Thanh tra tổ chức tín dụng tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Bắc Giang

trong Chi nhánh nghiên cứu, xây dựng và đưa vào áp dụng hoặc thuê các công ty kinh doanh về lĩnh vực công nghệ thông tin triển khai thực hiện.

- Bố trí không gian làm việc hợp lý. Hiện tại cán bộ thanh tra chưa có không gian làm việc riêng, kể cả các các Phó Chánh TTGS. Hầu hết các cán bộ thanh tra khi làm việc ở trụ sở cần sự tập trung cao độ. Vì vậy, tạo ra không gian tách biệt cho cán bộ thanh tra, đặc biệt là lãnh đạo, những người thường xuyên làm báo cáo, nghiên cứu chế độ chính sách, pháp luật để tạo không gian yên tĩnh, nâng cao hiệu quả công việc. Việc tách biệt không gian này có thể thực hiện bằng cách ngăn ô giữa các vị trí làm việc hoặc bố trí các nhóm người có chung tính chất công việc vào chung một phòng làm việc.

Cơ sở vật chất, công nghệ thông tin sau khi hoàn thiện sẽ đáp ứng được yêu cầu làm việc của công tác thanh tra. Với hệ thống công nghệ hiện đại, Thanh tra chi nhánh cập nhật đầy đủ thông tin về tình hình hoạt động của các TCTD trên địa bàn. Bên cạnh đó, xây dựng hoàn thiện các quy định hướng dẫn về an toàn bảo mật thông tin, đặc biệt là các quy định về phòng ngừa các rủi ro khi áp dụng triển khai các kỹ thuật, công nghệ mới.

3.2.2.3. Kết hợp chặt chẽ giữa công tác thanh tra tại chỗ và công tác giám sát hoạt động ngân hàng

Qua lý luận và thực tiễn đều khẳng định giám sát an toàn hoạt độngngân hàng cung cấp, thông tin, chỉ điểm cho thanh tra tại chỗ; việc giám sát theo dõi các TCTD thường xuyên giữa các kỳ thanh tra tại chỗ. Còn thanh tra tại chỗ sẽ kiểm chứng lại các thông tin đầu vào của giám sát. Kết quả thanh tra tại chỗ sẽ bổ sung nguồn thông tin đầu vào cho công tác giám sát.

Kết hợp chặt chẽ hai hình thức thanh tra và giám sát ngân hàng, đảm bảo hai hình thức này có thể hỗ trợ, bổ sung cho nhau, nhằm nâng cao hiệu quả của công tác thanh tra giám sát đối với các TCTD.

Giải pháp về công tác giám sát: Để công tác giám sát thực sự trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho hoạt động thanh tra, TTGS NHNN Chi nhánh tỉnh Bắc Giang cần:

- Khai thác hiệu quả các báo cáo thống kê để thu thập thông tin, đánh giá các chỉ số về hệ số an toàn, chất lượng tín dụng, tốc độ tăng trưởng, đánh giá chất lượng tài sản có, tài sản nợ, đồng thời thu thập các thông tin liên quan đến tình hình hoạt động của TCTD... từ đó phát hiện vấn đề, đưa ra cảnh báo.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 105 trang tài liệu này.

- Cán bộ thanh tra cần chủ động nghiên cứu và đề xuất các giải pháp để chỉnh sửa hệ thống báo cáo thống kê tập trung phù hợp với quy trình thực tế thực hiện thu thập, rà soát số lượng thông tin báo cáo; chia sẻ kịp thời thông tin, số liệu để phục vụ tốt công tác thanh tra. Hệ thống báo cáo tập trung chủ yếu là số liệu, được phân công vận hành tại nhiều phòng nghiệp vụ khác của Chi nhánh, trong đó chủ yếu là tại Phòng Tổng hợp, Nhân sự và Kiểm soát nội bộ. Vì một mặt, Thanh tracần thực hiện tốt việc khai thác các thông tin do mình quản lý. Đồng thời, thường xuyên phối hợp với các phòng khác để vận hành, khai thác số liệu, thông tin trên hệ thống báo cáo tập trung.

- Mỗi cán bộ thanh tra được phân công quản lý, theo dõi hoạt động của đối tượng thanh tra cần nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm của mình trong công tác giám sát hoạt động đối với các TCTD, tích cực theo dõi, đôn đốc, nhắc nhở, chấn chỉnh đối tượng thanh tra thực hiện đúng các yêu cầu về quản lý nhà nước trong việc báo cáo thống kê, xử lý kiến nghị, báo cáo giải trình khi có dấu hiệu bất thường...

Giải pháp về hoạt động thanh tra tại chỗ:

- Xây dựng và tổ chức thực hiện tốt kế hoạch thanh tra hằng năm, tập trung thanh, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế trên địa bàn và đúng theo kế hoạch của NHNN Việt Nam.

- Đối với giai đoạn chuẩn bị thanh tra, yêu cầu đặt ra cho các đoàn thanh tra trong giai đoạn này là phải nắm chắc mục đích, yêu cầu của cuộc thanh tra. Trưởng đoàn phải bao quát đề cương, tìm ra những vấn đề trọng tâm để tập trung làm rõ trong quá trình thanh tra và lên kế hoạch, phân công nhiệm vụ cho từng đoàn viên trong đoàn. Từng đoàn viên phải nghiên cứu đề cương, đặc biệt nghiên cứu sâu phần công việc được phân công để lập kế hoạch chi tiết cho việc tiếp cận và thực hiện thanh tra. Giai đoạn này, ngoài việc nghiên cứu các văn bản chế độ có liên quan cần thu thập thêm các thông tin, số liệu từ giám sát từ xa, từ trung tâm thông tin tín dụng CIC, từ

các cơ quan pháp luật, thông tin qua báo chí, thông tin từ đối tượng thanh tra, thông tin tích luỹ được qua theo dõi của cán bộ thanh tra và từ các cuộc thanh tra trước để phục vụ tốt nhất cho cuộc thanh tra tại chỗ đạt yêu cầu về chất lượng và thời gian.

- Giai đoạn tiến hành thanh tra: Đây là giai đoạn quan trọng nhất trong quy trình một cuộc thanh tra tại chỗ. Yêu cầu đặt ra là bằng chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng, kinh nghiệm và nghệ thuật thanh tra để đi sâu kiểm tra hoạt động của TCTD một cách cụ thể. Tìm ra những mặt làm tốt, những tồn tại và vi phạm, những vướng mắc của cơ chế chính sách trong quá trình thực hiện, khẳng định một cách chắc chắn kết quả hoạt động của TCTD trên các mặt đã thanh, kiểm tra. Các đoàn viên, trong quá trình làm việc với đối tượng thanh tra phải lập các biên bản làm việc để làm tài liệu chứng minh cho các đánh giá, kết luận của mình một cách cụ thể, xác đáng. Đây là cơ sở quan trọng nhất để tổng hợp kết luận chung của toàn bộ cuộc thanh tra và tránh được tình trạng bị đối tượng thanh tra phủ nhận kết quả thanh tra. Hơn nữa, đây là quy trình cần thiết để có thể thực hiện xử phạt vi phạm hành chính đúng thủ tục, trình tự.

- Giai đoạn kết thúc cuộc thanh tra: Nhiệm vụ của giai đoạn này là phải tổng hợp tình hình toàn bộ cuộc thanh tra và ra văn bản kết luận thanh tra. Đây là giai đoạn quyết định, thể hiện toàn diện nhất vai trò của đoàn thanh tra và công cụ thanh tra. Trách nhiệm và vai trò của trưởng đoàn thanh tra lúc này là hết sức quan trọng. Yêu cầu với một kết luận thanh tra là phải ngắn gọn, súc tích, văn từ đảm bảo hiểu đơn nghĩa. Kết luận phải nêu rõ được thực trạng hoạt động, ưu - khuyết điểm của đối tượng kiểm tra. Các kiến nghị phải rõ ràng về thời gian, đối tượng thực hiện và phải quy định rõ thời hạn thực hiện các kiến nghị, quy định việc báo cáo tiến độ thực hiện kiến nghị về thanh tra NHNN chi nhánh để theo dõi. Ngoài việc kết luận rõ đúng - sai và có các kiến nghị cụ thể đối với đối tượng thanh tra, kết luận thanh tra sẽ rất có trọng lượng nếu có những kiến nghị bổ sung sửa đổi về cơ chế chính sách, kiến nghị với các bộ, ngành có liên quan. Bởi lẽ, một mặt nó thể hiện kiến thức sâu rộng và tầm nhìn của cán bộ thanh tra, mặt khác nó sẽ tạo điều kiện để đối tượng thanh tra có thể chấn chỉnh, thực hiện được các kiến nghị mà kết luận thanh tra đã đề ra.

- Phải đổi mới phương thức tiến hành thanh tra theo hướng sử dụng linh hoạt các hình thức thanh tra tại chỗ để bổ sung khiếm khuyết của từng hình thức thanh tra. Nên sử dụng phối hợp các hình thức thanh tra sau: thanh tra diện rộng, thanh tra đột xuất và thanh tra chuyên đề. Ngoài ra, thanh tra tại chỗ hạn chế đi sâu vào việc kiểm toán hoạt động của các TCTD, đây là công việc của kiểm tra, kiểm toán nội bộ của các TCTD, mà nên đi sâu kiểm tra tính tuân thủ pháp luật, thanh tra vụ việc của đối tượng thanh tra.

Sự bổ sung, hỗ trợ chặt chẽ cho nhau giữa 2 phương pháp giám sát an toàn hoạt động ngân hàng và thanh tra tại chỗ sẽ giúp cho công tác thanh tra giám sát đạt được hiệu quả cao. Việc thực hiện chuyên môn hoá về kỹ năng - kỹ thuật của từng bộ phận, nhưng bảo đảm thống nhất trong một phương pháp, nghiệp vụ thanh tra của ngân hàng. Kết quả giám sát hỗ trợ thực sự đắc lực cho thanh tra tại chỗ, chỉ ra những nội dung, lĩnh vực cần tập trung thanh tra, tránh thanh tra dàn trải, giảm thời gian, nhân lực thanh tra. Ngược lại kết quả thanh tra tại chỗ được cung cấp kịp thời phục vụ cho theo dõi, giám sát và xếp loại ngân hàng.

3.2.2.4. Đổi mới nhận thức về công tác thanh tra hoạt động ngân hàng

Không giống như thanh tra các chuyên ngành khác, thanh tra ngân hàng có đặc thù riêng. Thanh tra ngân hàng ngoài mục đích thanh tra tính tuân thủ, đảm bảo thực thi pháp luật, thanh tra ngân hàng còn có mục đích lớn hơn là cảnh báo, phòng ngừa rủi ro trong hoạt động đối với hệ thống cũng như từng TCTD. Các quy định của pháp luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng là nhằm ngăn chặn, hạn chế rủi ro của hệ thống TCTD. Như vậy, suy cho cùng thanh tra việc chấp hành pháp luật cũng nhằm mục đích phòng ngừa, hạn chế rủi ro cho hệ thống, cũng như cho ngân hàng. Nhận thức đúng điều này sẽ có tác dụng rất lớn đến kết quả thanh tra, do đó cần đổi mới nhận thức về công tác thanh tra ngân hàng.

Để có nhận thức đúng về công tác thanh tra NHNN Chi nhánh tỉnh Bắc Giang

cần:

- Thay đổi nhận thức của cán bộ thanh tra về việc đang chuyển dần từ thanh tra

tuân thủ sang thanh tra trên cơ sở rủi ro để định hướng và giúp cán bộ thanh tra hiểu

rõ bản chất của công việc thanh tra là hỗ trợ TCTD phát hiện, cảnh báo rủi ro, đưa ra khuyến nghị để hạn chế rủi ro chứ không phải là đi bới lông tìm vết để xử phạt, từ đó tránh được tình trạng nhũng nhiễu, hạch sách đối với đối tượng thanh tra.

Việc thay đổi nhận thức đối với cán bộ thanh tra cần phải được thực hiện một cách bài bản, từng bước để có thể làm thay đổi căn bản nhận thức, tác phong, lề lối làm việc của đội ngũ thanh tra. Có thể tổ chức các buổi sinh hoạt riêng về chủ đề này hoặc lồng ghép các cuộc họp, hội nghị, sinh hoạt chuyên môn, đảng để tuyên truyền, định hướng cho đội ngũ cán bộ thanh tra về vai trò, vị trí của mình và xu hướng công tác thanh tra. Để thực hiện tốt việc này, vai trò của cán bộ lãnh đạo, cán bộ là đảng viên rất quan trọng. Lãnh đạo, đảng viên cần gương mẫu thực hiện trước, sau đó tuyên truyền, vận động, nhắc nhở người khác thực hiện.

- Thông qua tuyên truyền, phổ biến, trao đổi thông tin để truyền tải tới đối tượng thanh tra thông điệp rằng: “hoạt động thanh tra nhằm mục đích cuối cùng là để giúp ngân hàng phát hiện tồn tại, hạn chế trong hoạt động, cảnh báo rủi ro và hỗ trợ các giải pháp khắc phục”, để đối tượng thanh tra nhận thức đúng về vai trò của hoạt động thanh tra ngân hàng, từ đó có thái độ hợp tác, trung thực trong cung cấp thông tin, phối hợp hỗ trợ thực hiện công tác thanh tra, dần xóa bỏ các tiêu cực nhằm che giấu vi phạm.

Việc thay đổi nhận thức trong hoạt động thanh tra giám sát ngân hàng sẽ thay đổi tác phong, lề lối làm việc của cán bộ thanh tra. Họ sẽ có cách nhìn nhận đúng đắn về vai trò và chức năng của mình trong công việc, từ đó sẽ nâng cao trình độ chuyên môn, nâng cao chất lượng công việc. Đồng thời, việc thay đổi nhận thức cũng giúp cho đối tượng thanh tra có cách nhìn đúng đắn về công tác thanh tra giám sát của NHNN chi nhánh, từ đó có ý thức hợp tác, phối hợp với thanh tra chi nhánh để góp phần đảm bảo hoạt động ngân hàng được an toàn, hiệu quả.

3.2.2.5. Các giải pháp khác

Thứ nhất, tăng cường phối hợp với bộ phận kiểm tra, kiểm toán nội bộ của các TCTD.

Hệ thống kiểm toán nội bộ của các TCTD là công cụ rất quan trọng, được tổ chức duy trì với các mục tiêu: Phòng, chống và kiểm soát các rủi ro có thể phát sinh trong hoạt động ngân hàng; Đảm bảo toàn bộ các hoạt động, các bộ phận và từng cá nhân trong TCTD đều tuân thủ các quy định của pháp luật, tuân thủ và thực hiện các chiến lược, chính sách, quy trình và quyết định của các cấp có thẩm quyền, đảm bảo mục tiêu an toàn và hiệu quả trong hoạt động của TCTD.

Xét về mối quan hệ biện chứng thì hoạt động thanh tra ngân hàng và hoạt động kiểm toán, kiểm soát nội bộ đều nhằm đảm bảo tính tuân thủ và tăng sức đề kháng với rủi ro của tổ chức tín dụng. Khả năng tự quản trị của TCTD được tăng cường thì hoạt động thanh tra càng hiệu quả. Vì vậy, cần phối hợp tốt hơn nữa giữa hoạt động thanh tra ngân hàng và hoạt động kiểm toán, kiểm soát nội bộ của TCTD. Muốn vậy, NHNN Chi nhánh tỉnh Bắc Giang cần:

- Thiết lập kênh trao đổi thông tin giữa thanh tra NHNN chi nhánh Bắc Giang với bộ phận kiểm tra, kiểm toán nội bộ các TCTD trên địa bàn về kết quả hoạt động của bộ phận kiểm tra, kiểm soát nội bộ, cũng như tình hình hoạt động của đối tượng thanh tra. Quán triệt bộ phận kiểm tra, kiểm soát nội bộ phải giám sát chặt chẽ đảm bảo các quy trình nội bộ được thực hiện nghiêm túc tránh tình trạng xem nhẹ quy trình để xảy ra hậu quả đáng tiếc hoặc cán bộ nghiệp vụ lợi dụng sự quản lý quy trình lỏng lẻo để rút tiền.

- Tập trung phân tích hiệu quả việc tổ chức và hoạt động của hệ thống kiểm toán nội bộ của các TCTD trong quá trình thanh tra đối với TCTD, phân tích có hiệu quả các tài liệu của kiểm toán nội bộ ngân hàng phục vụ cho thanh tra ngân hàng trên cơ sở phân tích các loại rủi ro ngân hàng.

Thứ hai, phối hợp chặt chẽ giữa TTGS ngân h àng với các phòng trong NHNN Chi nhánh tỉnh Bắc Giang.

Ngoài TTGS ngân hàng, tại NHNN Chi nhánh tỉnh Bắc Giang các phòng nghiệp vụ khác cũng thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với TCTD trên địa bàn. Cụ thể Phòng Tổng hợp và Kiểm soát nội bộ thực hiện việc triển khai các cơ chế chính sách, pháp luật liên quan lĩnh vực tiền tệ, hoạt động ngân hàng, quản lý nhà nước về

thực hiện các quy định về quản lý ngoại hối và kinh doanh vàng, thực hiện công tác thống kê, báo cáo; Phòng Tiền tệ, Kho quỹ và Hành chính thực hiện quản lý nhà nước về tiền tệ, công tác an toàn kho quỹ; Phòng Kế toán – Thanh toán thực hiện quản lý nhà nước về hoạt động thanh toán.

Hoạt động thanh tra gồm tất cả các nội dung quản lý trên. Vì vậy, muốn công tác thanh tra có hiệu quả, nhất thiết phải phối hợp chặt chẽ với các phòng còn lại trong Chi nhánh, cùng nhau trao đổi, cung cấp thông tin và xử lý công việc liên quan. Việc trao đổi, cung cấp thông tin có thể thực hiện qua các hội nghị giao ban công tác giữa lãnh đạo Chi nhánh và lãnh đạo các phòng, TTGS thuộc Chi nhánh định kỳ hàng tuần, hàng tháng, hoặc có thể thông qua báo cáo định kỳ của các phòng về tình hình hoạt động của các ngân hàng gửi TTGS; hoặc TTGS có thể cử người trực tiếp đến các phòng để thu thập, nắm bắt thông tin.

Thứ ba, tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan khác trong hoạt động thanh tra ngân hàng.

Để có nguồn thông tin phục vụ công tác quản lý cũng như hoạt động thanh tra, Ngân hàng nhà nước chi nhánh tỉnh Bắc Giang tăng cường hơn nữa việc phối hợp với các đơn vị, cơ quan chức năng khác có liên quan như Ngân hàng nhà nước chi nhánh các tỉnh khác và các cơ quan trên địa bàn như: Công an, Chi cục Hải quan, Cục Quản lý thị trường, chi cục Thuế, Tòa án nhân dân...UBND các cấp nhằm thiết lập mối quan hệ trao đổi, cung cấp thông tin liên quan đến hoạt động các TCTD và phối hợp xử lý các vấn liên quan. Trong quá trình thanh tra, đặc biệt là đối với các cơ quan chức năng như Công an, Cục quản lý thị trường khi có nội dung liên quan trong công tác quản lý. Việc phối hợp cần được thực hiện theo đúng nội dung quy chế phối hợp đã được ký kết. Định kỳ hằng năm cần tổ chức tổng kết, đánh giá việc thực hiện quy chế phối hợp để rút kinh nghiệm và đưa ra các giải pháp phối hợp hiệu quả hơn.

3.2.3. Giải pháp để khắc phục tồn tại về tần suất thực hiện thanh tra

Để tăng tần suất thanh tra đối với mỗi một Tổ chức tín dụng, TTGS chi nhánh cần tăng cường số cuộc thanh tra theo chuyên đề, tập trung vào những lĩnh vực tiềm ẩn các rủi ro, giảm số cuộc thanh tra diện rộng để đảm bảo kịp thời những rủi ro có

thể xảy ra gây mất an toàn đối với hoạt động của TCTD trên địa bàn.

3.2.4. Giải pháp về vấn đề tồn tại trong xử lý và kiến nghị xử lý các tồn tại, sai phạm

Nhằm đảm bảo nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước trong hoạt động ngân hàng trên địa bàn tỉnh, các tồn tại, sai phạm của các TCTD trên địa bàn cần được xử lý đúng quy định. Bên cạnh việc đưa ra các yêu cầu chấn chỉnh, khắc phục và kiến nghị xử lý thì việc đưa ra các quyết định xử lý hành chính nhất là xử phạt vi phạm hành chính cần được thực hiện nghiêm, NHNN chi nhánh cần khắc trạng nể nang, e dè trong xử lý các hành vi vi phạm trong hoạt động tiền tệ, ngân hàng; áp dụng các chế tài xử phạt một cách nghiêm minh nhằm “lành mạnh hóa” hoạt động ngân hàng, mặt khác sẽ là bài học, làm gương cho những ngân hàng khác. Để giảm thiểu tình trạng nể nang, Chi nhánh cần thường xuyên quán triệt đội ngũ cán bộ thanh tra tuân thủ nghiêm bộ chuẩn mức đạo đức nghề nghiệp, quy tắc ứng xử của cán bộ ngân hàng

3.2.5. Giải pháp để tổ chức tốt việc thực hiện các kiến nghị sau thanh tra

Việc quản lý, theo dõi thực hiện những kiến nghị sau thanh tra phải được chú trọng đúng mức. Để việc xử lý, kiến nghị xử lý có hiệu lực, hiệu quả, thanh tra NHNN chi nhánh Bắc Giang cần:

- Nâng cao hơn nữa chất lượng của kết luận thanh tra; nội dung các kết luận phải cụ thể, chính xác, có căn cứ luận điểm rõ ràng, tránh trường hợp đối tượng thanh tra tranh cãi, phản bác lại kết luận của Đoàn thanh tra. Bên cạnh đó, việc đưa ra các kiến nghị chỉnh sửa sau thanh tra cần căn cứ vào tình hình thực tế, có tính đến việc phát sinh các yếu tố bất thường để đưa ra mốc thời gian phù hợp, đảm bảo việc chỉnh sửa của TCTD được thuận lợi.

- Yêu cầu Giám đốc các TCTD được thanh tra phải giao trách nhiệm cho các phòng ban có liên quan lập kế hoạch và có biện pháp chỉnh sửa cụ thể sau thanh tra. Kế hoạch phải cụ thể, rõ ràng về thời gian và bộ phận thực hiện.

- Giao cán bộ quản lý từng đơn vị mở sổ theo dõi, đôn đốc việc chỉnh sửa sau thanh tra.