Tổ chức kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

**********

LÊ THỊ THU HÀ

TỔ CHỨC KIỂM TOÁN NỘI BỘ

TẠI CÁC CÔNG TY TÀI CHÍNH VIỆT NAM

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 260 trang tài liệu này.

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2011

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

**********

LÊ THỊ THU HÀ

TỔ CHỨC KIỂM TOÁN NỘI BỘ

TẠI CÁC CÔNG TY TÀI CHÍNH VIỆT NAM

Chuyên ngành: Kế toán

(Kế toán, Kiểm toán và Phân tích)

Mã số: 62.34.30.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS. TS. Đoàn Xuân Tiên

2. PGS. TS. Đinh Trọng Hanh

Hà nội - 2011

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận án này là công trình của riêng tôi. Số liệu sử dụng trong Luận án là trung thực. Những kết quả của Luận án chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào khác.

Tác giả của Luận án

Lê Thị Thu Hà

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, Tác giả xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới PGS. TS. Đoàn Xuân Tiên - Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước và PGS. TS. Đinh Trọng Hanh – Vụ trưởng Vụ Chế độ và Kiểm soát Chất lượng, Kiểm toán Nhà nước về sự hướng dẫn nhiệt tình và những ý kiến đóng góp quí báu để Luận án hoàn thành tốt hơn.

Tác giả xin trân trọng cảm ơn GS.TS. Nguyễn Quang Quynh – nguyên Trưởng Khoa Kế toán và các Phó giáo sư, Tiến sĩ, các thầy cô giáo trong Khoa Kế toán, Bộ môn Kiểm toán Đại học Kinh tế quốc dân về các ý kiến đóng góp quí báu cho Luận án.

Tác giả xin trân trọng cảm ơn sự hỗ trợ nhiệt tình trong quá trình thu thập tài liệu, thu thập bảng câu hỏi phỏng vấn của các kiểm toán viên nội bộ của Tổng Công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí, Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực, Công ty Tài chính Cổ phần Sông Đà, Công ty Tài chính Cổ phần Xi măng, Công ty Tài chính Bưu điện, Công ty Tài chính Than – Khoáng sản, Công ty Tài chính Hóa chất... Tác giả xin cảm ơn các kiểm toán viên và nhà quản lý trong các công ty kiểm toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Dự án GTZ và các thầy cô giáo Khoa Kế toán – Kiểm toán, Học viện Ngân hàng đã hỗ trợ tìm kiếm tài liệu cũng như góp ý cho Tác giả sửa chữa Luận án.

Tác giả xin cảm ơn Viện Đào tạo sau Đại học, Đại học Kinh tế quốc dân với việc tạo điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình làm Luận án cũng như bảo vệ Luận án các cấp.

Cuối cùng, Tác giả muốn bày tỏ cảm ơn tới gia đình đã động viên, giúp đỡ Tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu.

Lê Thị Thu Hà

Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục

Danh mục từ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ MỞ ĐẦU

MỤC LỤC

ii iii iv v vi vii 1

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA TỔ CHỨC KIỂM TOÁN NỘI BỘ

TẠI CÁC CÔNG TY TÀI CHÍNH 9

1.1. Kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính 9

1.1.1. Khái quát về các công ty tài chính 9

1.1.2. Khái niệm, bản chất, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của kiểm toán

nội bộ tại các công ty tài chính 17

1.1.3. Loại hình kiểm toán của kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính 26

1.2. Tổ chức kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính 29

1.2.1. Nội dung tổ chức kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính 29

1.2.2. Tổ chức hoạt động kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính 33

1.2.3. Tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính 52

1.3. Kinh nghiệm quốc tế về tổ chức kiểm toán nội bộ tại các tổ chức tín dụng 61

1.3.1. Kinh nghiệm quốc tế về tổ chức kiểm toán nội bộ tại các tổ chức tín dụng 61

1.3.2. Bài học kinh nghiệm quốc tế rút ra cho Việt Nam 67

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC KIỂM TOÁN NỘI BỘ TẠI CÁC

CÔNG TY TÀI CHÍNH VIỆT NAM 70

2.1. Đặc điểm chung của các công ty tài chính Việt Nam với tổ chức kiểm

toán nội bộ 70

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của các công ty tài chính Việt Nam 70

2.1.2. Hoạt động chính của các công ty tài chính Việt Nam 73

2.1.3. Đặc điểm chính của các công ty tài chính Việt Nam ảnh hưởng đến tổ

chức kiểm toán nội bộ 76

2.2. Tình hình tổ chức kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính Việt Nam 88

2.2.1. Tổ chức hoạt động kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính Việt Nam 91

2.2.2. Tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính Việt Nam 115

2.3. Đánh giá thực trạng tổ chức kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính

Việt Nam 120

2.3.1. Những kết quả đạt được và các hạn chế trong tổ chức kiểm toán nội

bộ tại các công ty tài chính Việt Nam 120

2.3.2. Nguyên nhân của các hạn chế 127

CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KIỂM TOÁN NỘI BỘ TẠI CÁC CÔNG TY TÀI

CHÍNH VIỆT NAM 136

3.1. Sự cần thiết và phương hướng hoàn thiện tổ chức kiểm toán nội bộ tại

các công ty tài chính Việt Nam 136

3.1.1. Định hướng phát triển các tổ chức tín dụng Việt Nam với hoàn thiện

tổ chức kiểm toán nội bộ 136

3.1.2. Sự cần thiết hoàn thiện tổ chức kiểm toán nội bộ tại các công ty tài

chính Việt Nam 139

3.1.3. Phương hướng hoàn thiện tổ chức kiểm toán nội bộ tại các công ty tài

chính Việt Nam 140

3.2. Giải pháp hoàn thiện tổ chức kiểm toán nội bộ tại các công ty tài chính

Việt Nam 143

3.2.1. Xây dựng chiến lược phát triển của kiểm toán nội bộ 143

3.2.2. Đổi mới phương pháp tiếp cận kiểm toán trên cơ sở định hướng rủi ro 146

3.2.3. Hoàn thiện qui trình và phương pháp kỹ thuật kiểm toán nội bộ 157

3.2.4. Mở rộng loại hình, phạm vi kiểm toán 165

3.2.5. Hoàn thiện kiểm soát chất lượng kiểm toán nội bộ 173

3.2.6. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ 175

3.2.7. Phát triển nguồn nhân lực kiểm toán nội bộ 177

3.3. Kiến nghị thực hiện giải pháp hoàn thiện và đổi mới công tác kiểm toán

nội bộ tại các công ty tài chính Việt Nam 180

3.3.1. Đối với cơ quan nhà nước 180

3.3.2. Đối với các công ty tài chính Việt Nam 181

3.3.3. Đối với các tổ chức nghề nghiệp 183

KẾT LUẬN

DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ

186

viii

TÀI LIỆU THAM KHẢO ix

PHỤ LỤC x

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Viết đầy đủ (Tiếng Việt) Viết đầy đủ (Tiếng Anh)

BCTC Báo cáo tài chính

BGĐ Ban giám đốc

BKS Ban kiểm soát

CTTC Công ty tài chính

COSO Hội đồng các tổ chức tài trợ của Ủy ban về gian lận báo cáo tài chính

HĐQT Hội đồng quản trị HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ

Committee of Sponsoring Organizations of the Commission on Fraudulent Financial Reporting

IFAC Liên đoàn kế toán quốc tế International Federation of

Accounting Committee

IIA Viện Kiểm toán viên nội bộ Institute of Internal Auditor KTNB Kiểm toán nội bộ

KTĐL Kiểm toán độc lập

KTNN Kiểm toán nhà nước

KT, KSNB Kiểm tra, kiểm soát nội bộ KTV Kiểm toán viên

KTVNB Kiểm toán viên nội bộ

NHNN Ngân hàng Nhà nước

NHTM Ngân hàng thương mại

SOA Đạo luật Sabanes – Oxley Sabanes – Oxley Act TCTD Tổ chức tín dụng

TGĐ Tổng giám đốc

UBKT Ủy ban kiểm toán