Nghiên Cứu Truyện Ngắn Việt Nam Sau Năm 1975 Từ Góc Độ Thể Loại, Cùng Với

đổi mới để mang một diện mạo mới. Các thế hệ tác giả đã khai thác lợi thế của thể loại tự sự cỡ nhỏ để diễn tả một hiện thực mới của đất nước, của xã hội và tâm tư con người đang vận động ngày càng phức tạp và tinh vi. Những thành tựu, đổi mới của truyện ngắn giai đoạn này vừa là hệ quả tất yếu của sự vận động trong đối tượng phản ánh, vừa do những tác động ngoại sinh của các quan hệ giao lưu, tiếp xúc về văn hóa, văn học, vừa cho thấy tài năng và tư duy nghệ thuật linh hoạt của các nhà văn đương đại.

6. Mặc dù đã xác lập được nhiều thành tựu quan trọng, thu hút được một số lượng lớn tác giả ở nhiều thế hệ cùng cầm bút sáng tạo, trong đó có những tác giả nhờ thể loại này mà trở thành nhà văn lớn, tuy nhiên, truyện ngắn Việt Nam sau 1975 vẫn có những điểm dừng nhất định. Mặc dù quá trình sáng tạo của thể loại vẫn đang được các nhà văn tiếp nối, song “cao trào” đổi mới cả về tư tưởng và hình thức nghệ thuật chỉ thực sự sôi nổi vào những năm 80 của thế kỷ XX, với những hiện tượng “đình đám”, gây nhiều tranh cãi như Nguyễn Minh Châu, Nguyễn Huy Thiệp…, để rồi sau đó, bước sang những năm 90 trở đi, cao trào ấy dường như lắng lại, đời sống văn học ít có những đột phá nghệ thuật mạnh mẽ như những “cú hích” cho sự phát triển mang tính bước ngoặt. Bên cạnh đó, giai đoạn này, dù số lượng là rất lớn, song truyện ngắn vẫn chưa có được những tác phẩm nói lên được những vấn đề tiêu biểu, then chốt mang tính phổ quát của thời đại, như Chí Phèo của Nam Cao đã đạt được trước năm 1945. Sự hội nhập với đời sống văn học thế giới dù đã được thể hiện ở một số tác giả tác phẩm, song chỉ trên một số yếu tố, phương diện nhất định, chưa trở thành xu hướng chung trong quá trình vận động của thể loại. Hy vọng trong một tương lai không xa, những điểm dừng ấy sẽ được các cây bút truyện ngắn vượt qua, để thể loại này nói riêng, văn học nước nhà nói chung, sẽ xác lập được những tầm cao mới.

7. Nghiên cứu truyện ngắn Việt Nam sau năm 1975 từ góc độ thể loại, cùng với những phương thức tiếp cận khác, sẽ góp phần khẳng định vị trí, vai trò và

những đóng góp quan trọng của truyện ngắn trong bức tranh chung của văn học đương đại Việt Nam, đồng thời góp phần định hướng cho những bước phát triển tiếp theo của thể loại này trong tương lai. Chúng tôi hy vọng luận án sẽ đóng góp một tiếng nói, một cách nhìn nhận hiệu quả vào quá trình nghiên cứu một đối tượng đang tiếp tục vận động và phát triển của nền văn học dân tộc.

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1. Nguyễn Thị Năm Hoàng (2007), “Truyện ngắn Sơn Nam”, Truyện ngắn Việt Nam, Lịch sử - Thi pháp – Chân dung, NXB Giáo dục, Hà Nội, tr.697 – 707.