Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo báo điện tử trong giai đoạn hiện nay

nước, là tiếng nói của Đảng, Nhà nước và nhân dân; báo chí luôn cần có sự lãnh đạo của Đảng, tăng cường công tác xây dựng Đảng và nâng cao vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng, ý thức trách nhiệm của đảng viên trong các cơ quan báo chí. Các cấp ủy đảng, đảng đoàn, ban cán sự đảng và lãnh đạo các cơ quan báo chí chịu trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan báo chí hoạt động theo đúng định hướng chính trị, tư tưởng của Đảng, tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật của Nhà nước. Cuốn sách nêu một số yếu kém, khuyết điểm và nguyên nhân dẫn đến yếu kém, khuyết điểm của một số cơ quan báo chí, như thiếu nhạy bén chính trị, chưa làm tốt chức năng tư tưởng, văn hóa của báo chí cách mạng, thậm chí có biểu hiện xa rời sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; xa rời tôn chỉ, mục đích; thông tin không trung thực, suy diễn chủ quan, áp đặt vô lối, sa đà vào những tiêu cực, yếu kém, mặt trái xã hội mà xem nhẹ việc phát hiện, biểu dương nhân tố mới, điển hình tiên tiến; khuynh hướng tư nhân hóa báo chí, tư nhân núp bóng Nhà nước để ra báo; một số báo có vị trí quan trọng, nhưng chậm đổi mới và chưa đủ sức làm chủ, chi phối thông tin. Đồng thời, cuốn sách đề ra phương hướng và một số giải pháp chủ yếu có tính trước mắt và lâu dài nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với báo chí.

- Sách “Báo chí và dư luận xã hội” do PGS, TS Nguyễn Văn Dững chủ biên [53] đã đề cập đến tính chất tương tác, đa phương tiện của báo điện tử, loại hình báo chí gắn với nhóm công chúng - đối tượng trẻ và giới trí thức - cũng như những người có trình độ văn hóa cao, nhóm cư dân mạng. Những đặc điểm của báo điện tử đã và đang đặt ra cho nhà báo - chủ thể hoạt động báo chí

- nhiều yêu cầu không chỉ về nhận thức, quan điểm và thái độ hành nghề, mà còn về phong cách sống, phong cách tác nghiệp và tích hợp đa kỹ năng cũng như tính trung thực, trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp. Mặt khác, sách nêu vai trò của báo chí trong việc nâng cao năng lực và hiệu quả tác động tới công chúng. Cuốn sách cũng nêu các đặc điểm nhận diện báo chí hiện đại;

vấn đề công chúng - nhóm đối tượng của báo chí và cuối cùng là cơ chế tác động của báo chí.

- Sách “Báo mạng điện tử: những vấn đề cơ bản” do TS Nguyễn Thị Trường Giang chủ biên [65] đã nêu và làm rõ lịch sử ra đời, khái niệm báo điện tử, sự khác nhau giữa báo điện tử với trang thông tin điện tử; vai trò của báo điện tử trong đời sống xã hội. Báo điện tử là kết quả của sự tích hợp giữa công nghệ và truyền thông, dựa trên nền của internet và sự tích hợp ưu thế của các loại hình báo chí truyền thống, đã đem lại những giá trị rất lớn cho xã hội, cho người dân. Báo điện tử đã tạo ra bước ngoặt, làm thay đổi cách truyền tin và tiếp nhận thông tin. Sách cũng nêu đặc điểm của báo điện tử, trong đó có đề cập đến tính đa phương tiện của báo điện tử hiện nay - đây là ưu điểm vượt trội của báo điện tử so với các loại hình báo chí khác. Những thông tin bằng văn bản, hình ảnh, âm thanh cùng xuất hiện trên trang chủ của báo điện tử luôn tạo ra sự hấp dẫn, sống động đặc biệt đối với công chúng.

Bên cạnh đó, cuốn sách cũng đề cập về mô hình tòa soạn và quy trình sản xuất thông tin của báo điện tử, những phẩm chất của nhà báo điện tử; nêu cách viết, trình bày nội dung báo điện tử, đề xuất cách thiết kế, trình bày nội dung và cách viết cho báo điện tử.

- Sách “Công tác lãnh đạo, quản lý báo chí trong 25 năm tiến hành sự nghiệp đổi mới” do TS Nguyễn Thế Kỷ chủ biên [75] đã nêu quan niệm về Đảng lãnh đạo công tác báo chí, quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng ta về báo chí, nội dung và cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với báo chí; mặt khác, sách nêu những thành tựu, ưu điểm, chỉ ra hạn chế, khuyết điểm, nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm công tác lãnh đạo của Đảng đối với báo chí. Cuốn sách đề cập đến vai trò của báo điện tử, mạng xã hội, các phương tiện truyền thông qua internet trên thế giới và ở Việt Nam, thực trạng báo điện tử ở nước ta hiện nay, bên cạnh thế mạnh và ưu điểm cơ bản, một số báo điện tử còn thiếu nhạy bén chính trị, chưa làm tốt chức năng TT-VH, xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 185 trang tài liệu này.

Tác giả cuốn sách cũng nêu hạn chế của báo điện tử và mạng xã hội ở Việt Nam: thiếu nhạy bén chính trị, chưa làm tốt chức năng tư tưởng, văn hóa, xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ. Cùng với những báo, tạp chí điện tử đã được cấp phép đúng luật, xuất hiện nhiều trang điện tử (Website) không phải là cơ quan báo chí, nhưng hoạt động và đăng tải thông tin như một cơ quan báo chí, vi phạm Luật Báo chí và các quy định pháp luật khác... Từ thực trạng báo chí Việt Nam, tác giả nêu một số nhiệm vụ, giải pháp nhằm tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với báo chí. Các tác giả nhấn mạnh công tác chỉ đạo, quản lý báo chí, nhất là báo chí điện tử, trang tin điện tử và mạng xã hội trên internet, thúc đẩy đầu tư hạ tầng dịch vụ công nghệ thông tin, tạo ra những đơn vị tiên phong đủ mạnh để cạnh tranh chiếm lĩnh thị trường.

Từ thực trạng báo chí nói chung, báo điện tử nói riêng, tác giả nêu một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nâng cao công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của Đảng, Nhà nước đối với báo chí trong tình hình mới.

1.1.2. Các luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ

- Luận án “Sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí trong thời kỳ đổi mới”, của Nguyễn Vũ Tiến [122] đã nêu về mặt lý luận, tác giả đã làm sáng tỏ các quan niệm báo chí, quản lý báo chí, sự lãnh đạo, vị trí tầm quan trọng của công tác quản lý báo chí, quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng về báo chí Việt Nam. Về thực tiễn, tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng báo chí và sự lãnh đạo báo chí của Đảng ở Việt Nam, nêu ra những kết quả, hạn chế, nguyên nhân của những kết quả, hạn chế và rút ra một số kinh nghiệm, nêu lên những vấn đề đặt ra đối với việc lãnh đạo, quản lý báo chí trong thời kỳ đổi mới. Từ đó, tác giả nêu phương hướng và đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hơn nữa vai trò lãnh đạo của Đảng đối với báo chí trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở xác định rõ nội dung định hướng chính trị của Đảng đối với báo chí, cần xúc tiến xây dựng chiến lược truyền thông quốc gia với quan điểm và phương hướng chủ yếu,

các cấp ủy, tổ chức đảng, trước hết là các tổ chức đảng trong cơ quan báo chí và cơ quan chủ quản phải bảo đảm cơ quan báo chí của mình hoạt động đúng định hướng chính trị của Đảng. Trên cơ sở sắp xếp lại hệ thống báo chí, tổ chức tốt sự phối hợp giữa các tổ chức đảng, các cơ quan nhà nước, các đoàn thể nhân dân trong việc lãnh đạo, quản lý và hỗ trợ báo chí; kiện toàn tổ chức đảng trong cơ quan báo chí, tăng cường quản lý, đào tạo, bồi dưỡng các nhà báo và cán bộ quản lý báo chí; tăng cường công tác kiểm tra của Đảng đối với hoạt động báo chí và công tác lãnh đạo, quản lý báo chí.

- Luận án “Tính hấp dẫn của báo đảng nước ta trong giai đoạn hiện nay” của Nguyễn Văn Sinh [106] đã nêu khái niệm và làm sáng tỏ hấp dẫn và tính hấp dẫn của báo chí nói chung và của báo đảng, chỉ rõ quan điểm báo đảng, tính hấp dẫn của báo Đảng và vai trò của báo đảng trong thực tiễn cách mạng Việt Nam; đưa ra tiêu chí đánh giá tính hấp dẫn của cả tờ báo đảng và tiêu chí đánh giá tính hấp dẫn của một tác phẩm báo chí. Đồng thời, các tác giả nêu rõ vai trò của tập thể và cá nhân những người làm báo để nâng cao tính hấp dẫn của tờ báo và tác phẩm báo chí; khái quát thực trạng của báo đảng, đặc biệt là chỉ ra những hạn chế, những bất cập của tính hấp dẫn ở các tờ báo đảng hiện nay, làm cho bạn đọc chưa gắn bó, yêu thích các tờ báo đảng. Luận án đã làm rõ những vấn đề mới về nhu cầu thông tin của công chúng bạn đọc đối với báo đảng; những vấn đề đặt ra đối với tính hấp dẫn của báo đảng trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế; vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng và sự cạnh tranh thông tin của báo đảng hiện nay. Luận án đưa ra những giải pháp mang tính khả thi để nâng cao tính hấp dẫn của báo đảng trong giai đoạn hiện nay.

- Luận văn “Sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Đồng Nai đối với báo chí trong giai đoạn hiện nay” của Dương Thanh Tân [111] đã làm sáng tỏ khái niệm về báo chí, sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí, vị trí, vai trò, chức năng của báo chí. Ngoài ra, tác giả đề cập phải làm gì để đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo báo chí, những tiêu chí để lựa chọn con người làm báo đúng tôn chỉ, mục đích, đúng quy ước đạo đức nhà báo, công tác quản lý hoạt động báo chí sao cho

đúng luật pháp. Tác giả nêu rõ những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng ta về báo chí và sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí. Trong phần thực tiễn, tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Đồng Nai đối với báo chí của tỉnh, nêu lên những kết quả đạt được và những hạn chế, yếu kém, chỉ ra các nguyên nhân của hạn chế yếu kém, rút ra một số kinh nghiệm và nêu lên một số vấn đề đặt ra trong quá trình lãnh đạo của Tỉnh ủy Đồng Nai đối với báo chí. Từ đó, tác giả nêu phương hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Đồng Nai đối với báo chí trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn hiện nay.

- Luận văn “Phản biện xã hội của báo chí góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng” của Nguyễn Văn Minh [92] đã làm sáng tỏ khái niệm phản biện xã hội của báo chí, công tác tư tưởng; các chức năng, nhiệm vụ, tính chất phản biện của báo chí. Về thực tiễn, tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng phản biện xã hội của báo chí ở nước ta hiện nay, những kết quả đạt được và các hạn chế, yếu kém, chỉ ra những nguyên nhân của kết quả, nguyên nhân của hạn chế, yếu kém và rút ra một số kinh nghiệm trong thực hiện phản biện xã hội báo chí hiện nay, từ đó tác giả nêu phương hướng và các pháp giải pháp nhằm cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả của phản biện báo chí đối với xã hội.

- Luận văn “Nâng cao chất lượng thông tin trên báo điện tử” của Phạm Thị Hằng [69] đã nêu vai trò, vị trí, tầm quan trọng của báo điện tử trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong phần lý luận, tác giả đã làm sáng tỏ khái niệm về báo điện tử, chất lượng thông tin, làm sáng tỏ về thông tin báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng. Trong phần thực tiễn, tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng của việc thông tin trên báo điện tử hiện nay, nêu lên những kết quả đạt được, chỉ ra những hạn chế cần khắc phục, tìm ra các nguyên nhân của các hạn chế, yếu kém, rút ra một số kinh nghiệm của báo điện tử trong thời đại thông tin toàn cầu. Tác giả đã nêu ra phương hướng và những giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng thông tin trên báo điện

tử: tiếp tục hoàn thiện các văn bản pháp luật về báo điện tử để tạo môi trường pháp lý thuận lợi để công dân thực hiện quyền tự do ngôn luận trên báo điện tử, nâng cao hiệu quả hoạt động; tiếp tục rà soát, điều chỉnh hợp lý quy hoạch hệ thống báo điện tử và phát triển báo điện tử; xác định tính hợp pháp, sự phù hợp về tôn chỉ, mục đích, chức năng, nhiệm vụ của các tờ báo điện tử; đẩy mạnh cải cách bộ máy, cơ chế quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý điện tử để thực hiện tốt việc nâng cao chất lượng thông tin trên báo điện tử; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, đội ngũ cán bộ phóng viên báo điện tử. Việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng cán bộ, phóng viên ở các toà soạn báo điện tử có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng thông tin của báo. Các cơ quan báo điện tử cần xây dựng quy chế tuyển dụng, đào tạo, bố trí, bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, phóng viên, nhân viên trong cơ quan mình; nâng cấp hạ tầng kỹ thuật là một trong những nhiệm vụ quan trọng tạo điều kiện cho hoạt động của các cơ quan báo điện tử.

- Luận văn “Pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực báo chí ở Việt Nam hiện nay” của Phí Thị Thanh Tâm [110], phần lý luận tác giả đã làm sáng tỏ khái niệm báo chí, quản lý nhà nước về báo chí, vấn đề lý luận và thực tiễn của pháp luật về quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí; quan niệm về quản lý nhà nước đối với báo chí và vị trí, vai trò và đặc điểm của quản lý nhà nước đối với báo chí. Trong phần thực tiễn, tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực báo chí ở Việt Nam hiện nay; những thành tựu và hạn chế, nguyên nhân của những mặt còn hạn chế và những vấn đề đang đặt ra đối với báo chí hiện nay. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra những đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực báo chí ở Việt Nam hiện nay. Nhiệm vụ hàng đầu là phải thường xuyên rà soát, kịp thời sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về báo chí nhằm loại bỏ những quy định pháp luật bị chồng chéo, mâu thuẫn nhau và lạc hậu, đồng thời ban hành mới các văn bản pháp luật có chất lượng pháp lý cao có sức sống dài hơn.

Đẩy mạnh cải cách bộ máy, cơ chế quản lý, đội ngũ cán bộ công chức để thực hiện tốt pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực báo chí; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và thanh tra, xử lý nghiêm vi phạm pháp luật trong hoạt động báo chí.

- Luận văn “Tính chủ động, kịp thời trong công tác chỉ đạo, định hướng nội dung thông tin báo chí” của Nguyễn Thị Mỹ Linh [82], phần lý luận của luận văn, tác giả đã làm sáng tỏ các khái niệm lãnh đạo, báo chí, Đảng lãnh đạo báo chí, quản lý, nhà nước quản lý báo chí. Luận văn đề cập các nội dung Đảng lãnh đạo báo chí: Đảng định hướng chính trị tư tưởng cho báo chí; Đảng chủ động, kịp thời cung cấp thông tin và định hướng thông tin cho báo chí, coi đây là cách tốt nhất để định hướng và thông tin cho toàn Đảng và toàn xã hội; Đảng lãnh đạo, tổ chức sự phối hợp giữa các cơ quan báo chí. Ngoài ra, tác giả còn đề cập đến việc Đảng chỉ đạo, định hướng nội dung thông tin báo chí trên các lĩnh vực của đất nước, Nhà nước quản lý hoạt động của báo chí. Trong phần thực tiễn, luận văn đã nêu và phân tích, đánh giá tình trạng công tác lãnh đạo, quản lý thông tin báo chí; những vấn đề đặt ra cho báo chí nước ta hiện nay trong việc nâng cao chất lượng nội dung, hình thức, tăng cường tính chủ động, kịp thời trong chỉ đạo, định hướng thông tin báo chí. Luận văn nêu một số giải pháp chủ yếu: nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác chỉ đạo, định hướng nội dung thông tin báo chí; tăng cường các nguồn lực, phương tiện phục vụ công tác chỉ đạo; định hướng thông tin báo chí.

1.1.3. Các bài báo khoa học trên tạp chí, báo, kỷ yếu hội thảo

1.1.3.1. Các bài báo khoa học trên tạp chí, báo

- TS Lưu Văn Kiền trong bài viết: “Báo chí - công cụ sắc bén của công tác tư tưởng” [74] đã đề cập vị trí, vai trò của báo chí trong quá trình lãnh đạo cách mạng của Đảng, đồng thời cũng chỉ ra phương hướng, mục tiêu cần thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu, mục tiêu phát triển của báo chí trong từng thời kỳ, giai đoạn cách mạng xuất phát từ yêu cầu của nhiệm vụ công tác tư tưởng và dựa trên những căn cứ lý luận và thực tiễn. Theo tác giả, định hướng tuyên

truyền trong hoạt động báo chí là một khâu trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, một yếu tố trong nội hàm Đảng lãnh đạo báo chí. Tác giả nêu một số giải pháp nhằm thực hiện việc định hướng thông tin, định hướng tuyên truyền trong hoạt động báo chí đạt hiệu quả cao.

- Nông Đức Mạnh trong bài viết: “Phát triển nền báo chí cách mạng có

chất lượng cao, đóng góp có hiệu quả vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc”

[88] đã đánh giá, trong những năm đổi mới, báo chí đã đóng góp to lớn và tích cực vào những thành tựu phát triển chung của đất nước. Đồng thời, tác giả nêu nhiệm vụ trước mắt của báo chí là cần quán triệt sâu sắc hơn nữa quan điểm chỉ đạo là phát triển đi đôi với quản lý để nâng cao chất lượng và hiệu quả của báo chí đối với xã hội. Phát triển báo chí cần bảo đảm cả số lượng, chất lượng nội dung, công nghệ, sự hợp lý về loại hình trong hệ thống, đáp ứng tốt nhất những yêu cầu, nhiệm vụ kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục, giải trí của nhân dân, phục vụ tích cực việc thực hiện đường lối và các chính sách đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Báo chí phải tác động tích cực và có hiệu quả vào việc hình thành bản lĩnh, trí tuệ, tâm hồn, khí phách con người Việt Nam trong thời kỳ mới, hình thành dư luận xã hội lành mạnh góp phần cổ vũ sức mạnh toàn dân tộc thực hiện các nhiệm vụ cách mạng…

- Trương Tấn Sang trong bài viết: Tiếp tục phát triển nền báo chí cách mạng,

góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

[105] đã đánh giá cao vai trò của báo chí, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn đánh giá cao vai trò của báo chí, coi trọng đội ngũ cán bộ báo chí, quan tâm tới công tác lãnh đạo, quản lý báo chí để báo chí đóng góp tích cực vào sự nghiệp cách mạng của đất nước. Báo chí đã hoạt động đúng định hướng chính trị, đúng pháp luật, thực hiện tốt chức năng vừa là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội, các đoàn thể quần chúng, vừa là diễn đàn của nhân dân. Báo chí đã tích cực tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đồng thời phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng