Thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại Ngân hàng ngoại thương Lào

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ

Danh mục bảng

Bảng: Sơ đồ nghiên cứu 6

Bảng 1.1: Tóm tắt quy trình thẩm định dự án 17

Bảng 2.1: Số lượng dự án đầu tư trung-dài hạn đã thẩm định trong giai đoạn 2000-2011 59

Bảng 2.2: Tình hình cho vay theo loại khách hàng năm 2000-2011 69

Bảng 2.3: So sánh thời gian thẩm định dự án đầu tư 92

Bảng 2.4: Số lượng dự án trung - dài hạn theo ngành từ năm 2000-2011 95

Bảng 2.5: Tình hình cho vay của Ngân hàng ngoại thương Lào (2000-2011)98 Bảng 2.6: Chất lượng tín dụng của NHNT Lào 99

Bảng 2.7: Tình hình hoạt động tín dụng theo ngành kinh tế 102

Bảng 3.1: Định hướng một số chỉ tiêu đến năm 2020 115

Bảng 3.2: So sánh thời gian thẩm định dự án đầu tư 125

Bảng 3.3: Mức thu phí thẩm định dự án đầu tư 136

Danh mục biểu đồ

Biểu đồ 2.1: So sánh tình hình nợ xấu với tổng dư nợ từ năm 2000-2011 96

Biểu đồ 2.2: So sánh tình hình cho vay ngắn hạn và trung-dài hạn từ năm 2000-2011 96

Biểu đồ 2.3: So sánh tình hình nợ xấu, nợ quá hạn với tổng dư nợ từ năm 2000-2011 100

Danh mục sơ đồ

Sơ đồ 1.1: Quy trình tổng quát thẩm định dự án đầu tư vay vốn 17

Sơ đồ 1.2: Quá trình thẩm định dự án tại các ngân hàng thương mại 19

Sơ đồ 2.1: Các chủ thể liên quan đến công tác thẩm định dự án đầu tư tại Hội sở chính Ngân hàng ngoại thương và chi nhánh Lào 74

Sơ đồ 2.2: Quy trình cụ thể tổ chức thẩm định dự án đầu tư 75

Sơ đồ 2.3: Bước thẩm định dự án 79

Sơ đồ 3.1: Quy trình mới rút ngắn tổ chức thẩm định dự án 124

Sơ đồ 3.2: Bước thẩm định dự án 126

LỜI MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết thẩm định dự án luận án Ngân hàng thương mại

Hiện nay, NHNT Lào là một Ngân hàng đứng đầu trong số các NHTM Lào về cho vay nhiều dự án lớn như: Nhà máy điện, khai thác mỏ khoảng sản, nhà máy xi măng và các dự án sản xuất khác... Tuy nhiên trong quá trình hoạt động, NHNT Lào còn có một số hạn chế đặc biệt là trong công tác TĐDA. Vì công tác thẩm định DAĐT có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và thực hiện DAĐT, là cơ sở để quyết định việc lựa chọn hay bác bỏ dự án. Cùng với quá trình đổi mới nền kinh tế, công tác thẩm định DAĐT là hết sức quan trọng giúp nhà tài trợ hoặc người cho vay và chủ dự án đã được sáng lọc lựa chọn DAĐT tối ưu, Vì vậy NHNT Lào đã quan tâm đến việc thẩm định DAĐT đặc biệt khi có dự án mới. Vấn đề nâng cao và hoàn thiện công tác TĐDA đối với NHNT Lào là rất cần thiết trong điều kiện Lào là một trong những nước đang phát triển theo hướng cơ chế kinh tế thị trường.

Hội đồng Quản trị NHNT Lào đã ban hành Quyết định số: 07/NHNTL, ngày 19/02/2004 về việc áp dụng chính sách quản lý rủi ro tín dụng bản hoàn thiện và thông tư số 001/NHNT-2007 hướng dẫn về việc trình xin vay, bước phê duyệt tín dụng và quyền trong việc phê duyệt tín dụng, nội dung khá rõ ràng, nhưng khi tiến hành thực tế vẫn gặp nhiều khó khăn đặc biệt là dự án lớn (trên 5 tỷ kíp) và dự án Nước ngoài, ngoài ra NHNT Lào chưa có phòng thẩm định riêng.

Vì những lý do nêu trên, tác giả đã lựa chọn vấn đề: “Thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại Ngân hàng ngoại thương Lào” làm đề tài luận án Tiến sỹ kinh tế. Trong luận án này tác giả sẽ đi sâu vào phân tích thực trạng công tác thẩm định DAĐT, các kết quả đạt được, các nguyên nhân, các mặt hạn chế trong quá trình thẩm định DAĐT, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định DAĐT vay vốn tại Ngân hàng ngoại thương Lào.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án

Nhìn chung, vấn đề thẩm định DAĐT là đối tương nghiên cứu của nhiều nhà kinh tế trong và ngoài nước. Hàng trăm bài báo, luận án, luận văn và các công trình nghiên cứu đã được công bố. Có thể kể ra một số công trình nghiên cứu gần nhất có liên quan như:

* Luận án tiến sỹ liên quan đến đề tài thẩm định DAĐT của Lào

+ “Phân tích dự án phát triển kinh tế” của Phetsay Phiathep (1996). Tác giả đã tập trung vào các bước lập dự án phát triển nông thôn và nông nghiệp về việc sử dụng vốn ngân sách nhà nước và vốn ODA có sự đóng góp của vốn nhân dân. Ông chủ trọng về việc đặt kế hoạch quy trình dự án hoặc các bước viết dự án bao gồm: (a) Việc quy định dự án-giáo dục trước đầu tư;

(b) việc phân tích dự án; (c) công việc xây kiểu mẫu cái đề nghị dự án; (d) việc thẩm định-phê chuẩn dự án đã áp dụng ba chỉ tiêu như: NPV, B/C ratio và IRR; (e) công việc thực hiện theo dự án và (f) việc theo dõi-thẩm định kết quả dự án.

Nội dung phân tích dự án của Ông là bao gồm: (a) phân tích khả năng cung cấp cung cầu của dự án; (b) phân tích về mặt thiết kế kỹ thuật của dự án;

(c) phân tích về mặt kinh tế; (d) phân tích về mặt tài chính của dự án bao gồm: dự kiến về mặt tài chính của dự án, phân tích khả năng sinh lợi của dự án, thẩm định kết quả bù đắp về mặt tài chính của dự án, nguồn vốn đầu tư của dự án và khả năng trả nợ và (e) phân tích về mặt hành chính của dự án.

Ông đề xuất một số giải giáp như: công việc quy định đường lối chính sách-đặt kế hoạch chiến lược trong việc phát triển, việc xây chương trình phải dựa vào đường lối chính sách phát triển đặt ra, công việc quy định làm các dự án để phục vụ mục đích và đối tượng của kế hoạch và sắp xếp ưu tiên, công việc xây kế hoạch ngân sách đầu tư của Nhà nước phải dựa vào kinh tế vĩ mô khả năng của ngân sách thu nhập, vốn hỗ trợ và vốn vay nước ngoài và các Bộ, cơ quan ngang Bộ và địa phương phải hợp tác phối hợp nhau và phân chia trách nhiệm rõ ràng.

Những điểm còn tranh luận, những điểm chưa được nêu ra như: Việc áp dụng hệ thống thông tin, năng lực đội ngũ cán bộ thẩm định dự án, chủ đầu tư, kinh phí thẩm định, các văn bản về thẩm định dự án còn ít và quản lý dự án [60]

* Luận án tiến sỹ liên quan đến đề tài thẩm định DAĐT của Việt

Nam:

+ “Thẩm định dự án đầu tư” của Vũ Công Tuấn (1998). Tác giả đã tập

trung nhiều vào kỹ thuật phân tích, đánh giá DAĐT và các văn bản pháp luật có liên quan. Theo ông, thẩm định DAĐT là một trong những kỹ thuật để phân tích, đánh giá dự án. Quan niệm về thẩm định dự án của ông cũng đồng nghĩa với quan niệm của các nước trên thế giới khi tiến hành thẩm định. Thẩm định dự án gắn liền với kỹ thuật phân tích, đánh giá dự án trong đó đặc biệt là phân tích chi phí và lợi ích của dự án, từ đó tác giả đề xuất các giải pháp chủ yếu để nâng cao kỹ thuật thẩm định DAĐT về mặt tài chính [38].

+ “Hoàn thiện phương pháp thẩm định tài chính DAĐT trong hoạt động cho vay của NH TM Việt Nam trong điều kiện hiện nay” Nguyễn Hòa Nhân (2002). Trong luận án tác giả đề cập đến kỹ thuật phân tích nội dung, phương pháp thẩm định tài chính dự án đầu tư và phân tích thực hành tài chính dự án đầu tư để quyết định cho vay, từ đó tác giả để ra các giải pháp để hoàn thiện công tác thẩm định tài chính chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng thẩm định DAĐT tại ngân hàng [25].

+ “Phương hướng và những biện pháp chủ yếu nhằm đổi mới công tác lập và thẩm định DAĐT ngành công nghiệp đồ uống của VN” Nguyễn Hồng Minh (2003). Trong luận án tác giả tập trung chủ yếu vào các dự án sản xuất đồ uống từ hoa quả và đề cập đến nội dung, công trình, phương pháp lập và thẩm định dự án đầu tư ở tầm vĩ mô trong ngành công nghiệp chế biến đồ uống, từ đó tác giả đã đề ra một số giải pháp chủ yếu nhằm đổi mới công tác lập và thẩm định các DAĐT trong ngành đồ uống [19].

+ “Nâng cao chất lượng thẩm định DAĐT tại NHĐT & PT VN”

Nguyễn Đức Thắng (2007). Tác giả xem xét công tác nghiên cứu tình hình hoạt động kinh doanh chủ yếu của ngân hàng từ năm 2001- 2006, từ đó tác giả đưa ra những giải pháp và kiến nghị nâng cao chất lượng thẩm định DAĐT tại ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam [35].

+ “Hoàn thiện công tác thẩm định DAĐT thuộc các tổng công ty xây dựng trong điều kiện phân cấp quản lý đầu tư hiện nay” Trần Thị Mai Hương (2007) xem xét toàn diện công tác thẩm định dự án để ra quyết định đầu tư ở tầm vi mô-doanh nghiệp trong ngành xây dựng với vai trò là chủ đầu tư đặc biệt là ngoài vốn ngân sách nhà nước mà cập đến phương diện công tác thẩm định DAĐT như: căn cứ thẩm định, quy trình thẩm định, đội ngũ cán bộ thẩm định, phương pháp thẩm định, vấn đề phân cấp thẩm định, từ đó tác giả đã đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác thẩm định DAĐT thuộc các tổng công ty xây dựng ở Việt Nam trong điều kiện phân cấp quản lý đầu tư và chuyển đổi mô hình hoạt động [16].

* Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài thẩm định DAĐT của nước ngoài:

+ “Thẩm định đầu tư và các quyết định tài chính” Lumby Stephen (1994). Tác giả tập trung vào kỹ thuật phân tích lợi ích và chi phí của dự án đặc biệt tác giả đề cập nhiều đến các phương pháp thẩm định đầu tư truyền thống như: Phương pháp hoàn vốn, phương pháp tính lợi nhuận trên vốn, cách tiếp cận dòng tiền chiết khấu. Kỹ thuật phân tích đánh giá dự án phục vụ cho việc ra các quyết định tài chính, từ đó tác giả đề ra mốt số giải pháp để hoàn thiện phương pháp thẩm định về việc phân tích tài chính của dự án [94].

+ “Đầu tư và thẩm định dự án” Hassan Hakimina & Er hun Kula (1996). Cho rằng thẩm định DAĐT là kỹ thuật phân tích đánh giá dự án. Nhìn chung, các công trình nước ngoài nghiên cứu về thẩm định DAĐT thường tập trung vào kỹ thuật phân tích đánh giá lợi ích và chi phí phục vụ mục đích tối đa hoá lợi nhuận (tối đa hoá lãi cổ tức cho các cổ động) hoặc tiến hành phân tích đánh giá lợi ích và chi phí đối với dự án, chương trình thuộc lĩnh vực

công cộng, từ đó tác giả đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng thẩm định DAĐT về mặt tài chính thuộc lĩnh vực công cộng [87].

Tóm lại, có thể nói, cho đến nay đề tài nghiên cứu về thẩm định DAĐT ở Việt Nam và quốc tế được rất nhiều người quan tâm. Trong các nghiên cứu đó họ đưa ra các giải pháp để hoàn thiện nâng cao chất lượng công tác thẩm định DAĐT. Tuy nhiên, dù được tiếp cận dưới nhiều góc độ, các giải pháp để nâng cao chất lượng thẩm định DAĐT của Việt Nam và quốc tế thường chỉ được trình bày như là một phần nội dung trong các công trình nghiên cứu về thẩm định DAĐT, chứ chưa trở thành nội dung duy nhất, một cách có hệ thống và cập nhật của một công trình riêng biệt. Như vậy, chưa có Luận án nào có nội dung trùng lặp với đề tài “Thẩm định dự án đầu tư vay vốn tại Ngân hàng ngoại thương Lào” như Luận án này.

3. Mục đích nghiên cứu của luận án

- Nghiên cứu và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản và thực tiễn về thẩm định DAĐT vay vốn tại NHNT Lào.

- Đánh giá thực trạng thẩm định DAĐT vay vốn tại NHNT Lào thời gian qua và đưa ra các vấn đề tồn tại cần phải tiếp tục hoàn thiện.

- Đề xuất hệ thống những giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác thẩm định DAĐT vay vốn của NHNT Lào đến năm 2020.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án

- Đối tượng nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu công tác thẩm định DAĐT vay vốn tại NHNT Lào.

- Phạm vi nghiên cứu: Luận án đi sâu nghiên cứu tình hình thẩm định DAĐT vay vốn tại NHNT Lào sẽ được đề cập đến trong những vấn đề có liên quan nghiên cứu trong giai đoạn năm 2000-2011.

5. Phương pháp nghiên cứu

Để đạt được mục đích đề ra, tác giả sử dụng phương pháp tổng hợp, phỏng vấn, phân tích thống kê, có sử dụng kết hợp các bảng, biểu để tính toán, minh họa, so sánh và rút ra kết luận. Ngoài ra, tác giả sẽ sử dụng

phương pháp phân tích các tài liệu, các công trình nghiên cứu trong nước và quốc tế về các vấn đề có liên quan đến đề tài nghiên cứu.

Bảng: Sơ đồ nghiên cứu

Nội dung nghiên

cứu

Các phương pháp ứng dụng

Khái quát tình

hình nghiên cứu

Thu thập dữ liệu các luận án, luận văn, đề tài khoa học

liên quan, đánh giá và tìm khoảng trống nghiên cứu

Lý luận về thẩm định dự án tại ngân hàng thương

mại

- Tham khảo các tài liệu liên quan, điều tra, khảo sát các văn bản pháp quy, các hướng dẫn công việc tại NHNN Lào, NHNT Lào và các NHTM của Lào, thực

hiện hoạt động thẩm định tại Việt Nam

Đánh giá thực trạng thẩm định dự án tại Ngân hàng ngoại thương

Lào

- Phỏng vấn, điều tra, khảo sát thực tế tại NHNT Lào, so sánh, đối chiếu với các quy định của NHNN Lào, các NHTM khác tại Lào

- Áp dụng các phương pháp thống kê để tổng kết,

đánh giá thực trạng

Để xuất giải pháp

hoàn thiện

- Áp dụng phương pháp phân tích SWOT và dự báo để

làm cơ sở cho đề xuất giải pháp