Chức Năng Và Nhiệm Vụ Của Nhà Nước Pháp Quyền Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân

Sáu là: Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là nhà nước tôn trọng và cam kết thực hiện các công ước, điều ước quốc tế đã tham gia, ký kết và phê chuẩn

Đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước CHDCND Lào đã từng bước được khẳng định mạnh mẽ trong chính sách, pháp luật và trong hoạt động thực tiễn nhiều mặt. Trong những năm qua, Nhà nước CHDCND Lào đã ký kết, gia nhập nhiều điều ước quốc tế phục vụ cho chủ trương mở rộng quan hệ đối ngoại, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế. Đó là đường lối độc lập tự chủ, rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa với tinh thần:

Đảng ta sẽ tích cực tiếp tục thực hiện đường lối đối ngoại và mở rộng hợp tác quốc tế. Trước hết phải giữ vững đường lối đối ngoại hòa bình, độc lập, hữu nghị và hợp tác thường xuyên; khuyến khích sự hợp tác đối ngoại với phương thức nhiều hướng, đa phương hóa, đa dạng hóa trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, mỗi bên cùng có lợi [104, tr.40].

Pháp luật là công cụ có vai trò quan trọng trong việc thực hiện các nhiệm vụ nói trên. Các điều ước quốc tế một mặt yêu cầu nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào phải có giải pháp để hài hòa hóa pháp luật quốc gia với pháp luật quốc tế, nhưng mặt khác chính các điều ước quốc tế đang trở thành một bộ phận hữu cơ và có tác động tích cực tới sự phát triển và hoàn thiện của pháp luật quốc gia của Lào. Việc Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào thực hiện nghiêm chỉnh các điều ước quốc tế sẽ góp phần thúc đẩy quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thực thi pháp luật có hiệu quả, bảo đảm cho việc thực hiện tốt các chức năng của NNPQ trong bối cảnh hiện nay.

Bảy là: Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là nhà nước do Đảng nhân dân cách mạng Lào lãnh đạo

Ở nước CHDCND Lào, sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào đối với sự nghiệp xây dựng NNPQ của dân, do dân và vì dân là một tất yếu lịch sự và tất yếu khách quan. Đối với cộng đồng các dân tộc Lào, sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào đối

với Nhà nước, đối với xã hội không chỉ là tất yếu lịch sử, tất yếu khách quan mà còn là ở chỗ sự lãnh đạo đó còn có cơ sở đạo lý sâu sắc và cơ sở pháp lý vững vàng.

Sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào đối với đời sống xã hội và đời sống nhà nước không những không mâu thuẫn với bản chất NNPQ nói chung mà còn là điều kiện có ý nghĩa tiên quyết đối với quá trình xây dựng NNPQ CHDCND Lào của dân, do dân và vì dân. Trong ý nghĩa ấy, NNPQ dưới sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào, một Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam hành động là một trong những đặc trưng cơ bản của NNPQ Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 180 trang tài liệu này.

Đối với Nhà nước, sự lãnh đạo của Đảng là lãnh đạo chính trị, quyết định phương hướng chính trị của Nhà nước, bảo đảm cho Nhà nước CHDCND Lào thực sự là tổ chức thực hiện quyền lực của nhân dân, thực sự của dân, do dân và vì dân để thực hiện thành công công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng XHCN. Nhà nước triển khai tổ chức thực hiện các nghị quyết, chủ trương của Đảng bằng các hoạt động quản lý nhà nước, tổ chức tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại...

2.5. CHỨC NĂNG VÀ NHIỆM VỤ CỦA NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO CỦA DÂN, DO DÂN VÀ VÌ DÂN

Chức năng của Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là những phương diện hoạt động chủ yếu phù hợp với bản chất, mục tiêu, nhiệm vụ của Nhà nước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, được xác định tùy thuộc vào đặc điểm tình hình trong nước và quốc tế nhằm thực hiện những nhiệm vụ đặt ra trước nhà nước trong từng giai đoạn cách mạng. Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là công cụ chủ yếu tổ chức và quản lý đời sống xã hội trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại; nhất là trong giai đoạn hiện nay, giai đoạn tổ chức thực hiện đường lối đổi mới toàn diện, xây dựng cơ sở vật chất để từng bước tiến lên chủ nghĩa xã hội. Chức

năng của Nhà nước được phân chia làm hai loại: chức năng đối nội và chức năng

đối ngoại.

2.5.1. Các chức năng đối nội

2.5.1.1. Chức năng tổ chức quản lý kinh tế

Để thực hiện chức năng này phải nắm vững quan điểm và mục tiêu phát triển đất nước, lấy phát triển kinh tế làm trung tâm, tiếp tục giải quyết tình trạng nghèo đói, bảo đảm mức sống cơ bản cho nhân dân. Phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội là nhiệm vụ lịch sử trong thời đại mới của Đảng và Nhà nước; là yêu cầu cấp bách của toàn dân. Phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội thành công mới làm cho tư cách Đảng cầm quyền bền vững, mới có cơ sở vật chất phát huy được tính chất ưu việt của chế độ dân chủ nhân dân và làm cho nhân dân giàu có, hạnh phúc, đất nước thịnh vượng, mạnh mẽ, xã hội dân chủ, công bằng và văn minh trở thành hiện thực.

Nhưng muốn đạt được những mục tiêu ấy Nhà nước phải thực hiện tốt chức năng tổ chức và quản lý kinh tế. Nhà nước phải nắm vững quyền đại diện sở hữu toàn dân trong việc bố trí, phân phối và sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên của đất nước một cách hợp lý trong phát triển, đó cũng là vì lợi ích chung của toàn đất nước và bảo vệ lợi ích hợp pháp của mọi thành viên trong đại gia đình quốc gia, kết hợp hài hòa lợi ích của các thành phần trong xã hội, lấy lợi ích của người lao động làm xuất phát điểm.

Về giải quyết đói, nghèo của nhân dân, Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng NDCM Lào, lần thứ IX đã khẳng định: “Đảng ta nhận thức việc giải quyết nghèo đói, xây dựng sự ấm no của mỗi gia đình và phát triển nông thôn là nhiệm vụ trọng tâm trong những năm tới và lâu dài mà mọi cơ quan từ Trung ương đến địa phương phải tham gia với sự trách nhiệm cao” [104, tr.30]. Như vậy, việc giải quyết tình trạng đói, nghèo của nhân dân là vấn đề then chốt trong phát triển kinh tế, tạo điều kiện giúp hộ gia đình nghèo trở thành hộ gia đình đủ ăn đủ dùng, có nơi ăn chỗ ở và có nghề nghiệp bền vững và các đồ dùng thiết yếu, được giáo dục và nhận các dịch vụ y tế cấp cơ sở. Muốn đạt được mục tiêu đó Đại hội IX lại nhấn mạnh thêm:

Để làm cho việc giải quyết nghèo đói đạt được mục tiêu theo kế hoạch,

Đảng và Nhà nước ta phải khẩn trương nghiên cứu và công bố chính

sách và quy tắc khuyến khích ưu tiên đặc biệt với đầu tư của các phần kinh tế bao gồm nhà đầu tư nước ngoài vào trong phát triển nông thôn nằm trong khu vực còn khó khăn. Do vậy, phải quy định rõ khu vực còn khó khăn, khu vực trọng tâm phát triển của Trung ương, của tỉnh, của huyện... [104, tr.30].

Việc tổ chức và quản lý nền kinh tế đất nước là phương diện hoạt động hết sức quan trọng trong sự nghiệp đổi mới đất nước vì nhà nước là người đại diện cho ý chí và quyền lực của nhân dân lao động, là người chủ đại diện cho sở hữu toàn dân đối với các tư liệu sản xuất, là người nắm trong tay các công cụ, phương tiện quản lý, kiểm soát việc sử dụng tài sản quốc gia. Tổng kết kinh nghiệm quản lý trong những năm đổi mới các văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VII, VIII và nhất là Đại hội Đảng lần thứ IX của Đảng NDCM Lào đã khẳng định rằng: “Tiếp tục quan tâm đến khu vực kinh tế với tính cách là tâm điểm phát triển thông qua việc tập trung mạnh mẽ vào mở rộng năng lực sản xuất và chuyển từ nền kinh tế thiên nhiên sang kinh tế hàng hóa, xây dựng kinh tế thị trường theo hướng XHCN ngày càng phát triển” [104, tr.29]. Muốn làm được điều đó trước hết phải khẩn trương sửa đổi hệ thống pháp luật và các quy chế quản lý của Nhà nước; nhất là phải chú tâm sửa đổi luật pháp và các quy chế liên quan đến kinh tế cho phù hợp với nguyên tắc khách quan và cơ chế thị trường, cải cách quy chế điều hành và quản lý nhà nước trong sạch, giải quyết triệt để các tàn dư của cơ chế cũ.

Như vậy, đối với chức năng quản lý kinh tế trước hết nhà nước phải củng cố xây dựng pháp luật và các văn bản quy phạm pháp luật để có các chế tài đủ mạnh trong quản lý kinh tế phù hợp với quy luật khách quan, có cơ chế điều tiết nền KTTT định hướng XHCN có sự quản lý của Nhà nước; trong đó kinh tế quốc doanh và kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng của nền kinh tế quốc dân; xây dựng thành phần kinh tế quốc doanh có hiệu quả, đủ sức thực hiện trong khâu phân phối để bảo đảm cho việc phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần trong nền kinh tế quốc dân; phát huy mạnh mẽ vai trò then chốt của khoa học, công nghệ trong phát triển kinh tế - xã hội ở Lào; mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác đầu tư, kinh tế đối ngoại.

xã hội

2.5.1.2. Chức năng tổ chức, quản lý văn hóa, giáo dục, bảo đảm an sinh

Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, cùng với giáo dục - đào tạo, chuẩn

bị nguồn lực con người cho yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Bảo đảm an sinh xã hội trong đó có yêu cầu, chăm sóc sức khỏe nhân dân, giải quyết công ăn việc làm, giảm thất nghiệp, chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ và những người có hoàn cảnh khó khăn, yếu thế trong xã hội (người già, trẻ em mồ côi, người tàn tật, người nhiễm HIV...) cũng là yêu cầu bức xúc thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ XHCN, góp phần ổn định xã hội, tạo sự đồng thuận, thống nhất trong xã hội. Xét một cách toàn diện, đây là chức năng quan trọng có tầm chiến lược tạo tiền đề cho sự phát triển lâu dài của đất nước. Việc thực hiện chức năng này đòi hỏi phải có điều kiện vật chất, nghĩa là kinh tế phải phát triển mới tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện chức năng phát triển văn hóa, giáo dục, bảo đảm an sinh xã hội. Nhưng không có nghĩa là đợi kinh tế phát triển mới chăm lo văn hóa, giáo dục, an sinh xã hội mà phải kết hợp ngay trong từng bước phát triển kinh tế, phải coi việc phát triển văn hóa, giáo dục, an sinh xã hội là mục tiêu và động lực của phát triển kinh tế. Thực hiện chức năng này Nhà nước phải xây dựng chiến lược, chương trình, kế hoạch phát triển văn hóa, giáo dục, chăm sóc an sinh xã hội, tổ chức thực hiện và tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát, xử lý các vi phạm.

2.5.1.3. Về chức năng giữ vững quốc phòng - an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo đảm sự ổn định của đất nước

Muốn tiến hành xây dựng XHCN trước hết Nhà nước phải bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên toàn lãnh thổ cả nước. Thực tiễn đã cho thấy chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động chưa bao giờ từ bỏ âm mưu chống phá sự nghiệp cách mạng của nhân dân Lào. Chúng đang ráo riết sử dụng nhiều thủ đoạn thâm độc nhằm tấn công CHDCND Lào như: dùng gián điệp, kích động bọn phản cách mạng trong và ngoài nước để gây mất ổn định chính trị. Thủ đoạn thâm độc nhất là thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” phá hoại về chính trị, kinh tế, quân sự, tư tưởng, văn hóa và xã hội,... Vì vậy, việc tăng cường bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội là yêu cầu khách quan, cấp bách trong sự nghiệp đổi mới toàn diện hiện nay và đó cũng là nhằm mục đích đưa đất nước từng bước tiến

lên XHCN. Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng NDCM Lào lần thứ IX đã tiếp tục nhấn mạnh:

Tiếp tục thực hiện đầy đủ chính sách quốc phòng và an ninh quốc gia thông qua xã hội, hình thành và củng cố cơ sở quốc phòng và an ninh quốc gia phù hợp với nguyên tắc ba bước: kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế với an ninh quốc phòng và ngoại giao. Tiếp tục tăng cường các mối quan hệ và hợp tác với các lực lượng quốc phòng và an ninh của các nước anh em, bạn bè; hoàn thiện các cơ chế và các quy định liên quan đến kiểm tra nhập cư và di cư và quản lý dân cư phù hợp với thời kỳ mới, đảm bảo an ninh, trật tự xã hội và điều kiện sống tốt hơn cho nhân dân cũng như người nước ngoài sinh sống và hoạt động ở Lào. Cải thiện cơ sở hạ tầng và điều kiện kỹ thuật, từng bước phát triển phương tiện và vũ khí hiện đại, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia [104, tr.89].

Để thực hiện chức năng bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội phải chăm lo, quan tâm xây dựng lực an ninh, quốc phòng, các cơ quan bảo vệ pháp luật, thực sự trở thành công cụ sắc bén, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân Lào. Phải dày công xây dựng, tăng cường bản chất truyền thống cách mạng là coi trọng nhân dân, dựa vào nhân dân vì sức mạnh bảo vệ tổ quốc là sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân, của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng NDCM Lào.

2.5.1.4. Về chức năng thực hiện, bảo vệ và phát huy quyền dân chủ của nhân dân các bộ tộc Lào

Nghị quyết Đại hội Đảng NDCM Lào lần thứ VIII đã nhấn mạnh: “Hoàn thiện Nhà nước dân chủ nhân dân của chúng ta theo hướng xây dựng nhà nước thực sự là nhà nước của dân, do dân và vì dân, từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền dưới sự lãnh đạo của Đảng” [103, tr.182]. Muốn thực hiện được tốt chức năng này phải thể chế hóa các quyền tự do, dân chủ của nhân dân trên các lĩnh vực của đời sống xã hội; để làm tốt được điều đó là tăng vai trò của Quốc hội trong việc xây dựng luật và quyết định các vấn đề quan trọng, các vấn đề lớn liên quan đến vận mệnh quốc gia; cùng với điều đó phải tập trung mạnh vào việc hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước cho có hiệu quả cao, thực hiện làm cho cơ quan quản lý nhà

nước cấp trung ương gọn nhẹ và thực hiện tốt chức năng quản lý vĩ mô; đồng thời phải làm cho cơ quan hành chính địa phương có đủ năng lực và nguồn lực trong việc tổ chức thực hiện công việc; phân cấp quản lý có giao quyền và trách nhiệm quyết định các vấn đề cho từng cấp một cách rõ ràng, rành mạch; tiến hành rà soát lại các luật, các quy định và các chế tài của trung ương và địa phương đề ra cho phù hợp, tránh tình trạng chồng chéo dẫn tới kìm hãm sự phát triển chung và là khe hở, lợi dụng tham nhũng và lãng phí. Ở địa phương, nhất là cấp huyện, phải tổ chức bộ máy quản lý phù hợp với yêu cầu thực tế của công việc và đặc thù ở từng địa phương. Việc tiến hành xây dựng NNPQ cũng là nhằm mục đích làm cho công dân các bộ tộc Lào thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ công dân trước pháp luật. Để làm được việc này phải tăng cường giáo dục ý thức pháp luật cho nhân dân, làm cho nhân dân hiểu được tầm quan trọng của pháp luật, tạo điều kiện cho nhân dân tham gia quản lý nhà nước; bảo đảm sự bình đẳng trước pháp luật của mọi công dân. Phải quan tâm giáo dục cán bộ, công chức nhà nước về đạo đức và trách nhiệm trong thi hành công vụ, luôn luôn tôn trọng nhân dân, tất cả vì lợi ích của nhân dân. Phát huy quyền làm chủ của nhân dân sẽ tạo nên sức mạnh vô địch của Nhà nước cách mạng Lào, là nhân tố quyết định hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước.

2.5.1.5. Về chức năng bảo vệ trật tự pháp luật, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa

Đối với nước CHDCND Lào, đây là chức năng hết sức quan trọng, liên quan đến việc thực hiện các chức năng khác của Nhà nước. Vì pháp luật là công cụ quan trọng để Nhà nước tổ chức thực hiện mục tiêu của Đảng và Nhà nước. Mục đích của chức năng này là nhằm bảo đảm cho pháp luật được thực thi một cách triệt để, nghiêm chỉnh và thống nhất; thực hiện tốt việc quản lý mọi lĩnh vực của đời sống xã hội bằng pháp luật. Muốn thực hiện tốt chức năng này thì Nhà nước phải không ngừng hoàn thiện công tác xây dựng pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật, giám sát việc tuân thủ pháp luật của toàn xã hội; đồng thời phải tăng cường củng cố các cơ quan bảo vệ pháp luật, đảm bảo xử lý nghiêm minh, kịp thời, công bằng, đúng người, đúng tội mọi hành vi vi phạm pháp luật.

2.5.2. Chức năng đối ngoại

Đại hội Đảng NDCM Lào lần thứ IX khẳng định:

Về vấn đề này, Đảng và Nhà nước Lào luôn luôn giữ vững đường lối đối ngoại hòa bình, độc lập, hữu nghị và hợp tác trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau, không can thiệp công việc nội bộ của nhau, bình đẳng và mỗi bên cùng có lợi, không đe dọa và không dùng vũ lực với nhau và giải quyết các vấn đề tranh chấp giữa các quốc gia bằng thương lượng. Tiếp tục thực hiện chính sách quan hệ đa phương, đa phía và đa dạng; lấy quan hệ về mặt chính trị, đối ngoại gắn với quan hệ hợp tác về mặt kinh tế với quốc tế; tạo môi trường bên ngoài thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời, cũng góp phần một cách hợp lý vào việc đấu tranh của các quốc gia vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

Đồng thời, Nhà nước CHDCND Lào hết sức quan tâm, tăng cường quan hệ hợp tác với các nước XHCN anh em, trong đó tăng cường hữu nghị đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện với Cộng hòa XHCN Việt Nam, phát huy mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện với Cộng hòa dân chủ nhân dân Trung Hoa; phát huy quan hệ hợp tác với các nước láng giềng, tích cực tham gia việc hoạt động trong khuôn khổ ASEAN; mở rộng quan hệ hợp tác với các nước bè bạn, tổ chức Liên hợp quốc, cộng đồng các nước sử dụng tiếng Pháp, các nước không có biên giới giáp biển...

2.6. MỘT SỐ KINH NGHIỆM XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN Ở VIỆT NAM CÓ THỂ NGHIÊN CỨU, VẬN DỤNG VÀO QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO CỦA DÂN, DO DÂN VÀ VÌ DÂN

Trong ba mươi năm (1986-2016) thực hiện đường lối đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, trên mọi mặt của đời sống xã hội Việt Nam đã có những biến đổi toàn diện, sâu sắc và đạt được những thành tựu to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng NNPQ XHCN Việt Nam của nhân dân, do