩa hẹp thì thị trường ngoại hối là nơi mua bán ngoại tệ giữa các ngân hàng, tức thị trường liên Ngân hàng (Interbank).

1.1.1.2. Đặc điểm của thị trường ngoại hối:

- Forex là thị trường không gian (space market): Không nhất thiết phải là thị trường có vị trí địa lí hữu hình nhất định, mà là bất cứ đâu diễn ra họat động mua bán các đồng tiền khác nhau.

1 PGS.TS Nguyễn Văn Tiến (2008), Giáo trinh Nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối, NXB Thống Kê, Hà Nội

- Là thị trường toàn cầu hay thị trường không ngủ: Do có sự chênh lệch về múi giờ giữa các khu vực trên thế giới nên các giao dịch diễn ra suốt ngày đêm.

Thời gian giao dịch trong ngày đối với các thị trường là:

	New York	GMT	Việt Nam
Tokyo	Mở cửa	7:00 pm	0:00 am	7:00 am
	Đóng cửa	4:00 am	9:00 am	4:00 pm
London	Mở cửa	3:00 am	8:00 am	3:00 pm
	Đóng cửa	12:00 pm	5:00 pm	12:00 am
New York	Mở cửa	8:00 am	1:00 pm	8:00 pm
	Đóng cửa	5:00 pm	10:00 pm	5:00 am