Một Số Giải Pháp Nhằm Phát Huy Những Ảnh Hưởng Tích Cực Và Hạn Chế Ảnh

Thứ nhất, thừa nhận tín ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân, thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo tôn giáo, quyền sinh hoạt tôn giáo bình thường theo đúng quy định của pháp luật.

Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn tôn trọng nhu cầu tâm linh của nhân dân Việt Nam bởi lẽ, bản tính của người Việt Nam là khoan dung, cởi mở. Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo ra đời là một minh chứng rõ ràng và một lần nữa tiếp tục khẳng định nguyên tắc nhất quán trong chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta là tôn trọng tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Trong việc phát huy những ảnh hưởng tích cực của thế giới quan Phật giáo và hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của thế giới quan Phật giáo đến đời sống tinh thần người dân đồng bằng sông Hồng cần phải đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân. Công dân có quyền theo hoặc không theo một tôn giáo nào; được bày tỏ đức tin của mình; được thực hiện các nghi thức thờ cúng, cầu nguyện và tham gia các hình thức sinh hoạt tôn giáo, học tập giáo lý, đạo đức tôn giáo. Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật. Nhà nước đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo; bảo hộ cơ sở vật chất, tài sản của các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo.

Việc thực hiện nhất quán quan điểm này nhằm tạo ra sự thống nhất về nhận thức, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện công tác đối với Phật giáo, tôn trọng và đảm bảo nhu cầu tôn giáo hợp pháp và chính đáng của người dân, phát huy được những giá trị tích cực của thế giới quan Phật giáo trong đời sống tinh thần người dân vùng đồng bằng sông Hồng. Phật giáo cũng như các tôn giáo khác ở khu vực vùng đồng bằng sông Hồng đều bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ, không bị phân biệt đối xử vì lý do tôn giáo, tín ngưỡng. Tuy nhiên, Nhà nước chỉ chấp nhận những hoạt động tôn giáo bình thường trong khuôn khổ của Hiến pháp và pháp luật, vì lợi ích của Tổ quốc và nhân dân mà không đi ngược lại pháp luật hiện hành.

Thứ hai, phát huy những giá trị tốt đẹp về văn hóa, đạo đức của Phật giáo cần hướng tín đồ, phật tử theo đạo và những nhà tu hành có nghĩa vụ làm tròn trách nhiệm công dân đối với Tổ quốc.

Sự đổi mới và ngày càng hoàn thiện chủ trương, chính sách đối với tôn giáo của Đảng, Nhà nước, trong đó, quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo được tôn trọng, bảo đảm và những giá trị văn hóa, đạo đức trong các tôn giáo được thừa nhận, khuyến khích phát huy đã tạo niềm tin, sự phấn khởi và động lực lớn cho cộng đồng Phật giáo tại khu vực đồng bằng sông Hồng. Thông qua các phong trào, những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của Phật giáo được làm khơi dậy những giá trị tốt đẹp của Phật giáo sống động trong đời sống thực tế. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở khu dân cư, cần vận động đông đảo chức sắc, nhà tu hành và tín đồ Phật giáo vận dụng sáng tạo như: “Xây dựng chùa cảnh tinh tiến, gương mẫu”… Các phong trào phòng chống tội phạm, ma tuý, tệ nạn xã hội, xây dựng nếp sống mới trong việc hiếu, hỉ và lễ hội, xây dựng và thực hiện các quy ước, hương ước của thôn xóm, khu dân cư,...

Chức sắc, nhà tu hành và đồng bào tín đồ Phật giáo tham gia tích cực vào quá trình xã hội hóa giáo dục, y tế và các hoạt động từ thiện, xã hội. Những năm qua, Phật giáo vùng đồng bằng sông Hồng đã và đang làm thay đổi quan niệm của người có đạo, góp phần nâng cao trình độ học vấn của tín đồ Phật giáo. Nhiều lớp học tình thương, trường, lớp mầm non, lớp xoá mù chữ do các chức sắc, nhà tu hành Phật giáo thành lập đã và đang có những đóng góp thiết thực cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo và ngày càng tạo được tín nhiệm trong xã hội. Nhiều phòng khám, chữa bệnh của Phật giáo đã và đang hoạt động hiệu quả góp phần cùng Nhà nước nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho nhân dân. Phong trào hoạt động từ thiện xã hội được đông đảo chức sắc, nhà tu hành và tín đồ Phật giáo tích cực thực hiện dưới nhiều hình thức như hỗ trợ mở trường, lớp tình thương, xây dựng trung tâm bảo trợ xã hội,

cấp học bổng, khám chữa bệnh, hỗ trợ thiên tai, hiến máu, giúp đỡ các đối tượng xã hội,...

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 181 trang tài liệu này.

Trước đây tôn giáo nói chung thường bị đồng nhất với chính trị phản động, với mê tín dị đoan, nên việc giải quyết vấn đề tôn giáo thường thiên về đấu tranh chống mặt tiêu cực của tôn giáo. Tuy nhiên, Phật giáo có những mặt tích cực về đạo đức và văn hóa, vì vậy, trên nền tảng văn hóa đạo đức dân tộc, cần tiếp thu và cải biến những giá trị văn hóa đạo đức tốt đẹp của Phật giáo góp phần làm sâu sắc, phong phú thêm những giá trị đạo đức của dân tộc. Trong công tác Phật giáo, việc nhận diện và phát huy những ảnh hưởng tích cực của thế giới quan Phật giáo đối với đời sống tinh thần người dân vùng đồng bằng sông Hồng cũng là để cho những giá trị văn hóa tốt đẹp của Phật giáo lan tỏa sâu rộng hơn trong đời sống xã hội. Bên cạnh đó cũng phải khắc phục những ảnh hưởng tiêu cực của thế giới quan Phật giáo đối với đời sống tinh thần người dân vùng đồng bằng sông Hồng. Để làm được được điều đó cần hướng những nhà tu hành, phật tử vào nghĩa vụ làm tròn trách nhiệm công dân đối với Tổ quốc, thu hút họ vào các tổ chức chính trị - xã hội, phát huy nội lực của họ trong việc xây dựng đời sống mới.

Thứ ba, cần tăng cường công tác nghiên cứu, nhận diện giá trị văn hóa, đạo đức Phật giáo giáo, thống nhất quan điểm trong toàn hệ thống chính trị và tạo hành lang pháp lý cho việc phát huy giá trị văn hóa, đạo đức Phật giáo.

Đảng, Nhà nước cần quan tâm đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học về tôn giáo nói chung, đánh giá vai trò của Phật giáo trong đời sống xã hội. Trên cơ sở những giá trị văn hóa đạo đức truyền thống của dân tộc và sự phù hợp với công cuộc xây dựng xã hội mới cần nhận diện các giá trị và phản giá trị trong Phật giáo. Từ đó có chính sách phù hợp để phát huy những giá trị tích cực và hạn chế dần mặt tiêu cực của tôn giáo; thống nhất quan điểm, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị về vấn đề tôn giáo nói chung, các giá trị văn hóa, đạo đức của tôn giáo nói riêng.

Đảng và Nhà nước ta cần xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ về tôn giáo: rà soát, chỉnh sửa hoặc xóa bỏ những quy định không còn phù hợp, bổ sung các quy định mới; tạo điều kiện thuận lợi cho tôn giáo tham gia vào các lĩnh vực của đời sống xã hội, đặc biệt là lĩnh vực văn hóa, giáo dục, từ thiện xã hội...; tiếp tục nghiên cứu, xem xét nhu cầu thực tế của các tôn giáo, mở rộng môi trường thuận lợi để các tôn giáo nói chung và Phật giáo nói riêng đóng góp cho xã hội những giá trị văn hóa, đạo đức; phát huy vai trò của Phật giáo trong giáo dục đạo đức cho thanh, thiếu niên và có cơ chế rõ ràng, phù hợp cho sự phối hợp giữa gia đình - nhà trường - xã hội và trong giáo dục đạo đức cho thanh, thiếu niên.

Thứ tư, các tổ chức chính trị - xã hội cần kết hợp chặt chẽ với các tổ chức Phật giáo, hướng dẫn các hoạt động Phật giáo bảo đảm quy định của pháp luật, đồng thời tạo điều kiện để các tổ chức Phật giáo tiếp tục phát huy những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của Phật giáo.

Các tổ chức chính trị - xã hội cần động viên, hướng dẫn chức sắc, nhà tu hành và tín đồ Phật giáo tham gia tích cực vào các phong trào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đồng thời đấu tranh, khắc phục những tiêu cực nảy sinh trong hoạt động Phật giáo; phát động và tổ chức các phong trào thi đua yêu nước phù hợp với đặc điểm Phật giáo, phát huy những giá trị văn hóa đạo đức tốt đẹp, góp phần xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh, phù hợp với truyền thống, thuần phong mỹ tục của dân tộc. Bên cạnh đó, cần động viên chức sắc và đồng bào Phật giáo tích cực đóng góp ý kiến trong việc hoàn thiện chính sách, pháp luật của Nhà nước về tôn giáo nói chung và phương hướng xây dựng, phát triển đất nước. Đẩy mạnh công tác vận động quần chúng, tranh thủ chức sắc, nhà tu hành các Phật giáo. Tăng cường công tác tuyên truyền, biểu dương những tấm gương người tốt, việc tốt là chức sắc, nhà tu hành và tín đồ Phật giáo trên các phương tiện thông tin đại chúng để nhân dân học tập noi theo và để toàn xã hội hiểu hơn về Phật giáo.

Thứ năm, công tác đối với Phật giáo vùng đồng bằng sông Hồng không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà là nhiệm vụ lâu dài, có ý nghĩa chính trị quan trọng, vừa phải giải quyết nhu cầu tôn giáo của quần chúng vừa phải đấu tranh chống lại âm mưu lợi dụng Phật giáo vì mục đích chính trị.

Phật giáo được nhìn nhận như một thực tại xã hội và là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân vùng đồng bằng sông Hồng, đã và đang tồn tại cùng với dân tộc trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vì vậy phải chăm lo, quan tâm, đáp ứng nhu cầu tôn giáo, sinh hoạt Phật giáo của nhân dân theo đúng pháp luật, giữ vững trật tự an toàn và ổn định chính trị - xã hội. Bên cạnh đó, cũng cần quán triệt quan điểm kiên quyết đấu tranh chống lại những âm mưu, hoạt động lợi dụng Phật giáo vì mục đích chính trị; tăng cường giáo dục các nhà tu hành Phật giáo và Phật tử chấp hành chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước.

Vấn đề tôn giáo nói chung, Phật giáo nói riêng là vấn đề hết sức nhạy cảm, do đó, khi giải quyết vấn đề này phải có sự phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước để đáp ứng nhu cầu tự do tôn giáo, sinh hoạt Phật giáo chính đáng của quần chúng nhân dân. Để làm được điều đó, phải tạo ra sự thống nhất, phối hợp đồng bộ trong quản lý xã hội đối với Phật giáo; tăng cường sự lãnh đạo toàn diện, tập trung chỉ đạo thống nhất của các cấp ủy Đảng, chính quyền trong quá trình thực hiện công tác đối với Phật giáo. Cán bộ làm công tác tôn giáo cần nắm vững, phân biệt rõ ràng đâu là vấn đề tôn giáo chính đáng của nhân dân, đâu là hoạt động lợi dụng Phật giáo, để từ đó có những giải pháp cụ thể, tránh tạo kẽ hở cho các thế lực thù địch lợi dụng Phật giáo chống phá Đảng và Nhà nước Việt Nam.

Đảng ta khẳng định, công tác tôn giáo chính là công tác vận động quần chúng, do vậy cần thực hiện tốt công tác vận động quần chúng, động viên các nhà tu hành, Phật tử tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Muốn làm tốt công tác vận động quần chúng cần thực hiện đúng chính sách pháp luật của

Đảng và Nhà nước; gần gũi với các nhà tu hành, bồi dưỡng những nhà tu hành Phật giáo có thái độ đúng đắn, tích cực tham gia công tác xã hội, làm hạt nhân tổ chức, động viên quần chúng tham gia phong trào thi đua yêu nước, chủ động ngăn ngừa làm thất bại âm mưu lợi dụng Phật giáo vì mục đích chính trị.

4.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT HUY NHỮNG ẢNH HƯỞNG TÍCH CỰC VÀ HẠN CHẾ ẢNH HƯỞNG TIÊU CỰC CỦA THẾ GIỚI QUAN PHẬT GIÁO ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG TINH THẦN NGƯỜI DÂN ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG HIỆN NAY

Ở mọi thời đại, tôn giáo luôn là vấn đề phức tạp, tế nhị và nhạy cảm. Hơn thế nữa, ở đồng bằng sông Hồng, vấn đề tôn giáo nói chung, Phật giáo nói riêng có quan hệ đan bện, liên hệ lẫn nhau, vừa mang yếu tố tích cực vừa mang yếu tố tiêu cực nhất định. Trên cơ sở những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực cũng như những nhân tố ảnh hưởng đến thế giới quan Phật giáo vùng đồng bằng sông Hồng hiện nay; trên cơ sở quán triệt những quan điểm, chủ trương, chính sách về tôn giáo của Đảng và Nhà nước Việt Nam, luận án đưa ra một số giải pháp nhằm phát huy những ảnh hưởng tích cực và hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của thế giới quan Phật giáo đối với đời sống tinh thần người dân đồng bằng sông Hồng hiện nay.

4.2.1. Giải pháp về kinh tế

Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, sự phản ánh của tôn giáo mang tính lịch sử xã hội. Vì thế, để có thể giải quyết các vấn đề tôn giáo, không chỉ bằng cuộc đấu tranh về mặt lý luận thuần túy, mà cơ bản hơn, phải tập trung vào cuộc đấu tranh trong thực tiễn chống áp bức, bất công, nghèo khổ. Một vấn đề có tính phương pháp luận quan trọng, giải quyết vấn đề tôn giáo phải căn cứ vào điều kiện hiện thực và phải nhằm mục tiêu cải tạo điều kiện hiện thực đó. Như vậy, việc phát huy ảnh hưởng tích cực của tôn giáo phải gắn liền với điều kiện kinh tế - xã hội và phải phục vụ cho quá trình phát

triển kinh tế - xã hội. Do đó, trước thời cơ cũng như thách thức phát triển vùng đồng bằng sông Hồng hiện nay, việc gắn liền giữa phát huy ảnh hưởng tích cực của thế giới quan Phật giáo với quá trình phát triển kinh tế - xã hội thể hiện trên những phương diện sau:

Một là, mọi giải pháp để phát huy ảnh hưởng tích cực, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của thế giới quan Phật giáo phải phù hợp với điều kiện kinh tế

- xã hội của vùng.

Sau một thời gian chuyển đổi cơ cấu kinh tế, thực hiện công nghiệp hóa

- hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, mọi mặt đời sống của vùng đồng bằng sông Hồng hiện nay đã có những biến chuyển rõ nét. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của vùng đã và đang ở mức khá cao, đứng vị trí thứ hai trong cả nước (chỉ sau vùng đồng bằng Đông Nam Bộ) về tổng số dự án cũng như về tổng lượng đầu tư trực tiếp nước ngoài, về cơ bản xóa được đói, giảm được nghèo, kết cấu hạ tầng được hiện đại hóa, dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục phát triển, chất lượng cuộc sống của người dân được cải thiện… Song, thực tế ở đồng bằng sông Hồng hiện nay cho thấy sự phát triển kinh tế vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, nguồn lực kinh tế còn yếu, đời sống vật chất và tinh thần của quần chúng nhân dân vẫn còn nhiều khó khăn. Nếu như trình độ phát triển kinh tế - xã hội ở đồng bằng sông Hồng hiện nay vẫn còn thấp thì việc đầu tư nguồn lực và điều kiện để phát huy ảnh hưởng tích cực của thế giới quan Phật giáo chắc chắn sẽ bị hạn chế.

Hơn nữa, việc đầu tư nguồn lực để phát huy ảnh hưởng tích cực, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của thế giới quan Phật giáo không thể vượt quá khả năng nền kinh tế của vùng. Trong khi đó, mặc dù đời sống tinh thần của cư dân đồng bằng sông Hồng hiện nay có bước chuyển biến, khởi sắc nhất là ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Trước thực tế này, không thể đòi hỏi đại đa số cư dân ở đồng bằng sông Hồng hiện nay ngay lập tức có thể nhận thức đầy đủ và hành động tự giác để phát huy ảnh hưởng tích cực của thế giới

quan Phật giáo. Vì vậy, trong việc phát huy ảnh hưởng tích cực của thế giới quan Phật giáo đối với đời sống tinh thần của cư dân đồng bằng sông Hồng hiện nay, bất kỳ một giải pháp nào không tính đến điều kiện kinh tế - xã hội cũng sẽ khó có thể thực hiện.

Trong các chủ trương, chính sách về Phật giáo ở đồng bằng sông Hồng hiện nay cần có sự định hướng cho các tăng ni, Phật tử và quần chúng nhân dân trong vùng các giá trị của lao động, của sự tự giải thoát cuộc đời khỏi nỗi khổ, vươn lên bằng chính sức lực của bản thân với các hoạt động sống hàng ngày như trồng trọt, chăn nuôi, kinh doanh, sản xuất, nghiên cứu khoa học, những tìm tòi, nghiên cứu cải tiến lao động sản xuất… mang lại kết quả cũng như thành tựu lớn góp phần làm cho đời sống của cư dân ở đây ngày một nâng cao. Chủ trương tiếp tục xóa đói giảm nghèo là một trong những điều kiện để thế giới quan Phật giáo ở đồng bằng sông Hồng phát triển đúng hướng, phục vụ hữu hiệu cho công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội của vùng trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Bởi thực tế cho thấy, ở đồng bằng sông Hồng hiện nay mặc dù tình trạng nghèo đói đã giảm nhưng bất bình đẳng lại gia tăng, khoảng cách giàu nghèo ngày càng giãn rộng. Tình trạng thiếu việc làm có thu nhập ở nông thôn và tình trạng bán thất nghiệp ở cả đô thị và nông thôn đang là vấn đề nan giải của vùng đồng bằng sông Hồng. Kết quả điều tra mức sống hộ gia đình năm 2004 cho thấy, chênh lệch thu nhập bình quân một nhân khẩu/tháng của nhóm cao nhất so với thu nhập bình quân của nhóm thấp nhất ở Hà Nội (địa phương có mức thu nhập cao nhất vùng) là 6,65 lần. Trong khi đó thu nhập của nhóm nghèo nhất ở Hà Nội lớn gấp 2 lần so với thu nhập của nhóm nghèo nhất ở Vĩnh Phúc và thu nhập của nhóm giàu nhất ở Hà Nội lớn gấp 2,5 lần so với thu nhập của nhóm giàu nhất ở Vĩnh Phúc. Nếu so sánh mức thu nhập của nhóm giàu nhất ở Hà Nội với nhóm nghèo nhất ở Vĩnh Phúc thì khoảng cách chênh lệch giàu - nghèo này lên tới 12,79 lần [198,