Đánh Giá Công Tác Thanh Tra, Kiểm Tra Hoạt Động Xây Dựng Hạ Tầng Giao Thông

hiện nay có 2 chủ thể chính là: QLNN của chính quyền địa phương (cấp tỉnh) và quản lý của các chủ đầu tư.

* Quản lý nhà nước của chính quyền cấp tỉnh

Thứ nhất, Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An

Cơ cấu tổ chức của Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An hiện nay bao gồm Thường trực Hội đồng nhân dân và các Ban của Hội đồng nhân dân (Ban Kinh tế - Ngân sách, Ban Văn hóa - Xã hội và Ban Pháp chế). Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh bao gồm Chủ tịch Hội đồng nhân dân (do đồng chí Bí thư hoặc Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy kiêm nhiệm), 02 Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân chuyên trách và các Ủy viên thường trực.

Hội đồng nhân dân tỉnh thực hiện chức năng là cơ quan quyền lực nhà nước ở cấp tỉnh giám sát đối với toàn bộ hoạt động của nhà nước, trong đó có hoạt động QLNN về xây dựng HTGT từ NSNN nhằm tạo lập hệ thống pháp luật và môi trường cho các hoạt động xây dựng HTGT từ NSNN.

HĐND tỉnh quyết định kế hoạch đầu tư; quyết định chủ trương đầu tư các dự án nhóm B, C theo thẩm quyền; Quyết định dự toán NSNN địa phương và thông qua dự toán NSNN nói chung và hoạt động xây dựng HTGT từ NSNN nói riêng. Hoạt động này của HĐND tác động đến việc phân bổ, giao vốn NSNN cho xây dựng HTGT từ NSNN tại địa phương.

Thứ hai, Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An

UBND tỉnh Nghệ An là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất tại địa phương. UBND tỉnh Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan theo luật định và điều chỉnh hoạt động xây dựng HTGT từ NSNN trên địa bàn như ban hành các Chỉ thị, Nghị quyết, Quyết định... Xây dựng và chỉ đạo việc thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội nói chung và xây dựng HTGT từ NSNN nói riêng trên địa bàn tỉnh. Quyết định chủ trương đầu tư các dự án theo thẩm quyền; phê duyệt dự án đầu tư, báo cáo kinh tế - kỹ thuật; giao nhiệm vụ Chủ đầu tư các dự án theo phân cấp quản lý; Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có liên quan đến hoạt động xây dựng HTGT từ NSNN triển khai thực hiện các dự án đầu tư theo kế hoạch được

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 114 trang tài liệu này.

duyệt; Quyết định giao vốn NSNN cho các dự án đầu tư sử dụng vốn NSNN; Chỉ đạo việc thanh tra, kiểm tra các dự án xây dựng HTGT từ NSNN. Chỉ đạo các Sở, ngành và chính quyền cấp dưới trong quá trình việc tổ chức thực hiện các khâu của quá trình xây dựng HTGT từ NSNN.

Thứ ba, Sở Kế hoạch và Đầu tư

Sở Kế hoạch và Đầu tư Nghệ An là cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND tỉnh Nghệ An . Sở Kế hoạch và Đầu tư thực hiện chức năng quản lý xây dựng HTGT từ NSNN với các nội dung được giao như: Xây dựng quy hoạch, kế hoạch đầu tư; Cân đối vốn đầu tư làm cơ sở xây dựng kế hoạch đầu tư công; Chủ trì thẩm định chủ trương đầu tư, dự án đầu tư, kế hoạch đấu thầu; Chủ trì phối hợp với Sở Tài chính lập dự toán chi NSNN, phân bổ NSNN; Phối hợp với các cơ quan có liên quan thanh tra, kiểm tra, giám sát đánh giá hiệu quả các dự án xây dựng HTGT từ NSNN trên địa bàn tỉnh.

Thứ tư, Sở Tài chính

Sở Tài chính Nghệ An là cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND tỉnh Nghệ An . Sở Tài chính thực hiện chức năng quản lý xây dựng HTGT từ NSNN cấp tỉnh với các nội dung như: Chủ trì xây dựng các định mức phân bổ, tiêu chuẩn, định mức chi NSNN; Chủ trì lập dự toán NSNN và tổ chức thực hiện NSNN; Chủ trì tổ chức quyết toán vốn đầu tư các dự án hoàn thành; Thanh tra việc quản lý và sử dụng NSNN tại các dự án xây dựng HTGT từ NSNN trên địa bàn tỉnh.

Thứ năm, Sở Xây dựng

Sở Xây dựng Nghệ An là cơ quan quản lý chuyên ngành về xây dựng, quy hoạch xây dựng, chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh trong việc quản lý chất lượng các công trình xây dựng; Tham mưu xây dựng và ban hành các văn bản quản lý về ĐTXD theo phân cấp, công bố định mức xây dựng công trình tại địa phương; Thanh tra, kiểm tra chất lượng các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh.

Thứ sáu, Sở Giao thông vận tải

Là cơ quan quản lý chuyên ngành trong lĩnh vực GTVT nói chung và xây dựng HTGT nói riêng trên địa bàn tỉnh. Có chức năng tham mưu xây dựng các văn bản quy

phạm pháp luật quản lý chuyên ngành GTVT; Tham mưu xây dựng quy hoạch và quản lý quy hoạch phát triển GTVT của tỉnh; Tổ chức thanh tra, kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực GTVT; Chịu trách nhiệm quản lý chất lượng xây dựng các công trình hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh và làm Chủ đầu tư các dự án ĐTXD công trình giao thông khi được phân cấp và giao nhiệm vụ.

Thứ bảy, Thanh tra tỉnh

Thanh tra tỉnh là cơ quan trực thuộc UBND tỉnh Nghệ An, chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND tỉnh mà trực tiếp là Chủ tịch UBND tỉnh, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về công tác, tổ chức và chuyên môn, nghiệp vụ của Thanh tra Chính phủ. Trong lĩnh vực ĐTXD, Thanh tra tỉnh chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch thanh tra, tổng thể và theo dõi, giám sát quá trình tổ chức thực hiện. Ngoài ra, Thanh tra tỉnh còn trực tiếp tổ chức thanh tra các công trình, dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh theo kế hoạch. Ngoài ra, Thanh tra tỉnh được giao thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực ĐTXD.

Thứ tám, Kho bạc Nhà nước tỉnh

Kho bạc Nhà nước tỉnh là cơ quan ngành dọc trực thuộc Kho bạc Nhà nước Trung ương (Bộ Tài chính) chịu trách nhiệm thanh toán vốn cho các hoạt động xây dựng HTGT từ NSNN trên địa bàn tỉnh, đồng thời thực hiện nhiệm vụ kiểm soát chi theo quy định của pháp luật về NSNN.

* Quản lý của các chủ đầu tư các dự án xây dựng HTGT từ NSNN

Chủ đầu tư là cơ quan được nhà nước giao quản lý và sử dụng vốn NSNN để thực hiện các dự án xây dựng, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, giao nhiệm vụ lập dự án đầu tư phù hợp với các quy định của luật NSNN. Đối với cấp tỉnh, Chủ đầu tư các dự án xây dựng công trình giao thông là Sở GTVT, Ban QLDA ĐTXD công trình giao thông hoặc Ban QLDA chuyên ngành khác (đối với các dự án mà hợp phần giao thông chiếm tỷ trọng nhỏ) do người có thẩm quyền quyết định. Như vậy, khi cơ quan QLNN được giao nhiệm vụ làm Chủ đầu tư thì hoạt

động quản lý cụ thể của cơ quan đó đối với dự án được giao làm Chủ đầu tư là hoạt động QLDA.

Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình giao thông là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh và chịu sự quản lý chuyên ngành của Sở GTVT; Trực tiếp làm Chủ đầu tư và quản lý các dự án xây dựng công trình giao thông được phân cấp theo quy định của pháp luật. Đối với các các dự án xây dựng công trình giao thông do Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình giao thông làm chủ đầu tư thì Ban sẽ giữ đồng thời hai nhiệm vụ là làm chủ đầu tư và tổ chức QLDA. Đối với các dự án xây dựng công trình giao thông do các cơ quan khác làm chủ đầu tư (Sở GTVT) thì Ban giữ vai trò như một tư vấn QLDA.

Kết quả điều tra xã hội học của tác giả luận án cho thấy, có 59/76 (77,6%) ý kiến đánh giá việc tổ chức bộ máy quản lý hoạt động xây dựng HTGT từ NSNN tại tỉnh Nghệ An đã được bố trí, sắp xếp theo hướng chuyên nghiệp, tinh gọn; có 42/76 (55,3%) ý kiến đánh giá có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên, liên tục giữa các cơ quan quản lý. Bên cạnh đó kết quả điều tra xã hội học của tác giả luận án cho thấy, về năng lực đội ngũ cán bộ quản lý về xây dựng HTGT từ NSNN có 53/76 (69,7%) ý kiến đánh giá năng lực, trình độ chuyên môn chưa đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ; 56/76 (73,7%) ý kiến đánh giá cán bộ làm công tác QLNN về XD chưa được tuyển dụng chặt chẽ, bài bản (Phụ lục).

2.2.2.4. Thanh tra, kiểm tra, giám sát quá trình xây dựng hạ tầng giao thông từ ngân sách Nhà nước

Thời gian qua, công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá đầu tư các dự án xây dựng HTGT trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã được các cấp, các ngành quan tâm thực hiện. Đã triển khai xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra ngay từ đầu năm để tăng cường công tác thanh tra đầu tư, đặc biệt là các dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công; trong đó tập trung kiểm tra việc lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư và điều chỉnh tổng mức đầu tư, quá trình thực hiện dự án, nợ đọng vốn xây dựng cơ bản.

Tổ chức việc công bố công khai các kết luận thanh tra, kiểm tra. Trường hợp phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về đầu tư công, kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật. Thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các kết luận thanh tra, kiểm tra theo quy định pháp luật.

Công tác giám sát, đánh giá đầu tư các dự án xây dựng HTGT từ NSNN trên địa bàn tỉnh Nghệ An chưa thực hiện nghiêm túc theo quy định về mẫu báo cáo giám sát, đánh giá đầu tư, cụ thể:

Thứ nhất, người có thẩm quyền quyết định đầu tư các dự án chưa tổ chức kiểm tra các dự án do mình quyết định đầu tư ít nhất 01 lần đối với các dự án có thời gian thực hiện lớn hơn 12 tháng, đặc biệt là kiểm tra về năng lực quản lý thực hiện dự án của các Chủ đầu tư, Ban QLDA và các nhà thầu tư vấn, xây lắp theo quy định.

Thứ hai, Chủ đầu tư (các Sở, ngành, UBND các huyện, thành phố, các Ban QLDA) đều chưa thực hiện đầy đủ việc báo cáo giám sát, đánh giá đầu tư theo quy định. Việc đánh giá ban đầu về công tác chuẩn bị, tổ chức, huy động các nguồn lực của dự án, bảo đảm thực hiện dự án đúng mục tiêu, tiến độ phê duyệt… chưa được quan tâm đúng mức. Việc đánh giá kết quả thực hiện các mục tiêu của dự án, các nguồn lực được huy động cho dự án, các lợi ích dự án mang lại, các tác động của dự án, tính bền vững và các yếu tố đảm bảo tính bền vững của dự án… chưa được thực hiện đầy đủ, kịp thời.

Mặc dù Nghệ An đã coi trọng công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động ĐTXD nói chung và hoạt động xây dựng HTGT từ NSNN nói riêng, nhưng chất lượng một số cuộc thanh tra, kiểm tra còn thấp, biện pháp xử lý một số trường hợp chưa dứt điểm, đơn vị chủ quản còn xử lý chưa kiên quyết và nghiêm minh nên tính răn đe chưa cao. Ngoài ra, tỉnh chưa xử lý trách nhiệm đối với thủ trưởng cơ quan, đơn vị để xảy ra sai phạm, tham nhũng, thất thoát, lãng phí mà không tự mình phát hiện để xử lý.

Thời gian qua nhiều văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành nhưng chưa đồng bộ, còn nhiều nội dung chưa rõ và bất cập nên rất khó khăn trong quá trình

thực hiện. Tỉnh chưa chủ động ban hành văn bản quy định tạm thời nhằm tháo gỡ vướng mắc, nên gây gián đoạn, làm chậm tiến độ triển khai; chưa có văn bản quy định về sự phối hợp hành động giữa các cơ quan chức năng trong kiểm tra, thanh tra các cấp trong xử lý các vi phạm trong ĐTXD.

Năng lực và trách nhiệm của nhiều chủ đầu tư chưa cao, chưa quan tâm đến công tác cập nhật các văn bản của nhà nước quy định về quản lý đầu tư và xây dựng. Công tác kiểm tra, đánh giá, nghiệm thu hồ sơ thiết kế sơ sài nên không phát hiện được những sai phạm của các nhà thầu tư vấn. Nhiều khi chủ đầu tư bỏ qua công tác kiểm tra, đánh giá sự phù hợp về năng lực của các nhà thầu tư vấn xây dựng dẫn đến hồ sơ dự án kém chất lượng, hoặc có sự thông đồng giữa nhà thầu tư vấn và nhà thầu xây lắp công trình gây thất thoát, lãng phí trong ĐTXD.

Hầu hết các Chủ đầu tư chưa thực hiện việc báo cáo giám sát, đánh giá dự án đầu tư theo quy định tại Điều 6, 7 của Nghị định 84/2015/NĐ-CP như: việc đánh giá ban đầu về công tác chuẩn bị, tổ chức, huy động các nguồn lực của dự án, bảo đảm thực hiện đúng mục tiêu, tiến độ được phê duyệt; đánh giá kết thúc dự án về kết quả thực hiện các mục tiêu của dự án, các nguồn lực đã huy động cho dự án, các lợi ích dự án mang lại, các tác động của dự án, tính bền vững và các yếu tố bền vững của dự án.

Người quyết định đầu tư và các cơ quan QLNN về đầu tư chưa xây dựng kế hoạch hàng năm về đánh giá tác động, đánh giá đột xuất dự án đầu tư thuộc quyền quản lý của mình, phù hợp với quy mô, tính chất của dự án.

Các Chủ đầu tư chưa thực hiện nghiêm túc việc báo cáo giám sát, đánh giá đầu tư định kỳ theo quy định tại khoản 2, Điều 17, Nghị định 84/2015/NĐ-CP như: Gửi báo cáo tháng đến người có thẩm quyền quyết định đầu tư trước ngày mùng 5 của tháng tiếp theo; gửi báo cáo quý về giám sát, đánh giá dự án đầu tư đến các cơ quan đầu mối thực hiện giám sát, đánh giá đầu tư thuộc cơ quan chủ quản.

Công tác thanh tra, giám sát việc triển khai thực hiện các dự án xây dựng HTGT từ NSNN chưa triệt để, một số dự án triển khai không đúng mục tiêu đầu tư, hiệu quả đầu tư thấp, chất lượng và tiến độ không đảm bảo… tuy nhiên thiếu chế tài

xử phạt nghiêm minh nên không phát huy vai trò và hiệu quả của công tác thanh tra, giám sát. Trong quá trình triển khai thực hiện, chủ đầu tư, Ban QLDA chưa cung cấp đầy đủ, công khai, minh bạch các thông tin, nội dung của dự án làm cho vai trò giám sát của cộng đồng của các tổ chức xã hội và người dân còn hạn chế.

Kết quả điều tra xã hội học của tác giả luận án cho thấy, đánh giá về công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động Xây dựng HTGT từ NSNN có 56/76 (73,7%) ý kiến đồng ý với đánh giá nội dung thanh tra, kiểm tra còn trùng lắp giữa các cơ quan; có 60/76 (78,9%) ý kiến đồng ý với đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra còn mang tính hình thức (Hình 2.2).

Hình 2.2: Đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động xây dựng hạ tầng giao thông từ ngân sách nhà nước

(Nguồn: Khảo sát điều tra)

2.3. Đánh giá chung

2.3.1. Kết quả đạt được

Công tác QLNN về xây dựng HTGT từ NSNN tại tỉnh Nghệ An đã đạt được những thành công nhất định, cụ thể như sau:

Thứ nhất, công tác lập quy hoạch và kế hoạch xây dựng HTGT từ NSNN tại tỉnh Nghệ An đã được quan tâm, thực hiện đầy đủ, kịp thời

Một là công tác lập quy hoạch: UBND tỉnh đã thường xuyên có những bổ sung, điều chỉnh về quy hoạch phát triển giao thông trên địa bàn tỉnh trên cơ sở quy hoạch tổng thể tầm nhìn tới 2025. Những bổ sung điều chỉnh này hoàn toàn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, của vùng và cả nước, đảm bảo được tính thống nhất giữa quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch chung xây dựng đô thị, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành, lĩnh vực khác... đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập, giao lưu quốc tế.

Hai là công tác kế hoạch đầu tư: Công tác kế hoạch hóa đầu tư cũng đã được quan tâm thực hiện, kế hoạch đầu tư đã tập trung ưu tiên đầu tư các dự án xây dựng HTGT, đặc biệt là các dự án ĐTXD HTGT trọng điểm, thực sự cấp thiết, các dự án mang tính kết nối, thúc đẩy phát triển vùng, đồng thời có kế hoạch huy động, phân bổ các nguồn lực để triển khai thực hiện.

Công tác lập kế hoạch đầu tư công đã thực hiện các bước theo đúng quy định, hướng dẫn của Bộ, ngành Trung ương có liên quan cũng như của tỉnh Nghệ An. Kế hoạch đầu tư công đã được xây dựng dựa trên kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch phát triển GTVT của tỉnh Nghệ An .

Thứ hai, ban hành kịp thời và tổ chức thực thi các chính sách, pháp luật có liên quan đến xây dựng HTGT từ NSNN trên địa bàn tỉnh

Nhìn chung, các văn bản quy định có liên quan đến lĩnh vực xây dựng HTGT từ NSNN được UBND tỉnh Nghệ An ban hành phù hợp với quy định pháp luật và được bổ sung, sửa đổi kịp thời, phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, tạo lập hệ thống cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ với những văn bản pháp luật và chính sách mới của Nhà nước và tạo sự chủ động cho các Sở, ban, ngành, UBND các cấp, các chủ đầu tư trong việc quản lý và thực hiện xây dựng HTGT từ NSNN tại địa phương.

Chính vì vậy mà hoạt động QLNN về xây dựng HTGT từ NSNN trên địa bàn tỉnh Nghệ An thời gian qua đã có những chuyển biến tích cực trong tất cả các khâu của quá trình đầu tư xây dựng. Các chủ thể quản lý và đối tượng quản lý trong