Những Biện Pháp Xử Lý Nợ Xấu Tại Ngân Hàng Nông Nghiệp, Chi Nhánh Tây Quảng

Nhưng đến năm 2018, tình hình nợ xấu (bao gồm nhóm 3, nhóm 4 và nhóm 5) của NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh có phát sinh tăng và cao hơn so với năm 2017. Cụ thể: năm 2018, nợ nhóm 3: nhóm dưới tiêu chuẩn về số tuyệt đối vẫn giữ nguyên 02 tỷ đồng so với năm 2017; nợ nhóm 4: nợ nghi ngờ ở mức 11 tỷ đồng (giảm 0,35% so với năm 2017). Tuy nhiên nợ nhóm 5: nợ có khả năng mất vốn tăng cao ở mức 35 tỷ đồng, tăng 30 tỷ đồng (tăng 0,68%) so với năm 2017. Nguyên nhân chính như đã phân tích ở phần trên là do tình hình kinh tế trên địa bàn gặp khó khăn, một số ngành mũi nhọn như than, vật liệu xây dựng sản xuất bị đình trệ do không tiêu thụ được sản phẩm, lượng hàng hóa tồn kho lớn. Mặt khác do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu thời tiết diễn biến bất thường, dịch bệnh phát sinh đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh và tình hình tài chính của các doanh nghiệp, khiến nhiều doanh nghiệp, cá nhân gặp khó khăn trong việc thực hiện các cam kết trả nợ với Ngân hàng. Các doanh nghiệp khó khăn về tài chính đều gặp phải trở ngại trong việc thanh toán tiền hàng, việc thu tiền bán hàng chậm, doanh nghiệp không trả nợ đúng hạn

Đơn vị: Tỷ VND

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 89 trang tài liệu này.

Nhóm 3

Nhóm 4

Nhóm 5

2016 2017 2018

Biểu đồ 2.5: Nợ xấu nhóm 3, 4, 5 theo Thông tư 02/2013/TT-NHNN

năm 2016 - 2018

Nguồn: Báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh của 03 chi nhánh NHNo (Uông Bí, Mạo Khê và Đông Triều) năm 2016, 2017 và Báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh của NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh năm 2018

2.2.2.2. Những biện pháp xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp, Chi nhánh Tây Quảng Ninh

Nhận thức được nguy cơ nợ xấu, trong thời gian qua NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã áp dụng nhiều biện pháp nhằm xử lý nợ xấu tồn đọng, đồng thời hạn chế nợ xấu mới phát sinh. Cụ thể như sau:

* Tăng cường công tác chỉ đạo

Những năm gần đây, dưới áp lực nợ xấu tăng cao ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng và khả năng tài chính, việc tập trung xử lý nợ xấu trở thành một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh. Để tập trung xử lý thu hồi, giảm thấp nợ xấu, NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã triển khai quyết liệt nhiều giải pháp: (i) Thành lập Ban chỉ đạo xử lý nợ, phân công nhiệm vụ rõ người, rõ việc đối với các thành viên ban chỉ đạo; thành lập các đoàn công tác trực tiếp chỉ đạo Chi nhánh có nợ xấu cao, tài chính yếu để phân tích thực trạng nợ xấu, nợ tiềm ẩn rủi ro, xây dựng và triển khai phương án xử lý thu hồi phù hợp với từng khoản nợ, định hướng công tác tăng trưởng tín dụng đảm bảo mục tiêu tăng trưởng bền vững, an toàn; (ii) Thực hiện giao chỉ tiêu, tiến độ xử lý, thu hồi nợ xấu đến từng tập thể, các nhân; (iii) Chỉ đạo đánh giá lại thực trạng tài sản bảo đảm, hoàn thiện thủ tục, hồ sơ pháp lý để áp dụng các biện pháp xử lý, thu hồi; (iv) Thực hiện các biện pháp cơ cấu lại nợ, tháo gỡ khó khăn cho khách hàng. Tăng cừờng kiểm tra, đẩy mạnh công tác cảnh báo rủi ro, đôn đốc thu hồi, xử lý đối với các khoản nợ đã được cơ cấu, nợ tiềm ẩn để ngăn ngừa, hạn chế nợ xấu phát sinh; (v) Rà soát, hoàn thiện hồ sơ để xử lý rủi ro đối với các khoản nợ xấu đã được trích lập dự phòng đủ điều kiện; (vi) Lựa chọn các khoản nợ phù hợp, đủ điều kiện, xây dựng và thực hiện phương án bán nợ cho VAMC.

* Chấp hành đúng các quy định của Ngân hàng Nhà nước và quy định nội bộ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam

Trong phạm vi quản lý Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành các văn bản điều tiết hoạt động của TCTD như: Thông tư số 14/2018/TT-NHNN ngày 29/5/2018 về việc “Quy định về các tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của

TCTD” và Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 “Quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng”; Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 “Quy định về phân loại nợ tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài”; Thông tư số 09/2014/TT-NHNN ngày 18/3/2014 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 của Thống đốc NHNN.

Trên cơ sở các quy định hiện hành của pháp luật và các Thông tư của Ngân hàng Nhà nước, NHNo Việt Nam đã ban hành các quy định nội bộ về quản lý tín dụng như: Quyết định số 450/QĐ-HĐTV-XLRR ngày 30/5/2014 của Hội đồng thành viên NHNo Việt Nam “Quy định về phân loại nợ tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của NHNo”; Quy định số 438/QĐ-HĐTV-TD ngày 08/5/2017 “Về quyền phán quyết tín dụng trong hệ thống NHNo Việt Nam; văn bản số 225/QĐ- HĐTV-TD ngày 09/4/2019 của Hội đồng thành viên NHNo Việt Nam “Quy chế cho vay đối với khách hàng trong hệ thống NHNo Việt Nam”.

Trong quá trình xử lý nợ xấu NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã chấp hành nghiêm túc, tổ chức thực hiện theo đúng các văn bản chỉ đạo của cấp trên

* Xây dựng kế hoạch đầu tư tín dụng và chiến lược khách hàng.

Trong thời gian qua tỉnh Quảng Ninh nói chung, địa bàn thành phố Uông Bí và thị xã Đông Triều nói riêng có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phát triển mạnh mẽ, nhu cầu về vốn của các doanh nghiệp ngày càng tăng. Trong khi đó với uy tín thương hiệu của NHNo Việt Nam và lợi thế của mình là hệ thống các phòng giao dịch phủ khắp đến tận các xã (phường), NHNo Tây Quảng Ninh đã huy động đủ lượng vốn với lãi suất phù hợp đáp ứng được mọi nhu cầu về vốn của doanh nghiệp, cá nhân. Mặt khác với đặc thù riêng tại địa bàn, xác định nguồn thu mang lại lợi nhuận nhiều nhất vẫn là từ hoạt động cho vay. Do đó Ban Giám đốc NHNo Tây Quảng đã xác định rõ cơ cấu đầu tư tăng tỷ trọng dư

nợ cho vay trung dài hạn và dư nợ khách hàng cá nhân; tập trung vốn cho lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, cho vay sản xuất, kinh doanh xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp công nghệ ứng dụng cao, hỗ trợ vốn đối với các doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả; đẩy mạnh cho vay qua tổ nhóm

Với các chiến lược phù hợp cho từng thời kỳ, qua các năm tại NHNo Tây Quảng Ninh đã đạt được mức tăng trưởng tín dụng hợp lý và tỷ lệ nợ quá hạn phát sinh thấp.

* Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Những năm vừa qua, NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh thực hiện tuyển dụng cán bộ thông qua việc thi tuyển công khai và nghiêm túc. Qua đó, đã tuyển dụng được rất nhiều cán bộ có trình độ, được đào tạo đúng chuyên ngành có năng lực. Thường xuyên tự tổ chức học tập và cử cán bộ tham gia các lớp đào tạo ngắn hạn, dài hạn để nâng cao trình độ nghiệp vụ, năng lực công tác, nhất là các lớp học về công tác thẩm định khách hàng, quản trị điều hành… do NHNo Việt Nam tổ chức; tăng cường giao lưu học tập nghiệp vụ, trao đổi kinh nghiệm tại các Chi nhánh NHNo trong cùng hệ thống; định kỳ thực hiện tráo đổi địa bàn, khách hàng phụ trách giữa các cán bộ nhằm phát hiện các tồn tại trong cho vay (nếu có). Nhờ vậy, ý thức tuân thủ nghiêm túc các quy trình về tín dụng đã được nâng cao hơn. Quy trình tín dụng được chặt chẽ, ngăn chặn các tồn tại, sai phạm cả về khách quan và chủ quan, góp phần vao việc hạn chế nợ xấu.

* Tăng cường kiểm tra, kiểm soát rủi ro, thông tin tín dụng

Hoạt động kiểm tra kiểm soát nội bộ luôn có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với công tác quản trị điều hành. Chính vì vậy, trong gia đoạn năm 2016 - 2018, công tác kiểm tra kiểm soát luôn được NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đặc biệt quan tâm. Thực hiện bố trí đầy đủ cán bộ hậu kiểm và tổ chức hậu kiểm kịp thời các chứng từ giao dịch phát sinh hàng ngày. Bên cạnh đó, thực hiện kiểm tra kiểm soát định kỳ theo năm. Mặt khác Hội Sở Chính còn tổ chức các đoàn kiểm tra đột xuất tại các chi nhánh, các phòng giao dịch trực thuộc có dấu hiệu rủi ro. Ngoài ra, để có thông tin phục vụ cho công tác quản trị điều hành, việc kiểm soát từ xa thông qua

các báo cáo cũng được thực hiện một cách kỹ lưỡng và chất lượng hơn. Các tồn tại sai sót sau kiểm tra đều được NHNo Tây Quảng Ninh quán triệt đến các phòng tổ, cá nhân trong đơn vị để rút kinh nghiệm và tiến hành chỉnh sửa nghiêm túc, đảm bảo chất lượng và thời gian theo quy định

* Đa dạng hóa cho vay theo các thành phần kinh tế

- Tránh cho vay tập trung vào một số khách hàng

- Tăng tỷ trọng dư nợ cho vay đối với hộ sản xuất và cá nhân gắn với các dự án khả thi, tài chính tốt, tài sản thế chấp đảm bảo.

- Hạn chế cho vay đối với các dự án bất động sản

- Chấp hành theo đúng định hướng đầu tư tín dụng của NHNo Việt Nam đó là nâng cao tỷ trọng dư nợ tín dụng nông nghiệp nông thôn chiếm trên 70%/tổng dư nợ

Để đạt được mục tiêu trên, trong những năm qua, NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã quyết liệt chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm túc và đã đạt được những kết qủa khả quan, cụ thể là:

Thứ nhất, thực hiện tăng tỷ trọng dư nợ cho vay đối với hộ sản xuất và cá nhân. Cái được của mục tiêu cần hướng tới là (i) Quan niệm của các cán bộ tín dụng NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã thay đổi và mạnh dạn trong đầu tư cho vay, không ngại khó không ngại khổ; (ii) Tỷ lệ nợ quá hạn luôn ở mức thấp so quy định;

(iii) Việc xử lý tài sản bảo đảm trong trường hợp có rủi ro dễ dàng hơn. Điều này được thể hiện cụ thể như sau: năm 2017 dư nợ hộ sản xuất và cá nhân là 1.834 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 45,9%/tổng dư nợ, tăng 4,4% so năm 2016 (41,5%). Năm 2018 dư nợ hộ sản xuất và cá nhân là 2.207 triệu đồng, chiếm tỷ trọng 49,5%/tổng dư nợ, tăng 3,6% so năm 2017, điều này chứng tỏ công tác đầu tư tín dụng đang vận hành theo đúng định hướng chỉ đạo của chi nhánh

Thứ hai, nâng cao tỷ trọng dư nợ tín dụng nông nghiệp nông thôn theo đúng chỉ đạo của NHNo Việt Nam: trong giai đoạn 2016 - 2018, dư nợ lĩnh vực nông nghiệp nông thôn tại NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh luôn chiếm tỷ trọng cao:

năm 2016, chiếm 71%; năm 2017, chiếm 72%, tăng 1% so năm 2016; năm 2018,

chiếm 75%, tăng 4% so năm 2017

* Áp dụng các biện pháp khai thác nợ xấu

Trong xử lý nợ xấu, biện pháp khai thác nợ luôn được ưu tiên khi các khoản nợ được đánh giá có khả năng phục hồi năng lực trả nợ sau khi xử lý.

Trong thời gian tại NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã có nhiều nỗ lực trong việc khai thác những khoản nợ xấu mà theo đánh giá của ngân hàng là khách hàng còn có khả năng phục hồi để trả nợ. Dư nợ xấu được khai thác tăng dần qua các năm. Ngân hàng chủ yếu sử dụng 3 biện pháp khai thác nợ: Cho vay để duy trì hoạt động, Cơ cấu lại nợ và Giảm/miễn lãi. Đối với biện pháp này, đối tượng khách hàng được xem xét áp dụng là khách hàng có khó khăn tạm thời trong sản xuất kinh doanh, không trả được nợ khi đến hạn. NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh xem xét, đánh giá khả năng phục hồi của khách hàng khi tiếp tục được điều chỉnh nợ hoặc gia hạn nợ cho khách hàng. Khách hàng với sự trợ giúp của ngân hàng khi khôi phục hoạt động kinh doanh, tạo nguồn thu trả nợ cho ngân hàng. Kết quả cho thấy NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh sử dụng biện pháp này một cách linh hoạt và dư nợ xấu được xử lý đã tăng dần trong thời gian vừa qua.

* Cho vay tiếp để duy trì hoạt động

Đây là biện pháp khai thác nợ cũng được ngân hàng áp dụng trong giai đoạn 2016 - 2018. Việc khách hàng gặp những khó khăn tạm thời, không hoàn thành được nghĩa vụ với ngân hàng sẽ được khắc phục khi khách hàng được ngân hàng bơm thêm vốn để phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh. Dưới sự hỗ trợ về tài chính của ngân hàng, khách hàng có nợ xấu đã có thể vượt qua khó khăn và trả được nợ cho ngân hàng. Dư nợ xấu được khai thác tăng qua các năm không lớn nhưng ổn định, cụ thể: năm 2016 là 10 tỷ đồng, năm 2017 tăng lên 12 tỷ đồng, năm 2018 là 20 tỷ đồng

* Thực hiện giảm/miễn lãi

Cùng với Cơ cấu lại nợ, Cho vay bổ sung thì miễn giảm lãi tiền vay cũng được ngân hàng tăng cường nhằm tạo điều kiện cho khách hàng giảm bớt áp lực về tài

chính, khuyến khích khách hàng trả một phần hoặc toàn bộ khoản nợ xấu cho ngân hàng. Biện pháp này hàng năm cũng giúp NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh thu hồi được trung bình hơn 1 tỷ đồng nợ xấu.

* Các biện pháp thanh lý nợ

Đối với các khoản nợ không thể cải thiện năng lực trả nợ, NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã chủ động, tăng cường thanh lý nhằm hạn chế tối đa tổn thất tín dụng. Đã áp dụng triệt để các biện pháp nhằm xử lý nợ xấu. Các biện pháp chủ yếu bao gồm: Xử lý tài sản để thu nợ, Bán nợ, Khởi kiện,

Xử lý tài sản để thu nợ là biện pháp xử lý nợ xấu mang tính ổn định trong thời gian vừa qua: Năm 2016 thu hồi được 2,5 tỷ đồng nợ xấu từ thanh lý tài sản, các năm sau thu hồi từ TSBĐ đều ở mức cao, ổn định 10 tỷ đồng. Tại NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh, các khoản nợ xấu có tài sản bảo đảm nhưng khách hàng chây ỳ không chịu trả nợ hoặc không còn khả năng trả nợ thì ngân hàng sẽ hoàn thiện các thủ tục pháp lý để xử lý tài sản. Về nguyên tắc, ngân hàng hoàn toàn có thể thu hồi được nợ xấu từ việc thanh lý tài sản. Tuy nhiên trên tế tại NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh việc thu hồi nợ gặp không ít khó khăn do giá trị tài sản giảm nhiều so với giá trị định giá ban đầu, tiến trình xử lý mất nhiều thời gian và thủ tục, sự hỗ trợ của các Ban, ngành để thu hồi nợ tại địa phương còn nhiều hạn chế, tài sản bảo đảm trong nhiều khoản vay là tài sản bảo lãnh của bên thứ 3, việc bán tài sản để thu hồi nợ gặp nhiều khó khăn

Bên cạnh xử lý tài sản để thu nợ, biện pháp quản lý nợ xấu rất đáng phải quan tâm tại NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đó là xử lý nợ xấu bằng quỹ dự phòng. Biện pháp này được sử dụng khi các biện pháp thu hồi khác không hiệu quả. Xử lý nợ xấu từ quỹ dự phòng mang tính chủ động cao nhưng nguồn gốc xử lý nợ chính là từ nội lực của ngân hàng cho nên ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh của ngân hàng. Năm 2016, nợ xấu được xử lý từ quỹ dự phòng NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh là 200 triệu đồng. Sang năm 2017, con số này tăng lên 5.500 triệu đồng và tăng mạnh trong năm 2018 là 38 tỷ đồng. Tuy nợ xấu đã được xử lý một phần nhưng khoản nợ của khách hàng vẫn cần được theo dõi, đôn đốc trả nợ.

Về biện pháp bán nợ, trong năm 2016, theo thông tư 19/2013/TTNHNN ngày 06/9/2013 “Qui định về việc mua bán và xử lý nợ xấu của công ty VAMC”, NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã rà soát và tiến hành bán nợ cho VAMC với số tiền 13 tỷ đồng. Bán nợ cho VAMC là một biện pháp nhất thời và được nhiều ngân hàng coi như “cây đũa thần” để phù phép nợ xấu. Vì rất nhanh chóng nợ xấu được đưa ra khỏi các báo cáo và tỷ lệ trích lập dự phòng giảm đi rất lớn, có lợi cho ngân hàng. Tuy nhiên việc bán đi nợ xấu nhưng không thu được tiền mặt, phải trích lập dự phòng, nhận về trái phiếu đặc biệt với giá thấp hơn dư nợ nhưng không được hưởng lãi, nếu nợ xấu không được xử lý dứt điểm sau 5 năm sẽ được trả về cho ngân hàng với mức giá bán. Những điều này chứng tỏ bán nợ cho VAMC không phải là phép màu đối với các ngân hàng.

2.2.3. Đánh giá về công tác sử lý nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi nhánh Tây Quảng Ninh

2.2.3.1. Kết quả đạt được

Từ sự phân tích trên, có thể thấy rằng, trong giai đoan 2016 - 2018, NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ trong hoạt động tín dụng nói chung và công tác xử lý nợ xấu nói riêng, cụ thể như sau:

* Khẳng định được vị thế của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi nhánh Tây Quảng Ninh trên thị trường cho vay

Trong những năm qua, NHNo Chi nhánh Tây Quảng Ninh luôn được biết đến như một Ngân hàng hoạt động kinh doanh đạt hiệu cao trên địa bàn, luôn được chính quyền địa phương ghi nhận đánh giá cao trong việc đóng góp cho sự phát triển kinh tế của địa phương. Và đặc biệt luôn được đông đảo khách hàng, đối tác tin tưởng đặt mối quan hệ hợp tác trong việc sử dụng các sản phẩm dịch vụ tài chính ngân hàng. Đến 31/12/2018 tổng dư nợ tín dụng đạt 4.459 tỷ đồng, tăng 11,6% so năm 2107, đây là mức tăng trưởng khá so với các Chi nhánh trong cùng hệ thống NHNo Việt Nam cũng như so với các TCTD trên địa bàn. Với số lượng lớn khách hàng đông đảo đa dạng sử dụng hầu hết các sản phẩm dịch vụ do NHNo Việt Nam ban hành, là ngân hàng đứng đầu trên địa bàn về thị phần cho vay đối với