Hiện tượng chuyển trường nghĩa trong thơ Xuân Diệu - 4


Trẻ từ đầu đến chân

(Cây liễu trẻ)

Nghẹn cổ bông hoa chết dáng sương

(Kẻ đi đày)

Với lại bông hồng da mơn mởn

(Hoa)

Và các môi hoa như sắp nói: Ái tình đẹp tợ chúng em đây!

(Rạo rực)

Chuyển qua trường sự vật:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 177 trang tài liệu này.

Chưn trần sung sướng nghe da đất

(Đi dạo)

Hiện tượng chuyển trường nghĩa trong thơ Xuân Diệu - 4

Lòng của ruộng hay tim gan của núi

(Đi theo Bác Hồ)

Hoạ còn vầng trăng nghiêng mặtthương

(Bài thứ năm)

Máu đất đưa lên thắp mặt trời

(Hoa)

Chuyển qua trường thời gian:

Chiều bị thương ráng sức kéo mình đi

(Sắt)

Làm dây da quấn quýt cả mình xuân

(Thanh niên)

Anh đưa em vào nghỉ giữa lòng đêm

(Bóng đêm biếc)

Chuyển qua trường hiện tượng tự nhiên:

Và mưa kia là nước mắt gió rơi,

Và sương ấy là mồ hôi gió rớt

(Tiếng gió)


Chuyển qua trường địa danh:

Đồi Kiến An; ngực đã nở dường hoa

(Trận trường kì)

Mắthiền Tổ quốc lệ dàn quanh

(Nguyễn Thị Non, liệt sĩ)

Miền Nam dang hai taynhận lấy những quà

(Đi theo miền Nam từ Hà Nội vào tới Vĩnh Linh)

Từ chỉ hành động của con người (ẩn dật, âu yếm, bạn, bảo, bíu, bỏ, bước, buồn, chào hỏi, chạy, chen, cười, dạo, đem, đi, đỡ, đọc, đợi, đỡ, đón,…) chuyển qua trường khác.

Chuyển qua trường thực vật:

Hái một đoá hoa cườichúm chím

(Xuân bên Hồ Tây)

Niềm tâm sự kểcùng oanh.

(Một nỗi xanh)

Nhị vàng hoa cạnh liếchoa bên.

(Lưu học sinh)

Thì thầm nóitrong mành nước xe.

(Mưa)

Bình Định lúa xanh ômbóng tháp Chàm

(Cha đàng ngoài mẹ ở đàng trong)

Những bóng thông suy nghĩ

(Trên đồi thông Bắc Cạn)

Cây bên đường sẽ trông thấytôi sầu

(Dối trá)

Cỏ trên cồn vẫygió đại dương

(Cồn Cỏ)

Chuyển qua trường động vật:

Bướm đuổi nhau qua,


Ắt là bướm thích. Chênúi đôi bờ,

Saykhông gian biếc

(Bươm bướm qua sông)

Chàng trai đi học nghe chim giảng

(Giới thiệu)

Những chú chim con nói chuyệnngày

(Lòng sao vui sướng hôm nay)

Trời reo nắng thì chim reo tiếng sáng

(Tặng thơ)

Măng cụt đơm bông, chim két gọi,

(Cây miền Nam)

- Bướm mặc áo vàng ra múa

- Kiến rộn rủ nhaulàm tổ

(Mùa xuân trong rừng Cúc Phương)

Chuyển qua trường sự vật:

Những bàn ghế chạyra đường khấp khểnh,

(Trận trường kì)

Đá chạy, cát mờ

(Gieo mùa)

Suối chạy phăng phăng vẫn nước đầy

(Lòng sao vui sướng hôm nay)

Mặt trời vừa mới cưới trời xanh

(Rạo rực)

Dưới ánh trăng cười, tôi kiếm mãi

(Với bàn tay ấy)

Rượu cườisao lấp lánh

(Chén nước)

Bánh mì đen khẽ cười tươi trên bàn

(Lênin, vầng trán tôi yêu)


Chuyển qua trường thời gian:

Xuân vội bước, nhưng mà hương chẳng mất

(Lời thơ vào tập Gửi hương)

Sương bạc làm thinh, khuya nín thở

(Nguyệt cầm)

Tháng giêng cười, không e lẹ chút nào

(Mời yêu)

Tôi là con nai bị chiều đánh lưới

(Khi chiều giăng lưới)

Hững hờ trông ngày tranh thở với đêm

(Riêng tây)

Để thu tới dộisắc đào chan chứa


Thời gian ngừng bước, lặng im


(Ngọn quốc kỳ)


(Mộ Bế Văn Đàn)

Đêm ruộng đồng, đêm thởhơi vườn tược

(Đêm ở Thái Bình)

Thời gian cũng gượmtrên đường vô biên

(Kỷ niệm)

Chuyển qua trường hiện tượng tự nhiên:

Tiếng mưa khóc , lời reo tia nắng động

(Cảm xúc)

Ánh sáng ôm trùmnhững ngọn cao

(Nụ cười xuân)

Khi nắng chiều tơ giỡn với cành

(Có những bài thơ)

- Có nhiều lúc gió kêuthê thiết quá;

- Gió vừa chạy, vừa rên, vừa tắt thở,

(Tiếng gió)


- Linh lung bóng sáng bỗng rung mình

- Sương bạc làm thinh, khuya nín thở

(Nguyệt cầm)

Lời ái ân ngừng lại ở nơi môi, Mặc ánh sáng tha hồ reotrên nội.

(Mời yêu)

Sớm nay sương xê xíchcả chân trời

(Giục giã) Khi bóng tối cũng reo hò: chủ nhật!

(Đêm thứ nhất)

Sương đicòn một giọt ngừng


Chuyển qua trường màu sắc:


(Tiếng vàng)

- Nào những huyền u uất, tím thê lương,

- Trong sắc đỏ, vàng hãy còn áy náy.

- Nhưng lâu lâu cùng với đỏ chen đua

(Ngọn quốc kỳ)

Xanh đã ngủở dưới trời yên tĩnh;

(Phượng mười năm)

Chuyển qua trường địa danh:

- Hà nội đứngtrong đêm mười chín lửa,

- Hòn Gai giậnvới Bắc Ninh cay đắng,

- Lạng Sơn gằmdân vô tội chết oan,

(Thủ đô đêm mười chín)

- Khu Tư hoả tuyến chặnđầu

- Thành Vinh quậtlũ diều hâu sấn vào

(Thăm các đồng chí cao xạ pháo)

Đà Lạt, Phan Rang, Phan Thiết chặtxiềng

(Tôi lắng nghe những phố hè trong ấy)


Thôn Khuyến Công đã dậy

(Mừng hợp tác xã Khuyến Công)

Từ chỉ về thế giới tinh thần của con người chuyển qua các trường khác rất phong phú. Chúng bao gồm tất cả các từ chỉ tâm lí, tình cảm, ý chí, tinh thần, tâm hồn… của con người. Chẳng hạn: hồn, lòng, tấm lòng, ân tình, hiền, giản dị, chân thành, yêu, thương

Chuyển qua trường thực vật:

Những tiếng ân tìnhhoa bảo gió

(Với bàn tay ấy)

Tre xanh hiềnrủ bóng

(Đường từ Nha Trang vào)

Hồn hoa vẫn đượm ngát tình thiên nhiên.

(Cành hoa mận)

Lòng trinhgiữ lại nửa bông trà.

(Lạc quan)

Sáo ca mãi lòng tre run choáng váng

(Việt muôn đời)

Mấy cành hoa cải cúc…

Tính giản dị, chân thành

(Hoa cải cúc)

Hoa thứ nhất có mùi trinh bạch

(Tình thứ nhất)

Hoa sim nở rộ cuồng saymột đồi

(Mãi mãi)

Chuyển qua trường động vật:

Như chim nặng nghĩa với bông hường

(Đi dạo)

Giữa vườn ánh ỏi tiếng chim vui

(Nụ cười xuân)


Ve thêm sầu; - em cũng kém dung nhan

(Hè)

Chuyển qua trường sự vật:

Cuộn tròn đau khổ sóng tung hoa

(Thác)

Trên mái đất đau thươngmọc một lá cờ

(Năm mươi năm Liên bang Xô Viết)

Cái nhà hiềnnhư nấm rơm, cái nhà thơm như quả chuối

(Tôi muốn đi thăm khắp cả miền Nam)

Bồi hồi sóng nước, bâng khuâng gió

(Miền Nam quê ngoại)

Lâng lâng hồn nhạc hây hây

(Đàn)

Chở người yểu điệu áo sầuche

(Gặp gỡ)

Dăm câu vuiđắp đối với câu sầu

(Lời thơ vào tập gửi hương)

Chuyển qua trường thời gian:

Năm canh giữ thức hồn đêm

(Tiếng vàng)

Linh hồnyểu điệu của đêm thanh

(Trăng)

Ấy là nỗi buồnkêu xé của ngày qua

(Tiếng gió)

Xuân đầu mùa trong sạchvẻ ban sơ

(Tình thứ nhất)

Đêm nay lạnh lùngbuông toả bâng khuâng

(Thủ đô đêm mười chín)


Chuyển qua trường hiện tượng tự nhiên:

Thời tiết hôm nay âu sầutím buốt

(Mạc Tư Khoa, tháng giêng 1923)

Nắng nhỏ bâng khuângchiều lỡ thì

(Thu)

Khí trời u uất hậnchia ly

(Đây mùa thu tới)

Sáng thu rộng mát đưa qua gió hiền

(Thăm lều cỏ Lênin)

Đã in vết ở nơi hồn của gió

(Tiếng gió)

Đốt điếu thuốc chiêu hồn sương quá khứ

(Mơ xưa)

Gió hung dữ, gió sát sanh, gió cuồng!

(Cặp hài vạn dặm)

Chuyển qua trường màu sắc:

Nào những huyền u uất, tím thê lương Nào những tía, nào những hồng yếu đuốiMột sắc đỏ lạnh lùngnhư máu chảy

(Ngọn quốc kì)

Chuyển qua trường địa danh:

Toả quê Nam, quê dũng cảm, hồn nhiên

(Tiếng ru con)

Để Bắc yêu Nam không còn ấm ức

(Ánh lửa trong thị xã Trà Vinh)

Hải Phòng tứcmột góc trời thương cảng

(Thủ đô đêm mười chín)

Từ chỉ những biểu hiện bên ngoài của con người như về dáng hình, khuôn mặt, màu má, màu tóc, màu da, biểu hiện của hành động cử chỉ…

..... Xem trang tiếp theo?
⇦ Trang trước - Trang tiếp theo ⇨

Ngày đăng: 29/01/2023