Các Hình Thức Hoạt Động Trải Nghiệm Của Học Sinh Bán Trú Ở Các Trường Thpt

- Nuôi dưỡng, giữ gìn và mở rộng các quan hệ khác nhau, sẵn sàng chia sẻ giúp đỡ nhau.

- Hợp tác được với mọi người và biết giải quyết mâu thuẫn trong các quan hệ.

- Làm chủ và kiểm soát được các mối quan hệ trong cuộc sống thực cũng như trong môi trường giao tiếp trên mạng xã hội.

- Thích ứng được với các nhóm xã hội và cá nhân khác nhau trong các môi trường tương tác hay giao tiếp khác nhau.

Ba là: Hoạt động lao động

- Hoạt động lao động ở nhà. Thực hiện được trách nhiệm của bản thân trong việc tổ chức cuộc sống gia đình. Lập được kế hoạch và thực hiện được kế hoạch phát triển tài chính cho bản thân trong điều kiện phù hợp.

- Hoạt động lao động ở trường. Thể hiện được vai trò cá nhân và thực hiện tốt những trách nhiệm khác nhau của bản thân trong lao động xây dựng nhà trường. - Thể hiện sự sáng tạo trong quá trình lao động xây dựng nhà trường.

- Hoạt động lao động ở địa phương. Xây dựng được mục tiêu và thực hiện được kế hoạch các buổi lao động ở địa phương. Thể hiện được vai trò cá nhân và thực hiện tốt những trách nhiệm khác nhau của bản thân trong lao động ở địa phương.

Bốn là: Hoạt động xã hội và phục vụ cộng đồng.

- Hoạt động giáo dục truyền thống, tư tưởng, đạo đức. Xác định được mục tiêu, lập và thực hiện được kế hoạch cho các hoạt động giáo dục theo chủ đề. Thể hiện tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc bằng hành động thiết thực.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 150 trang tài liệu này.

- Đánh giá được hiệu quả, giá trị của hoạt động giáo dục ý thức và tình cảm với Tổ quốc, Đoàn, Đảng, Bác Hồ.

Năm là: Hoạt động giáo dục văn hoá, hữu nghị và hợp tác

- Triển khai và thực hiện được kế hoạch hoạt động về giáo dục văn hoá xã hội, về hữu nghị hợp tác,...

- Thể hiện sự hứng thú, ham hiểu biết khi khám phá các nền văn hoá khác nhau và tôn trọng sự khác biệt.

Sáu là: Hoạt động tìm hiểu phong cảnh, di tích văn hoá, lịch sử của địa phương và đất nước.

- Phát hiện được vấn đề và đề xuất được giải pháp cho vấn đề bảo tồn, bảo tàng từ những buổi tham quan, dã ngoại.

- Thể hiện được thái độ trân trọng, bảo vệ, giữ gìn các di sản văn hoá của quê hương đất nước.

Bảy là: Hoạt động tình nguyện, nhân đạo và hoạt động giáo dục các vấn đề xã hội

- Tuyên truyền, thu hút cộng đồng vào các hoạt động xã hội.

- Nhận diện được ý nghĩa và giá trị của những kĩ năng mềm mình có được thông qua các hoạt động xã hội.

- Phân tích được giá trị xã hội của các hoạt động thiện nguyện.

- Thể hiện được trách nhiệm và sáng tạo trong giải quyết các vấn đề xã hội. Tám là: Hoạt động giáo dục hướng nghiệp

Hoạt động tìm hiểu, trải nghiệm thế giới nghề nghiệp.

- Phân tích được nhu cầu và sự phát triển của nghề nghiệp hiện nay dựa trên số liệu khảo sát.

- Phân tích được những thông tin cơ bản về thị trường lao động, yêu cầu và triển vọng của các ngành nghề.

- Thực hiện được công việc, thao tác của nghề trong chương trình trải nghiệm tại cơ sở và đánh giá được sự phù hợp của nghề với khả năng và sở thích của bản thân Lựa chọn được công việc, ngành, trường học phù hợp.

Chín là: Hoạt động đánh giá và rèn luyện năng lực và phẩm chất của bản thân phù hợp với nhóm nghề.

- Xây dựng được mục tiêu và kế hoạch phát triển nghề nghiệp cho bản thân, kế hoạch đường đời dựa trên sự hiểu biết về nghề nghiệp và phẩm chất, năng lực, hứng thú, sở trường của bản thân.

- Rèn luyện được một số phẩm chất và năng lực phù hợp với nghề định lựa chọn.

Mười là: Hoạt động tìm hiểu hệ thống giáo dục trung học chuyên nghiệp và đào tạo nghề của Trung ương, địa phương và các cơ sở đào tạo cao đẳng, đại học.

- Đưa ra được quyết định lựa chọn nghề, nhóm nghề mà mình sẽ làm và chỉ ra được cơ sở cho sự lựa chọn này hoặc lựa chọn được ngành học, trường học và chuẩn bị tâm lí thích ứng với môi trường học tập tương lai.

- Có tâm thế sẵn sàng bước vào thế giới nghề nghiệp, học nghề, sẵn sàng tham gia và hoà nhập với lực lượng lao động xã hội.

1.3.5. Các hình thức hoạt động trải nghiệm của học sinh bán trú ở các trường THPT

Các hình thức tổ chức Hoạt động trải nghiệm bao gồm:

Chương trình hoạt động trải nghiệm được tổ chức theo bốn loại hoạt động sau: Sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động theo chủ đề (hoạt động trải nghiệm thường xuyên, hoạt động trải nghiệm định kì), Hoạt động câu lạc bộ. -,sinh hoạt dưới cờ.

- Hình thức có tính khám phá (thực địa - thực tế, tham quan, cắm trại, trò chơi,...);

- Hình thức có tính thể nghiệm, tương tác (diễn đàn, giao lưu, hội thảo, sân khấu hoá,...);

- Hình thức có tính cống hiến (thực hành lao động; Hoạt động tình nguyện, nhân đạo...);

- Hình thức có tính nghiên cứu, phân hoá (dự án và nghiên cứu khoa học, hoạt động theo nhóm sở thích).

1.4. Một số vấn đề về quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh bán trú ở các trường THPT

1.4.1. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh bán trú ở các trường THPT

Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh bán trú ở các trường THPT phải do người hiệu trưởng đứng đầu nhà trường chủ trì thực hiện. Với những nội dung cụ thể như sau: Lập kế hoạch tổ chức hoạt động; Xây dựng được nội dung, hình thức, phương pháp của hoạt động trải nghiệm bằng những chủ đề và mục tiêu cụ thể; Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá những kết quả đã đạt được và chưa đạt được. Những nội dung trên cần bám sát nhu cầu thực tế khách quan.Từ đặc điểm tâm sinh lý của học sinh, chất lượng đội ngũ giáo viên và điều kiện cơ sở vật chất.

Để xây dựng kế hoạch tổ chức đạt hiệu quả cao cần phải xác định được mục tiêu, mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng của việc tổ chức, trên cơ sở đó đề ra những quyết định đúng đắn về việc chọn lựa các phương án và các giải pháp tổ chức triển khai thực hiện mang tính khả thi cao. Xây dựng kế hoạch tổ chức cần nắm vững các bước sau:

Bước 1: Tìm hiểu nội dung hoạt động

Tìm hiểu, nghiên cứu và xác định nội dung hoạt động sắp tổ chức? Thuộc lĩnh vực nào? Nhằm mục đích ý nghĩa gì? Đối tượng hoạt động là ai? Hoạt động được tổ chức thường niên hay hoạt động mới? Ai là chủ thể đứng ra tổ chức: Nhà trường, đoàn thanh niên, nhóm, lớp. Nội dung, quy mô, hình thức tổ chức? Mục tiêu tổ chức?

Bước 2: Xây dựng kế hoạch tổng thể

Từ mục đích, ý nghĩa, nội dung của hoạt động trải nghiệm, chuẩn bị tổ chức xác định mục tiêu của hoạt động đó, tiến hành xây dựng kế hoạch tổng thể, có sự sắp xếp, bố trí hợp lý và khoa học cho từng loại công việc. Cần phải xác định rõ chủ đề của từng loại hình hoạt động mà trọng tâm là nội dung, hình thức và quy mô của kế hoạch tổ chức: Diễn đàn, giao lưu, hội thảo, hoạt động tình nguyện…

Bước 3: Xây dựng kế hoạch chi tiết, phân chia tiến độ triển khai thực hiện hoạt động từ đầu cho đến khi kết thúc

Đây là công cụ giúp cho việc kiểm tra, giám sát tiến độ triển khai thực hiện các công việc của người quản lý có hiệu quả nhất. Đảm bảo cho những người thực hiện các công việc trong cùng một kế hoạch tổng thể không để bất cứ một giai đoạn nào của công việc bị trễ hạn, hoặc kém chất lượng, từ đó gây ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến chất lượng giảng dạy, hướng dẫn và quá trình tiếp thu, trải nghiệm của học sinh, cũng như các hoạt động khác trong cùng một kế hoạch tổng thể.

Bước 4: Tổ chức hoạt động

- Thành lập ban tổ chức (cân nhắc các thành viên tham gia sao cho chính xác và đầy đủ).

- Lên kế hoạch tiến độ thời gian cho hoạt động và thực hiện kế hoạch tiến độ thời gian của hoạt động ấy một cách chính xác.

Hãy cân nhắc cách sắp xếp các công việc sao cho hợp lý, khoa học. Thông thường có những công việc bắt buộc cần phải có thời gian, cũng có những công việc khẩn cấp, những công việc tịnh tiến theo lộ trình, những công việc cần phải làm ngay mà không cần có quỹ thời gian để thực hiện. Vấn đề quan trọng là người tổ chức quản lý phải xác định được công việc nào cần phải làm trước, công việc nào giải quyết sau. Việc giải quyết các công việc có khoa học sẽ tiết kiệm được thời gian và nâng cao chất lượng các công việc. Ngược lại sẽ làm hạn chế hiệu quả của công việc.

- Phân chia thời hạn cho mỗi công việc trong kế hoạch tổng thể.

- Xây dựng kịch bản chương trình, nội dung cụ thể cho hoạt động trải nghiệm.

Phân công, phân nhiệm cho các cán bộ giáo viên trong nhà trường cho đúng chức trách, nhiệm vụ sao cho phù hợp với trình độ, năng lực của từng người.

- Lập phương án dự phòng và phương án giải quyết các sự cố bất ngờ có thể xảy ra.

- Dự kiến về tài chính cho hoạt động trải nghiệm chuẩn bị tổ chức.

- Đốc thúc, kiểm tra lại toàn bộ các công việc đã được phân công cho các thành viên trong ban tổ chức, tiến hành lắp ráp các chương trình theo bảng tiến độ công việc đã lập.

Bước 5. Kết thúc hoạt động

Ban giám hiệu và hộ đồng nhà trường họp để nhận xét đánh giá ưu khuyết điểm và mức độ thành công hay thất bại của hoạt động đó. Rút ra những bài học kinh nghiệm từ những việc làm được đến những việc chưa làm được và có những đề xuất nếu có.

1.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh bán trú trường Trung học phổ thông

Hoạt động trải nghiệm phải thường xuyên được thực hiện đều đặn từng tuần hoặc tháng, thực hiện ở trường và cả ở nhà với nhiệm vụ trải nghiệm được giao như nhau đến từng học sinh. Hoạt động trải nghiệm thường xuyên đảm bảo quá trình hình thành năng lực và phẩm chất cho học sinh được diễn ra thực sự. Hoạt động trải nghiệm đòi hỏi sự chuẩn bị kĩ lưỡng về nội dung hoạt động, phương tiện và điều kiện thực hiện, về sự hỗ trợ của cộng đồng,... Để tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh đạt hiệu quả cao cần:

- Phân công rõ ràng từng nội dung công việc đến từng người thực hiện. Sự phân công phải cụ thể: Nội dung công việc, thời gian hoàn thành, chất lượng sản phẩm giáo dục…

- Quá trình tổ chức thực hiện phải gắn liền với mục tiêu đề ra, phải có sự thích nghi mềm dẻo và linh hoạt đáp ứng được những thay đổi biến động trong quá trình thực hiện hoạt động trải nghiệm.

- Xác lập cơ cấu phối hợp với các bộ phận chức năng trong nhà trường để công việc được tiến hành đồng bộ, toàn diện, đúng với tiến độ của kế hoạch chung.

- Nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ quản lý, giáo viên chuyên môn bằng cách rút kinh nghiệm thường xuyên nghiên cứu áp dụng các kiến thức mới, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn… Tiếp nhận các nguồn bổ sung nhân sự, vật chất thiết bị, tài chính và các tài liệu thông tin khoa học mới phục vụ cho công tác giảng dạy và giáo dục học sinh.

- Huy động toàn bộ các nguồn lực giáo dục trong trường tích cực hoàn thành công việc đúng tiến bộ và đảm bảo chất lượng.

- Giám sát, kiểm tra thực hiện việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm và điều chỉnh kịp thời những bất hợp lý, tháo gỡ khó khăn và những trở ngại trong quá trình

thực hiện kế hoạch, uốn nắn kịp thời những lệch lạc theo đúng quỹ đạo của chương trình chung.

- Qua hoạt động kiểm tra, đánh giá,có thể điều chỉnh nội dung, phương pháp, cách thức thực hiện theo thẩm quyền của người quản lý. Nội dung này phải được đưa ra họp bàn hoặc thông báo tới người thực hiện với những mục tiêu và lý do đầy đủ. Điều này là vô cùng cần thiết vì hoạt động trải nghiệm mang tính thực tiễn cao

- Tổng kết hoạt động trải nghiệm là giai đoạn cuối cùng của quá trình tổ chức thực hiện nhằm đánh giá lại toàn bộ quá trình tổ chức các hoạt động trải nghiệm. Đây là giai đoạn mà các nhà quản lý giáo dục đúc rút kinh nghiệm, tìm ra những mặt hạn chế trong quá trình tổ chức. Cũng trong giai đoạn này, tìm ra những cơ hội, kinh nghiệm cho việc xây dựng và thực thi các kế hoạch giáo dục tiếp theo.

Dù kế hoạch và nội dung được xây dựng một cách kỹ lưỡng đến đâu, công phu đến đâu đi nữa nhưng việc tổ chức thực hiện không tốt, không hiệu quả thì mục tiêu đưa ra của các hoạt động trải nghiệm sẽ khó mà đạt được, nếu không có điều chỉnh kịp thời, thì hiệu quả giáo dục sẽ không được như mong muốn.

1.4.3. Chỉ đạo triển khai các hoạt động trải nghiệm cho học sinh bán trú trường trung học phổ thông

Thời lượng quy định cho hoạt động trải nghiệm là 3 tiết/tuần, trong đó 2 tiết dành cho sinh hoạt dưới cờ và sinh hoạt lớp, 1 tiết dành cho trải nghiệm thường xuyên theo chủ đề. Nhà trường có thể sử dụng thời lượng dành cho chương trình địa phương, thời gian của buổi học thứ 2 trong ngày (đối với các trường học 2 buổi/ngày)... để bố trí các hoạt động trải nghiệm định kì theo chủ đề (tham quan dã ngoại, tổ chức sự kiện, hoạt động thiện nguyện...). Các hoạt động câu lạc bộ được bố trí ngoài giờ học chính khoá. Thời lượng hoạt động cần phân bổ hợp lý để học sinh đảm bảo các điều kiện ăn, ngủ nghỉ vui chơi và hoàn thành các bài tập được giao trên lớp. Phân công rõ chức năng, nhiệm vụ đối với cán bộ, giáo viên được giao quản lý trực tiếp các hoạt động trên.

Kết quả giáo dục trong hoạt động trải nghiệm phải được xem là một tiêu chí xếp loại học sinh, giáo viên và nhà trường như kết quả giáo dục trong các môn học.

Hoạt động trải nghiệm được tổ chức tại nhiều thời điểm, địa điểm khác nhau với nhiều nội dung và quy mô khác nhau, bởi vậy, tuỳ theo cách tổ chức để huy động sự tham gia, phối hợp của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên bộ môn, cán bộ Đoàn, tổng phụ trách Đội, Ban Giám

hiệu nhà trường, cha mẹ học sinh. Nhà trường cần tranh thủ sự chỉ đạo, hỗ trợ của chính quyền địa phương, các cơ quan, đoàn thể, tổ chức, doanh nghiệp, các nhà hoạt động xã hội, nghệ nhân, người lao động tiêu biểu ở địa phương,...

Để thực hiện Chương trình Hoạt động trải nghiệm, các trường cần có những đồ dùng cơ bản dưới đây: Đồ dùng để trình diễn, hướng dẫn - Video clip về các nội dung giáo dục - Phần mềm về hướng nghiệp - Dụng cụ lao động phù hợp với hoạt động lao động Đồ dùng để phục vụ hoạt động tập thể - Loa đài, ampli - Bộ lều trại đồ dùng để thực hành.

1.4.4. Kiểm tra, giám sát kết quả tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường Trung học phổ thông

Mục đích hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục trong hoạt động trải nghiệm là đánh giá mức độ đạt được của học sinh so với các yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực đặt ra cho mỗi giai đoạn học tập, nhằm xác định vị trí và ghi nhận sự tiến bộ của mỗi học sinh trong quá trình phát triển của bản thân, khuyến khích và định hướng cho học sinh tiếp tục rèn luyện để hoàn thiện.

Kết quả đánh giá là cơ sở quan trọng để cơ quan quản lí giáo dục và giáo viên điều chỉnh chương trình và các hoạt động giáo dục trong nhà trường.

Nội dung kiểm tra, giám sát kết quả giáo dục trong hoạt động trải nghiệm bao gồm:

- Kiểm tra, giám sát việc lập kế hoạch hoạt động cho các chủ đề hoạt động trải nghiệm.

- Kiểm tra, giám sát về động cơ, tinh thần, thái độ, ý thức trách nhiệm, tính tích cực,... trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao của cá nhân và các tổ chức có liên quan.

- Kiểm tra, đánh giá về các kĩ năng của học sinh trong việc thực hiện các hoạt động.

- Kiểm tra, đánh giá về đóng góp của học sinh vào thành tích chung của tập thể và việc thực hiện có kết quả hoạt động chung của tập thể.

- Kiểm tra, đánh giá về số giờ tham gia các hoạt động trải nghiệm. Hình thức kiểm tra: đa dạng, được phân loại theo nhiều tiêu thức: Thứ nhất: Theo quá trình hoạt động kiểm tra

- Kiểm tra trước hoạt động gồm kiểm tra sự chuẩn bị và kiểm tra phòng ngừa các hoạt động (kiểm tra lường trước);

- Kiểm tra đồng thời với các hoạt động đang diễn ra là kiểm tra kết quả của từng giai đoạn hoạt động.

- Kiểm tra phản hồi là kiểm tra được thực hiện sau khi hoạt động đã hoàn thành.

Thứ hai: Theo mức độ tổng quát của nội dung kiểm tra

- Kiểm tra toàn bộ, kiểm tra toàn diện;

- Kiểm tra bộ phận, kiểm tra chuyên đề;

- Kiểm tra cá nhân.

Thứ ba: Theo tần suất của các cuộc kiểm tra

- Kiểm tra đột xuất;

- Kiểm tra định kỳ;

- Kiểm tra liên tục.

Thứ tư: Theo mối quan hệ giữa chủ thể và đối tượng kiểm tra

- Kiểm tra của chủ thể quản lý đối với đối tượng quản lý.

- Tự kiểm tra của cá nhân, bộ phận.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh bán trú trường trung học phổ thông

Có nhiều yếu tố chi phối việc quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh bán trú trường THPT:

1.5.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về vị trí, vai trò của hoạt động trải nghiệm đối với sự phát triển nhân cách học sinh

Để quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh bán trú thì lãnh đạo nhà trường và tập thể giáo viên phải nhận thức được tầm quan trọng mục tiêu trí, vai trò, tác dụng của hoạt động trải nghiệm trong việc hình thành nhân cách và kỹ năng sống cho học sinh. Nhận thức rõ trách nhiệm và vai trò của nhà trường, của đội ngũ cán bộ giáo viên và các lực lượng giáo dục khác đóng vai trò là nòng cốt trong quá trình thực hiện. Để từ đó xác định được nhiệm vụ cụ thể cho mỗi nguồn lực giáo dục trong và ngoài nhà trường. Tuyên truyền thuyết phục mọi lực lượng giáo dục tích cực triển khai thực hiện nội dung chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Có nhận thức đúng thì cán bộ giáo viên trong nhà trường mới xác định rõ chức trách và nhiệm vụ của mình trong việc tổ chức chương trình hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Bản thân học sinh có nhận thức đúng tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm sáng tạo thì các em sẽ tích cực tham gia vào hoạt động.

1.5.2. Năng lực quản lý, tổ chức, lãnh đạo của Hiệu trưởng

Trong nhà trường, hiệu trưởng là con chim đầu đàn, vai trò của người hiệu trưởng vô cùng quan trọng. Trong trào lưu đổi mới, cải tiến phương pháp quản lý và dân chủ hóa nhà trường, nhằm phát huy cao độ tính tích cực của đội ngũ giáo viên đòi