Bảo Đảm Trật Tự Xã Hội, Phục Vụ Quá Trình Phát Triển Kinh Tế

thực hiện một hệ thống chính sách tổng hợp về kinh tế - xã hội, đảm bảo giải quyết hài hòa giữa lợi ích của các bên tham gia vào quan hệ quản lý, sử dụng đất đai (đặc biệt là lợi ích của người bị thu hồi đất, lợi ích của người được giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư đã được phê duyệt và lợi ích của nhà nước - lợi ích của toàn dân); cũng như giải quyết hài hòa giữa lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Có như vậy mới hạn chế được một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Và trong quá trình giải quyết đối với những khiếu nại về đất đai có phát sinh những vấn đề về kinh tế, lợi ích vật chất…, cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại phải đảm bảo giải quyết hài hòa giữa lợi ích của nhà nước, đồng thời quan tâm thích đáng tới lợi ích của người sử dụng đất.

3.1.3. Bảo đảm trật tự xã hội, phục vụ quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Nguyên

Sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội hiện nay đòi hỏi nhiều yếu tố tổng hợp, trong đó môi trường ổn định về an ninh, trật tự có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng. Một quốc gia, một địa phương có môi trường an ninh, trật tự ổn định sẽ là yếu tố thuận lợi để thu hút các nguồn lực trong nước, ngoài nước đầu tư thực hiện các dự án, phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội. Ngược lại, môi trường an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội không ổn hoặc tiềm ẩn những nguy cơ mất ổn định thì sẽ rất khó khăn trong việc huy động các nguồn lực để phát triển kinh tế, xã hội.

Khiếu nại là một hình thức công dân tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước, thể hiện tính dân chủ của một chế độ chính trị. Mặt khác, khiếu nại còn là một hiện tượng xã hội, phản ánh sự bất đồng của công dân, tổ chức đối với các quyết định hành chính, hành vi hành chính, hay nói cách khác là hoạt

động quản lý nhà nước. Nguyên nhân chủ yếu phát sinh khiếu nại là do công dân, tổ chức cho rằng các quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, cán bộ, công chức khi thi hành công vụ trái pháp luật, xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ. Thực tiễn cho thấy công tác quản lý nhà nước có nhiều hạn chế, yếu kém chắc chắn khó tránh khỏi việc xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, từ đó phát sinh khiếu nại hành chính như là một hệ quả tất yếu.

Khi phát sinh khiếu nại hành chính, nếu cơ quan, cá nhân có thẩm quyền không giải quyết kịp thời, khách quan, đúng quy định của pháp luật sẽ dẫn đến những bức xúc trong nhân dân, có thể gây nên hiện tượng khiếu nại kéo dài, vượt cấp, khiếu nại đông người, thậm chí phát sinh “điểm nóng” về khiếu nại, ảnh hưởng xấu đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Khiếu nại trong lĩnh vực đất đai thời gian qua chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số vụ khiếu nại trong phạm vi cả nước, nhiều vụ việc kéo dài, phức tạp, một số nơi phát sinh thành “điểm nóng” hoặc thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận như: trường hợp Đoàn Văn Vươn chống người thi hành công vụ trong vụ việc Ủy ban nhân dân huyện Tiên Lãng (TP Hải Phòng) tổ chức cưỡng chế thu hồi đất nuôi trồng thủy sản của gia đình ông Vươn (xảy ra vào tháng 01/2012); vụ việc liên quan đến cưỡng chế thu hồi đất xảy ra ở huyện Văn Giang (tỉnh Hưng Yên) vào tháng 4/2012...

Đối với tỉnh Thái Nguyên, cũng như tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước, một trong những mục tiêu quan trọng của công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là phải giải quyết kịp thời, dứt điểm, không để dây dưa, kéo dài, phát sinh thành “điểm nóng”, bảo đảm giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh, tạo môi trường thuận lợi để thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

Như trong nội dung Chương 1 của Luận văn đã đề cập, tiêu chí đánh giá hiệu quả giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai nói riêng, giải quyết khiếu nại nói chung chủ yếu mang tính định tính, tuy vậy, không phải quá khó khăn trong việc đánh giá hiệu quả giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 123 trang tài liệu này.

Nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai có thể hiểu đó là việc nâng cao tỷ lệ vụ việc được giải quyết trong tổng số vụ việc thuộc thẩm quyền; nâng cao số vụ việc được giải quyết đúng quy định của pháp luật; giảm chi phí trong giải quyết khiếu nại; làm thay đổi theo hướng tích cực tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội sau khi vụ việc khiếu nại được giải quyết; tăng mức độ hài lòng, sự đồng thuận của người khiếu nại đối với kết quả giải quyết khiếu nại của cơ quan có thẩm quyền…

Muốn nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai không có cách gì tốt hơn đó là tác động trực tiếp vào các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai, tức là tác động vào các yếu tố: hệ thống pháp luật; đội ngũ cán bộ; bộ máy nhà nước; trình độ dân trí; mức độ công khai, minh bạch, dân chủ trong giải quyết khiếu nại về đất đai.

Đối với tỉnh Thái Nguyên, để nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai trong thời gian tới, một mặt cần tiếp tục phát huy những ưu điểm đã đạt được, đồng thời phải kịp thời khắc phục những hạn chế, yếu kém trong công tác giải quyết khiếu nại về đất đai trong thời gian qua. Muốn vậy, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp chủ yếu sau đây:

3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện pháp luật về đất đai, pháp luật về khiếu nại

Trong đời sống xã hội nước ta, pháp luật là phương thức thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, đồng thời là phương tiện để nhà nước quản lý kinh tế - xã hội và phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Thông qua các

quy định của pháp luật, các quan hệ xã hội được nhà nước điều chỉnh theo những mục tiêu đã định. Đối với nước ta, pháp luật có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa, bảo đảm việc thực hiện có hiệu quả chức năng tổ chức và quản lý kinh tế, xây dựng cơ sở vật chất của chủ nghĩa xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và góp phần xây dựng những quan hệ mới. Mặc dù pháp luật điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, song nó luôn có xu hướng phát triển chậm hơn so với sự phát triển của các quan hệ kinh tế - xã hội. Chính vì vậy, để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực giải quyết khiếu nại về đất đai, Nhà nước ta luôn có những điều chỉnh về pháp luật, đảm bảo pháp luật phải phù hợp với điều kiện thực tiễn quản lý nhà nước trong từng giai đoạn.

3.2.1.1. Hoàn thiện pháp luật về đất đai

Pháp luật về đất đai chưa đồng bộ, thậm chí một số quy định còn chồng chéo, mâu thuẫn, chưa phù hợp với thực tiễn cuộc sống như quy định về khung giá đất, thu hồi đất, tái định cư… là một trong những nguyên nhân làm phát sinh khiếu nại trong lĩnh vực đất đai thời gian qua. Do vậy, tiếp tục hoàn thiện pháp luật về đất đai là một yêu cầu mang tính khách quan, cấp thiết nhằm đáp ứng thực tiễn quản lý nhà nước về đất đai.

- Đối với Trung ương:

Năm 2013 là một năm ghi dấu mốc quan trọng trong lịch sử lập hiến, lập pháp của nước ta, khi mà Quốc hội khóa XIII, tại kỳ họp thứ 6 đã thông qua hai văn bản có ý nghĩa hết sức quan trọng, đó là Hiến pháp năm 2013 và Luật Đất đai năm 2013. So với Luật Đất đai 2003, Luật đất đai năm 2013 có những điểm mới quan trọng như:

Thứ nhất, Luật Đất đai năm 2013 cụ thể hóa các quyền và trách nhiệm của Nhà nước đối với đất đai: quyền của đại diện chủ sở hữu, quyền quyết

định mục đích sử dụng đất, quy định hạn mức sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất, quyền quyết định thu hồi, trưng dụng đất đai, quyền quyết định giá đất, quyết định chính sách tài chính về đất đai; những bảo đảm của nhà nước đối với người sử dụng đất, trách nhiệm của nhà nước về đất ở, đất sản xuất nông nghiệp cho đồng bào dân tộc thiểu số, trách nhiệm của Nhà nước trong việc xây dựng, cung cấp thông tin đất đai và trách nhiệm của công chức địa chính tại xã, phường, thị trấn.

Thứ hai, Luật quy định cụ thể, rõ ràng, chi tiết từ các nguyên tắc đến nội dung và mở rộng dân chủ, công khai trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy định về đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất trong vùng quy hoạch như: lấy ý kiến của nhân dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở cấp quốc gia và cấp tỉnh được thực hiện thông qua hình thức công khai thông tin về nội dung của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên trang thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; việc lấy ý kiến đóng góp của nhân dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện được thực hiện thông qua hình thức tổ chức hội nghị, lấy ý kiến trực tiếp và công khai thông tin về nội dung của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên trang thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Ủy ban nhân dân cấp huyện. Việc quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được quy định chi tiết đến từng giai đoạn như: căn cứ lập quy hoạch, trách nhiệm của cơ quan tổ chức, thẩm quyền thẩm định quy hoạch, thẩm quyền quyết định - điều chỉnh quy hoạch, tư vấn lập quy hoạch, công bố công khai, thực hiện và báo cáo thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Thứ ba, Luật quy định đầy đủ, rõ ràng và chi tiết các đối tượng được Nhà nước giao đất, cho thuê đất và điều kiện để được giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư.

Thứ tư, Luật quy định cụ thể và đầy đủ từ việc thu hồi đất, bồi thường,

hỗ trợ tái định cư đảm bảo một cách công khai, minh bạch và quyền lợi của người có đất thu hồi. Luật quy định: "Nhà nước chỉ thu hồi đất với các dự án đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư; dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư và một số trường hợp được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét qua chủ trương thu hồi đất". Luật cụ thể các vấn đề bồi thường về đất khi nhà nước thu hồi đất ở như nguyên tắc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất ở: Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất nếu có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 75 của Luật thì được bồi thường. Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất. Việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, kịp thời và đúng quy định của pháp luật.

Thứ năm, Luật đảm bảo quyền và lợi ích của những người sử dụng đất hợp pháp được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất và bảo đảm thực hiện các quyền của người sử dụng đất. Đồng thời khắc phục một cách cơ bản những trường hợp được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với việc thực hiện nghĩa vụ tài chính với nhà nước đảm bảo sự bình đẳng giữa những người sử dụng đất và ổn định chính trị xã hội ở nông thôn.

Thứ sáu, Luật đã tiếp cận và thể hiện đầy đủ về vấn đề tài chính đất đai theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của nhà nước, đồng thời đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất, quyền lợi của nhà nước, chủ đầu tư và đảm bảo ổn định xã hội; phù hợp với quá trình thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước . Theo đó, có một số điểm nổi bật về giá đất , đó là: Khung giá đất do Chính phủ ban hành , định kỳ 05

năm một lần đối với từng loại đất , theo từng vùng. Trong thời gian thưc

hiên

khung giá đất mà giá đất phổ biến trên th ị trường tăng từ 20% trở lên so với giá tối đa hoặc giảm từ 20% trở lên so với giá tối thiểu trong khung giá đất thì Chính phủ điều chỉnh khung giá đất cho phù hợp . Căn cứ vào khung giá đất do Chính phủ ban hành Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xây dựng và trình Hội đồng nhân dân thông qua bảng giá đất trước khi ban hành . Bảng giá đất được xây dựng định kỳ 5 năm một lần và công bố công khai vào ngày 01/01 của năm

đầu kỳ . Trong thời gian thưc

hiên

bảng giá đất , khi Chính phủ điều chỉnh

khung giá đất ho ặc giá đất phổ biến trên thị trường có biến động thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh điều chỉnh bảng giá đất cho phù hơp̣ .

Thứ bảy, Luật mở rộng thời hạn giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình,

cá nhân sản suất nông nghiệp; mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân đáp ứng yêu cầu tích tụ đất đai phục vụ sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại phù hợp với đường lối phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Thứ tám, Luật quy định cụ thể và đầy đủ quyền và nghĩa vụ của cá nhân, hộ gia đình và tổ chức sử dụng đất phù hợp với từng hình thức như giao đất không thu tiền sử dụng đất, giao đất có thu tiền sử dụng đất, thuê đất… Bên cạnh đó, Luật quy định bình đẳng hơn về quyền và nghĩa vụ về đất giữa nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài, tạo cơ chế thu hút cho đầu tư phát triển kinh tế của tổ chức nước ngoài.

Ngoài ra, Luật bổ sung công tác giám sát, đánh giá và theo dõi về việc quản lý và sử dụng đất đai. Theo đó, công dân có quyền tự mình hoặc thông qua các tổ chức đại diện thực hiện quyền giám sát và phản ánh các sai phạm trong quản lý và sử dụng đất đai. Hình thức giám sát là trực tiếp thực hiện quyền giám sát thông qua việc phản ánh, gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết; Hoặc gửi đơn kiến nghị đến các tổ chức đại diện được pháp luật công nhận để các tổ chức này thực hiện việc giám sát. Hệ

thống theo dõi và đánh giá đối với quản lý và sử dụng đất đai được công khai để các tổ chức, cá nhân tìm hiểu thông tin theo quy định của pháp luật. [35]

Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực từ ngày 01/7/2014. Để những quy định của Luật sớm được triển khai thực hiện trong cuộc sống, nhiệm vụ trước mắt của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương cần phải tập trung rà soát những văn bản quy phạm pháp luật do cấp mình ban hành nhằm phát hiện những nội dung không phù hợp với Luật Đất đai năm 2013 để kịp thời sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ đối với các văn bản thuộc thẩm quyền ban hành và kiến nghị sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ đối với các văn bản không thuộc thẩm quyền ban hành, tạo ra cơ chế, chính sách về quản lý, sử dụng đất đai phù hợp với tình hình mới.

- Đối với tỉnh Thái Nguyên

Để Luật Đất đai năm 2013 được triển khai thi hành có hiệu quả trên địa bàn, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên cần kịp thời chỉ đạo các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố, thị xã trực thuộc thực hiện một số nội dung như sau:

Thứ nhất, Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý nhà nước về đất đai, đề xuất, kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới cho phù hợp với Luật Đất đai năm 2013 và điều kiện thực tế tại địa phương. Tham mưu cho Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến việc thi hành Luật Đất đai thuộc thẩm quyền pháp luật quy định. Triển khai thực hiện dự án điều tra, khảo sát giá đất thị trường, xây dựng bảng giá đất, đảm bảo phù hợp khi Chính phủ công bố khung giá đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013.

Thứ hai, Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan rà soát các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành của tỉnh về