Thực Trạng Về Công Tác Giáo Dục Hướng Nghiệp Và Quản Lý Hoạt Động Giáo

Có thể nói, các yếu tố được khảo sát có mức độ ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh tại các trường THPT huyện Đắk Glong. Đây là những căn cứ quan trọng để chủ thể quản lý cần hết sức lưu tâm trong quá trình quản lý nói chung, quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp nói riêng.

2.6. Thực trạng về công tác giáo dục hướng nghiệp và quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh.

Qua tìm hiểu và khảo sát ý kiến của một số cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về công tác giáo dục hướng nghiệp và quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh cho thấy:

- Hoạt động giáo dục hướng nghiệp: Mới chỉ tập trung vào mục tiêu về mặt kiến thức, kĩ năng và thái độ còn nhiều hạn chế; các mục tiêu chưa được cụ thể hóa trong kế hoạch của nhà trường; nội dung vẫn còn mang tính hình thức, chưa gắn với thực tiễn, chưa bám sát mục tiêu, chưa đa dạng, linh hoạt và phong phú; việc phối hợp và sử dụng các phương pháp giáo dục hướng nghiệp hiện đại cho học sinh chưa hiệu quả, chủ yếu vẫn là các phương pháp dùng lời; hình thức tích hợp giáo dục hướng nghiệp vào các môn học liên quan dễ thực hiện, được giáo viên thực hiện thường xuyên và mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, việc tích hợp đã ảnh hưởng tới hoạt động dạy học môn học đó.

- Việc quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh: Việc lập kế hoạch hoạt động giáo dục hướng nghiệp chưa được sự quan tâm, đầu tư, thậm chí có trường không xây dựng kế hoạch hoạt động với tư cách là một kế hoạch độc lập mà được lồng ghép trong kế hoạch năm học của nhà trường. Nội dung kế hoạch phần lớn chỉ do một cá nhân xây dựng, thiếu sự tham gia đóng góp của các bộ phận có liên quan nên rất chung chung, chưa đi sâu vào nội dung cụ thể và mang nặng tính chủ quan, hình thức; chưa xây dựng cơ chế phối hợp với các nguồn lực trong và ngoài nhà trường; công tác tổ chức, chỉ đạo chưa thường xuyên và hiệu quả chưa cao: việc chỉ đạo giáo viên tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục thông qua các hình thức dạy học chưa được thực hiện triệt để; chưa xây dựng được đội ngũ chuyên trách làm công tác giáo dục hướng nghiệp; công tác bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ vẫn còn mang tính hình thức, đối phó; chưa phối hợp chặt chẽ với cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp, trường đại học, cao đẳng, cơ sở đào tạo nghề… trong hoạt

động giáo dục hướng nghiệp; việc xây dựng các tiêu chuẩn, phương pháp kiểm tra, đánh giá và phối hợp các phương pháp đánh giá hoạt động giáo dục hướng nghiệp chưa thường xuyên và hiệu quả; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trên địa bàn huyện Đắk Glong còn thiếu thốn, hoặc có nhưng chưa đạt chuẩn; đa số các trường đều không có phòng hướng nghiệp và tư vấn nghề nghiệp.

2.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông

2.7.1. Những kết quả đạt được

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 114 trang tài liệu này.

Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của các trường đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.

Đa số cán bộ quản lý và giáo viên cho rằng hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động có rất nhiều lợi ích cho học sinh, kết quả khảo sát tại các trường THPT đều đạt mức độ khá trở lên. Lợi ích của việc giúp học sinh “Thích ứng với các điều kiện sống, học tập và làm việc khác nhau” đều được cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh đánh giá ở mức độ cao nhất.

Mức độ tham gia các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của học sinh được đánh giá ở mức độ khá; tất cả các nội dung công việc trong kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đều được tổ chức thực hiện. Những năm gần đây, các trường đã chú trọng tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp nhằm phát triển toàn diện học sinh. Mức độ thực hiện các nội dung được cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh đánh giá đều ở mức độ khá. Cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đối với quá trình hình thành phẩm chất và năng lực thực tiễn cho học sinh.

2.7.2. Những mặt hạn chế

Vẫn còn một số ý kiến cho rằng hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh chưa mang lại hiệu quả thiết thực; việc tổ chức các hình thức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp chưa có sự thống nhất, chỉ mang tính hình thức đối phó theo yêu cầu giáo dục chung của ngành, còn theo cảm tính của mỗi cá nhân, chưa đi vào chiều sâu nhằm mang lại hiệu quả cao trong giáo dục toàn diện cho học sinh.

Thực tế tại các trường cho thấy, sự phối hợp lực lượng trong và ngoài nhà trường còn hạn chế. Các nội dung chỉ đạo chưa được quan tâm tiến hành thường xuyên, mức độ thực hiện chủ yếu chỉ ở mức trung bình, vì vậy đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới công tác tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trong các nhà trường chưa thực sự đạt hiệu quả cao.

Phần lớn các nội dung quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp có mức độ khá, điểm trung bình chung còn thấp, tỷ lệ đánh giá thực hiện yếu vẫn còn tương đối cao.

Trang thiết bị phục vụ hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đa số trưng dụng từ các môn văn hóa. Sân chơi, bãi tập chủ yếu được dùng cho môn thể dục và rất ít khi được sử dụng cho hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp .

Việc chỉ đạo thực hiện hoạt động trải nghiệm tại các nhà trường chưa thực sự tốt, hầu hết các nội dung chỉ được thực hiện ở mức trung bình, một số được thực hiện ở mức khá.

Các hạn chế nêu trên do nhiều nguyên nhân khác nhau, thuộc về gia đình, xã hội và nhà trường. Để khắc phục các hạn chế trên cần huy động tổng lực giáo dục từ gia đình, nhà trường, xã hội đến hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trong trường THPT.

2.7.3. Nguyên nhân của những hạn chế

- Do điều kiện kinh tế, xã hội vùng núi còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp, học sinh ít hứng thú và đặc điểm lối sống của người miền núi có ảnh hưởng nhiều đến công tác hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT.

- Sự chỉ đạo về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cấp quản lý còn chưa thực sự rõ ràng, thiếu sự đôn đốc, kiểm tra và giám sát nên việc triển khai thực hiện các hoạt động còn tự phát, không thường xuyên và đồng bộ.

- Mức độ nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinhcòn hạn chế; thiếu nguồn tài liệu tham khảo, hướng dẫn chi tiết trong việc thiết kế, xây dựng chương trình giáo dục theo từng nhóm kỹ năng; giáo viên cũng phần nào hạn chế về kỹ năng tổ chức các hoạt động trải nghiệm; chưa thực sự nắm rõ các kỹ năng cần giảng dạy, truyền đạt cho học sinh… Chính vì thế mà việc tổ chức các hoạt động còn thiếu tính sáng tạo, học sinh thì nhút nhát, rụt rè thiếu tự tin...

- Chưa huy động được sự phối hợp giữa các lực lượng ngoài nhà trường, phụ huynh học sinh đối với các hoạt động của lớp cũng như của nhà trường.

Những tồn tại trong kết quả thực hiện cũng dễ giải thích vì nó bị tác động bởi hoàn cảnh, môi trường và ngay cả bản thân người thực hiện. Để khắc phục được những tồn tại này đòi hỏi người làm công tác quản lý giáo dục cần phải có những biện pháp hiệu quả để nâng cao hiệu quả hoạt động hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT.

Tiểu kết chương 2

Thông qua khảo sát cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh các trường THPT huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT và quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT bước đầu kết luận:

Cán bộ quản lý và giáo viên đã nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trong nhà trường. Mức độ thực hiện mục tiêu, nội dung, hình thức và phương pháp hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp qua khảo sát được đánh giá đa số ở mức độ khá và tốt.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy các yếu tố nhà trường, gia đình, xã hội đều ảnh hưởng rất nhiều đến quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT. Trong đó, “Điều kiện văn hóa, xã hội của địa phương”, “Nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh “, “nhận thức phụ huynh về việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh”, “Cơ chế quản lý tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh” là các nhân tố ảnh hưởng mạnh nhất đến quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trong nhà trường.

Kết quả nghiên cứu thực tiễn trên là cơ sở khoa học để đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trong các trường THPT huyện Đắk Glong theo định hướng đổi mới giáo dục nhằm nâng cao chất lượng quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trong nhà trường THPT.

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.1.1. Đảm bảo mục tiêu của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp

Các biện pháp quản lý nhằm vào việc hình thành và phát triển nhân cách của học sinh theo đúng mục tiêu giáo dục của cấp học, được thể hiện rõ trong mục tiêu giáo dục tổng thể, cũng như mục tiêu chương trình các môn học cụ thể. Nguyên tắc này đòi hỏi mục tiêu giáp dục của nhà trường phải là thước đo, là chuẩn để đánh giá hiệu quả của các giải pháp. Vì mục tiêu được phân thành nhiều cấp độ khác nhau (mục tiêu tổng quát, mục tiêu bộ phận) cho nên các biện pháp đề ra phải phân thành nhiều cấp theo tính chất quy mô của các hoạt động và theo từng giai đoạn cụ thể.

3.1.2. Đảm bảo tính khoa học

Các biện pháp quản lý cần phải được thực hiện một cách có khoa học, phù hợp với các mục tiêu của nhà trường, mục tiêu đổi mới giáo dục. Mặt khác, việc đề xuất các biện pháp quản lý phải nằm trong khuôn khổ và điều kiện thực tế cho phép của nhà trường, địa phương. Đặc biệt, phù hợp với điều kiện và mang tính đặc thù của các trường THPT huyện Đắk Glong.

3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ

Một trong các yêu cầu đổi mới giáo dục của chúng ta hiện nay là phát huy được tính tích cực của học sinh, học sinh là chủ thể của nhận thức, chủ thể giáo dục trong mọi hoạt động. Tuy nhiên, việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh có sự tham gia của nhiều lực lượng: Giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm, đoàn thanh niên, các lực lượng khác trong và ngoài nhà trường. Nguyên tắc này yêu cầu nhà trường, gia đình và xã hội có sự liên kết, phối hợp chặt chẽ, thống nhất.

Các lực lượng giáo dục như: Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, Đoàn thanh niên, các tổ chức đoàn thể ở địa phương, các cơ quan chức năng phải có sự thống nhất cả về mục đích, nội dung, hình thức hoạt động có thế mới huy động sức mạnh cả về vật chất và tinh thần trong quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh.

3.1.4. Đảm bảo tính khả thi

Khi đưa ra các biện pháp đòi hỏi phải có khả năng áp dụng vào thực tiễn quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh THPT một cách thuận lợi, đem lại hiệu quả cao trong việc thực hiện các chức năng của người quản lý. Khi xây dựng các biện pháp phải bảo đảm tính khoa học trong quy trình với các bước tiến hành cụ thể, chính xác mới đem lại hiệu quả đích thực.

3.2. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

3.2.1. Tổ chức bồi dưỡng nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh học sinh, học sinh và các lực lượng giáo dục về tầm quan trọng của tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT

3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp

Nâng cao nhận thức về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho cán bộ quản lý, đội ngũ giáo viên, học sinh huyện Đắk Glong và các lực lượng liên quan hiểu rõ về tầm quan trọng và trách nhiệm của mình trong thực hiện các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Từ đó, nâng cao ý thức, vai trò của họ về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong nhà trường. Theo đó, đổi mới cái nhìn toàn diện về quá trình giáo dục để định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT huyện Đắk Glong, đảm bảo cho học sinh lựa chọn ngành nghề phù hợp với phẩm chất và năng lực của mình. Biện pháp này hướng đến sự đổi mới về mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT huyện Đắk Glong.

Việc tổ chức bồi dưỡng nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh học sinh, học sinh THPT huyện Đắk Glong và các lực lượng giáo dục là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trong nhà trường. Làm cho học sinh nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đối với việc học tập, rèn luyện ở nhà trường và chuẩn bị hành trang để đi vào cuộc sống, thực hiện nguyện vọng ước mơ của mình, từ đó ra sức rèn luyện để đạt được những kĩ năng cần thiết.

3.2.1.2. Nội dung của biện pháp

Giúp cho các lực lượng giáo dục nhận thức đúng về vai trò của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đối với mục tiêu giáo dục toàn diện và sự cần thiết phải tổ chức

hiệu quả hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong trường học; ủng hộ, sẵn sàng đóng góp, huy động nguồn lực và phối hợp tham gia hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp có hiệu quả.

Tổ chức tuyên truyền, vận động hoặc qua các buổi tọa đàm giữa nhà trường với cha mẹ học sinh, với chính các em học sinh và các lực lượng giáo dục để làm cho cha mẹ học sinh, đội ngũ cán bộ, giáo viên và học sinh nhận thức đúng tầm quan trọng của công tác quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. Muốn vậy cần bồi dưỡng cho họ về:

- Chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngành giáo dục địa phương về công tác quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh.

- Ảnh hưởng của nhân cách người cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên nhà trường; nhất là sự gương mẫu của họ trong giao tiếp, ứng xử… có ảnh hưởng đến hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của học sinh.

- Trách nhiệm của từng giáo viên, Đoàn thanh niên, Ban giám hiệu nhà trường trong công tác quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh.

3.2.1.3. Cách thực hiện biện pháp

Tổ chức học tập, nghiên cứu một cách nghiêm túc các văn kiện của Đảng, Nhà nước về giáo dục và đào tạo; quán triệt một cách sâu sắc để cán bộ quản lý, giáo viên thấu hiểu và thống nhất quan điểm trong công tác quản lý, tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, tránh nhìn nhận một cách phiến diện.

Phổ biến các văn bản liên quan đến chương trình giáo dục phổ thông: Chương trình tổng thể; hoạt động trải nghiệm và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho tập thể giáo viên, nhân viên của nhà trường.

Tổ chức giao lưu với các trường THPT khác và các trường THPT trong địa bàn huyện Đắk Glong để trao đổi kinh nghiệm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh.

Ban giám hiệu nắm được tình hình về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp và quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh một cách kịp thời, từ đó có sự điều chỉnh cần thiết.

3.2.1.4. Điều kiện thực hiện

Hiệu trưởng nhà trường cần nhận thức đúng đắn và nhận thấy được tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, từ đó có kế hoạch cụ thể cho việc bồi dưỡng về nhận thức cũng như nghiệp vụ cho cán bộ Đoàn thanh niên, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn hiểu và biết cách tổ chức hiệu quả hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, đồng thời có tính đến kinh phí tổ chức các buổi tập huấn, các buổi chuyên đề cho hài hòa với các hoạt động giáo dục khác.

Giáo viên phải nhận thức đúng về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp và có kế hoạch tuyên truyền thuyết phục cha mẹ học sinh tham gia.

Có sự đồng lòng, ủng hộ của tập thể cán bộ quản lý, giáo viên nhà trường; sự ủng hộ của phụ huynh học sinh; sự phối hợp có hiệu quả của cán bộ quản lý với Hội cha mẹ học sinh và với chính quyền địa phương.

3.2.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp theo chủ điểm, chủ đề, bám sát nội dung, chương trình của Bộ GD và ĐT phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp luôn có kế hoạch và được thực hiện đúng kế hoạch. Cán bộ quản lý, các tổ chức, đoàn thể và giáo viên chủ nhiệm lớp luôn chủ động xây dựng kế hoạch và thực hiện đúng kế hoạch đã vạch ra.

Việc xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đảm bảo mang tính khoa học, tính ổn định tương đối, tính hệ thống và tính định hướng nhằm tạo môi trường trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh. Biện pháp này không những đảm bảo việc thực hiện đầy đủ các nội dung giáo dục mà còn tạo ra sức hấp dẫn cho học sinh khi tham gia vào các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp.

Tạo mọi điều kiện cho việc lập kế hoạch được thực hiện tốt nhất, việc triển khai hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh một cách thuận lợi nhất bằng việc xác định rõ chương trình hành động của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp.

3.2.2.2. Nội dung của biện pháp

Lãnh đạo nhà trường chủ động lập kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho toàn trường và chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh lớp mình. Trên cơ sở kế hoạch chung của nhà