Các Biện Pháp Quản Lý Hoạt Động Dạy Học, Theo Định Hướng Chương Trình Gdpt

Đội ngũ GV với tay nghề vững vàng trong các phong trào thi đua dạy học trong tỉnh. Đặc biệt trong đổi mới dạy học.

GV ngày càng quan tâm nhiều đến tất cả các khâu trong chu trình bài giảng như: thiết kế bài giảng, chuẩn bị bài giảng lên lớp, các phương pháp và kỹ thuật lên lớp, quản lý HS trên lớp, hướng dẫn HS chủ động trong chiếm lĩnh tri thức. Đặc biệt là dạy học theo chủ đề, theo dự án, liên môn ...

Các công tác đổi mới PPDH, ứng dụng CNTT trong giảng dạy, đổi mới KTĐG đang diễn ra mạnh mẽ trong các nhà trường để nâng cao chất lượng dạy học.

2.5.1.2. Về mặt quản lý hoạt động dạy học

Cán bộ quản lý đã có nhiều cố gắng trong việc tác động đến nhận thức của GV về vai trò trung tâm của người thầy trong hoạt động giảng dạy. Động viên được GV tận tâm, tận lực với hoạt động giảng dạy.

Các CBQL của các trường đều qua các lớp bồi dưỡng quản lý, cố gắng tìm tòi các phương pháp quản lý hiệu quả, năng động trong công tác và đã có nhiều cải tiến tích cực trong quản lý hoạt động chuyên môn tại các nhà trường.

Các nội dung quản lý HĐDH đều được các nhà trường tiến hành. CBQL các trường đều chú trọng việc phân công lao động cho GV trên cơ sở cơ bản là năng lực của họ, phù hợp với nhiệm vụ của nhà trường và có chú ý tới hoàn cảnh và nguyện vọng của GV.

Các CBQL tại các trường đã chú ý tới việc tổ chức xây dựng và quản lý kế hoạch, quản lý chương trình dạy học, quản lý, theo dõi việc thực hiện quy chế chuyên môn ở các mặt như hồ sơ GV, soạn bài, lên lớp, kiểm tra đánh giá chất lượng học tập của HS.

Các CBQL đã chú ý các nội dung thực hiện nhiệm vụ dạy học của GV, quan tâm xây dựng nề nếp sư phạm và một số hoạt động hỗ trợ cho công tác quản lý hoạt động giảng dạy như: trang bị tốt CSVC; Bồi dưỡng GV; Khen thưởng – trách phạt...

2.5.2. Về hạn chế

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 143 trang tài liệu này.

2.5.2.1. Về mặt hoạt động dạy học

Chất lượng dạy học ở các trường THPT trong địa bàn chưa đồng đều do cơ chế phân hóa tuyển sinh đầu cấp, chất lượng đội ngũ GV giữa các trường không đồng đều.

Công tác bồi dưỡng, phát triển đội ngũ GV còn nhiều bất cập, các trường thiếu hẳn kế hoạch mang tính tổng thể về đội ngũ cho bước đi của nhà trường qua từng giai đoạn phát triển. Một số GV chưa nhận thức sâu sắc hết tầm quan trọng của hoạt động dạy học – hoạt động chủ đạo trong nhà trường.

Một số tồn tại khác diễn ra xung quanh hoạt động dạy học là: GV chưa quan tâm chu đáo đến các khâu chuẩn bị các vật dụng, đồ dùng dạy học cho các giờ lên lớp; GV chưa có động thái lắng nghe ý kiến phản hồi của HS để điều chỉnh soạn giảng; các hoạt động đổi mới PPDH và KTĐG chưa có sự gắn kết; ứng dụng CNTT trong soạn giảng vẫn mang nặng tính biểu diễn hơn là tính hiệu quả.

2.5.2.2. Về mặt quản lý hoạt động dạy học

Một số ít CBQL chưa thật quan tâm sâu sắc về tầm quan trọng của quản lý HĐDH. Vì thế, trong quản lý còn tùy tiện, làm theo kinh nghiệm, chưa nâng cao nhận thức bằng khoa học quản lý và khoa học giáo dục. Điều này đã dẫn đến sự thiếu tầm, thiếu chiều sâu hay nói đúng hơn là những yếu kém trong công tác quản lý.

Vẫn còn CBQL chưa tận tụy, chưa nhận thức sâu sắc về tinh thần trách nhiệm trong công tác quản lý hoạt động giảng dạy ở một số nội dung như: quản lý đổi mới PPDH, KTĐG kết quả học tập của HS, quản lý phân ban...Các nội dung này đa số được thực hiện theo phong trào.

2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế

2.5.3.1. Nguyên nhân chủ quan

Ở một số trường, hiệu trưởng chưa thực sự ý thức sâu sắc nhiệm vụ quản lý hoạt động dạy học, thậm chí có hiệu trưởng khoán trắng việc chỉ đạo hoạt động dạy học cho phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn.

Các CBQL tuy đã học qua lớp bồi dưỡng CBQL nhưng vẫn có thói quen quản lý công tác theo kinh nghiệm của bản thân mà bỏ qua quản lý theo kế hoạch.

Cán bộ quản lý chưa thật năng động, tích cực trong công tác đổi mới quản lý, còn nặng về lối quản lý hành chính.

2.5.3.2. Nguyên nhân khách quan

Đội ngũ GV tại các trường THPT ở huyện Đắk Glong không đồng bộ. Trong những năm qua, do sự phát triển của huyện, số lượng trường lớp tăng dần dẫn đến các trường đồng loạt phát triển về đội ngũ GV. Số GV trẻ, ít kinh về nghiệm nghề nghiệp chiếm khá đông. Một số GV chưa ý thức về nghề nghiệp.

Mặt khác, chế độ lương bổng chưa thỏa đáng khiến một số GV chưa thực sự đầu tư hết khả năng cho HĐDH.

Chế độ chính sách đối với GV và CBQL chưa phù hợp, so với yêu cầu nhiệm vụ thì còn nhiều bất hợp lý; nguồn tài chính dành cho HĐDH còn thấp. CSVC, TBDH và hệ thống các phòng chức năng tại một số trường còn thiếu, TBDH cũng như các điều kiện hỗ trợ dạy học chưa thật sự đáp ứng được điều kiện dạy học trong giai đoạn đổi mới và phát triển giáo dục.

Công tác QLGD từ cấp vĩ mô còn mang đậm tính hành chính. Vì thế, một mặt cản trở sự sáng tạo của CBQL tại các trường học, mặt khác khâu kiểm tra, thanh tra từ cấp trên theo phương pháp để đánh giá là chính, tính chất giúp đỡ, hướng dẫn rất hạn chế; kế hoạch mang tính chiến lược còn thiếu; chỉ đạo chuyên môn còn nhiều bất cập.

Tiểu kết chương 2

Trên cơ sở lý luận của chương 1, tác giả đã sử dụng lý luận về hoạt động dạy học, giáo dục học, quản lý giáo dục, quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng để áp dụng vào khảo sát, nghiên cứu các lĩnh vực về thực trạng hoạt động giảng dạy và quản lý hoạt động dạy học tại các trường THPT ở huyện Đắk Glong. Qua quá trình khảo sát thực trạng ở các trường nói trên, tác giả đã nhận thấy: các trường THPT trên địa bàn hiện tại đang có những điểm mạnh như: Đội ngũ giáo viên phần đông là trẻ, nhiệt tình, năng động, sẵn sàng nhận mọi nhiệm vụ. Tất cả giáo viên đều an tâm công tác lâu dài, đầu tư cho chuyên môn để không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Hiệu trưởng các trường đã chủ động lập kế hoạch và triển khai thực hiện kế hoạch của nhà trường. Có nhiều cách làm sáng tạo, nhiều biện pháp quản lý có hiệu quả để phát triển nhà trường. Tuy nhiên, qua khảo sát và nghiên cứu thực trạng, tác giả luận văn cũng đã nhận thấy những mặt còn tồn tại, hạn chế cần được khắc phục như: Việc quản dạy học chưa được cụ thể bằng kế hoạch hóa; quản lý việc đổi mới phương pháp dạy học chưa triệt để, chưa đi vào chiều sâu; quản lý giờ dạy của giáo viên còn mang tính hình thức, thời vụ; quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh còn mang nặng tính truyền thống...

Trên cơ sở lý luận về công tác quản lý hoạt động dạy học, kết quả thu được từ thực trạng và theo định hướng chương trình GDPT 2018, tác giả luận văn đã có những nhận xét, đánh giá, tìm ra nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế của các đơn vị. Từ đó, có cơ sở để đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, nhằm cải tạo thực trạng để nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT trên địa bàn theo định hướng chương trình GDPT năm 2018

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG THEO ĐỊNH HƯỚNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa

Trong số các biện pháp được đề xuất, có biện pháp được các hiệu trưởng thực hiện trong các nhà trường; các biện pháp này đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giảng dạy trong thời gian qua. Tuy nhiên, nhóm biện pháp ấy vẫn chưa hoàn toàn đáp ứng yêu cầu trong tình hình thực tế đổi mới căn bản, toán diện giáo dục hiện nay. Trên cơ sở đó, chúng tôi đã bổ sung và hoàn thiện hơn nhằm góp phần hoàn thiện hệ thống các biện pháp quản lý hoạt động dạy học để việc đổi mới chương trình giáo dục đạt hiệu quả cao hơn.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ

Nguyên tắc này xuất phát từ bản chất của quá trình quản lý của hiệu trưởng nhà trường, trong đó tập trung vào việc lập kế hoạch, chỉ đạo hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh, điều hành hoạt động dạy học và các hoạt động khác phục vụ cho hoạt động dạy học trong nhà trường. Đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp phải chú ý đến các yếu tố tác động và tham gia vào các biện pháp của đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, chương trình dạy học. Chỉ khi nào thực hiện đồng bộ các biện pháp thì mới phát huy được thế mạnh của từng biện pháp trong việc nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính cần thiết và tính khả thi

Yêu cầu này đòi hỏi các biện pháp đề xuất có khả năng áp dụng vào thực tiễn hoạt động quản lý của các hiệu trưởng nhà trường một cách thuận lợi, trở thành hiện thực và đem lại hiệu quả cao trong việc thực hiện các chức năng quản lý của hiệu trưởng (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra). Để đạt được yêu cầu này, khi xây dựng các biện pháp phải đảm bảo tính khoa học trong quy trình quản lý với các bước tiến hành cụ thể, chính xác.

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn

Nguyên tắc này xuất phát từ thực tiễn quản lý hoạt động giảng dạy của các trường THPT tại huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

Qua điều tra thực trạng công tác quản lý HĐDH ở các trường THPT trên địa bàn, trong đó bao gồm: quản lý HĐDH của giáo viên; quản lý kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS so với yêu cầu của mục tiêu; công tác tổ chức việc lập kế hoạch và phân công giảng dạy; công tác bồi dưỡng nâng cao trình độ cho giáo viên; công tác tổ chức quản lý việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên; quản lý việc giảng dạy trên lớp của giáo viên; tổ chức quản lý công tác đổi mới PPDH và đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá của giáo viên đối với kết quả học tập của học sinh, đổi mới chương trình giáo dục… Khi phân tích thực trạng, tác giả đã chỉ ra những mặt còn hạn chế, bất cập và đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT tại huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học, theo định hướng chương trình GDPT 2018 tại các trường THPT ở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông

3.2.1. Tăng cường công tác kế hoạch hóa việc tổ chức hoạt động dạy học

3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp

Kế hoạch hóa là một chức năng quan trọng của hoạt động quản lý nhằm thực hiện chiến lược lâu dài và mục tiêu trước mắt của nhà trường để lập kế hoạch tổng thể và chi tiết đảm bảo cho bộ máy nhà trường vận hành đúng hướng.

Việc lập kế hoạch để chỉ đạo và quản lý HĐDH của CBQL là việc không thể thiếu trong quá trình quản lý. Việc lập kế hoạch nhằm:

Thiết lập môi trường, hành lang pháp lý trong việc điều hành và quản lý các HĐDH của GV cũng như hoạt động học tập của HS.

Đáp ứng những yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục cấp THPT mà đặc biệt là đổi mới, sách giáo khoa chương trình giáo dục phổ thông.

Lựa chọn các biện pháp quản lý phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của nhà trường và địa phương.

3.2.1.2. Nội dung

Trên cơ sở kế hoạch và sự chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng các trường THPT tổ chức xây dựng kế hoạch quản lý HĐDH từ kế hoạch của cấp dưới như:

Kế hoạch của nhà trường.

Kế hoạch quản lý HĐDH của phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn.

Kế hoạch giảng dạy của tổ trưởng chuyên môn. Kế hoạch giảng dạy của giáo viên.

3.2.1.3. Cách thức thực hiện

Hiệu trưởng phối hợp với phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn xây dựng kế hoạch quản lý HĐDH ngay từ đầu năm học được căn cứ vào: tình hình chung của nhà trường; mục tiêu HĐDH; phương hướng và nhiệm vụ năm học của Sở GD&ĐT. Nội dung cơ bản của kế hoạch quản lý HĐDH của hiệu trưởng bao gồm: tóm tắt tình hình đầu năm học; quy mô phát triển trường lớp; mục tiêu HĐDH; nhiệm vụ trọng tâm; công việc cụ thể và các biện pháp quản lý. Kế hoạch phải được xây dựng đúng thời gian, huy động sự đóng góp ý kiến xây dựng của tập thể, của cán bộ, GV có kinh nghiệm. Đặc biệt là các ý kiến về phương án và những biện pháp thực hiện kế hoạch. Từ đó làm cơ sở để các tổ bộ môn, các cá nhân xây dựng kế hoạch công tác của mình phù hợp với đặc trưng của nhà trường, tạo điều kiện tốt cho quá trình thực hiện và làm căn cứ để kiểm tra.

Trong quá trình thực hiện, hiệu trưởng phải vừa theo dõi, vừa tạo điều kiện để đội ngũ GV thực hiện kế hoạch đúng tiến độ, đồng thời có những điều chỉnh kịp thời và phù hợp với thực tiễn.

Để có thể quản lý HĐDH của giáo viên một cách hiệu quả, các HT cần phải xây dựng chương trình quản lý HĐDH theo các khoảng thời gian tính bằng tháng trong năm học với sự tách bạch rõ ràng từng nội dung quản lý HĐDH. Lúc đó, các chức năng quản lý sẽ được lần lượt lồng vào trong các nội dung quản lý theo từng khoảng thời gian bằng việc thể hiện ở từng công việc cụ thể của HT và đối tượng quản lý có liên quan: bao gồm tổ trưởng chuyên môn, GV, cán bộ quản lý thiết bị, nhân viên thư viện, bộ phận giáo vụ. Có những nội dung quản lý chỉ thực hiện trong một khoảng thời gian nhưng cũng có nội dung thực hiện thường xuyên trong suốt năm học. Theo đó, việc sắp xếp thứ tự các nội dung quản lý cần thể hiện sự ưu tiên do tính chất quan trọng của công việc theo từng khoảng thời gian. Có như vậy, khi thực hiện việc quản lý theo kế hoạch, người HT mới phát huy được sức mạnh của các biện pháp quản lý.

Căn cứ vào kế hoạch quản lý HĐDH của HT, tình hình thực tế của từng tổ chuyên môn, HT chỉ đạo các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch quản lý HĐDH của tổ mình. Kế hoạch này cũng được xây dựng theo biểu mẫu giống như kế hoạch quản

lý HĐDH của HT, tức là cũng được trình bày theo từng nội dung quản lý của tổ trưởng với các công việc cụ thể được thể hiện bằng các chức năng quản lý trong từng khoảng thời gian của năm học.

Hiệu trưởng chỉ đạo cho các tổ trưởng chuyên môn hướng dẫn GV xây dựng kế hoạch giảng dạy cho năm học. Kế hoạch này được xây dựng dựa trên kế hoạch chuyên môn của nhà trường, của tổ và được thể hiện bằng những nhiệm vụ, chỉ tiêu phấn đấu của từng GV. Kế hoạch chuyên môn cá nhân của GV phải đề cập đến các vấn đề sau:

Phương hướng và chỉ tiêu phấn đấu.

Kế hoạch giảng dạy bộ môn của GV được xây dựng nhằm thực hiện chương trình giảng dạy của cả năm học, dựa trên phân phối chương trình của bộ môn, GV xây dựng kế hoạch giảng dạy của từng bài theo từng tuần cụ thể.

Kế hoạch kiểm tra thường xuyên và kiểm tra định kỳ. Kế hoạch sử dụng TBDH và phần thực hành bộ môn.

Tất cả các vấn đề trên đều phải được sắp xếp theo từng nội dung hoạt động giảng dạy của GV, tổ chuyên môn và kế hoạch tổng thể của nhà trường.

- Kế hoạch của tổ chuyên môn

Việc xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn cần thể hiện được kế hoạch chung của nhà trường, tạo ra sức mạnh tổng hợp, hướng vào mục tiêu chung và các biện pháp cụ thể. Xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn cần căn cứ vào những định hướng mục tiêu của kế hoạch nhà trường về nhiệm vụ, nội dung công việc, cách tiến hành, quy mô phát triển năm học, học kỳ, tháng, tuần.

Tổ trưởng chuyên môn căn cứ vào kế hoạch năm học của trường, nhiệm vụ của tổ, kế hoạch của các thành viên để lập kế hoạch của tổ. Kế hoạch cần thể hiện tính thống nhất cao, có tính khả thi, xác định được các mốc thời gian tiến hành các hoạt động, người thực hiện, đăng ký các chỉ tiêu, danh hiệu thi đua của tổ và các thành viên trong tổ.

- Kế hoạch của giáo viên

Kế hoạch của mỗi GV phải cụ thể hóa nhiệm vụ giảng dạy theo chương trình phân môn của cá nhân và công tác kiêm nhiệm. Kế hoạch cần thể hiện được từng mốc thời gian, từng bước tiến hành công việc, thể hiện được nội dung, phương pháp thời gian tiến hành từng đơn vị kiến thức, từng bài giảng, từng chương của môn