Tổ Chức Thực Hiện Kế Hoạch Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Môn Lịch Sử -

- Xây dựng kế hoạch để thực hiện mục tiêu của quản lý hoạt động dạy học Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực.

- Điều chỉnh nếu cần thiết trong quá trình thực hiện kế hoạch quản lý hoạt động dạy học Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực.

Để lập được kế hoạch quản lý hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực ở trường tiểu học, Hiệu trưởng là chủ thể quản lý nhà trường phải đánh giá đúng thực trạng của hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí trong nhà trường, xây dựng các mục tiêu và giải pháp thực hiện để hoàn thành mục tiêu. Chủ thể quản lý của nhà trường phải nghiên cứu, tìm hiểu và xác định được các nội dung sau:

- Phân tích thực trạng hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực.

- Xác định mục tiêu, chỉ tiêu cần đạt của hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực và đánh giá tính khả thi của chỉ tiêu, mục tiêu đã đề ra

- Xác định các chủ đề dạy học (lồng ghép các vấn đề hiện đại vào nội dung của môn học; hoạt động trải nghiệm...) của nhà trường nhằm phát triển năng lực cho học sinh.

- Xác định các nguồn lực thực hiện hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực

- Xác định kế hoạch dạy thử nghiệm, tổ chức hội thảo rút kinh nghiệm, hoàn thiện chủ đề dạy học, phương pháp đánh giá, các chỉ số theo dõi, kiểm tra và đánh giá hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực

- Xây dựng kế hoạch dự giờ, kiểm tra các tiết áp dụng dạy học theo định hướng phát triển năng lực.

Sản phẩm của chức năng lập kế hoạch là một hệ thống các bản kế hoạch bao trùm toàn bộ quản lý, bao gồm các kế hoạch như:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 128 trang tài liệu này.

- Kế hoạch chiến lược: Tương đương các kế hoạch dài hạn từ 3-5 năm

- Kế hoạch hành động: Kế hoạch chi tiết các hành động cụ thể trong một thời gian ngắn như: Kế hoạch năm, kế hoạch học kỳ, kế hoạch tháng,…

Trong quá trình thực hiện kế hoạch, nếu cần điều chỉnh thì điều chỉnh như thế nào, xác định lại các yếu tố:

- Mục tiêu: Hạ thấp hay bỏ.

- Giải pháp: Cần tăng cường, bổ sung, thay thế.

- Nguồn lực: Bổ sung, thay thế.

Như vậy, bản kế hoạch quản lý của hiệu trưởng là sự cụ thể hóa toàn bộ quá trình quản lý hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí, kế hoạch được lập càng chi tiết và chính xác thì quá trình làm việc của giáo viên và học sinh càng thuận lợi.

1.4.2.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực

Tổ chức triển khai kế hoạch chính là chức năng tổ chức trong quản lý, là quá trình phân phối, sắp xếp nguồn nhân lực theo một cách thức hợp lý để phát huy tối đa khả năng nhân lực, nhằm thực hiện kế hoạch, đảm bảo hoàn thành mục tiêu đề ra.

Các nội dung tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực bao gồm:

- Tổ chức xây dựng chỉ tiêu dạy học theo định hướng phát triển năng lực cụ thể cho tổ (nhóm) chuyên môn Lịch sử - Địa lí, theo học kỳ và theo cả năm học

- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho GV đáp ứng yêu cầu dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh.

- Tổ chức thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh

- Tổ chức xây dựng hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo huớng phát triển năng lực.

- Tổ chức dạy thử nghiệm, triển khai hội thảo rút kinh nghiệm, hoàn thiện chủ đề dạy học Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh và phương pháp kiểm tra, đánh giá học sinh.

- Tổ chức dự giờ, kiểm tra các tiết áp dụng dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh.

- Tổ chức các hoạt động hỗ trợ cho dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực như: ngoại khóa, câu lạc bộ, động viên, khen thưởng.

Nội dung quan trọng nhất trong tổ chức quản lý nhà trường là hình thành một cấu trúc tổ chức tối ưu của hệ thống quản lý và phối hợp tốt nhất các hệ thống quản lý với hệ thống bị quản lý. Cấu trúc tổ chức là tổng hợp các bộ phận, đơn vị và cá nhân khác nhau, có mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau được chuyên môn hóa, có quyền hạn và trách nhiệm nhất định được bố trí theo các cấp và các khâu khác nhau, nhưng cùng nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng quản lý và cùng hướng vào mục tiêu chung. Trong nhà trường có nhiều cơ cấu tổ chức như Ban giám hiệu, các tổ chuyên môn, đơn vị khối lớp,... vì vậy, hiệu trưởng phải xác định chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị trong nhà trường và mối quan hệ giữa các đơn vị này, cùng với mối quan hệ giữa nhà trường với các đơn vị khác để xây dựng cấu trúc tổ chức hợp lý với kế hoạch đã đề ra.

Sau khi xác định được cấu trúc tổ chức, hiệu trưởng cần xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên giảng dạy môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực, bao gồm các nội dung: Phân công nhiệm vụ giảng dạy, bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên giảng dạy môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực, kiểm tra đánh giá kết quả giảng dạy môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực. Mục tiêu của quá trình này là nhà trường sẽ có một đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ.

Trong hoạt động quản lý hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực ở các trường tiểu học cần chú trọng công tác phối kết hợp giữa Phòng Giáo dục và Đào tạo với Ban giám hiệu và Tổ chuyên môn của nhà trường trong việc điều chỉnh nội dung giảng dạy gắn thực tiễn của nhà trường, đồng thời tham mưu điều chỉnh, bổ sung những cơ chế, chính sách phù hợp với đội ngũ GV dạy môn Lịch sử - Địa lí cấp Tiểu học theo hướng: tuyển dụng và bố trí đầy đủ về số lượng giáo viên; có chính sách phù hợp trong tuyển dụng và bồi dưỡng giáo viên môn Lịch sử - Địa lí; thực hiện giảng dạy đảm bảo chất lượng (theo chuẩn kiến thức, kĩ năng) và tính ổn định trong giảng dạy môn Lịch sử - Địa lí; tăng cường đầu

tư cơ sở vật chất; trang thiết bị phục vụ việc dạy và học môn Lịch sử - Địa lí; đáp ứng danh mục tối thiểu phục vụ cho việc dạy và học môn Lịch sử - Địa lí.

Trong quá trình triển khai kế hoạch, hiệu trưởng cần đảm bảo các mối quan hệ trong tổ chức, giữa các bộ phận trong nhà trường và các bộ phận trong nhà trường với bên ngoài hài hòa và ổn định, đảm bảo phát huy tối đa khả năng khả năng của các bộ phận và cá thể trong nhà trường.

1.4.2.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch quản lý hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực

Chỉ đạo là quá trình tác động ảnh hưởng đến thái độ, hành vi thực hiện công việc của các nhân sự trong tổ chức. Chức năng chỉ đạo được xác định từ việc điều hành, hướng dẫn các hoạt động trong nhà trường nhằm thực hiện được các mục tiêu có chất lượng và hiệu quả.

Đối với việc thực hiện kế hoạch quản lý hoạt động giảng dạy môn môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực ở trường tiểu học, chức năng chỉ đạo là quá trình tác động và ảnh hưởng của hiệu trưởng đến quá trình dạy học và quản lý dạy học môn Lịch sử - Địa lí cùng với các thành phần tham gia nhằm biến những yêu cầu - mục tiêu của hoạt động giảng dạy môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực của nền giáo dục nói chung và nhà trường nói riêng, thành nhu cầu từng giáo viên, cán bộ nhân viên trong trường. Trên cơ sở đó, mọi nhân sự tích cực, tự giác làm việc hết khả năng, phát huy tối đa các động lực nhằm thực hiện việc quản lý hiệu quả.

Các nội dung hiệu trưởng cần thực hiện bao gồm:

- Chỉ đạo tổ chuyên môn chú trọng nâng cao chất lượng tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn của giáo viên.

- Chỉ đạo thực hiện nội dung, chương trình dạy học môn Lịch sử - Địa lí để phát triển năng lực người học.

- Chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức sinh hoạt chuyên đề theo hướng phát triển năng lực của người học.

- Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực người

học.

- Chỉ đạo nề nếp dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho người học.

- Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực người học.

Chức năng chỉ đạo của hiệu trưởng được thực hiện xuyên suốt trong quá trình triển khai kế hoạch quản lý. Bắt đầu từ hoạt động thực hiện quyền chỉ huy (giao việc) và hướng dẫn nhiệm vụ cụ thể tới các thành viên khác, đảm bảo nhiệm vụ được phân công phù hợp với khả năng và trình độ của từng thành viên; thực hiện giám sát quá trình thực hiện nhiệm vụ của cấp dưới, thường xuyên đôn đốc, động viên tạo động lực cho giáo viên và có sự điều chỉnh khi cần thiết; tạo điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cũng như các điều kiện khác để hỗ trợ giáo viên phát triển, đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng dạy học.

1.4.2.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực

Chức năng kiểm tra, đánh giá có vai trò giúp người quản lý nắm được kết quả thực hiện công việc của đối tượng bị quản lý ở mức độ tốt hay xấu, các kết quả đạt được trong từng giai đoạn hoạt động có phù hợp với mục tiêu đã đề ra và thực tế hoạt động hay không, từ đó có sự điều chỉnh các hoạt động và cấu trúc tổ chức trong nhà trường để đảm bảo đạt được mục tiêu dạy học đã đề ra.

Chức năng kiểm tra, đánh giá của Hiệu trưởng không chỉ có vai trò quan trọng trong quá trình quản lý hoạt động trong dạy học m môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực, mà còn là cơ sở cho việc lập kế hoạch và triển khai các quá trình quản lý tiếp theo của nhà trường. Hiệu trưởng phải thực hiện kiểm tra, đánh giá các hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí thường xuyên để nắm bắt cụ thể tình hình hoạt động dạy học, đây là căn cứ để Hiệu trưởng thực hiện các chỉ đạo sát sao đến từng đối tượng được quản lý, đưa ra sự hỗ trợ hoặc thúc đẩy phù hợp tới các cá nhân hoặc tập thể giáo viên, đảm bảo quá trình hoạt động dạy học môn môn Lịch sử - Địa lí của nhà trường đi theo đúng hướng.

Các nội dung hiệu trưởng cần quan tâm bao gồm:

- Xác định đúng thực trạng: Thu thập thông tin, so sánh kết quả thực hiện với các chuẩn mực, mục tiêu đề ra.

- Đánh giá mức độ thực hiện công việc của các đối tượng được quản lý.

- Điều chỉnh: Nhắc nhở, sửa chữa khi có sai lệch, động viên khích lệ khi có nhân sự thực hiện tốt, cảnh cáo hoặc xử phạt nếu có sai phạm.

Để kiểm tra, đánh giá có hiệu quả đối với hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực, hiệu trưởng cần lưu ý các khía cạnh sau đây:

- Xây dựng kế hoạch cụ thể về công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực.

- Phối hợp giữa BGH và tổ trưởng chuyên môn trong việc kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực.

- Kiểm tra, đánh giá việc dạy học của giáo viên thông qua dự giờ có báo trước.

- Kiểm tra, đánh giá việc dạy học của giáo viên thông qua dự giờ đột xuất.

- Kiểm tra, đánh giá việc dạy học của giáo viên thông qua kiểm tra hồ sơ chuyên môn.

- Kiểm tra, đánh giá việc dạy học của giáo viên thông qua vở ghi của học sinh.

- Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên thông qua khảo sát kết quả học tập của học sinh và lấy ý kiến của cha mẹ học sinh.

- Nhận xét, đánh giá; yêu cầu khắc phục và điều chỉnh sau kiểm tra.

- Sử dụng kết quả kiểm tra trong việc đánh giá giáo viên.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Lịch sử - Địa lí lớp 4,5 ở trường tiểu học theo định hướng phát triển năng lực

1.5.1. Các yếu tố khách quan

* Chủ trương, chính sách phát triển giáo dục và đào tạo của Đảng, Nhà nước

Trong xu thế phát triển và biến đổi không ngừng của kinh tế xã hội và khoa học kỹ thuật. Đảng và Nhà nước ta đã xác định vai trò của Giáo dục và đào tạo trong thời kỳ đổi mới, phát triển, thời kỳ xây dựng CNH - HĐH đất nước như "giáo dục là quốc sách hàng đầu", "đổi mới căn bản và toàn diện GD-ĐT", "đổi mới PPDH", "đổi mới công tác quản lý", "mở rộng và nâng cao chất lượng đào tạo”... được thể hiện trong Văn kiện Đại hội Đảng XI, các Nghị quyết Trung ương Đảng, Nghị Quyết Quốc hội, Luật giáo dục, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ... Các văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, của các cấp giáo dục về đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực, là những căn cứ pháp lý thuận lợi cho công tác đổi mới HĐDH nói

chung, HĐDH môn Lịch sử - Địa lí ở các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Quảng Ninh nói riêng.

* Điều kiện của địa phương nơi nhà trường đang hoạt động

- Điều kiện về văn hoá, KT-XH của địa phương nơi trường đóng, sự ủng hộ của chính quyền địa phương, sự tham gia giáo dục học sinh của các tổ chức đoàn thể, nhân dân địa phương, phối hợp tích cực có hiệu quả công tác giáo dục giữa gia đình và nhà trường đối với HĐDH môn lịch sử địa lí theo định hướng phát triển năng lực.

* Điều kiện dạy học của nhà trường

- Sự hợp tác, phối hợp của các thành viên, tổ chức trong nhà trường như các Phó hiệu trưởng, tổ trưởng, chủ tịch công đoàn, Đoàn thanh niên,… trong trường tạo thành một bộ máy hoàn chỉnh vận hành tốt, hoạt động đạt hiệu quả cao; coi trọng tổ chuyên môn, hội đồng sư phạm nhằm tạo chuyển biến về chất trong công tác giảng dạy.

- Điều kiện CSVC, TBDH phục vụ giảng dạy, đặc biệt là dạy học môn Lịch sử

- Địa lí. CSVC, các phương tiện phục vụ cho công tác giảng dạy của nhà trường như bàn ghế, phòng học, phòng thư viện, phòng thí nghiệm, ngoài ra các phương tiện, TBDH khác.

* Sự phối hợp của các thành viên và tổ chức trong tập thể nhà trường tạo nên sức mạnh đoàn kết giúp người quản lý đạt tốt mục tiêu giáo dục.

Sự hỗ trợ của cấp trên đối với nhà trường như Sở Giáo dục thông và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo, qua kiểm tra đánh giá của lãnh đạo các cấp và hỗ trợ về cơ sở vật chất, hỗ trợ chỉ đạo giúp nhà quản lý hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý dạy và học.

Vấn đề chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá của lãnh đạo cấp trên đối với nhà trường. Trong công tác quản lý dạy học môn Lịch sử - Địa lí sự chỉ đạo của cấp trên rất quan trọng, đưa ra những định hướng, kim chỉ nam giúp nhà trường xác định đúng mục tiêu, phương hướng dạy học theo định hướng phát triển năng lực. Đồng thời việc kiểm tra, đánh giá của cấp trên còn giúp nhà trường kịp thời điều chỉnh, bổ sung, khắc phục những tồn tại để có những giải pháp thực thi hiệu quả đưa HĐDH của nhà trường đạt được mục tiêu đề ra.

* Thực hiện tốt xã hội hóa giáo dục

Người quản lý thực hiện tốt xã hội hóa giáo dục nhằm phối hợp tích cực có hiệu quả giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội, huy động mọi lực lượng tham gia và hỗ trợ giáo dục để thực hiện được các mục tiêu dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo định hướng phát triển năng lực.

1.5.2. Các yếu tố chủ quan

* Trình độ và năng lực của nhà quản lý

Người quản lý phải có trình độ quản lý vững vàng theo đúng đường lối chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước. Ngoài ra còn phải có năng lực sư phạm, kỹ năng quản lý, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng nhận thức, kỹ năng định hướng, kỹ năng tổ chức, nắm bắt xử lý thông tin và hợp tác. Nhà quản lý phải có tầm nhìn, nhạy cảm, tư duy biện chứng, mạch lạc, khúc triết, linh hoạt chủ động sáng tạo, tự tin dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, luôn luôn đổi mới. Phải biết xây dựng mạng lưới các quan hệ giao tiếp tốt, phản hồi nhanh, biết thuyết phục hơn là ra mệnh lệnh. Cuối cùng người quản lý phải biết tư duy sáng tạo và hành động vì hiệu quả trong quản lý dạy học thì mới nâng cao được chất lượng dạy học môn lịch sử địa lí theo định hướng phát triển năng lực.

* Trình độ, năng lực, chất lượng đội ngũ giáo viên lịch sử, địa lí

Để thực hiện thành công việc quản lý dạy học môn Lịch sử - Địa lí theo hướng phát triển năng lực, đòi hỏi đội ngũ giáo viên lịch sử, địa lí phải có trình độ chuyên môn vững vàng, hội đủ các năng lực và kỹ năng sư phạm cơ bản, có phẩm chất đạo đức trong sáng, lành mạnh. Bên cạnh đó cần có nhận thức đúng đắn về sự cần thiết phải đổi mới PPDH để tích cực, tự giác, quyết tâm trong việc loại bỏ những phương pháp cũ không phù hợp, sử dụng phương pháp dạy học mới đem lại chất lượng cao hơn.

Tinh thần trách nhiệm của giáo viên đối với việc xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung dạy học, thiết kế bài dạy, sử dụng phương pháp, phương tiện dạy học và tổ chức dạy học môn lịch sử địa lí theo hướng phát triển năng lực .

Nhận thức của người thầy về chủ trương, đường lối của Đảng, nhà nước đối với GD-ĐT; tầm quan trọng của các nội dung, biện pháp quản lý của cán bộ QLGD