Thực Tiễn Định Tội Danh Tội Hiếp Dâm Người Dưới 16 Tuổi

với các loại tội phạm xâm phạm tình dục khác thì hàng năm tỉ lệ tội phạm về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi chiếm tỷ lệ tương đối cao, trung bình một năm khoảng 16 vụ án/16 bị cáo đã đưa ra xét xử. Thống kê trên đã phần nào cho thấy thực trạng phổ biến của tình hình tội phạm về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi xảy ra trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng trong thời gian qua đang có diễn biến phức tạp và ngày càng gia tăng. Trong đó tất cả những vụ án đều đau lòng, đều được xã hội quan tâm và bị lên án bởi vì nạn nhân là người ở độ tuổi cần được che chở nuôi dưỡng của cả xã hội vì người dưới 16 tuổi (là trẻ em) là trụ cột vững chắc của đất nước trong tương lai, trong công tác chăm sóc, bảo vệ trẻ em có nhiều bước phát triển trong công cuộc đổi mới tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước, chất lượng chăm lo cuộc sống cho người dưới 16 tuổi ngày càng thể hiện rò nét trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực thì hiện nay theo tác giả biết trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng vẫn còn có rất nhiều hành vi phạm tội không bị xử lý và đang nảy sinh phát triển các loại tệ nạn xã hội mới về xâm hại đến quyền được tôn trộng và bảo vệ trẻ em. Nhiều hành vi chưa được xử lý kịp thời vì nhiều lý do, chẳng hạn như có sự thỏa hiệp giữ gia đình người phạm tội và nạn nhân, sợ ảnh hưởng tương lai nạn nhân, gia đình nạn nhân và nạn nhân thiếu hiểu biết về pháp luật nên giải quyết theo suy nghĩ chủ quan theo kiểu xâm hại rồi thì cho người phạm tội tổ chức đám cưới với nạn nhân là được, hoặc nạn nhân là người không có khả năng nhận thức để tố giác...

Các bị cáo phạm tội xâm hại tình dục trẻ em: đều là nam giới, đa số người bên ngoài gia đình, có một số trường hợp có quan hệ thân tộc, đa số ở độ tuổi thanh niên, trung niên, thậm chí có người đáng tuổi cha chú của nạn nhân. Thuộc thành phần: lao động phổ thông, không nghề nghiệp, đều có trình độ học vấn thấp hoặc không biết chữ, là người dân tộc thiểu số, do học vấn thấp nên nhận thức pháp luật còn hạn chế.

Các bị hại bị xâm hại tình dục: đều là nữ giới, có độ tuổi từ trên 05 tuổi đến dưới 16 tuổi. Thuộc thành phần: học sinh, lao động phổ thông, không nghề nghiệp.

Đối với tội Hiếp dâm người dưới 16 tuổi thì khách thể như tác giả đã phân tích ở phần trên là xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, có thể nguy hiểm đến tính mạng của người bị hại. Tuy nhiên, đại đa số các bản án trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng khi nhận định khách thể của tội Hiếp dâm người dưới 16 tuổi là xâm phạm đến sức khỏe, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự tại địa phương.

Ví dụ: Tại bản án số 16/2019/HS-ST ngày 23 tháng 9 năm 2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng nhận định như sau:

Hành vi của bị cáo Lý Vũ Linh là đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, đã trực tiếp xâm phạm đến sức khỏe, danh dự nhân phẩm và sự phát triển bình thường về thể chất, tâm sinh lý của trẻ em trong vụ án này là bị hại Hồng, xâm hại đến đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự tại địa phượng….[48]

Ví dụ: Tại bản án số 05/2020/HS-ST ngày 05 tháng 5 năm 2020 của Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng nhận định như sau:

Hành vi của bị cáo Nguyễn Mạnh Hùng là đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, chỉ vì muốn thỏa mãn sinh lý mà bị cáo lợi dụng sự ngây thơ của bị hại để thực hiện hành vi xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về tình dục của bị hại một cách trái pháp luật. Hành vi của bị cáo là đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, đã trực tiếp xâm phạm đến sức khỏe, danh dự nhân phẩm và sự phát triển bình thường về thể chất, tâm sinh lý của trẻ em, xâm hại đến đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự tại địa phượng…[49].

Từ nhận định hành vi của hai vụ án trên và một số vụ án khác xảy ra trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng. Tác giả nhận thấy có sự nhầm lẫn trong việc nhận

định khách thể của Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Như đã phân tích khách thể của Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi chỉ là xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của bị hại. Tuy nhiên, các nhà thực thi pháp luật đã nhận định khách thể của tội này không những xâm phậm đến danh dự nhân phẩm mà còn xâm phạm đến sức khỏe, gây mất an ninh trật tự xã hội. Vô hình chung đã bao gồm các khách thể của tội danh khác. Do đó, tác giả nhận thấy Hội đồng xét xử đã xác định khách thể của Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi chưa thực sự đúng.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 96 trang tài liệu này.

2.1.1 Thực tiễn định tội danh Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi

Căn cứ diễn biến tình hình tội phạm liên quan đến Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi xảy ra trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, các cơ quan tiến hành tố tụng và các cơ quan có liên quan không ngừng nỗ lực, quyết liệt trong công tác đấu tranh, phòng ngừa tội phạm và xử lý nghiêm minh nhằm ngăn chặn và từng bước đẩy lùi loại tội phạm này. Vì vậy, trong thời gian qua, công tác đấu tranh phòng chống tội phạm thông qua tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức trong nhân dân, xử lý nghiêm minh tội phạm nói chung và Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi nói riêng của Cơ quan có thẩm quyền đã đạt được những kết quả tích cực nhất định. Quá trình tiến hành điều tra, truy tố, xét xử được tiến hành trong thời hạn quy định, không gây oan sai hay bỏ lọt tội phạm đối với loại tội phạm xâm hại người dưới 16 tuổi và cũng đảm bảo được tính răng đe của pháp luật trước các tội phạm nói chung.

Trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2020 TAND cấp tỉnh Sóc Trăng đã xét xử 16 vụ/16 bị cáo về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Qua phân tích thực tiễn định tội danh theo cấu thành tội phạm cơ bản tại chương 1, tác giả nhận thấy rằng, trong quá trình Tòa án hai cấp của tỉnh Sóc Trăng xét xử, đa số các vụ án Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi đều đã được Tòa án nhân dân hai cấp của tỉnh Sóc Trăng xác định tội danh đúng theo cấu thành tội phạm của Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Tuy nhiên, vẫn còn có 01 vụ án bị

sửa với lý do lý do bị cáo phạm tội chưa đạt và áp dụng Điều 15, Điều 57 của Bộ luật Hình sự. [50].

Định tội danh của tội phạm bắt buộc phải căn cứ vào bốn yếu tố cấu thành tội phạm của pháp luật hình sự, nếu việc định tội danh không thỏa mãn một trong bốn yếu tố này thì hành vi đó không phải tội phạm. Đây không những là căn cứ thông thường mà còn là lý luận của khoa học luật hình sự, mà khi các cơ quan tiến hành tố tụng áp dụng đúng đắn giúp cho việc định tội danh chính xác, khoa học và không gây oan sai đồng thời cũng có những phán quyết công tâm, công bằng để hướng đến mục tiêu của pháp luật hình sự là trừng trị, cải tạo và giáo dục.

2.1.2 Thực tiễn định tội danh Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo cấu thành cơ bản

Cấu thành cơ bản của Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi được quy định tại khoản 1 Điều 142 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Thực tiễn định tội danh Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng trong thời gian gần đây cho thấy phần lớn các vụ án có dấu hiệu cấu thành tội thuộc diện cấu thành cơ bản được quy định trong Bộ luật Hình sự đối với tội Hiếp dâm người dưới 16 tuổi.

Ví dụ: Tại Bản án hình sự sơ thẩm số: 14/2019/HS-ST ngày 06-6-2019 của Tòa án nhân dân thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng.

Trước đây, giữa bị cáo Nguyễn Minh Nhớ và em Vò Thị Giao, sinh ngày 25/12/2005 (ở ấp Mỹ Phước, xã Mỹ Bình, thị xã Ngã Năm) quen biết nhau qua mạng xã hội và có tình cảm với nhau, nên trưa ngày 27/11/2018 bị cáo nhắn tin qua điện thoại di động của em Giao rủ tối nay đi ra “cống Năm Trăm” ở ấp Mỹ Phước, xã Mỹ Bình, thị xã Ngã Năm để tâm sự.

Đến khoảng 21 giờ 30 phút, ngày 27/11/2018 bị cáo điều khiển xe mô tô chạy đến “Cống Năm Trăm” ngồi đợi, khoảng 30 phút sau em Giao đi bộ lại gặp bị cáo. Khi gặp nhau, bị cáo và em Giao đi ra phía sau Trạm bơm nước

đứng nói chuyện qua lại khoảng 20 phút, thì bị cáo nẩy sinh ý định giao cấu với em Giao, nên bị cáo ôm hôn vào vùng mặt, vùng ngực và cởi quần dài, quần lót của em Giao xuống khỏi đầu gối, kế tiếp bị cáo cũng tự cởi quần dài quần lót và lấy bao cao su (đem theo sẵn) trùm vào đầu dương vật của bị cáo để giao cấu, do cả hai đều đứng không thể giao cấu được, nên bị cáo lấy tấm áo mưa trong cốp xe ra trải xuống sàn bê tông của trạm bơm, rồi dìu em Giao nằm ngửa xuống tấm áo mưa, còn bị cáo quỳ gối nằm trên người bị hại đưa dương vật của bị cáo vào âm hộ của em Giao để giao cấu, khoảng 05 – 06 phút sau thì giao cấu xong, bị cáo đứng dậy gỡ bao cao su ở đầu dương vật ra và ném bỏ xuống kênh thủy lợi. Sau đó, bị cáo cùng với em Giao tự mặc quần vào và tiếp tục ngồi nói chuyện một lúc nữa thì em Giao đi bộ trở vô nhà của ông Trần Việt Quân (ông ngoại em Giao), còn bị cáo điều khiển xe mô tô đi về nhà ngủ. Đến ngày 10/12/2018 em Giao kể lại sự việc có quan hệ tình dục với bị cáo cho ông Trần Việt Quân nghe, nên ông Trần Việt Quân liền đến trình báo Công an xã Mỹ Bình để tố giác hành vi phạm tội của bị cáo . Sau khi tiếp nhận tin báo tố giác về tội phạm, Cơ quan cảnh sát điều tra công an thị xã Ngã Năm đã đưa em Giao đi khám tại bệnh viện chuyên khoa. [51].

Bị cáo Nguyễn Minh Nhớ là có đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự, đã trưởng thành (đủ 18 tuổi theo điều 20 BLDS 2015). Bị cáo Nguyễn Minh Nhớ đã thực hiện hành vi quan hệ tình dục với Vò Thị Giao vào ngày 27/11/2018 để thỏa mãn dục vọng thấp hèn của mình. Khi thực hiện hành vi quan hệ tình dục với Vò Thị Giao lúc cháu Vò Thị Giao chưa đủ 13 tuổi. Hành vi phạm tội của bị cáo Nguyễn Minh Nhớ đã đủ yếu tố cấu thành tội “Hiếp dâm người dưới 16 tuổi” quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 142 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) bị cáo Nhớ đã bị tòa án nhân dân thị xã Ngã Năm tuyên phạt 04 năm tù. Hành vi của bị cáo Nguyễn Minh Nhớ là xâm phạm đến sức khỏe, danh dự nhân phẩm của bị hại Vò Thị Giao, thể hiện sự suy đồi đạo đức của bị cáo Nguyễn Minh Nhớ, ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục trong xã hội. Bị cáo

Nguyễn Minh Nhớ đã lợi dụng bị hại chưa có nhận thức chính chắn cũng như chưa phát triển đầy đủ về tâm sinh lý nên bị cáo đã thực hiện hành vi hiếp dâm người bị hại khi người bị hại chưa đủ 13 tuổi.

Nhìn nhận từ vụ án trên cho thấy việc thực hiện hành vi giao cấu giữa bị cáo Nguyễn Minh Nhớ với bị hại Vò Thị Giao là có tính đồng thuận và là sự tự nguyện của bị hại Vò Thị Giao. Tuy nhiên, bị cáo Nguyễn Minh Nhớ lợi dụng non nớt, nhẹ dạ, thiếu hiểu biết của bị hại để thực hiện hành vi giao cấu với bị hại. Mặc dù, bị cáo Nguyễn Minh Nhớ là người đã có gia đình và đang nuôi con nhỏ nhưng vẫn thực hiện hành vi giao cấu với bị hại nhằm thỏa mãn nhu cầu sinh lý của bản thân. Từ đó, cho thấy hành vi của bị cáo Nguyễn Minh Nhớ là nguy hiểm cho xã hội và suy đồi về đạo đức nên hành vi của bị cáo bị xử lý bằng một hình phạt như quyết định của bản án là phù hợp nhằm răn đe cải dạo bị cáo thành người công dân tốt.

Ví dụ 2: Tại Bản hình sự sơ thẩm số: án 16/2018/HS-ST ngày 15-8-2018 của Tòa án nhân dân thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng.

Vào khoảng 15 giờ ngày 25/6/2017 bị cáo Trần Văn Nhiều đi đến nhà anh Bùi Văn Rạch lấy xe mô tô định chạy đi chơi nhưng do xe bị hỏng nên khởi động máy nhiều lần vẫn không chạy, nên bị cáo Nhiều đi đến trước cửa nhà anh Rạch gặp cháu Bùi Thị Liễu, con của anh Rạch đang ngồi xem ti vi, bị cáo Nhiều nói “chìa khóa xe cha mầy để ở đâu, cho chú mượn”, nghe vậy cháu Liễu đi lấy chìa khóa xe mô tô đưa cho bị cáo Nhiều. Lúc đó trời mưa bị cáo Nhiều đi vào trong nhà thấy cháu Liễu ở nhà một mình liền nảy sinh ý định quan hệ tình dục với cháu Liễu. Để thực hiện ý định trên bị cáo Nhiều đi từ nhà trước xuống nhà sau quan sát thấy không có ai ở nhà cùng với cháu Liễu, khi đó cháu Liễu đang đứng gần giá vòng ở trước, bị cáo Nhiều từ phía sau đi lên ôm choàng ngang hông của cháu Liễu lôi vào trong phòng ngủ và để cháu Liễu nằm ngửa xuống giường (đầu hướng vào trong phòng ngủ, còn chân hướng ra ngoài cửa phòng), bị cáo nắm chặt hai bàn tay của Liễu để

không cho kháng cự, khi đó cháu Liễu vùng vẫy co hai chân lên đạp vào vùng bụng của bị cáo và nói “ Chú buông con ra” (nói 2-3 lần như vậy). Bị cáo vẫn không buông và cúi mặt xuống hôn lên mặt của cháu Liễu, cháu Liễu nắm được ngón tay của bị cáo Nhiều cắn mạnh, do bị cáo bị cắn đau nên bị cáo mới buông cháu Liễu ra, cháu Liễu ngồi dậy bỏ chạy đi ra ngoài la lên cầu cứu nhiều lần: “Ông nội ơi cứu con”, bị cáo sợ bị phát hiện nên bỏ chạy hướng cửa sau ra ruộng và đi bộ về nhà. Sau đó, cháu Liễu kể lại sự việc cho cha là ông Bùi Văn Rạch và ông nội Bùi Văn Xuân nghe thì ông Xuân đi đến Công an xã Mỹ Quới để trình báo.[52].

Qua nghiên cứu hồ sơ, kết quả thẩm tra, tranh luận tại phiên tòa, Hội đồng xét xử kết luận bị cáo Trần Văn Nhiều phạm tội “Hiếp dâm ngươi dưới 16 tuổi” theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 142 Bộ luật Hình sự năm 2015 và tuyên phạt bị cáo Trần Văn Nhiều 05 năm tù.

Từ nội dung bản án trên cho thấy giữa bị cáo Trần Văn Nhiều và bị cáo Nguyễn Minh Nhớ thực hiện hành vi quan hệ tình dục với bị hại dưới 13 tuổi. Cả hai bị cáo khi thực hiện hành vi quan hệ tình dục với bị hại đều có mối quan hệ quen biết. Do đó, cả hai đều lợi dụng sự thiếu hiểu biết của bị hại. Hai bị hại trong hai vụ án trên là đối tượng được Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm bảo vệ quyền lợi mọi mặt và sự phát triển bình thường của trẻ em. Cả hai bị cáo là người đủ 18 tuổi đã trưởng thành, là người có đầy đủ năng lực hành vi và năng lực trách nhiệm hình sự. Hai bị cáo biết rò thân thể, danh dự, nhân phẩm, tâm sinh lý của người khác được pháp luật bảo vệ, không ai được phép xâm phạm nhưng vì không kiềm chế được dục vọng thấp hèn của bản thân, hai bị cáo đã cố ý thực hiện hành vi phạm tội đối với hai bị hại, thủ đoạn của hai bị cáo là lợi dụng nơi vắng vẻ, ít người qua lại và hai bị hại là trẻ em, sức kháng cự, tự vệ yếu nên hai bị cáo đã thực hiện hành vi quan hệ với hai bị hại. Cho thấy, hành vi của hai bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, không chỉ trực tiếp xâm phạm đến thân thể, danh dự,

nhân phẩm, sự hồn nhiên, vô tư và sự phát triển bình thường của trẻ em mà còn làm ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự xã hội ở địa phương, bị dư luận lên án. Do đó, hai bị cáo bị Tòa án tuyên bản án với hình phạt tù có thời hạn là đúng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của hai bị cáo.

Tuy nhiên, trong khoảng thời gian 5 năm từ năm 2015 đến năm 2020, các vụ án đều được Tòa án nhân dân hai cấp của tỉnh định tội danh đúng nhưng bên cạnh đó vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn vướng mắc.

Bên cạnh những mặt đạt được còn những hạn chế và vướng mắc trong việc định tội danh như sau: Từ thực tiễn hoạt động định tội danh đối với Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo BLHS 2015 trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng trong những năm qua cho thấy, quá trình giải quyết loại tội phạm này đã bộc lộ không ít những khó khăn, vướng mắc. Cụ thể như sau:

- Thứ nhất: Thế nào là trái ý muốn, đây được xem là nguyên nhân của hạn chế, vướng mắc, Bởi trái ý muốn là yếu tố được quy định cụ thể tại điều luật, vì nếu nạn nhân từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì việc giao cấu trái ý muốn hoặc không trái ý muốn sẽ được cấu thành hai tội danh khác nhau. Thực tế cho thấy có trường hợp hành vi giao cấu không trái ý muốn của nạn nhân do quen biết và đã có tình cảm trước đó nhưng sau khi bị phát hiện vì sợ bị gia đình la mắng nên khi bị người thân hỏi thì bị hại nói là bị ép buộc giao cấu, từ đó cơ quan tố tụng điều tra theo hướng đó để tiến hành các bước xử lý. Đến khi vụ án đưa ra xét xử tại Tòa án thì bị hại thay đổi lời khai.

- Thứ hai: Việc chứng minh người thực hiện hành vi có mục đích giao cấu hay không có mục đích giao cấu. Vì mục đích của người phạm tội nằm trong suy nghĩ của người phạm tội có khi được biểu lộ ra ngoài thông qua hành vi đã thực hiện, có khi chưa được biểu hiện ra ngoài nên rất khó xác định nếu bị cáo cố tình che giấu.

Ví dụ: Tại bản án hình sự sơ thẩm số 02/2020/HS-ST ngày 21 tháng 02 năm 2020 của Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng.