Các định chế tài chính và vai trò đối với thị trường chứng khoản Việt Nam - thực trạng và đề xuất

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

-------***-------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

CÁC ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH

VÀ VAI TRÒ ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM - THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Mai Anh Lớp : Anh 4

Khóa 45

Giáo viên hướng dẫn : ThS. Phan Trần Trung Dũng

Hà Nội, tháng 5 năm 2010

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

LỜI NÓI ĐẦU 1

CHƯƠNG I: CÁC ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH VÀ VAI TRÕ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN 3

I. Tổng quan về thị trường tài chính 3

1. Thị trường tài chính 3

1.1. Khái niệm và chức năng 3

1.2. Cấu trúc 4

1.2.1. Theo cơ cấu của thị trường 4

1.2.2. Theo thời hạn luân chuyển vốn 4

1.2.3. Theo cách thức tổ chức 4

2. Giới thiệu về thị trường chứng khoán 5

2.1. Khái niệm 5

2.2. Vai trò 5

2.3. Nguyên tắc hoạt động 6

2.4. Cấu trúc 6

2.4.1. Theo phương thức giao dịch 6

2.4.2. Theo phương thức tổ chức và giao dịch 6

2.4.3. Theo công cụ lưu thông 6

II. Tổng quan về các định chế tài chính 7

1. Định chế tài chính 7

1.1. Khái niệm 7

1.2. Phân loại 7

1.2.1. Căn cứ vào mục đích hoạt động 7

1.2.2. Căn cứ vào mức độ thực hiện chức năng trung gian 8

1.3. Vai trò 8

1.3.1. Chuyển đổi thời gian đáo hạn của các công cụ tài chính 8

1.3.2. Chuyển dịch và đa dạng hóa rủi ro 8

1.3.3. Giảm chi phí giao dịch 9

1.3.4. Tạo lập các cơ chế cho việc thanh toán 9

2. Nhóm định chế nhận gửi 9

2.1. Giới thiệu chung 9

2.2. Ngân hàng thương mại 9

2.2.1. Khái niệm 9

2.2.2. Chức năng 10

2.2.3. Các nghiệp vụ trên thị trường chứng khoán 11

3. Nhóm định chế đầu tư 15

3.1. Giới thiệu chung 15

3.2. Quỹ đầu tư chứng khoán 15

3.2.1. Khái niệm 15

3.2.2. Hoạt động 15

4. Nhóm định chế dựa trên hợp đồng 17

4.1. Giới thiệu chung 17

4.2. Công ty bảo hiểm 17

4.2.1. Khái niệm 17

4.2.2. Hoạt động trên thị trường chứng khoán 18

5. Nhóm định chế trên thị trường chứng khoán 19

5.1. Công ty chứng khoán 19

5.1.1. Khái niệm 19

5.1.2. Hoạt động 20

5.2. Ngân hàng đầu tư 23

5.2.1. Khái niệm 23

5.2.2. Các nghiệp vụ chính 23

III. Vai trò của các định chế tài chính đối với thị trường chứng khoán 26

1. Ngân hàng thương mại 26

1.1. Tạo hàng hóa cho thị trường chứng khoán 26

1.2. Trung gian chứng khoán 26

1.3. Điều chỉnh cung cầu chứng khoán 27

1.4. Cung cấp thông tin trên thị trường chứng khoán 27

1.5. Định chế quản lý thị trường chứng khoán 28

2. Quỹ đầu tư chứng khoán 28

2.1. Tăng lượng cung chứng khoán và tạo sự đa dạng về hàng hóa góp phần phát triển thị trường sơ cấp 28

2.2. Góp phần bình ổn giá cả giao dịch trên thị trường thứ cấp 28

3. Công ty bảo hiểm 29

3.1. Khơi dòng một nguồn vốn lưu chuyển lớn, bổ sung vốn cho thị trường chứng khoán 29

3.2. Mở rộng các đối tượng tham gia thị trường 29

3.3. Góp phần xã hội hóa hoạt động đầu tư chứng khoán 30

4. Công ty chứng khoán và ngân hàng đầu tư 30

4.1. Tạo ra cơ chế huy động vốn cho doanh nghiệp và nền kinh tế 30

4.2. Góp phần ổn định giá cả chứng khoán trên thị trường 30

4.3. Góp phần tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới trên thị trường 30

4.4. Giúp cơ quan quản lý thị trường quản lý, giám sát các hoạt động trên thị trường một cách có hiệu quả 31

4.5. Góp phần giảm chi phí giao dịch, giảm rủi ro và nâng cao hiệu quả cho các nhà đầu tư 31

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM 32

I. Thực trạng hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay 32

1. Hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam sau 10 năm 32

1.1. Giai đoạn năm 2000 – 2005: Giai đoạn sơ khai của TTCK Việt Nam

1.2. Giai đoạn năm 2006 : Sự phát triển đột phá của TTCK Việt Nam 33

1.3. Giai đoạn năm 2007: TTCK Việt Nam bùng nổ 34

1.4. Giai đoạn năm 2008: Chung xu thế của nền kinh tế, TTCK Việt Nam khép lại với sự sụt giảm mạnh 34

2. Tổng quan hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2009 . 35 2.1. Tình hình chung 35

2.1.1. Thị trường cổ phiếu 35

2.1.2. Thị trường trái phiếu 36

2.1.3. Thị trường UPCoM 38

2.2. Quy mô các thị trường 39

II. Ngân hàng thương mại 40

1. Thực trạng hoạt động 40

1.1. Hoạt động trực tiếp 40

1.1.1. Trên thị trường sơ cấp 40

1.1.2. Trên thị trường thứ cấp 43

1.2. Hoạt động gián tiếp 46

1.2.1. Tham gia thành lập công ty chứng khoán 46

1.2.2. Kinh doanh chứng khoán và các nghiệp vụ trung gian 47

2. Đánh giá 47

III. Quỹ đầu tư chứng khoán 48

1. Thực trạng hoạt động 48

1.1. Lựa chọn chiến lược đầu tư 50

1.2. Phát hành chứng chỉ quỹ 51

1.3. Đầu tư vào các chứng khoán 51

1.4. Niêm yết giá trị tài sản ròng của quỹ 52

1.5. Mua bán, trao đổi chứng chỉ quỹ 53

2. Đánh giá 55

IV. Công ty bảo hiểm 56

1. Thực trạng hoạt động 56

1.1. Hoạt động đầu tư chứng khoán 56

1.2. Hoạt động phát hành 58

1.3. Niêm yết cổ phiếu trên thị trường 59

1.4. Tham gia thành lập công ty chứng khoán 60

2. Đánh giá 60

V. Công ty chứng khoán và ngân hàng đầu tư 61

1. Thực trạng hoạt động 61

1.1. Nghiệp vụ môi giới chứng khoán 64

1.2. Nghiệp vụ bảo lãnh phát hành 65

1.3. Nghiệp vụ tự doanh 66

1.4. Nghiệp vụ tư vấn 67

1.5. Các nghiệp vụ khác 68

2. Đánh giá 69

CHƯƠNG III: MỘT SỐ ĐỀ XUẤT NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA CÁC ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM .. 71

I. Định hướng của Nhà nước 71

1. Giai đoạn đến năm 2010 71

1.1. Phát triển các định chế tài chính trung gian cho thị trường chứng khoán Việt Nam 71

1.2. Phát triển các nhà đầu tư có tổ chức 71

2. Giai đoạn năm 2010 – 2020 72

II. Một số đề xuất nâng cao vai trò của các định chế tài chính ở Việt Nam 72

1. Đối với Nhà nước 72

1.1. Tạo môi trường kinh tế vĩ mô ổn định 72

1.2. Tạo lập thị trường tiền tệ vững mạnh 73

1.3. Hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chứng khoán Việt Nam và công tác pháp chế của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước 74

1.4. Đổi mới quản lý Nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán

1.5. Lập quỹ bình ổn thị trường chứng khoán 77

2. Đối với các định chế tài chính 78

2.1. Kết hợp các định chế tài chính tổ chức thành mô hình tập đoàn tài chính

– ngân hàng 78

2.2. Nâng cao năng lực cạnh tranh, năng lực hoạt động của các định chế tài chính trên thị trường chứng khoán 81

2.3. Hoàn thành cổ phần hoá các ngân hàng thương mại Nhà nước nhằm nâng cao tiềm lực về vốn 82

2.4. Mở rộng hình thức quỹ đầu tư chứng khoán 84

2.5. Chuyên môn hóa hoạt động đầu tư của các công ty bảo hiểm 85

2.6. Tổ chức lại hoạt động của các công ty chứng khoán 87

3. Đối với các chủ thể khác trên thị trường chứng khoán 88

3.1. Các tổ chức phát hành 88

3.2. Các cơ quan kế toán, kiểm toán 89

3.3. Các nhà đầu tư cá nhân 89

KẾT LUẬN 90

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 91

Phụ lục Danh sách nghiệp vụ của các Công ty chứng khoán 93

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TTTC

: Thị trường tài chính
ĐCTC	: Định chế tài chính
TTCK	: Thị trường chứng khoán
UBCKNN	: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
SGDCK	: Sở Giao dịch chứng khoán
TTGDCK	: Trung tâm giao dịch chứng khoán
HOSE	: Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM
HASTC	: Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội
HNX	: Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội
CK	: Chứng khoán
TPCP	: Trái phiếu Chính phủ
NHTM	: Ngân hàng thương mại
NHTMCP	: Ngân hàng thương mại cổ phần
BIDV	: Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam
NĐT	: Nhà đầu tư
QĐT	: Quỹ đầu tư
QĐTCK	: Quỹ đầu tư chứng khoán
CTQLQ	: Công ty quản lý quỹ
CTCK	: Công ty chứng khoán
CTCP	: Công ty cổ phần
NHĐT	: Ngân hàng đầu tư
BH	: Bảo hiểm
CTBH	: Công ty bảo hiểm
DNBH	: Doanh nghiệp bảo hiểm
DN	: Doanh nghiệp
TCTD	: Tổ chức tín dụng