Nhóm Các Biện Pháp Quản Lý Dạy Học Môn Hóa Học Theo Hướng Phân Hóa Ở Các

trường, đặc thù bộ môn Hóa học trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt các quy chế của Bộ Giáo dục - Đào tạo và các sở ban nghành liên quan.

- Tính hiệu quả thể hiện ở chỗ các biện pháp đề xuất phải đem lại hiệu quả nhất định mà xét cho cùng là sự hứng thú, sự tiến bộ của HS trong việc học môn hóa học, chất lượng dạy và học môn hóa học. Yêu cầu này đòi hỏi các biện pháp được đề xuất có khả năng áp dụng vào thực tiễn mang lại hiệu quả GD có chất lượng tốt. Để đạt được điều đó, các biện pháp QL phải được xây dựng theo một quy trình khoa học, đảm bảo tính chính xác, cụ thể, thực tế và khách quan.

- Việc kiểm chứng, khảo nghiệm mức độ khả thi của các biện pháp chính là căn cứ khách quan để đánh giá hiệu quả áp dụng vào thực tiễn QL. Trên cơ sở đó các biên pháp phải được thực hiện một cách rộng rãi và thường xuyên được điều chỉnh để hoàn thiện nâng cao chất lượng của hoạt động dạy và học.

3.2. Nhóm các biện pháp quản lý dạy học môn Hóa học theo hướng phân hóa ở các trường THPT huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương

3.2.1. Nhóm biện pháp 1: Tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức của GV và cán bộ quản lý về dạy học theo hướng DHPH

3.2.1.1.Tổ chức học tập các văn bản chỉ đạo của Nhà nước về việc đổi mới trong giáo dục

a) Mục tiêu của biện pháp:

- Giúp cán bộ quản lý và giáo viên hiểu đúng về DHPH, ý nghĩa của dạy học phân hóa trong việc hình thành phát triển tư duy cho HS hiện nay. Từ đó giúp cán bộ QL, giáo viên xác định rõ cách thức tổ chức dạy học phân hóa.

Giúp cho GV hiểu được Nghị quyết 29-NQ/TW là văn bản quy định các yêu cầu cơ bản về đổi mới phương pháp dạy học, nhằm đáp ứng được các mục tiêu của giáo dục trung học phổ thông.

- Đổi mới căn bản GD&ĐT giúp cho GV phải nâng cao ý thức tự học để nâng cao phẩm chất và năng lực nghề của bản thân, để từ đó GV tự xây dựng cho mình kế hoạch học tập, bồi dưỡng thường xuyên, tự rèn luyện và phấn đấu để nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, không ngừng hoàn thiện mình để đáp ứng yêu cầu mới của giáo dục và xã hội. Tăng cường trau dồi năng lực dạy học theo hướng phân hóa môn học.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 122 trang tài liệu này.

- Nghị quyết 29-NQ/TW đã chỉ đạo rõ đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho HS.

- Quán triệt sâu sắc nhận thức về tầm quan trọng, lợi ích của việc DHPH trong bộ môn hóa học cho giáo viên các trường THPT huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương nhằm nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên và học sinh từ đó thấy rõ ý nghĩa, tầm quan trọng cũng như ý thức, trách nhiệm trong việc DHPH các môn học trong nhà trường.

b) Nội dung và cách thực hiện:

* Tổ chức cho cán bộ, giáo viên và nhân viên trong các trường học tập nghiên cứu về Nghị quyết 29-NQ/TW

- Nắm được quan điểm chỉ đạo Nghị quyết 29-NQ/TW, trong đó đặc biệt nhấn mạnh quan điểm chỉ đạo số 3 đó là: Phát triển GD&ĐT là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình GD từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất cho người học. Học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn; GD nhà trường kết hợp với GD gia đình và giáo dục xã hội.

- Nắm được mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể của Nghị quyết.

- Hiểu được nhiệm vụ và giải pháp của Nghị quyết.

- Nắm được hướng dẫn thực hiện từ cấp Bộ, cấp Tỉnh, cấp Sở, cấp Huyện và cho đến chỉ đạo của nhà trường.

- Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả GD, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.

- Xây dựng nền GD mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức GD hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống GD&ĐT, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc

dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực.

- Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho HS. Nâng cao chất lượng GD toàn diện, chú trọng GD lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời.

* Nâng cao nhận thức của CBQL, GV về dạy học phân hóa môn hóa học : Hiểu được mục đích của DHPH, ý nghĩa của DHPH, cách thức và quy trình tiến hành DHPH môn Hóa học và đánh giá kết quả DHPH môn Hóa học.

Giúp GV nắm vững những yêu cầu đối với GV trong thiết kế, tổ chức hoạt động DHPH các môn học.

* Tổ chức, chỉ đạo thực hiện

- Phân công Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn cùng với tổ trưởng chuyên môn, nhóm trưởng chuyên môn của bộ môn Hóa học và một số giáo viên có nhiều kinh nghiệm làm đội ngũ trực tiếp giúp Hiệu trưởng triển khai chương trình hành động theo chỉ đạo của Bộ, của tỉnh, của ngành và của huyện Bình Giang cho GV toàn trường, bộ phận được chọn cử gọi là đội ngũ "nòng cốt". Đội ngũ này phải là lực lượng chủ chốt, tiên phong, phải nghiên cứu kỹ và am hiểu sâu sắc nội dung Nghị quyết 29-NQ/TW, phải tuyên truyền và giải thích được mọi thắc mắc của giáo viên khi có yêu cầu.

- Đội ngũ cán bộ GV cốt cán giúp Hiệu trưởng thực hiện toàn bộ các nội dung hoạt động, phổ biến và tuyên truyền cho GV môn Hóa học thực hiện tốt theo tinh thần của Nghị quyết 29-NQ/TW.

- Hiệu trưởng cùng đội ngũ cán bộ, giáo viên cốt cán cần tiến hành một số công việc như sau:

Hiệu trưởng tập huấn cho đội ngũ GV cốt cán hiểu được quan điểm chỉ đạo và mục tiêu cụ thể của Nghị quyết 29-NQ/TW và DHPH môn Hóa học.

Tổ chức các hội thảo, seminar để nâng cao năng lực GV về DHPH môn Hóa học, triển khai các buổi sinh hoạt chuyên môn tại bộ môn theo hướng phân hóa bài học để nâng cao năng lực GV.

Chỉ đạo tổ chức mời chuyên gia giỏi tham gia hướng dẫn GV dạy học theo hướng phân hóa thông qua các đợt tập huấn tại trường hoặc tổ chức các giờ dạy mẫu.

Tổ chức thăm lớp dự giờ đồng nghiệp để chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn, kỹ năng sư phạm.

Tổ chức thao giảng các giờ dạy phân hóa, quay video và phân tích để GV học tập, chia sẻ.

- Triển khai sâu rộng phong trào thi đua về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phân hóa tới tất cả GV trong trường. Giúp cho mọi GV hiểu rõ mục đích, ý nghĩa để họ phấn khởi, nỗ lực hết mình để thực hiện theo tinh thần của Nghị quyết 29-NQ/TW.

c) Điều kiện thực hiện:

Để thực hiện tốt biện pháp trên, trước hết và trên hết cần phải có sự gương mẫu của lãnh đạo nhà trường, mà đứng đầu là Hiệu trưởng và sự ủng hộ hoạt động của Đảng, chính quyền, đoàn thể và toàn thể cán bộ GV. Trong đó cần tập trung vào các yếu tố sau:

- Làm tốt công tác quán triệt quan điểm chỉ đạo, mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng, tính cấp thiết của Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản GD&ĐT.

- Chọn cử, tổ chức và chỉ đạo cho đội ngũ giáo viên "nòng cốt" giúp hiệu trưởng tuyên truyền và phổ biến sâu rộng nội dung và tinh thần của Nghị quyết 29- NQ/TW cho GV toàn trường.

- Có sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy, BGH tới các tổ chức đoàn thể về mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng của Nghị quyết 29-NQ/TW.

- Có sự hưởng ứng đồng thuận mạnh mẽ của các đoàn thể và tất cả cán bộ, giáo viên, nhân viên trong trường.

- Việc đánh giá, xếp loại thi đua và khen thưởng phải chính xác, khách quan, công bằng. Có chế độ, chính sách động viên khuyến khích cán bộ, giáo viên, nhân viên kịp thời và lâu dài khi có kết quả thi đua.

3.2.1.2. Nâng cao nhận thức về dạy học theo hướng DHPH cho GV

a) Mục tiêu của biện pháp:

Biện pháp nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc dạy học theo hướng DHPH cho tất cả cán bộ, giáo viên trong nhà trường, trong đó có giáo viên

Hóa học, tạo sự đồng thuận nhằm nâng cao hiệu quả QL hoạt động dạy học môn hóa học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn hóa học - vốn là môn thế mạnh của các nhà trường.

b) Nội dung và cách thực hiện của biện pháp:

Lên kế hoạch tổ chức cho cán bộ, giáo viên học tập, thảo luận các văn bản hướng dẫn về đổi mới GD, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phân hóa ở các môn học để mọi người hiểu rõ về sự đổi mới: Đổi mới DH là khách quan, là xu thế chung của các nền GD tiến bộ, tiên tiến trên thé giới; triết lý sâu xa của DHPH là hướng tới các giá trị nhân văn trong GD do đó dạy học theo quan điểm này có vai trò và lợi ích to lớn. Cử cán bộ, GV tham gia các lớp bồi dưỡng về quản lý nhà nước, QLGD, bồi dưỡng chuyên môn Hóa học do Học viện Quản lý giáo dục, Sở GD&ĐT tổ chức.

Hiệu trưởng tập trung chỉ đạo CBQL, GV thực hiện tốt công tác đổi mới dạy học và QLDH môn Hóa học theo hướng DHPH

Tổ chức các hội nghị chuyên đề: nâng cao chất lượng HS giỏi hóa học, phát triển năng lực tự học và sáng tạo, đặc biệt tuyên truyền, phổ biến tính ưu việt của dạy học theo hướng DHPH để nâng cao nhận thức cho GV.

c) Điều kiện thực hiện của biện pháp:

Cụ thể hóa kế hoạch dạy học môn Hóa học theo hướng DHPH bằng từng công việc cụ thể theo từng học kỳ, tháng, tuần gắn với các cá nhân có liên quan.

Xây dựng lực lượng GV cốt cán mà chủ chốt là tổ trưởng chuyên môn và một số GV dạy giỏi thông qua những giờ dạy cụ thể có vận dung quan điểm phân hóa để thực hiện tuyên truyền, phổ biến đối với tất cả GV về đổi mới dạy học theo hướng DHPH môn Hóa học. Cân đối tài chính, dành khoản tài chính thỏa đáng, phù hợp cho các công việc trên.

3.2.2. Nhóm biện pháp 2: Nhóm biện pháp quản lý, hướng dẫn giáo viên bộ môn Hóa học và tổ chuyên môn triển khai hoạt động dạy học theo hướng DHPH

3.2.2.1. Hướng dẫn GV thực hiện quy trình DHPH môn Hóa học

a) Mục tiêu của biện pháp:

Dựa trên những cơ sở lí luận và thực tiễn đã nghiên cứu, đề xuất quy trình và tổ chức hướng dẫn GV thực hiện DHPH môn Hóa học.

b) Nội dung và cách thực hiện của biện pháp:

Xây dựng quy trình thực hiện DHPH môn Hóa học gồm các bước cơ bản sau đây:

Bước 1: Phân loại HS theo trình độ nhận thức Bước 2: Xây dựng và thực hiện kế hoạch DHPH Bước 3: Đánh giá và tổng kết.

Cụ thể:

Bước 1: Phân loại đối tượng HS theo trình độ nhận thức: Để quá trình DHPH thành công, yếu tố quan trọng đầu tiên là GV phải phân loại đối tượng HS chính xác. Muốn làm được điều đó, giáo viên cần thực hiện những đánh giá ban đầu (thông qua các hình thức đánh giá chính thức hoặc không chính thức) ở một thời điểm gần nhất trước khi tiến hành bài dạy. Từ những đánh giá ban đầu này, GV sẽ xác định được trình độ nhận thức của học trò về chủ đề nội dung học tập sắp tới.

Bước 2: Xây dựng và thực hiện kế hoạch DHPH: Căn cứ vào thông tin về trình độ nhận thức của HS đã thu thập ở Bước 1, kết hợp với chuẩn kiến thức, kĩ năng và thái độ được quy định bởi chương trình, GV xây dựng mục tiêu DH cho từng đối tượng HS, lựa chọn các nội dung dạy học và tiến hành quy trình dạy học theo hướng phân hóa. Để thực hiện DHPH môn Hóa học hiệu quả, giáo viên cần thực hiện phân hóa nội dung dạy học cho phù hợp với đối tượng HS; lựa chọn và kết hợp sử dụng các hình thức tổ chức dạy học, phương tiện DH, phương pháp dạy học linh hoạt. Đồng thời có thể cùng với HS thiết kế các các bài tập, hoạt động đánh giá để thông qua đó, tạo cơ hội cho HS thể hiện những gì mình đã chiếm lĩnh được và có thể làm chủ được.

Bước 3: Đánh giá và tổng kết: Đây là lúc GV tiến hành những đánh giá chính thức và không chính thức để từ đó rút ra những kinh nghiệm cần thiết, có những điều chỉnh, bổ sung kịp thời nhằm nâng cao hiệu quả của quá trình dạy và học tiếp theo.

c) Điều kiện thực hiện của biện pháp:

- Phát huy sự cộng tác của GV và các tổ nhóm chuyên môn.

- Tạo điều kiện về thời gian, CSVC và kinh phí cho việc học tập và tổ chức thực hiện quy trình trên.

3.2.2.2. Hướng dẫn tổ chuyên môn lập kế hoạch và triển khai kế hoạch dạy học theo hướng phân hóa

a) Mục tiêu của biện pháp:

Nâng cao chất lượng công tác lập kế hoạch và thực thi kế hoạch công tác của tổ, nhóm chuyên môn và giáo viên đảm bảo tính chính quy, khoa học,hiệu quả và gắn liền với định hướng phân hóa người học.

b) Nội dung và cách thực hiện của biện pháp:

- Nội dung của biện pháp

+ Hoàn thiện các quy định cụ thể về hệ thống kế hoạch trong quản lý HĐDH từ nhà trường đến tổ, nhóm chuyên môn và giáo viên; bổ sung các kế hoạch còn thiếu trong quá trình QL như: kế hoạch bồi dưỡng GVDG, kế hoạch tự bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ sư phạm, tin học, ngoại ngữ, kế hoạch giảng dạy theo hướng phân hóa, kế hoạch thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phân hóa…

+ Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch cả về hình thức và nội dung. Tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả; làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm về công tác quản lý kế hoạch DH môn học của nhà trường và tổ chuyên môn.

+ Sử dụng tốt kết quả kiểm tra việc lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch để đánh giá xếp loại công chức và thi đua hàng năm.

- Cách thức thực hiện biện pháp

+ Tổ chức tập huấn cho tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn và GV bộ môn để nâng cao hiểu biết và kỹ năng xây dựng kế hoạch, thực hiện kế hoạch cá nhân theo hướng phân hóa.

+ Căn cứ vào các hướng dẫn của sở GD&ĐT, tiến hành rà soát lại hệ thống kế hoạch QL HĐDH hiện có, kiểm tra lại quy trình xây dựng, mẫu biểu các văn bản kế hoạch, phát hiện khiếm khuyết và tồn tại.

+ Chỉ đạo xây dựng hoàn thiện hệ thống kế hoạch, đặc biệt là hệ thống kế hoạch của tổ, nhóm chuyên môn và giáo viên; chỉ đạo tổ chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá theo quy chế, quy định.

c) Điều kiện thực hiện của biện pháp:

- Cán bộ tổ, nhóm chuyên môn và giáo viên có nhận thức đầy đủ và đúng đắn về đổi mới công tác kế hoạch, định hướng dạy học theo hướng phân hóa trong quản lý HĐDH môn học.

- BGH nhà trường chỉ đạo thực hiện nghiêm túc với những bước đi phù hợp; đồng thời đảm bảo đủ kinh phí cho việc hoàn thiện công tác quản lý kế hoạch tổ, nhóm chuyên môn và giáo viên.

- BGH chỉ đạo bộ phận tài vụ thực hiện các chế độ theo đúng quy định kịp thời cho tổ trưởng, tổ phó chuyên môn.

3.2.2.3. Giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho tổ, nhóm chuyên môn và giáo viên dạy Hóa học.

a) Mục tiêu của biện pháp:

Đây là biện pháp thưc hiện phân cấp QL trong nhà trường, trong đó đề cáo vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho tổ nhóm chuyên môn và GV dạy môn Hóa học. Từ đó huy động được tâm huyết, khả năng chuyên môn nghiệp vụ cao nhất của người GV với tính thần “tất cả vì học sinh thân yêu”.

b) Nội dung và cách thực hiện của biện pháp:

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của tổ nhóm chuyên môn, hiệu trưởng cần quan tâm tới một số nội dung sau:

- Giao quyền cho tổ nhóm khoa học tự nhiên và GV hóa học tự chủ,tự chịu trách nhiệm trong thực hiện nội dung chương trình: Tạo điều kiện cho tổ, nhóm chuyên môn và người GV lựa chọn, áp dụng linh hoạt nội dung, PPDH để đạt kết quả tốt nhất. Cần lưu ý giao quyền tự chủ trong việc thực hiện nội dung chương trình cho phù hợp với đối tượng và nhu cầu của HS nhưng vẫn phải nằm trong quy định về mục tiêu dạy học.

Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong quản lý HĐDH: Từ quản lý kế hoạch của tổ nhóm chuyên môn đến kế hoạch của GV bộ môn đến xây dựng thời khóa biểu trên cơ sở tuân theo nguyên tắc chung và hợp lý.

- Tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong QL thực hiện quy chế chuyên môn: Căn cứ vào chương trình môn Hóa học, tư tưởng chủ đạo của DHPH, nhà trường xây dựng quy chế quản lý chuyên môn trên tinh thần tạo sự chủ động, sáng tạo cho từng tổ,nhóm chuyên môn và từng GV trên nguyên tắc đảm bảo chuẩn kiến thức của môn học, phát triển được tri thức và kỹ năng cho HS, phù hợp với điều kiện nhà trường và năng lực, hoàn cảnh, nhu cầu của HS. Tổ, nhóm chuyên môn và GV Hóa học được tự