Xây Dựng Và Hoàn Thiện Hệ Thống Pháp Luật Đáp Ứng Yêu Cầu Xây Dựng Nhà

giá cá hành vi vi phạm pháp luật hoặc các sự kiện, các tranh chấp pháp luật để đưa ra phán quyết và tổ chức thi hành các phán quyết đó đối với cá nhân và tổ chức có liên quan.

Trong nhà nước pháp quyền, các cơ quan tư pháp có vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm và phương pháp làm việc có tính đặc thù, khác với các cơ quan lập pháp, hành pháp. Trong tổ chức và hoạt động, các cơ quan tư pháp, các chức danh tư pháp phải quán triệt và thực hiện các nguyên tắc xuất phát từ yêu cầu của quyền tư pháp như: khách quan, vô tư, công bằng, độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; nguyên tắc bảo đảm quyền bào chữa của bị can, bị cáo, quyền bảo vệ các lợi ích hợp pháp của đương sự; nguyên tắc tranh tụng, nguyên tắc suy đoán vô tội trong tố tụng hình sự...

Để đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền CHDCND lào hiện nay, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp là nhu cầu khách quan và cấp thiết. Để đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp cần thực hiện các giải pháp chủ yếu sau đây:

Thứ nhất, xây dựng mô hình tổ chức các cơ quan tư pháp đáp ứng yêu cầu thực hiện quyền tư pháp trong nhà nước pháp quyền và phù hợp với điều kiện và truyền thống của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và trách nhiệm của mỗi cơ quan tư pháp, mỗi chức danh tư pháp, trên cơ sở đó xây dựng và hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật tương ứng để điều chỉnh các mối quan hệ về tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp và các chức dnh tư pháp.

Thứ hai, đẩy mạnh việc xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật hình sự và dân sự phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa CHDCND Lào của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; hoàn thiện các thủ tục tố tụng tư pháp, bảo đảm tính đồng bộ, dân chủ, công khai, minh bạch, tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Thứ ba, xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp, bổ trợ tư pháp có đủ phẩm chất, năng lực, trình độ thực hiện nhiệm vụ được giao; quy định rõ các tiêu tiêu chuẩn về chính trị, phẩm chất, đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ và kinh nghiệm, kiến thức xã

hội đối với từng loại cán bộ, từng chức danh tư pháp; đẩy mạnh việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và tuyển chọn các chức danh tư pháp.

Thứ tư, đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động tư pháp và phát huy vai trò giám sát của các cơ quan dân cử, của công luận và của nhân dân đối với hoạt động tư pháp.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 180 trang tài liệu này.

4.2.5. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền và hội nhập quốc tế

Những năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào, công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào đã có những tiến bộ quan trọng, tạo khuôn khổ pháp lý ngày càng hoàn chỉnh hơn để Nhà nước quản lý bằng pháp luật trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tuy nhiên, cho đến nay hệ thống pháp luật ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào vẫn chưa đồng bộ, thống nhất và chậm đi vào cuộc sống, chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước hiện nay. Để khắc phục những hạn chế của hệ thống pháp luật, thì cần thiết phải có các giải pháp để đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền và hội nhập quốc tế. Hệ thống pháp luật cần được xây dựng và hoàn thiện cần bao quát, có đủ các nguyên tắc, quy phạm điều chỉnh các quan hệ phát sinh trên tất cả các lĩnh vực của đời sống nhà nước và đời sống xã hội, có tính đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, trọng tâm là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng NNPQ CHDCND Lào của dân, do dân và vì dân; đổi mới căn bản cơ chế xây dựng và thực hiện pháp luật; phát huy vai trò và hiệu lực của pháp luật để góp phần quản lý xã hội, giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, xây dựng Nhà nước Lào trong sạch, vững mạnh, thực hiện quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân.

Để xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật trong giai đoạn hiẹn nay cần chú trọng thực hiện các giải pháp cơ bản sau:

- Đổi mới tư duy pháp lý về pháp luật, hệ thống pháp luật và xây dựng pháp luật. Việc đổi mới tư duy pháp lý phải được thực hiện trên cơ sở các quan điểm, đường lối của Đảng NDCM Lào, tư tưởng của Kay-són PHÔM-VI-HÁN, đồng thời

tiếp thu những thành tựu nghiên cứu khoa hoa học mới, những kinh nghiệm về xây dựng và thực hiện pháp luật có giá trị ở trong nước và quốc tế.

- Đổi mới quy trình, cách thức xây dựng pháp luật, từ sáng kiến pháp luật đến thông qua luật nhằm đẩy nhanh quá trình soạn thảo, ban hành luật, nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật. Hoàn thiện các quy định về quy trình và các thức xây dựng pháp luật, xây dựng luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

- Thực hiện dân chủ hóa quá trình xây dựng pháp luật, thu hút đông đảo các chuyên gia, các nhà khoa học, quản lý và các tầng lớp nhân dân tham gia vào quá trình xây dựng pháp luật, xây dựng cơ chế phản biện của xã hội và nhân dân về các dự án luật.

- Nâng cao trình độ và năng lực xây dựng pháp luật của Quốc hội, đại biểu Quốc hội và các cán bộ tham gia vào quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật.

Hệ thống pháp luật của CHDCND Lào cần được xây dựng theo một số định hướng sau:

Một là, xây dựng và hoàn thiện pháp luật về dân sự và kinh tế mà trọng tâm là xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN.

Hai là, xây dựng và hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của các thiết chế trong hệ thống chính trị phù hợp với yêu cầu xây dựng NNPQ CHDCND Lào của dân, do dân, vì dân.

Ba là, xây dựng và hoàn thiện pháp luật về bảo đảm quyền con người, quyền công dân, xây dựng, ban hành kịp thời, đồng bộ và tổ chức thực thi các pháp luật, các điều ước quốc tế mà CHDCND Lào là thành viên về quyền con người, quyền công dân trong các lĩnh vực dân sự, chính trị, kinh tế, văn hoá - xã hội.

Bốn là, xây dựng và hoàn thiện pháp luật về giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, y tế, văn hoá - thông tin, thể thao, dân tộc, tôn giáo, dân số, gia đình, trẻ em và chính sách xã hội.

Năm là, xây dựng và hoàn thiện pháp luật về quốc phòng và an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Sáu là, xây dựng và hoàn thiện pháp luật về hội nhập quốc tế

KẾT LUẬN

1. Tư tưởng về nhà nước pháp quyền được hình thành rất sớm, với những ý tưởng, quan niệm của các nhà tư tưởng về những yếu tố, những khía cạnh đặc biệt của tổ chức quyền lực nhà nước, phát huy vai trò của pháp luật và giải quyết mối quan hệ giữa nhà nước và pháp luật. Sau đó, những tư tưởng này được bổ sung, phát triển và trở thành học thuyết khoa học về NNPQ có giá trị phổ biến của nhân loại và được vận dụng vào quá trình xây dựng NNPQ ở nhiều nước với những cách thức khác nhau. Nội dung chủ yếu của học thuyết NNPQ là đề cao vai trò của pháp luật trong đời sống nhà nước, đời sống xã hội, nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật và phải tôn trọng, thực hiện pháp luật; pháp luật phải phản ánh và bảo vệ các giá trị xã hội lớn: an ninh, an toàn, tự do, dân chủ, công bằng, bình đẳng, tiến bộ, phát triển. Lịch sử phát triển của tư tưởng NNPQ đã trải qua nhiều giai đoạn, với sự đóng góp ý tưởng, trí tuệ của nhiều nhà tư tưởng trên thế giới, với những nội dung rất phong phú, phức tạp. Trong quá trình xây dựng NNPQ CHDCND Lào, việc nghiên cứu về lịch sử tư tưởng NNPQ và thực tiễn xây dựng NNPQ của các nước, trong đó có Việt Nam có ý nghĩa quan trọng, tạo cơ sở cho việc làm rõ những khía cạnh lý luận, tiếp thu có chọn lọc những giá trị có tính phổ biến của nhân loại và những kinh nghiệm của các nước để vận dụng sáng tạo phù hợp với điều kiện của CHDCND Lào.

2. Nhà nước pháp quyền là khái niệm có tính lịch sử. Tính lịch sử của nó thể hiện ở chỗ, nó bắt đầu bằng sự khái quát những thuộc tính còn ở mức giản đơn của NNPQ. Trong quá trình vận động tiệm tiến, những cái ban đầu giản đơn trở thành cái phổ biến, được dung hợp, mở rộng và nâng nội dung của nó đến một mức độ cao hơn và đậm đặc hơn. Vì thế, nó không phải chỉ là cái phổ biến trừu tượng, mà là cái phổ biến bao hàm cả sự phong phú của cái đặc thù, cái cá thể, gắn liền với từng bước phát triển của hiện thực được nó phản ánh.

Từ sự phân tích so sánh các quan điểm khác nhau về khái niệm NNPQ, có thể nêu quan niệm khái quát về NNPQ như sau: “Nhà nước pháp quyền là một mô hình tổ chức nhà nước, trong đó hiến pháp và luật có vị trí tối thượng, quyền lực

nhà nước được tuyên bố thuộc về nhân dân; dân chủ, quyền con người, quyền công dân được ghi nhận và bảo đảm bằng pháp luật; bộ máy nhà nước được tổ chức theo nguyên tắc phân chia quyền lực và có mối quan hệ mật thiết với xã hội công dân”. Theo đó, NNPQ nói chung có những đặc trưng cơ bản là: Thứ nhất, trong nhà nước pháp quyền, hiến pháp và luật có vị trí tối thượng; Thứ hai, trong nhà nước pháp quyền, nhân dân là chủ thể của quyền lực nhà nước; Thứ ba, trong nhà nước pháp quyền, các quyền con người và quyền công dân được ghi nhận và bảo đảm bằng pháp luật; Thứ tư, trong nhà nước pháp quyền, dân chủ được ghi nhận và bảo đảm bằng pháp luật; Thứ năm, bộ máy nhà nước pháp quyền được tổ chức theo nguyên tắc phân chia quyền lực, dùng quyền lực để kiểm tra, giám sát quyền lực; Thứ sáu, nhà nước pháp quyền có mối quan hệ mật thiết với xã hội công dân.

3. Bản chất của NNPQ CHDCND Lào cũng thể hiện những tính chất chung đó, đồng thời còn phản ánh những đặc điểm riêng, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của CHDCND Lào. Có thể khái quát về bản chất của NNPQ CHDCND Lào như sau: Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là một nhà nước dân chủ nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức; Quyền làm chủ đất nước của nhân dân các bộ tộc được thực hiện và bảo đảm thông qua hoạt động của hệ thống chính trị với Đảng nhân dân cách mạng Lào là hạt nhân lãnh đạo. Đây là quan điểm quan trọng khẳng định bản chất giai cấp của Nhà nước Lào, đồng thời là định hướng quan trọng cho việc giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa tính giai cấp với tính xã hội của Nhà nước. Theo đó, toàn bộ quá trình tổ chức và hoạt động của Nhà nước trong mọi lĩnh vực từ chính trị, tư tưởng, kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại, xây dựng và thực hiện pháp luật đến tổ chức cán bộ, các nguyên tắc tổ chức và hoạt động đều đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào; phải quán triệt và thể hiện sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Kay-són PHÔM-VI-HÁN và quan điểm của Đảng NDCM Lào về nhà nước và pháp luật; phải xuất phát từ tính thống nhất về lợi ích cơ bản của giai cấp công nhân với lợi ích của nhân dân lao động và của cả dân tộc; phải được thực hiện bằng pháp luật và dân chủ.

4. Xuất phát từ bản chất đó, Nhà nước pháp quyền CHDCND Lào có những

đặc trưng cơ bản sau đây:

Một là: Nhân dân là chủ thể của quyền lực nhà nước, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.

Hai là: Quyền con người và quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được ghi nhận và bảo đảm bằng Hiến pháp và pháp luật.

Ba là: Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là nhà nước thừa nhận vị trí tối thượng của Hiến pháp và pháp luật, tổ chức và hoạt động của nhà nước thực hiện trên cơ sở Hiến pháp và pháp luật.

Bốn là: Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là nhà nước chịu trách nhiệm trước công dân về mọi hoạt động của mình và bảo đảm cho công dân thực hiện các nghĩa vụ đối với nhà nước và xã hội.

Năm là: Quyền lực nhà nước được tổ chức theo nguyên tắc thống nhất trên cơ sở có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Sáu là: Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là nhà nước tôn trọng và cam kết thực hiện các công ước, điều ước quốc tế đã tham gia, ký kết và phê chuẩn.

Bảy là: Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là nhà nước do Đảng nhân dân cách mạng Lào lãnh đạo.

Các đặc trưng cơ bản đó có mối liên hệ mật thiết với nhau trong một thể thống nhất, phản ánh bản chất, nội dung hoạt động của Nhà nước thông qua các chức năng, nhiệm vụ cụ thể, cũng như quyết định cách thức tổ chức và thực thi quyền lực Nhà nước phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của Nước CHDCND Lào trong giai đoạn hiện nay.

5. Nghiên cứu quá trình xây dựng NNPQ ở Việt Nam cho thấy, cùng với việc đề ra đường lối, chủ trương đúng đắn về xây dựng NNPQ, Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam đã có quyết tâm chính trị mạnh mẽ và đã thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để thực hiện việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Có thể khái quát một số kinh nghiệm về xây dựng NNPQ XHCN Việt Nam có thể tiếp thu, tham khảo cho quá trình xây dựng NNPQ CHDCND Lào đó là: (1) Phải chú trọng tổ chức nghiên cứu cơ bản, toàn diện và có hệ thống về Nhà nước pháp quyền, xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn về Nhà nước pháp quyền

XHCN Việt Nam; (2) Không ngừng phát triển đường lối, quan điểm của Đảng về xây dựng Nhà nước pháp quyền và dân chủ XHCN ở Việt Nam; (3) Đổi mới mạnh mẽ tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước; (4) Phải tăng cường công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật; (5) Phát huy dân chủ, đổi mới hệ thống chính trị, tăng cường đại đoàn kết và đồng thuận xã hội.

6. Để có cơ sở cho việc xây dựng cơ sở lý luận, đánh giá thực tiễn và đề xuất các biện pháp xây dựng và hoàn thiện NNPQ CHDCND Lào, nhất là xem xét, đánh giá điều kiện, đặc điểm truyền thống và lịch sử cần phải tính đến trong quá trình xây dựng NNPQ ở CHDCND Lào cần tiếp cận quá trình hình thành và phát triển của Nhà nước CHDCND Lào từ 1893 đến nay. Đồng thời, phải phân tích, làm rõ quá trình nhận thức về xây dựng NNPQ của Đảng NDCM Lào qua các kỳ Đại hội của Đảng: Trước Đại hội Đảng NDCM Lào lần thứ VIII (2006) và Từ Đại hội Đảng lần thứ VIII đến nay để làm rõ những điều kiện, hoàn cảnh, những thành tựu đạt được, những hạn chế, khuyết điểm và nguyên nhân của những hạn chế nhược điểm đó.

Thực tiễn xây dựng NNPQ ở Cộng hòa DCND Lào cho thấy, bên cạnh những thành tựu quan trọng đạt được như: Vai trò của Quốc hội ngày càng được nâng cao; các cơ quan hành pháp đã có sự đổi mới về tổ chức và phương thức hoạt động; chất lượng và hiệu quả hoạt động của các cơ quan tư pháp nâng lên và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với các cơ quan nhà nước được cũng đã được đổi mới và mang lại những kết quả quan trọng, thì cũng còn còn có nhiều hạn chế và khuyết điểm cần khắc phục như: Hệ thống pháp luật còn chưa được xây dựng một cách đầy đủ, đồng bộ và nhất quán; đội ngũ đại biểu Quốc hội chuyên trách còn ít, phần lớn là cán bộ kiêm nhiệm; tổ chức bộ máy hành chính nhà nước còn nặng nề, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ về quản lý của cán bộ còn nhiều hạn chế; vai trò của các cơ quan tư pháp trong bảo vệ pháp luật, quyền và lợi ích của công dân cũng còn hạn chế, vẫn còn những hiện tượng gây bức xúc trong xã hội; việc phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp còn nhiều điểm chưa rõ, còn tình trạng chồng chéo; tình trạng quan liêu và tham nhũng của một số cán bộ trong bộ máy Nhà nước vẫn còn diễn ra khá phổ biến...

Có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến thực trạng nói trên, trong đó có những nguyên nhân về nhận thức và sự hạn chế trong việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn về xây dựng Nhà nước pháp quyền Cộng hòa DCND Lào của

dân, do dân, vì dân; nguyên nhân về sự chưa hoàn thiện của hệ thống thể chế; nguyên nhân về sự hạn chế trong tổ chức bộ máy và xây dựng đội ngũ cán bộ và những nguyên nhân về chậm cải cách thủ tục hành chính....

7. Đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền Cộng hòa DCND Lào của dân, do dân, vì dân phù hợp với quy luật và điều kiện cụ thể của Cộng hòa DCND Lào là nhu cầu tất yếu khách quan hiện nay. Xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là một quá trình sáng tạo, vừa tiếp thu những thành tựu của nhân loại về Nhà nước pháp quyền, vừa thể hiện bản sắc, đặc điểm riêng của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, vì vậy không thể rập khuôn máy móc hay sơ cứng giáo điều trong lựa chọn mô hình, cũng như trong tổ chức triển khai cụ thể các giải pháp xây dựng và hoàn thiện NNPQ CHDCND Lào. Để thực hiện được điều đó, cần quán triệt và thực hiện tốt một số quan điểm cơ bản sau: (1) Quan điểm xây dựng Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là Nhà nước của dân, do dân, vì dân, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nòng cốt là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức; (2) Quan điểm về tính thống nhất của quyền lực nhà nước, về sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp; (3) Quan điểm về thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và họat động của bộ máy Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; (4) Quan điểm về đề cao vai trò của Hiến pháp và pháp luật, thực hiện Nhà nước quản lý bằng pháp luật;

(5) Quan điểm về bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng nhân dân cách mạng Lào đối với Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào của dân, do dân, vì dân.

8. Trên cơ sở những quan điểm trên, cần thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp cơ bản sau: Một là, tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu cơ bản về nhà nước pháp quyền, hoàn thiện cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào của dân, do dân, vì dân. Hai là, phát huy dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Ba là, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng nhân dân cách mạng Lào đối với Nhà nước pháp quyền Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Bốn là, đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Năm là, đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền và hội nhập quốc tế.