Các Điều Kiện Bảo Đảm Quản Lý Nhà Nước Bằng Pháp Luật Đối Với Hoạt

và xử lý vi phạm pháp luật càng trở nên hết sức cần thiết, nó không chỉ là tìm kiếm sai phạm để xử lý mà còn nhằm tháo gỡ, khắc phục những khó khăn để hoạt động du lịch được tốt hơn.

Để quản lý tốt hoạt động du lịch thì phải có sự gắn bó chặt chẽ giữa việc tổ chức và thực hiện pháp luật về du lịch, đó là hoạt động rất phức tạp đòi hỏi có sự thống nhất chặt chẽ giữa hiểu biết thực tiễn pháp luật với việc sử dụng pháp luật. Muốn có những hiểu biết để tác động và điều chỉnh quan hệ pháp luật về du lịch thì phải tiến hành hoạt động thanh tra, kiểm tra, qua đó biết được kết quả tác động của các cơ quan quản lý đối với đối tượng bị quản lý, trên cả những ưu điểm cũng như những hạn chế tồi tại. Từ đó mà đề ra những giải pháp đúng để phát huy mặt tốt, khắc phục hạn chế tồn tại bảo đảm cho pháp luật về du lịch được chấp hành nghiêm chỉnh, đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa, được tăng cường kỷ cương trong việc quản lý du lịch được giữ vững.

Quản lý nhà nước đối với hoạt động du lịch bao giờ cũng gắn liền với công tác thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm trong lĩnh vực du lịch. Mục đích của thanh tra, kiểm tra không chỉ là tìm kiếm sai phạm để xử lý mà còn nhằm tháo gỡ, khắc phục những khó khăn để hoạt động du lịch được tốt hơn. Cần lưu ý rằng, thanh tra, kiểm tra là cần thiết nhưng không được làm ảnh hưởng đến uy tín và hoạt động bình thường của ngành du lịch; đặc biệt, không được lợi dụng thanh tra, kiểm tra để gây khó dễ cho hoạt động du lịch. Khi đã tiến hành thanh tra, kiểm tra phải có kết luận bằng văn bản rõ ràng, kịp thời và đề xuất những phương án xử lý nghiêm minh. Có như vậy, công tác thanh tra, kiểm tra mới có ý nghĩa và hoạt động quản lý nhà nước về du lịch mới có hiệu quả.

Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch là nhu cầu tất yếu, khách quan, là nhiệm vụ cơ bản của Nhà nước Lào. Để hoàn thành nhiệm vụ này, Nhà nước cần phải có trong tay một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, đồng thời hệ thống pháp luật ấy lại phải được đảm bảo thực hiện thông qua một hệ thống các cơ quan nhà nước có đầy đủ quyền uy và năng lực.

Tóm lại, quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch là nhu cầu tất yếu, khách quan, là nhiệm vụ cơ bản của Nhà nước Lào. Để làm hoàn thành

nhiệm vụ này, Nhà nước phải xây dựng và ban hành một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, và phải được đảm bảo thực hiện thông qua một hệ thống các cơ quan nhà nước có đầy đủ quyền lực của mình.

2.2.2. Các điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch

Trong việc xây dựng và ban hành pháp luật trong lĩnh vực du lịch thì Nhà nước phải có pháp luật đầy đủ để đảm bảo cho sự vận hành tự do, an tòan cho mọi hoạt động du lịch trong nền kinh tế thị trường là một trong những nội dung lớn trong công tác quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch, nếu muốn làm được như vậy thì phải bảo đảm:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 186 trang tài liệu này.

2.2.2.1. Bảo đảm về chính trị - kinh tế - xã hội

Do đặc thù về nền kinh tế thị trường, nên hoạt động du lịch phải thể chế bằng pháp luật lấy nền tảng của định hướng xã hội chủ nghĩa, với các bước đi thích hợp. Việc quy định các thành phần kinh tế được tham gia hoạt động du lịch ở phạm vi, mức độ nào phải tùy thuộc vào lợi ích của quốc gia, lợi ích dân tộc và lợi ích của cả cộng đồng. Mục đích của pháp luật là nhằm nâng cao hiệu quả chính trị - xã hội trong lĩnh vực du lịch. Thị trường du lịch được mở rộng, với nhiều thành phần kinh tế thực hiện chức năng kinh doanh du lịch, vì vậy đã góp phần cho việc ổn định chính trị, mở rộng dân chủ, đổi mới tư duy nâng cao dân trí, hòa nhập vaò khu vực và cộng đồng. Từ sự quản lý tốt trong hoạt động du lịch do chính trị được ổn định và dẫn tới ổn định xã hội, các giá trị xã hội được khẳng định bảo vệ.

Mục tiêu của Đảng và Nhà nước Lào là hướng tới xây dựng một ngành công nghiệp du lịch hiện đại nhưng vẫn mang đậm đà bản sắc dân tộc; một ngành kinh tế hàng đầu tạo điều kiện cho các ngành kinh tế khác phát triển, góp phần xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Đảng và Nhà nước Lào đã xác định chủ trương nhất quán phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Sau gần 30 năm thực hiện đường lối đổi mới đã phát sinh nhiều vấn đề cần tiếp tục giải quyết, trong đó vấn đề có tính chất quyết định đến thành công hay thất bại của quá trình cải cách là vai trò quản lý kinh tế của Nhà nước.

Đây là mục tiêu rất cơ bản vì phát triển du lịch sẽ tạo ra sự tối ưu hóa về đóp góp của ngành du lịch và thu nhập quốc dân, nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế, việc làm và cán cân thanh toán, tạo động lực trực tiếp, thường xuyên thúc đẩy du lịch phát triển mạnh mẽ. Mục tiêu trước mắt cũng như lâu dài của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa là nhằm thỏa mãn ngày càng tốt hơn nhu cầu vật chất và tin thần của nhân dân. Vấn đề bức xúc đặt ra hiện nay là, việc xây dựng và hoàn hiện các quy định của Pháp luật Du lịch để thúc đẩy và tăng trưởng sự phát triển kinh tế. Việc đảm bảo cho kinh tế có sự phát triển là một thử thách lớn của Đảng và Nhà nước Lào hiện nay. Để hoàn thiện nhiệm vụ này, đòi hỏi về việc thực hiện tốt pháp luật về du lịch và Nhà nước phải quản lý nền kinh tế hoạt động có hiệu quả, đồng thời pháp luật là hành lang pháp lý để Nhà nước kiểm soát và điều chỉnh các đơn vị kinh tế.

- Bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa và giá trị của du lịch trong cơ chế thị trường

Vai trò đặc biệt trong đời sống kinh tế - xã hội, là một bộ phận của nền kinh tế thị trường, du lịch phát triển năng động và sáng tạo. Nhưng mặt trái của cơ chế thị trường cũng có thể đẩy hoạt động du lịch vào tình trạng vô chính phủ không chỉ gây tác hại về kinh tế mà còn tác động tiêu cực về xã hội, xói mòn các giá trị đạo đức và hủy hoại các truyền thống tốt đẹp. Như vậy, việc hình thành các chuẩn mực pháp luật trong những tình huống, hoàn cảnh, điều kiện nhất định của các quan hệ xã hội chính là tạo tiền đề cho du lịch phát triển đúng định hướng, góp phần đảm bảo ổn định chính trị, an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội. Trong nền kinh tế thị trường, bên cạnh các mặt tích cực, còn không ít các mặt tiêu cực, tác động vào hoạt động du lịch như: chạy theo lợi nhuận đơn thuần, không tính tới lợi ích lâu dài, vi phạm lợi ích chung của toàn xã hội, thậm chí làm phương hại đến an ninh quốc gia và cộng đồng, Nhà nước ban hành các quy định pháp luật buộc các chủ thể tham gia hoạt động du lịch phải tuân thủ một cách nghiêm chỉnh. Mọi hành vi vi phạm đều bị xử phạt nghiêm minh.

- Bảo đảm bảo vệ lợi ích của những người tham gia hoạt động du lịch

Pháp luật tạo ra môi trường tự do, bình đẳng, thuận lợi, tin cậy và chính thức cho các tổ chức cá nhân tham gia hoạt động du lịch, đồng thời là phương

tiện bảo vệ lợi ích hợp pháp của những người, bằng lao động của mình và bằng nguồn tài chính của mình tham gia hoạt động du lịch. Các quy định về quyền và nghĩa vụ cùng với các quy định về cơ chế đảm bảo thực hiện là cơ sở pháp lý cho việc bảo hộ quyền của người tham gia hoạt động du lịch. Bằng những quy định này, Nhà nước tạo điều kiện và khuyến khích các cá nhân và tổ chức phát huy khả năng kinh doanh du lịch để có nhiều sản phẩm văn hóa tinh thần phục vụ xã hội; đồng thời cũng khuyến khích du lịch hưởng thụ các sản phẩm du lịch do hoạt động du lịch mang lại.

2.2.2.2. Bảo đảm về pháp lý

Pháp luật là dạng biểu hiện đặc thù của chính sách nhà nước. Nhưng pháp luật cũng là loại công cụ độc lập trong hệ thống công cụ quản lý kinh tế-xã hội của nhà nước. Bằng việc quy định: “Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa”. “Nhà nước thống nhất quản lý nền kinh tế quốc dân bằng pháp luật…”, [28, tr.62] pháp luật đã chính thức trở thành công cụ chủ yếu nhất, hữu hiệu nhất để nhà nước quản lý xã hội nói chung và quản lý hoạt động du lịch nói riêng.

Pháp luật với tư cách là những chuẩn mục do Nhà nước ban hành sẽ là nhân tố đảm bảo cho hoạt động du lịch phát huy được các ưu điểm và có thể khắc phục được những hạn chế vốn có của nó. Bởi vậy, việc xây dựng và ban hành một hệ thống pháp luật cần và đủ để đảm bảo sự vận hành tự do, an toàn cho mọi hoạt động du lịch trong nền kinh tế thị trường là một trong những nội dung lớn của quản lý nhà nước về du lịch, trong đó vấn đề cốt lõi là sự đảm bảo từ phía Nhà nước (thông qua pháp luật) cho quyền tự do, bình đẳng trong kinh doanh du lịch cũng như phòng tránh những ổn thất cho các chủ thể tham gia hoạt động du lịch và hạn chế những tiêu cực của kinh tế thị trường. Trên thực tế, nội dung này đòi hỏi Nhà nước, trước hết phải giành sự ưu tiên cho hoạt động lập pháp. Hoạt động du lịch chỉ có thể vận hành và phát triển; quản lý nhà nước về du lịch chỉ đạt hiệu quả khi Nhà nước có trong tay một hệ thống pháp luật đầy đủ, thông thoáng, phù hợp với nội dung và tính chất của các quan hệ du lịch trong nền kinh tế thị trường. Thiếu pháp luật hoặc pháp luật không phù hợp đều gây khó khăn cho sự vận hành của ngành du lịch, đặc biệt, gây khó khăn cho hoạt động quản lý nhà nước về du lịch. Liệu Nhà nước có

thể làm được gì khi trong tay không có pháp luật - loại công cụ đã được xác định là không thể thay thế trong quản lý xã hội nói chung và quản lý Nhà nứơc về du lịch nói riêng. Điều chắc chắn sẽ xảy ra, xã hội thì rối ren, hoạt động du lịch thì mất ổn định, còn Nhà nước thì bị vô hiệu hóa, bởi Nhà nước không thể tồn tại nếu thiếu pháp luật.

2.2.2.3. Bảo đảm về nguồn nhân lực

Ðể nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch trong giai đoạn mới, ngành du lịch nên phối hợp các ban, ngành liên quan triển khai thực hiện một số giải pháp. Trước mắt cần hoàn thiện hệ thống chính sách, cơ chế quản lý và hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực du lịch, bao gồm xây dựng, ban hành và bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, quy định về đào tạo du lịch liên quan trực tiếp đến cơ sở đào tạo, hình thức đào tạo du lịch, đội ngũ giảng viên, đào tạo viên, xã hội hóa đào tạo, hợp tác quốc tế, tuyển dụng và sử dụng lao động du lịch, v.v. Ngành cũng cần xây dựng, ban hành tiêu chuẩn chức danh quản lý và nghiệp vụ làm cơ sở cho việc đào tạo và sử dụng nhân lực phù hợp với yêu cầu phát triển du lịch và yêu cầu của quá trình hội nhập quốc tế; nghiên cứu áp dụng cơ chế quản lý, kiện toàn và tăng cường năng lực cho hệ thống quản lý phát triển nguồn nhân lực từ Trung ương đến địa phương, trong đó chú ý cả năng lực của đội ngũ quản lý và phương tiện, cơ sở vật chất - kỹ thuật phục vụ quản lý.

Ðào tạo kỹ năng huấn luyện cho đội ngũ giám sát, đội ngũ đào tạo viên. Phối hợp chặt chẽ giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp để gắn liền đào tạo với sử dụng, nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ giảng viên. Mặt khác, các cơ quan quản lý, cơ sở đào tạo du lịch nên nhanh chóng thiết lập và vận hành cơ sở dữ liệu điện tử về phát triển nguồn nhân lực, ứng dụng công nghệ thông tin, phương tiện kỹ thuật hiện đại cả về máy móc thiết bị, phần mềm quản lý và cả con người vận hành. Bên cạnh đó phải mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực thông qua hợp tác đào tạo, nghiên cứu học tập trao đổi kinh nghiệm và phối hợp hiệu quả với các dự án đào tạo của nước ngoài.

Có thể nói, để bảo đảm cho nguồn nhân lực về du lịch vừa có tính cấp bách, vừa mang ý nghĩa chiến lược và cũng là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng, phải đặt lên vị trí hàng đầu trong quá trình phát triển của du lịch Lào.

- Bảo đảm đội ngũ cán bộ, ý thức làm công tác du lịch: Với dự báo về mức tăng trưởng GDP đến năm 2020 và mức tăng năng suất lao động đòi hỏi nguồn nhân lực ở Lào phải đáp ứng cả về số lượng cũng như chất lượng của đội ngũ các bộ làm công tác du lịch.

Những năm qua, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác về du lịch đã được quan tâm, đạt nhiều kết quả, đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển ngành và đất nước. Tuy nhiên, đội ngũ cán bội có năng lực chuyên môn cao còn nhiều mặt chưa đáp ứng nhiệm vụ phát triển du lịch khi hội nhập quốc tế ngày một sâu sắc, toàn diện và yêu cầu phát triển nền kinh tế tri thức. Số lượng đội ngũ cán bộ làm công tác du lịch còn ít, cơ cấu chưa đồng bộ và năng lực thực tiễn chưa tương xứng với bằng cấp. đội ngũ cán bộ, ý thức làm công tác du lịch có trình độ, tay nghề cao chưa nhiều và ngày càng thiếu những cán bộ đầu đàn làm nòng cốt đào tạo nhân lực trẻ.Kiến thức hội nhập, ngoại ngữ, tin học; năng lực sáng tạo, lãnh đạo, quản lý, quản trị và kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế chưa tương ứng với yêu cầu phát triển của ngành.

Hơn nữa, đặc điểm của hoạt động du lịch là tỷ lệ dịch vụ chiếm một phần rất quan trọng để tạo ra chất lượng sản phẩm, vì vậy mỗi hoạt động, mỗi công đoạn trong hành trình du lịch như hoạt động lữ hành, hướng dẫn, vận chuyển, lưu trú, vui chơi giải trí và các dịch vụ liên quan khác đều mang đậm vai trò của người trực tiếp phục vụ. Sản phẩm du lịch có chất lượng hay không, có sức cạnh tranh và phát triển bền vững hay không đều phụ thuộc vào con người và trình độ tay nghề của họ. Điều đó chứng tỏ rằng, công tác đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ nguồn nhân lực du lịch là yếu tố vô cùng quan trọng, liên tục và lâu dài.

Vì vậy, trước yêu cầu của sự phát triển đất nước trong giai đoạn đến năm 2020, đòi hỏi phải đẩy mạnh phát triển nhân lực ngành du lịch cả về chất lượng và số lượng, yêu cầu xây dựng và phát triển nhân lực du lịch chất lượng cao càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

2.2.2.4. Các bảo đảm khác

Hiện nay, xu thế toàn cầu, hội nhập kinh tế đang diễn ra ngày càng sâu rộng, xu thế hình thành các nền kinh tế dựa trên trí thức đang trở thành hiện thực dưới tác

động mạnh mẽ của sự phát triển khoa học và công nghệ và nguồn nhân lực phát triển từ bên ngoài, đồng thời cũng đặt ra thách thức mà Nhà nước Lào phải vượt qua. Đó là, sự cạnh tranh ngày càng gây gắt, nguy cơ tụt hậu về kinh tế và thông tin ngày càng tăng, năng lực nội dung để tiếp thu cơ hội bên ngoài và rút ngắn khoảng cách phát triển còn hạn chế, đặc biệt ở nước CHDCND Lào còn thiếu những động lực kinh tế và môi trường cũng như thể chế phù hợp để tăng cường năng lực đó.

Cạnh tranh với tính chất là động lực phát triển nội tại của mỗi nền kinh tế chỉ xuất hiện và tồn tại trong nền kinh tế thị trường. Nó là sự chạy đua giữa các thành viên nhằm mục đích lôi kéo về phía mình ngày càng nhiều khách hàng. Với xu thế hội nhập và hợp tác kinh tế quốc tế, vấn đề cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động du lịch cũng rất đáng quan tâm, cần thống sự độc quyền để tạo đà cho hoạt động du lịch phát triển.

Cuối cùng pháp luật về du lịch phải tạo ra cơ sở pháp lý thuận lợi, bình đẳng cho các chủ thể cạnh tranh, được hội nhập giao lưu quốc tế, tự do hoạt động kinh doanh. Nhà nước phải triển khai thực hiện pháp luật mang tính chất đầy đủ. Đồng thời Nhà nước phải tổ chức thực hiện kiểm tra giám sát, giải quyết sự tranh chấp trong lĩnh vực du lịch có chất lượng cao, nhanh chóng phát triển du lịch của Lào là điểm du lịch đáng đến nhất trong khu vực.

2.3. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG DU LỊCH CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VÀ GIÁ TRỊ THAM KHẢO CHO CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

2.3.1. Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch của một số nước trên thế giới

2.3.1.1. Kinh nghiệm của Việt Nam trong về quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch

Nằm ở khu vức Đông nam á - một khu vực đang diễn ra những hoạt động du lịch sôi động, Việt Nam có một vị trí địa lý kinh tế và giao lưu quốc tế thuận lợi để sớm hoà nhập với trào lưu phát triển du lịch của khu vực và thế giới.

Tài nguyên du lịch Việt Nam đa dạng, giàu bản sắc cả về thiên nhiên (bãi biển, hang động, nước nóng, nước khoáng, đảo, lớp phủ thực vật và thề giới động vật qúy hiếm, nhiều cảnh quan tự nhiên độc đáo, điển hình...) lẫn nhân văn (các di

tích lịch sử, nghệ thuật, kiến trúc, những phong tục tập quán, các làng nghề và truyền thống văn hoá đặc sắc của các dân tộc...).

Ngành du lịch Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch như: tình hình chính trị xã hội ổn định; kinh tế tăng trưởng; chính sách ngoại giao rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa và là đối tác tin cậy của nhiều quốc gia trên thế giới; vị thế của đất nước trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao; tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn phong phú, đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc; khung pháp lý và các chuẩn mực về du lịch từng bước được hình thành; lực lượng lao động trẻ dồi dào; cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội được cải thiện; đời sống, thu nhập và điều kiện làm việc của nhân dân được nâng cao, nhu cầu giao lưu văn hóa ngày càng tăng…

Để du lịch thật sự trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn một yêu cầu không thể thiếu đó là vai trò quản lý nhà nước về du lịch. Bởi lẽ thông qua quản lý nhà nước sẽ định hướng cho du lịch phát triển về mọi mặt với mục tiêu khai thác lợi thế tối đa nhằm đem lại lợi nhuận đóng góp ngày càng nhiều cho nền kinh tế trên cơ sở phát triển bền vững.

Ngày 27 tháng 6 năm 2005, Việt Nam đã có pháp lệnh số 14/2005/L-CTN công bố Luật Du lịch, được Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam thông qua ngày 14/6/2005, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2006. Pháp luật Du lịch là văn bản pháp luật quan trọng nhất trong ngành du lịch Việt Nam, vì nó điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong ngành du lịch. Nó kế thừa Pháp luật Du lịch ngày 8 tháng 2 năm 1999 về hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật trong nước Việt Nam cũng như tiếp thu những kinh nghiệm xây dựng pháp luật về du lịch trong các khu vực và thế giới.

Về việc quản lý nhà nước đối với du lịch được thể hiện ở các nội dung sau:

+ Quy hoạch phát triển du lịch: Là quy hoạch ngành bao gồm quy hoạch tổng thể và cụ thể phát trển du lịch. Các quy hoạch phải phù hợp với chiến lực và quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, chiến lược phát triển của ngành du lịch. Bảo đảm quốc phòng - an ninh, trật tự xã hội, bảo vệ tài nguyên du lịch, bảo đảm tính khả thi, phát huy thế mạnh để tạo ra sản phẩm du lịch mang tính đặc thù của từng vùng, từng địa phương.