Định Hướng Phát Triển Các Công Ty Chứng Khoán Ở Việt Nam

chứng khoán; các giao dịch chứng khoán tập trung thanh toán và chuyển giao thông qua Trung tâm Lưu ký chứng khoán; đồng thời, thiết lập cơ chế giám sát của thị trường giao dịch chứng khoán trong việc công bố thông tin để tăng cường tính công khai, minh bạch trên thị trường, đảm bảo sự quản lý, giám sát của Nhà nước đối với các giao dịch chứng khoán, thu hẹp hoạt động trên thị trường tự do.

c. Phát triển các định chế trung gian và dịch vụ thị trường:

+ Tăng số lượng hợp lý, nâng cao chất lượng hoạt động và năng lực tài chính cho các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty đầu tư chứng khoán,.... Đa dạng hoá các loại hình dịch vụ cung cấp trên thị trường, nâng cao tính chuyên nghiệp và chất lượng các dịch vụ; đảm bảo tính công khai, minh bạch và bình đẳng trên thị trường;

+ Mở rộng phạm vi hoạt động Trung tâm Lưu ký chứng khoán, áp dụng các chuẩn mực lưu ký quốc tế, thực hiện liên kết giao dịch thanh toán giữa thị trường vốn và thị trường tiền tệ;

+ Từng bước hình thành thị trường định mức tín nhiệm ở Việt Nam. Cho phép thành lập các tổ chức định mức tín nhiệm đủ điều kiện tại Việt Nam và cho phép một số tổ chức định mức tín nhiệm có uy tín của nước ngoài thực hiện hoạt động định mức tín nhiệm ở Việt Nam.

d. Phát triển hệ thống nhà đầu tư trong và ngoài nước:

+ Khuyến khích các định chế đầu tư chuyên nghiệp (ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm…) tham gia đầu tư trên thị trường theo quy định của pháp luật. Thực hiện lộ trình mở cửa đối với các nhà đầu tư chuyên nghiệp nước ngoài vào thị trường Việt Nam theo lộ trình đã cam kết;

+ Đa dạng hoá các loại hình quỹ đầu tư; tạo điều kiện cho phép Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Tiết kiệm bưu điện,… tham gia đầu tư trên thị trường

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 221 trang tài liệu này.

vốn; từng bước phát triển, đa dạng hoá các quỹ hưu trí để thu hút các vốn dân cư tham gia đầu tư; khuyến khích việc thành lập các quỹ đầu tư ở nước ngoài đầu tư dài hạn vào thị trường Việt Nam.

e. Hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, giám sát của Nhà nước:

+ Hoàn thiện hệ thống khuôn khổ pháp lý thống nhất, đồng bộ đáp ứng được yêu cầu quản lý, giám sát và hội nhập với thị trường vốn của khu vực và quốc tế;

+ Bổ sung các chế tài xử lý nghiêm minh về dân sự, hình sự để phòng ngừa và xử lý các hành vi vi phạm trong hoạt động trên thị trường vốn, thị trường chứng khoán;

+ Nghiên cứu hoàn chỉnh các chính sách về thuế, phí, lệ phí đối với hoạt động chứng khoán, khuyến khích đầu tư dài hạn, hạn chế đầu tư ngắn hạn; điều tiết lợi nhuận thu được do kinh doanh chứng khoán, đồng thời thông qua thuế, phí, lệ phí góp phần giám sát hoạt động của thị trường chứng khoán và từng đối tượng, thành viên tham gia thị trường (bao gồm cả các nhà đầu tư trong và ngoài nước);

+ Áp dụng các tiêu chuẩn giám sát thị trường theo thông lệ quốc tế; đẩy mạnh việc thanh tra, kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật của các thành viên tham gia thị trường; kiểm tra, giám sát hàng hoá đưa ra thị trường, đảm bảo tính công khai, minh bạch; tăng cường năng lực giám sát, cưỡng chế thực thi của cơ quan giám sát thị trường;

+ Củng cố bộ máy, nâng cao năng lực quản lý, giám sát của Nhà nước đối với thị trường vốn; từng bước tách bạch chức năng quản lý với chức năng giám sát các hoạt động của thị trường; sớm nghiên cứu thành lập Cơ quan giám sát tài chính quốc gia, giúp Thủ tướng Chính phủ điều phối

chính sách và công cụ cảnh báo, điều hành, giám sát hoạt động tài chính tiền tệ ở tầm vĩ mô.

f. Chủ động mở cửa, hội nhập với khu vực và quốc tế:

+ Thực hiện mở cửa từng bước thị trường vốn cho nhà đầu tư nước ngoài theo lộ trình hội nhập đã cam kết, đồng thời đảm bảo kiểm soát được luồng vốn vào, vốn ra; mở rộng hoạt động hợp tác quốc tế trên các mặt tư vấn chính sách, tư vấn pháp luật và phát triển thị trường;

+ Đẩy mạnh công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cho thị trường vốn; tăng cường phổ cập kiến thức về thị trường vốn, thị trường chứng khoán cho công chúng, doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế.

g. Đảm bảo an ninh tài chính quốc gia: thực hiện tốt việc giám sát các giao dịch vốn; áp dụng các biện pháp kiểm soát luồng vốn chặt chẽ; trong những trường hợp cần thiết để giảm áp lực đối với tỷ giá, ngăn ngừa nguy cơ biến dạng và khủng hoảng trên thị trường, cần có những giải pháp xử lý thích hợp. Các giải pháp này được thể hiện trong văn bản quy phạm pháp luật và công bố cho nhà đầu tư được biết và chỉ áp dụng khi có những nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh của hệ thống tài chính. Thực hiện cơ chế giám sát đặc biệt với các định chế trung gian yếu kém để giảm thiểu tác động tiêu cực có tính chất dây chuyền trong toàn hệ thống.

Xét về dài hạn, để đạt được mục tiêu mà chiến lược đã đề ra cần:

a) Phát triển thị trường vốn theo hướng hiện đại, hoàn chỉnh về cấu trúc (bao gồm thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu, thị trường các công cụ phái sinh, thị trường tập trung, thị trường phi tập trung…), vận hành theo các thông lệ quốc tế tốt nhất, có khả năng liên kết với các thị trường khu vực và quốc tế.

b) Phát triển mạnh các kênh cung cấp vốn cả trong và ngoài nước cho thị trường; mở rộng hệ thống các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư có tổ chức; phát triển đầy đủ các định chế trung gian; đa dạng hoá các dịch vụ cung cấp …, đảm bảo có đầy đủ các yếu tố cấu thành một thị trường vốn phát triển trong khu vực.

c) Kết hợp chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khoá; hài hoà giữa mục tiêu huy động vốn cho tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững thị trường vốn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.

d) Tăng cường quản lý nhà nước, thực hiện có hiệu quả chức năng thanh tra, kiểm tra giám sát việc tuân thủ pháp luật của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động trên thị trường.

3.1.2. Định hướng phát triển các công ty chứng khoán ở Việt nam

Phát triển hoạt động của các CTCK cũng là một trong những nội dung được đề cập trong quyết định 128, theo đó, các CTCK phát triển theo hướng "tăng số lượng hợp lý, nâng cao chất lượng hoạt động và năng lực tài chính cho các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty đầu tư chứng khoán,.... Đa dạng hoá các loại hình dịch vụ cung cấp trên thị trường, nâng cao tính chuyên nghiệp và chất lượng các dịch vụ; đảm bảo tính công khai, minh bạch và bình đẳng trên thị trường;"

Như vậy có thể nói việc phát triển TTCK nói chung và phát triển hoạt động của các CTCK nói riêng ở Việt nam đã có hướng đi rõ ràng và dài hạn. Với đề án này nó là cơ sở cho cơ quan quản lý trong việc hoạch định các chính sách phát triển thị trường cũng như định hướng cho các CTCK phát triển.

3.2. Giải pháp phát triển hoạt động của các công ty chứng khoán ở Việt nam

3.2.1. Tăng qui mô vốn

Nâng cao tiềm lực tài chính là một trong những giải pháp để phát triển các hoạt động của CTCK. Các CTCK có thể tăng thêm vốn theo nhiều cách khác nhau và kết hợp các hình thức huy động để đáp ứng được nhu cầu về vốn đồng thời đảm bảo được cơ cấu vốn an toàn cho công ty, cụ thể:

+ Giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư. Trong quá trình hoạt động các CTCK sẽ tạo ra được một khoản lợi nhuận nhất định (sau khi đã nộp thuế thu nhập doanh nghiệp), khoản lợi nhuận thuộc về công ty. Công ty có thể trả cổ tức cho cổ đông một phần, toàn bộ hoặc không trả từ khoản lợi nhuận đó. Việc giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư của công ty sẽ ảnh hưởng tới thu nhập hiện tại của các cổ đông. Do vậy, để có thể giữ lại một phần hoặc toàn bộ lợi nhuận, công ty phải có được chiến lược đầu tư tốt trong tương lai và được các cổ đông thông qua. Nguồn vốn từ lợi nhuận giữ lại này là một trong những nguồn vốn quan trọng và có chi phí thấp hơn so với phát hành cổ phiếu. Tuy nhiên, để có được nguồn vốn này đòi hỏi các CTCK phải kinh doanh có lãi.

+ Phát hành trái phiếu. Đây là một trong những công cụ huy động vốn hữu hiệu cho các doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán. Với sự đa dạng về các loại trái phiếu mà một công ty có thể sử dụng để tăng thêm vốn như trái phiếu có lãi suất thả nổi, lãi suất cố định, trái phiếu có thể chuyển đổi, kèm quyền mua cổ phiếu hay trái phiếu có thể thu hồi… Các CTCK có thể lựa chọn các loại trái phiếu khác nhau để đạt được qui mô vốn nhất định với các mức lãi suất khác nhau phù hợp với tình hình lãi

suất hiện tại trên thị trường cũng như những nhận định về sự biến động lãi suất trong tương lai.

Khi các CTCK huy động vốn bằng trái phiếu ngoài việc tăng qui mô vốn cho chính công ty đồng thời còn tạo thêm sự đa dạng về hàng hóa trên thị trường. Hiện nay mới có SSI phát hành trái phiếu chuyển đổi, các CTCK còn lại chưa tận dụng công cụ này để tăng thêm vốn. Do vậy, các CTCK nên tiến hành huy động vốn bằng trái phiếu.

+ Phát hành cổ phiếu ưu đãi. Cổ phiếu ưu đãi là loại cổ phiếu mà nó đem lại nhiều lợi ích cho công ty (các cổ đông) như vừa đảm bảo được việc tăng vốn chủ sở hữu nhưng lại không ảnh hưởng tới quyền sở hữu của các cổ đông hiện tại. Cổ phiếu ưu đãi được coi như là bước đệm giữa trái phiếu và cổ phiếu thường. Do vậy việc huy động vốn bằng cổ phiếu ưu đãi kết hợp với huy động bằng trái phiếu và cổ phiếu thường sẽ tạo cho công ty có một cơ cấu vốn hợp lý và có được lượng vốn cần thiết cho quá trình kinh doanh. Vì thế, các CTCK nên cân nhắc sử dụng công cụ này để tạo ra sự đa dạng về hình thức huy động vốn.

+ Phát hành cổ phiếu thường. Cổ phiếu thường là công cụ huy động vốn đặc trưng đối với loại hình công ty cổ phần. Nói cách khác, chỉ có hình thái công ty cổ phần mới được phép tăng vốn bằng cách phát hành cổ phiếu thường. Do vậy, các CTCK ở Việt nam muốn giải quyết bài toán về vốn trước tiên nên tồn tại dưới hình thái công ty cổ phần. Tuy nhiên, do đặc thù ở Việt nam, hiện nay các CTCK tồn tại dưới hai hình thức là công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên. Với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên việc tăng vốn sẽ phụ thuộc vào công ty mẹ và không thể tăng vốn bằng cách phát hành cổ phiếu. Do vậy, đây

sẽ là trở ngại chính cho các CTCK trách nhiệm hữu hạn một thành viên tăng qui mô vốn trong tương lai.

Ngoài ra, các CTCK nên tiến hành khai thác nguồn vốn ủy thác đầu tư từ các tổ chức trong nước cũng như ngoài nước, tiến hành vay vốn từ ngân hàng và các tổ chức tài chính khác.

3.2.2. Tái cấu trúc công ty

Trong quá trình hoạt động, các công ty nói chung và CTCK nói riêng cần phải tiến hành tái cấu trúc công ty cho phù hợp với điều kiện phát triển ở từng giai đoạn. Khi tiến hành tái cấu trúc công ty, các công ty thường tiến hành tái cấu trúc một, một số hoặc tất cả các vấn đề liên quan như tái cấu trúc sở hữu (thay đổi hình thái sở hữu), tái cấu trúc vốn, tái cấu trúc bộ máy tổ chức và tái cấu trúc hoạt động. Trong thời gian tới, các CTCK cần tiến hành tái cấu trúc cả bốn mảng trên.

Thay đổi hình thái sở hữu

Hiện nay, trong số 79 CTCK đang hoạt động có 10 công ty thuộc loại hình trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuộc ngân hàng. Những công ty này bên cạnh có những thuận lợi hơn các CTCK cổ phần độc lập như có được sự hỗ trợ đắc lực từ phía ngân hàng mẹ về vốn, cơ sở khách hàng, đội ngũ nhân viên, cơ sở vật chất... Tuy nhiên, đối với các CTCK này cũng có những trở ngại nhất định như hạn chế về việc tăng qui mô vốn trong tương lai; về hoạch định chiến lược phát triển phải phụ thuộc vào chiến lược phát triển chung của ngân hàng; về vấn đề phân cấp trong các quyết định hoạt động của công ty.

Mặc dù, hiện nay các CTCK này là những công ty có lượng vốn lớn hơn các CTCK cổ phần độc lập khác trên thị trường và việc tăng vốn dường như có vẻ dễ dàng hơn vì được ngân hàng mẹ cấp thêm vốn, nhưng xét về lâu dài thì hình

thái này sẽ bị hạn chế về công cụ huy động vốn. Do vậy, để có thể chủ động trong việc lựa chọn công cụ tăng thêm vốn khi cần thiết, các CTCK này nên chuyển đổi sang hình thái công ty cổ phần. Để đảm bảo được lợi ích của ngân hàng mẹ khi chuyển đổi sang công ty cổ phần, ngân hàng mẹ vẫn giữ tỷ lệ sở hữu trên 50%, hay nói cách khác chỉ bán 49% cổ phiếu ra bên ngoài giống như các doanh nghiệp nhà nước hiện nay chuyển sang công ty cổ phần nhưng nhà nước vẫn nắm giữ tỷ lệ cổ phiếu chi phối.

Tái cấu trúc vốn

Nguồn vốn cho quá trình hoạt động kinh doanh của các CTCK hiện nay chủ yếu dựa vào nguồn vốn chủ sở hữu, và một phần vay ngắn hạn ngân hàng, nguồn vốn nợ dài hạn vẫn bằng không (ngoại trừ SSI). Do đó, có thể thấy cơ cấu vốn của các CTCK hiện nay không hợp lý. Trong khi nguồn vốn chủ sở hữu còn thấp, nếu chỉ sử dụng nguồn vốn nợ ngắn hạn thì vốn cho quá trình kinh doanh sẽ không đáp ứng đủ và không ổn định. Việc các CTCK chưa tận dụng nguồn vốn nợ dài hạn là một trong những yếu tố dẫn tới các CTCK không đủ vốn để có thể trở thành nhà tạo lập thị trường. Vì với nguồn vốn nợ dài hạn, các CTCK có thể chủ động tiến hành thường xuyên mua bán chứng khoán để đảm đương vai trò nhà tạo lập thị trường.

Do đó, các CTCK cần nhận thức được tầm quan trọng của nguồn vốn này và xây dựng một cơ cấu vốn hợp lý cho công ty ở từng giai đoạn phát triển. Trên cơ sở đó, các CTCK cần có kế hoạch huy động vốn bằng công cụ trái phiếu hoặc vay dài hạn ngân hàng để đạt được cơ cấu vốn đã đề ra.

Tái cấu trúc hoạt động

Các CTCK cần xác định, đánh giá lại các hoạt động của công ty thời gian qua, trên cơ sở đó tiến hành tái cấu trúc hoạt động hoặc thu hẹp hoặc mở