Xây Dựng Kế Hoạch Và Quản Lý Kế Hoạch Đào Tạo, Bồi Dưỡng, Nâng Cao Trình

- Hiện nay, Trường THCS Vân Hà đều có một số trang thiết bị công nghệ thông tin song chưa đầy đủ và đồng bộ. Vì vậy nên mời chuyên gia tin học của Sở GD&ĐT tư vấn về chuẩn hệ thống thông tin QL.

- Ban giám hiệu nhà trường giao nhiệm vụ cho nhóm GV tin học chịu trách nhiệm lắp đặt hệ thống thông tin QL trong nhà trường, lắp đặt máy chủ và nối mạng với các máy tính hoạt động trong các bộ phận của nhà trường. Mua và cài đặt các phần mềm phục vụ cho công tác QL.

- Các CBQL của nhà trường được bố trí tập huấn sử dụng phần mềm. Phân công GV tin học chịu trách nhiệm theo dõi và hỗ trợ kỹ thuật khi triển khai sử dụng phần mềm.

- Lên kế hoạch và phân công nhập dữ liệu các khóa HS đang đào tạo, đối với khóa HS lớp 6 mới tuyển phải sử dụng phần mềm QL ngay từ đầu. Kết quả phải đạt được sau khi trang thiết bị, cài đặt và sử dụng phần mềm là: Từ một dữ liệu đơn giản như họ tên, ngày sinh của một HS có thể dễ dàng tra cứu toàn bộ thông tin về HS đó như: sơ yếu lý lịch, khóa học, điểm thi đầu vào, điểm quá trình học, xếp loại các năm học….

- Quản lý nhân sự (CBQL, GV, công nhân viên) bao gồm cả lý lịch cá nhân, quá trình công tác, thành tích và các hình thức khen thưởng, kỷ luật…

- Quản lý toàn bộ điểm học tập HS trong đó có môn Ngữ văn, phần mềm tự động tạo ra điểm tổng kết bộ môn, điểm tổng kết các môn, xếp loại HS của HS mà không cần bất cứ một lệnh tính toán thủ công nào.

- Ban giám hiệu nhà trường QL tất cả các kế hoạch của nhà trường, tổ trưởng chuyên môn, GV một cách cụ thể trong mạng nội bộ của nhà trường và qua hệ thống máy tính có thể theo dõi, hỗ trợ kịp thời.

3.2.1.3. Xây dựng kế hoạch và quản lý kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên

*Mục tiêu của biện pháp

Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ GV là rất cần thiết để đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao của xã hội.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 161 trang tài liệu này.

* Nội dung và cách thực hiện biện pháp

Để xây dựng kế hoạch và QL kế hoạch tốt, các nhà QL cần dựa trên những cơ sở sau:

- Các nhà QL cần nắm được thực trạng trình độ chuyên môn nghiệp vụ của GV trong trường từ đó lên kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng.

- Căn cứ vào kế hoạch của Sở GD và của phòng GD để có kế hoạch của riêng nhà trường, tránh các kế hoạch chồng chéo lên nhau khiến cho việc tập huấn mang tính hình thức và không đạt được kết quả.

- Bắt buộc và tạo mọi điều kiện (thời gian, kinh phí) để GV tham gia hiệu quả các đợt bồi dưỡng chuyên môn như bồi dưỡng thay sách giáo khoa, bồi dưỡng đổi mới PP…

- Tổ chức và tạo mọi điều kiện thuận lợi (giảm giờ dạy, phân công thời khóa biểu thuận lợi) cho GV nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học phục vụ hỗ trợ HĐDH.

- Tăng cường CSVC phục vụ cho việc tự học, tự bồi dưỡng: kết nối mạng Internet, bổ sung thường xuyên tài liệu học tập, tài liệu tham khảo…

- Yêu cầu hàng năm mỗi GV phải có chuyên đề sáng kiến kinh nghiệm rút ra từ quá trình tự học, tự bồi dưỡng. Đối với các chuyên đề có giá trị, giải pháp thiết thực, tính khả thi cao được hỗ trợ kinh phí gửi lên cấp trên thẩm định, khen thưởng.

- Khuyến khích GV tự học, tự bồi dưỡng để tránh tình trạng rơi vào tụt hậu về nội dung và phương pháp. Tự học, tự bồi dưỡng là một tiêu chí đánh giá xếp loại thi đua.

3.2.2. Nhóm các biện pháp quản lý hoạt động giảng dạy tích hợp giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh của giáo viên

3.2.2.1. Các biện pháp quản lý việc lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch chương trình giảng dạy

* Mục tiêu của biện pháp

Quản lý việc lập, thực hiện kế hoạch công tác và chương trình giảng của GV là một HĐ cần thiết trong quá trình QL. Biện pháp này nhằm giúp GV thực hiện đúng và đầy đủ kế hoạch, khối lượng công việc của mình một cách khoa học giúp nhà QL có cơ sở kiểm tra đánh giá việc thực hiện chương trình của GV.

* Nội dung và cách thực hiện biện pháp

Để QL tốt nhà trường cần:

- Đề ra các văn bản quy định cụ thể để kiểm tra việc giảng dạy của GV, quy định rõ các yêu cầu về việc lập kế hoạch, thực hiện đủ khối lượng chương trình và nội dung kiến thức chương trình giảng dạy.

- Xây dựng nội quy, quy chế chuyên môn của nhà trường, gắn hoạt động giảng dạy của GV với quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của họ. Có quy định rõ về mức kỷ luật GV nếu cắt xén chương trình, không thực hiện nghiêm túc phân phối chương trình.

- Xây dựng và QL tốt chương trình chi tiết môn học. Chỉ đạo nhóm bộ môn trao đổi, thống nhất đề cương chi tiết môn học cho các khối lớp.

- Thường xuyên tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất việc thực hiện kế hoạch công tác và chương trình giảng dạy của GV. Yêu cầu GV báo giảng vào cuối tuần trước và hàng tuần kiểm tra việc ghi chép, thực hiện sổ báo giảng của GV.

- Tổ chức kiểm tra đột xuất sổ đầu bài của lớp HS, đối chiếu với sổ báo giảng và kế hoạch công tác để đánh giá chương trình giảng dạy của GV.

- Kết quả kiểm tra việc lập, thực hiện kế hoạch và chương trình giảng dạy của GV là một tiêu chí để đánh giá, xếp loại GV.

3.2.2.2. Các biện pháp quản lý thực hiện nội dung chương trình, đổi mới phương pháp dạy học

Việc thực nội dung chương trình và đổi mới PPDH vẫn đang là vấn đề trọng tâm của HĐ dạy và học hiện nay ở tất cả các môn trong đó có môn Ngữ văn. Đổi mới PPDH là một yêu cầu bức thiết hiện nay giúp chúng ta tích cực hóa HĐ của HS. Đây là điều phù hợp với yêu cầu phát triển nguồn nhân lực trong cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế của thế kỷ XXI. Công tác quản lý lúc này là giúp GV vẫn tuân thủ nội dung chương trình theo quy định của Bộ GD&ĐT đồng thời biết lựa chọn nội dung phù hợp với HS và địa phương mình, có phương pháp và hình thức DH phù hợp, hấp dẫn HS.

* Mục tiêu của biện pháp

- Quan điểm xây dựng và phát triển nội dung chương trình được đặt ra cụ thể là:

+ Môn Ngữ văn có mục tiêu hoàn thiện kiến thức cơ sở về từ vựng, ngữ pháp tiếng Việt; cung cấp kiến thức về văn bản văn học, lý luận văn học, hình thành ở HS năng lực tiếp nhận và tạo lập các kiểu văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, lập luận, thuyết minh và hành chính - công vụ.

+ Chương trình môn Ngữ văn trung học cơ sở xây dựng theo nguyên tắc tích hợp. Theo yêu cầu tích hợp dọc, chương trình được chia thành 2 vòng: vòng 1 gồm các lớp 6 và 7, vòng 2 gồm các lớp 8 và 9. Một số kiểu văn bản đã học ở vòng 1 được tiếp tục học ở vòng 2 với yêu cầu nâng cao hơn.

+ Theo yêu cầu tích hợp ngang, chương trình lấy kiểu văn bản làm trục chính để liên kết nội dung học tập ở cả 3 phần văn học, tiếng Việt và tập làm văn. Quán triệt mục tiêu, quan điểm xây dựng và phát triển chương trình môn Ngữ văn như đã nêu, các biện pháp QL việc thực hiện nội dung chương trình môn Ngữ văn cần được xây dựng theo hướng tăng quyền tự chủ cho GV trong việc đảm bảo khung chương trình theo yêu cầu của Bộ GD&ĐT và thực hiện lựa chọn nội dung chương trình địa phương phù hợp.

- Bên cạnh đó đổi mới phương pháp đang là xu thế tất yếu của GD hiện nay. Mục tiêu của đổi mới phương pháp là phát huy hiệu quả của giờ dạy môn Ngữ văn. HS chủ động, tích cực, sáng tạo tiếp nhận kiến thức. GV tổ chức hướng dẫn các HĐDH một cách linh hoạt làm cho giờ dạy trở nên hấp dẫn, thiết thực.

Cần phải đổi mới phương pháp vì nội dung chương trình thay đổi, xu thế dạy học của thế giới, đặc điểm tâm lý của HS không giống như trước. Cốt lõi của quá trình DH Ngữ văn theo phương pháp mới với tất cả những biểu hiện như trên mới thực sự là chuyển từ sự thụ động sang chủ động, tích cực của HS dưới sự hướng dẫn của GV.

* Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp

- Quản lý việc thực hiện nội dung chương trình

+ Căn cứ vào chỉ đạo của cấp trên, Ban giám hiệu yêu cầu GV khai theo đúng nội dung chương trình sách giáo khoa hiện nay. Tuy nhiên, ở các bài chương trình địa phương, GV được chọn lựa nội dung giảng dạy. Phần này trong sách giáo khoa còn để ngỏ vì mỗi địa phương cần có những nội dung riêng phù hợp với thực tế.

+ Thông qua sổ báo giảng, dự giờ, Ban giám hiệu có thể QL việc thực hiện nội dung chương của GV.

+ Huy động đội ngũ GV tham gia xây dựng chương trình địa phương.

+ Cần xây dựng danh mục tài liệu đọc trong môn Ngữ văn theo từng trình độ giúp cho GV, HS sử dụng sách một cách có hiệu quả. Khái niệm đọc sách cần mở rộng, bao gồm cả những kiến thức được lấy từ trung tâm GD đa phương tiện. Người QL cần có những giải pháp yêu cầu GV và HS thực hiện việc đọc sách. Như vậy, cần phải trang bị cho mỗi nhà trường một thư viện theo đúng nghĩa.

+ Ban giám hiệu, tổ chuyên môn cần hết sức nhạy bén, linh hoạt đánh giá GV, đồng thời sát sao việc giảng dạy. Tránh tình trạng đổi mới nhưng mỗi GV làm một cách rất tuỳ tiện như vậy sẽ gây ra khó khăn rất lớn với nhà QL. Bởi nhiều khi GV đổi mới phương pháp một cách thụ động. Do đó, việc đổi mới phương pháp đã được đặt ra từ nhiều năm nay nhưng hiệu quả không cao như số liệu khảo sát đã chứng minh. Cả đánh giá của HS, GV và các nhà QL đều chỉ ra rằng đổi mới phương pháp chưa đạt đến HS là trung tâm của quá trình DH.

- Biện pháp QL hoạt động đổi mới phương pháp: Cần phải đổi mới phương pháp vì nội dung chương trình thay đổi, xu thế dạy học của thế giới, đặc điểm tâm lý của HS không giống như trước. Cốt lõi của quá trình DH Ngữ văn theo phương pháp mới với tất cả những biểu hiện như trên mới thực sự là chuyển từ sự thụ động sang chủ động, tích cực của HS dưới sự hướng dẫn của GV.

+ Trước hết QL nâng cao nhận thức của đội ngũ GV về đổi mới phương pháp DH môn Ngữ văn. Thực tế một số GV sẽ rất khó thay đổi cách DH đã trở thành truyền thống và thói quen của họ nếu họ không thực sự hiểu vấn đề tại sao lại phải đổi mới phương pháp. Do vậy khâu đầu tiên của quy trình QL hoạt động là trang bị đầy đủ kiến thức cho GV về đổi mới phương pháp. Cần giúp cho GV hiểu cụ thể nhu cầu thiết yếu phải đổi mới phương pháp, sự khác biệt giữa PPDH cũ và PPDH mới, quy trình thực hiện một số phương pháp đặc trưng của DH văn và một số PPDH mới.

Quy trình thực hiện PPDH nêu và giải quyết vấn đề

Bước 1: Xác định vấn đề (là nội dung trọng tâm của bài học).

Bước 2: Nêu vấn đề và vạch kế hoạch giải quyết vấn đề:

GV tạo tình huống có vấn đề (dựa trên nội dung vấn đề, trình độ HS, cách thức tổ chức giờ học...). Hướng dẫn HS cách thức giải quyết vấn đề.

Bước 3: Giải quyết vấn đề (HS làm việc; GV hướng dẫn khi cần thiết).

Bước 4: Đánh giá kết quả (GV giúp HS đánh giá được phương án, cách thức giải quyết vấn đề và kết quả giải quyết vấn đề của HS).

Quy trình thực hiện phương pháp giảng bình

Giảng bình là phương pháp rất quen thuộc, còn gọi là phương pháp dạy văn truyền thống. Nhiều GV quan niệm trong các PPDH mới không có mặt các PPDH cũ nên thường bỏ phương pháp giảng bình. Đây lại là phương pháp đặc trưng nhất của dạy văn mà nếu bỏ đi sẽ mất “chất văn”của giờ văn. Do vậy mỗi giờ văn cần sử dụng phương pháp giảng bình với dung lượng vừa phải như là một phương pháp đặc trưng của dạy Ngữ văn.

Bước 1: Chuẩn bị nội dung thông tin, các tài liệu và phương tiện DH hỗ trợ giảng bình theo mục tiêu bài giảng.

Bước 2: Tạo tâm thế cho HS đón nhận thông tin (qua cử chỉ, ánh mắt, động tác, lời nhắc nhẹ nhàng của GV...).

Bước 3: Trình bày nội dung thông tin theo một trình tự lôgic (kết hợp minh hoạ bằng các phương tiện khác nếu có).

Bước 4: Tóm tắt lại toàn bộ nội dung thông tin (có thể sơ đồ hóa) nhấn mạnh trọng tâm (kiến thức trọng tâm của bài giảng) và mạch liên kết ý.

Nhóm các PPDH mới cần được đưa vào sử dụng

Những phương pháp mới đặc trưng cho DH Ngữ văn theo hướng đáp ứng nhu cầu đa dạng của người học là phương pháp đóng vai, học qua đọc sách.

Quy trình tổ chức phương pháp vấn đáp gợi tìm

Bước 1: Chuẩn bị hệ thống câu hỏi, chuẩn bị các tài liệu và phương tiện DH hỗ trợ và định hướng cho HS chuẩn bị thông tin tham gia vấn đáp.

Bước 2: GV nêu vấn đề cần vấn đáp; có thể gợi tìm bằng các câu hỏi cụ thể hơn.

Bước 3: HS suy nghĩ trả lời; các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: GV nhận xét và hệ thống hóa nội dung vấn đề.

Quy trình tổ chức phương pháp đọc sáng tạo

Bước 1: Hướng dẫn HS đọc, tìm hiểu văn bản (GV đọc, HS đọc...).

Bước 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu các mối quan hệ giao tiếp (mối quan hệ giữa tác giả với đối tượng được nói tới trong tác phẩm; mối quan hệ giữa tác giả với độc giả; mối quan hệ giữa độc giả với đối tượng được nói đến).

Bước 3: Hướng dẫn HS đánh giá mức độ phù hợp của các yếu tố nghệ thuật với nội dung thể hiện, rút ra nhận định về giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.

Bước 4: Hướng dẫn HS thực hành tạo lập một đoạn văn (bài văn) thể hiện những cảm xúc, suy nghĩ của cá nhân về giá trị tác phẩm, về tác giả...

Quy trình thực hiện PPDH hợp tác (phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp cùng tham gia):

Bước 1: Tổ chức các nhóm và giao nhiệm vụ cho nhóm (GV nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ và cách thức tiến hành hoạt động cho từng nhóm).

Bước 2: Hoạt động theo nhóm: HS phân công trong nhóm, các cá nhân làm việc độc lập rồi trao đổi ý kiến, thảo luận trong nhóm tiến tới thống nhất ý kiến; phân công đại diện trình bày kết quả trước tập thể.

Bước 3: Các đại diện nhóm trình bày kết quả; các HS khác nghe, quan sát, nhận xét, bổ sung, đánh giá.

Bước 4: GV tổ chức xác nhận kiến thức chuẩn; đánh giá và cho điểm trên mức độ đóng góp của các cá nhân trong hoạt động nhóm, đặt ra vấn đề tiếp theo (nếu có).

Quy trình thực hiện phương pháp đóng vai:

Phương pháp đóng vai trong DH là GV có thể cung cấp kịch bản và đạo diễn, HS hành động theo các vai diễn hoặc HS tự xây dựng kịch bản. Qua đó HS học được cách suy nghĩ, thể hiện thái độ và hành động cũng như các kỹ năng ứng xử khác của các nhân vật trong kịch bản. Quy trình thực hiện phương pháp này gồm 4 bước:

Bước 1: Xây dựng kịch bản. GV, HS có thể dựa vào kịch bản văn học có sẵn hoặc tự xây dựng kịch bản (chuyển thể các tác phẩm văn học) hoặc GV nêu vấn đề và cho HS viết kịch bản. Tuỳ theo từng mức độ mà ta có phương pháp đóng vai, diễn kịch hoặc mô phỏng trong phương pháp đóng vai

Bước 2: Phân vai. Có hai cách: GV chọn vai diễn cho HS hoặc cho HS tự chọn vai diễn phù hợp với đặc điểm tính cách của từng em.

Bước 3: Cho HS diễn kịch. HS có thể mô phỏng lại theo các vai diễn mẫu hoặc tự nhập vai diễn dưới sự gợi ý của GV.

Bước 4: Tổng kết, đánh giá về vai diễn để dẫn đến cảm nhận của HS về nội dung tác phẩm.

Quản lý giáo viên thực hiện đổi mới phương pháp

Tích cực chỉ đạo đổi mới PPDH văn. Các nhà QL cần có những biện pháp sát thực, hữu hiệu để đổi mới phương pháp có hiệu quả. Cụ thể là tổ chức chuyên đề bồi dưỡng GV, đẩy mạnh các HĐ dự giờ, rút kinh nghiệm, trong đó chú trọng triển khai phương pháp làm mẫu, nhân rộng điển hình. phương pháp này rất có hiệu quả vì nó trực quan, sinh động với GV. Thay vì nghe thuyết giảng lý thuyết một cách chung chung, các nhà QL nên lựa chọn những GV có năng lực, có phương pháp đổi mới để dạy mẫu, GV khác dự giờ, trên cơ sở đó học tập, rút kinh nghiệm. Biện pháp này hiện nay đang được triển khai tích cực và cần được phát huy vì nó có hiệu quả. Hướng dẫn GV thực hiện đổi mới phương pháp bằng những biện pháp cụ thể, trực tiếp. Thông thường, GV có thể nắm được nội dung, quy trình đổi mới phương pháp, dự giờ đồng nghiệp để thấy được đổi mới phương pháp là như thế nào nhưng khi chính họ áp dụng vẫn sẽ có những vướng mắc do đặc thù của DH còn phụ thuộc vào từng đối tượng lớp cụ thể. Do vậy, hướng dẫn GV thực hiện đổi mới phương pháp, nhà QL còn cần trực tiếp dự giờ, rút kinh nghiệm cho từng GV (hoặc giao việc dự giờ, rút kinh nghiệm cho một số GV có năng lực, có kinh nghiệm về đổi mới phương pháp, đặc biệt là các tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn). Qua quá trình dự giờ cần tận tình chỉ ra những bước đi, cách thức tiến hành cụ thể, tỉ mỉ trong từng công đoạn DH. Cũng cần hướng dẫn GV khi sử dụng các phương pháp cần tránh khuynh hướng tuyệt đối hóa một vài phương pháp hoặc hình thức tổ chức DH. Cần vận dụng linh hoạt một số phương pháp, hình thức DH trong mỗi bài học để khơi dậy hứng thú học tập ở HS.

+ Giúp GV tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong đổi mới phương pháp: