Đồ Thị Biểu Diễn Mối Quan Hệ Giữa Tiền Lương Và Lao Động

Nếu t = 100% thì T = 0. Bởi vì, các doanh nghiệp đóng cửa không hoạt động, người lao động không đi làm nên không thu được thuế.

Nếu t > 0 thì T tăng dần và đạt cực đạt cự đại Tmax ở điểm t = 50%, lúc này quy mô sản xuất được mở rộng, nguồn thu của ngân sách Nhà nước là lớn nhất.

Nếu t > 50% người ta sẽ không muốn đi làm, hoặc hoạt động sản xuất hoặc hoạt động dưới dạng kinh tế ngầm, nguồn thu của ngân sách Nhà nước sẽ giảm dần.

So sánh hai điểm M1 và M2 thì M1 tốt hơn M2 vì thế t1 nhỏ hơn t2 mà vẫn thu được mức thuế như nhau

Vì vậy ông cho rằng, cần phải cải cách thuế để tăng sản lượng quốc gia và tăng thu nhập về thuế.

Đề nghị của ông đã được chính quyền Regan áp dụng nhiệm kỳ 1979- 1981.

Regan đã đề nghị họp quốc hội giảm thuế thu nhập cá nhân là 25%.

7.5. Kinh tế vĩ mô dự kiến hợp lý ở Mỹ

Trường phái kinh tế dự kiến hợp lý do Robert Lucas, trường đại học Chicago và Thomas Sangent, trường Mininota sáng lập, được xây dựng trên hai giả định:

Một là, mọi người sử dụng thông tin hạn chế của mình một cách tốt nhất.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 169 trang tài liệu này.

Họ có hững hiểu biết về chính sách kinh tế như những người làm ra chính sách kinh tế. Vì thế, họ có được những lữa chọn hợp lý và không ai có thể đánh lừa được họ.

Hai là, giá cả và tiền lương có tính linh hoạt để cung cầu cân bằng nhau ở các thị trường. Điều này có nghĩa là, trên thị trường với một lý do nào đó mà cầu giảm, thì giá cả lập tức giảm xuống để xác lập mức cung cầu mới và ngược lại.

Lý thuyết dự kiến hợp lý được vận dụng trước hết trong việc phân tích thị trường lao động. Giữa trường phái kinh tế vĩ mô dự liệu hợp lý (REM) và những nhà kinh tế học vĩ mô trường phái chính có những tranh luận gay gắt về vấn đề thất nghiệp.

Những nhà kinh tế học trường phái chính cho rằng, vì giá cả và tiền lương là cứng nhắc, chậm thay đổi, nên phần lớn thất nghiệp là không tự nguyện. Ngược lại, các nhà kinh tế học trường phái REM cho rằng, vì giá ca và tiền lương linh hoạt nên hầu hết thất nghiệp là tự nguyện. Người lao động thất nghiệp là do mức tiền lương thực tế quá thấp không đủ đẩy họ đi làm.

Hình 7.9 Đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa tiền lương và lao động

E’

Tiền lương

V’

V”

0 L” L’ M Lao động

Vi dụ trong thị trường lao động, điểm cân đối ban đầu là E, lúc đó công ăn việc làm là QL, tại điểm này mức công ăn việc làm là vẫn nhỏ hơn toàn bộ lực lượng lao động OM. Vậy, EG là thất nghiệp.

Khi lao động giảm xuống D sẽ có hai trường hợp xảy ra. Nếu tiền lương giảm xuống tới mức V’ thị trường lao động sẽ nhanh chóng điều chỉnh ở mức E’. Khi ấy sẽ có thêm một số người LL’ (hay E’G’) không muốn đi làm với mức tiền lương V’. Do vậy, họ là thất nghiệp tự nguyện. Ngược lại nếu mức tiền lương không linh hoạt mà vẫn giữ ở V, thì số người muốn đi làm với mức tiền lương này là OL hay VE, nhưng cầu với mức lương này chỉ cho số lao động là OL’’ hay VH. Do vậy, L’’L hay HE sẽ là thất nghiệp không tự nguyện.

Theo trường phái REM, trình độ hiểu biết của người lao động sẽ ảnh hưởng đến tình hình thất nghiệp mà do vậy sẽ tác động tới chu kỳ kinh tế. Chẳng hạn, khi tiền lương công nhân tăng, nếu họ cho rằng tăng lương sẽ tăng thu nhập thực tế thì họ sẽ tăng cung lao động. Trong trường hợp này, thất nghiệp giảm xuống dưới mức tự nhiên.Song, nếu công nhân thấy rằng mặc dù tiền lương có tăng nhưng giá cả tư liệu sinh hoạt có tăng thì họ không được lợi. Do vậy sẽ không tăng cung lao động. Trong trường hợp đó tiền lương, giá cả tăng sẽ làm lạm phát tăng còn nạn thất nghiệp vẫn nghiêm trọng..

Như vậy, sự hiểu biết của công nhân là nguyên nhân biến động của chu kỳ kinh tế, nhân tố ảnh hưởng tới sản lượng và thất nghiệp.

Hình 7.10 Đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa tiền lương và tỷ lệ thất nghiệp của Philips

Tiền lương

M1 M M2

Tỷ lệ thất nghiệp

OM là mức thất nghiệp tự nhiên. Nếu mức lương ở B, thì mức thất nghiệp OM1

< OM .Ngược lại, nếu mức lương ở C thì mức thất nghiệp ở OM2 > OM.

Xuất phát từ quan niệm cho rằng, dân chúng hiểu biết về kinh tế như những người làm ra chính sách kinh tế nên chính phủ không thể đánh lừa họ. Chẳng hạn, chính sách tăng lương của chính phủ như trên không làm cho công nhân tăng cung lao động, vì họ biết là sẽ không có lợi trong việc tăng lương này. Do đó, theo các nhà kinh tế học của trường phái REM những người hoạch định chính sách kinh tế cũng không thể hiểu biết và ứng xử nhanh hơn những con người ở thị trường chứng khoán. Theo họ, khi có một thông tin kinh tế, việc giá cả chuyển biến linh hoạt trên các thị trường đã thúc đẩy người mua và người bán tiêu thụ tin tức đó.

Nhìn chung, chính phủ thường không cải thiện được tình hình hoặc không ngăn chặn được nạn thất nghiệp không tự nguyện do nhận thức sai lầm nhất thời gây ra. Thậm chí, chính sách kinh tế của chính phủ có thể làm cho tình hình thị trường thêm xấu đi. Nếu chính phủ cố gắng cứu chữa, thì trong một thời gian có thể gây sự hiểu lầm trong dân chúng. Điều này gây lãng phí cho hoạt động kinh tế. Chính vì thế, trong chính sách kinh tế, chính phủ nên đưa ra những quy tắc để điều chỉnh nền kinh tế chứ không nên tùy tiện, ngẫu hứng. Từ đó trường phái dự kiến hợp lý ủng hộ quan điểm của trường phái trọng tiền hiện đại, trong việc tăng mức cung tiền tệ hàng năm theo tỷ lệ nhất định

Tuy nhiên, trường phái REM phê phán quan điểm của thuyết trọng tiền về tính ổn định của tốc độ tiền tệ theo R.Lucas, dân chúng sẽ xử sự khác nhau giữa các chính sách khác nhau. Cũng như đường cong Philips, hình thức ngắn hạn đã gẫy vụn trong

tay những người theo thuyết của Keynes khi họ cố điều khiển nó, quan điểm tốc độ không thay đổi của tiền tệ sẽ sụp đổ, khi ta thử điều hành một nền kinh tế bằng cách giữ tiền theo theo một đường tăng cố định.

7.6. Những đặc điểm của Chủ nghĩa tư do mới ở Pháp

Chủ nghĩa tự do mới ở pháp nổi bật về những đặc điểm căn bản của mình. Ở Pháp, trào lưu mới này trước tiên gắn bó với tên tuổi của Giắc - Lêon - Ruyeppho, nhà kinh tế học duy nhất có tên trong đội ngũ “40 người bất tử” của viện hàn lâm khoa học Pháp. Trong suốt cuộc đời mình Ruyeppho viết hơn 130 công trình nhỏ và được coi như là đại giáo chủ của khoa học kinh tế Pháp. Ông đã trình bày được cơ sở phương pháp luận của mình ngay từ năm 1922 trong cuốn sách “Từ khoa học vật lý đến khoa học đạo đức”. Trong cuốn sách này ông định giải thích các môn khoa học xã hội tương tự như các môn khoa học tự nhiên. Theo ý kiến của ông, xã hội loài người được cấu tạo từ những cá nhân riêng biệt, cũng giống như một vật thể được cấu tạo từ những phần tử và vì vậy một phương pháp quan trọng nhất để nghiên cứu kinh tế phải xét đến đó là phương pháp thống kê so sánh số lượng các yếu tố xã hôi. Do đó, trong tác phẩm của ông vị trí quan trọng thuộc về mô hình toán học. Có ý kiến cho rằng cùng với R.Phơ-ri cần phải coi Ruyeppho là người cổ vũ cho xã hội kinh tế lượng.

Phương pháp thống kê cho phép Ruyeppho khám phá ra một số quy luật về số lượng trong các mối liên hệ bề ngoài của cơ chế kinh tế TBCN. Theo bình diện này, các tác phẩm nổi tiếng của ông có liên quan nhiều đến các vấn đề liên thông tiền tệ, tín dụng, cán cân thanh toán. Đồng thời ông nhận thức được rằng: phương pháp số lượng không thể là một phương pháp duy nhất và ông mong muốn được tạo ra được một cơ sở lý luận vững chắc cho các hiện tượng được nghiên cứu trong đời sống thực tế. Nhìn chung trong suốt những năm 20 - 30, Ruyeppho kiên trì bảo vệ những nguyên tắc của chủ nghĩa tự do cổ điển, ông tuyên bố bất kỳ một sự can thiệp nào của Nhà nước đều là “nguồn gốc gây ra mọi sự ghê tởm trong thời đại chúng ta”. Lấy lý tưởng của ông là “trật tự xã hội dựa trên nền văn minh thị trường”. Xuất phát từ quan niệm trao đổi, ông tin tưởng vào sự cân bằng kinh tế nhờ sự tác động qua lại của các giá cả tự do. Sự đồng nhất các thuộc tính của quy luật kinh tế chính trị và vật lý đã giúp cho ông mô tả được sự cạnh tranh tự do với tư cách là một nguyên tắc ngoài lịch sử, là cơ chế điều chỉnh tự nhiên mà tất cả các nước đều phải cố gắng vươn tới. Theo ông, cơ chế giá cả tự do là điều lý tưởng của một quốc gia. Do ảnh hưởng của sự gia tăng khuynh hướng độc quyền của Nhà nước, ông tiếp tục công kích sự can thiệp tích cực của Nhà nước. Ví dụ ông coi học thuyết Keynes là một chương trình độc hạ trong chính sách kinh tế.

Trong những năm 40 - 50 , tư tưởng tự do mới của Ruyeppho không được phổ biến rộng rãi, bởi vì giai cấp đại tư sản Pháp trong khi suy yếu do chiến tranh phát xít và các cuộc chiến thực dân ở Việt Nam và Angieri, trong khi mất đi vị trí của người

cho vay lặng lãi trên thế giới- đã tập trung vào vị trí chỉ huy bằng việc hi vọng rằng: sức mạnh kinh tế của Nhà nước, sự ủng hộ của khu vực quốc hữu hóa, các chế độ ưu đã do cơ quan có kế hoạch đưa ra sẽ giúp giai cấp đại tư sản trong quá trình bành trướng công nghiệp nhằm tái lập vị trí trên nền kinh tế thế giới TBCN.

Mười năm đầu sau chiến tranh, chủ nghĩa tự do mới của Pháp được nổi bật như ngọn cờ của giới kinh doanh vừa và nhỏ. Những sự phản đối của chủ nghĩa tự do mới chống lại sự can thiệp của Nhà nước đã mâu thuẫn với những ý nghĩa bảo trợ Nhà nước. Tình hình đã thay đổi vào đầu những năm 60 khi các tổ chức độc quyền ở Pháp đã được củng cố và không phụ thuộc vào Nhà nước.

Năm 1960 ở Pari đã công bố một bản báo cáo đặc biệt về “những cản trở trên con đường bành trướng kinh tế” do một chuyên viên soạn thảo đứng đầu là Ruyeppho và giám đốc công ty đường sắt quốc gia L. Acman theo sự ủy giao của chính phủ.

Tư tưởng chủ yếu của bản báo cáo là sự khuyến khích các quá trình tập trung hóa trong công nghiệp và trong nông nghiệp.Người ta cũng gia tăng tuyên truyền cho ý tưởng về vai trò tốt đẹp của cuộc đầu tư, của các lực lượng thị trường. Tham gia chủ yếu vào cuộc đấu này không phải là các chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa, mà là “các bạn hàng về mặt kinh tế”, “công ty toàn dân”, có ý nghĩa là các tổ chức độc quyền nhận thức được sức mạnh của mình.

Những tư tưởng tự do mới của bản báo cáo Ruyeppho, Acman đã là xuất phát điểm cho việc hình thành nên “trường phái nước Pháp mới” và các đại diện của trường phái này là Malinvo, Môn brian, Stolerui, Co- mơ. Cũng xuất phát từ sự cần thiết phải hạn chế sự can thiệp của Nhà nước, do ảnh hưởng trực tiếp của các trường phái này, tính chất của công tác kế hoạch hóa nước Pháp đã bị thay đổi một cách căn bản. Trong những năm 60, đặc biệt là trong những năm 70 công tác kế hoạch hóa trở nên yếu ớt hơn và thay cho ảnh hưởng tích cực đối với cục diện kinh tế, công tác kế hoạch hóa ngay từ đầu đã định hướng vào việc thích nghi với cơ chế thị trường. Đồng thời, tư tưởng kế hoạch hóa tập trung đã bắt rễ vững chắc trong nhận thức của giai cấp tư bản Pháp đến mức những người theo trường phái tự do mới cũng không thể coi thường các công tác kế hoạch này. Đặc biệt, Ruyeppho trong nghiên cứu các cơ sở của “chính sách hợp lý” trong những năm 60, trong khi nhấn mạnh vai trò “thị trường tự do” đã coi “kế hoạch tập trung” như là một công cụ định hướng bổ sung để cân đối nền kinh tế. Đó chính là đặc biệt của chủ nghĩa tự do mới ở Pháp so với học thuyết ở Tây Âu

7.7. Sự xuất hiện và đặc điểm phương pháp luận của kinh tế học trường phái chính hiện đại

7.7.1. Lý thuyết về nền kinh tế hỗn hợp

Đây là tư tưởng trung tâm của kinh tế học trường phái chính. Nó được trình bày rất rò trong “ kinh tế học” của P.A. Samuelson.

Mầm mống của quan điểm “kinh tế hỗn hợp” có từ cuối những năm của thế kỷ

XIX. Sau thời kỳ chiến tranh nó được các nhà kinh tế học Mỹ như A.Hasen, tiếp tục nghiên cứu. Tư tưởng này được phát triển trong kinh tế học của A.Hasen.

Nếu các nhà kinh tế học phái cổ điển và cổ điển mới say sưa với “Bàn tay vô hình” và “cân bằng tổng quát”, trường phái Keynes và Keynes mới say sưa với “bàn tay Nhà nước”, thì ông chủ trương phân tích kinh tế phải dựa và “hai bàn tay” là cơ chế thị trường và Nhà nước. Ông cho rằng, “điều hành một nền kinh tế không có chính phủ hoặc thị trường cũng định vỗ tay bằng một bàn tay”.

- Cơ chế thị trường

Theo Samuelson, cơ chế thị trường là một hình thức tổ chức kinh tế. Trong đó, cá nhân người tiêu dùng và các nhà kinh doanh tác động lẫn nhau qua thị trường để xác định ba vẫn đề trung tâm của tổ chức kinh tế là: Sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Sản xuất cho ai?

Thị trường là một quá trình mà trong đó, người mua và người bán một thứ hàng hóa tác động qua lại lẫn nhau để xác định giá cả và số lượng hàng hóa.Sự biến động của giá cả đã làm cho trạng thái cân bằng cung cầu thường xuyên biến đổi và đó cũng chính là nội dung quy luật cung cầu hàng hóa.

Nền kinh tế thị trường chịu sự điều khiển của hai ông vua: người tiêu dùng và kỹ thuật. Nghiên cứu sự hoạt động của cơ chế thị trường, Samuelson cũng chỉ rò: “bàn tay vô hình” đôi khi cũng đưa nền kinh tế tới những sai lầm. Đó cũng chính là những khuyết tật của hệ thống kinh tế thị trường. Để đối phó với những khuyết tật của cơ chế thị trường, các nền kinh tế hiện đại phối hợp giữa “bàn tay vô hình” và “bàn tay hữu hình” như thuế khóa, chi tiêu và luật lệ chính phủ.

- Vai trò chính phủ trong kinh tế thị trường:

Chính phủ có bốn chức năng chính trong nền kinh tế thị trường.

Chức năng thứ nhất, là thiết lập khuôn khổ pháp luật. Chức năng này thực tế vượt ra ngoài khuôn khổ của lĩnh vực kinh tế học. Ở đây, chính phủ đề ra các quy tắc trò chơi kinh tế mà các doanh nghiệp, người tiêu dùng và cả bản thân chính phủ cũng phải tuân thủ. Điều này bao gồm các quy định về tài sản (tài sản tư nhân như thế nào?), các quy tắc về hợp đồng và hoạt động kinh doanh, các trách nhiệm tương hỗ của các liên đoàn lao động, ban quản lý và nhiều luật lệ để xác định môi trường kinh tế.

Chức năng thứ hai, là sửa chữa những thất bại của thị trường để thị trường hoạt động có hiệu quả thông qua các hoạt động sau:

Trước hết, những thất bại mà thị trường gặp phải làm cho hoạt động của nó không hiệu quả là ảnh hưởng của độc quyền.

Thứ hai, là những tác động bên ngoài cũng dẫn đến tính không hiệu quả của hoạt động thị trường và đòi hỏi Nhà nước phải can thiệp.

Tác động bên ngoài xảy ra khi doanh nghiệp hoặc con người tạo ra chi phí - lợi ích cho doanh nghiệp khác, hoặc người khác mà các doanh nghiệp hoặc con người đó không được nhận đúng những lợi ích mà họ cần phải trả.

Thứ ba, chính phủ phải đảm nhiệm việc sản xuất hàng hóa công cộng. Theo các nhà kinh tế, hàng hóa tư nhân là một loại hàng hóa mà nếu như một người đã dùng thì người khác không thể dùng được nữa. Còn hàng công cộng là một loại hàng hóa mà khi một người đã dùng thì người khác vẫn có thể dùng được.

Ích lợi giới hạn của hàng hóa công cộng đối với xã hội và tư nhân là khác nhau. Nhìn chung, ích lợi giới hạn mà tư nhân thu được từ hàng hóa công cộng là rất nhỏ. Vì vậy, tư nhân thường không muốn sản xuất hàng hóa công cộng. Mặt khác, có nhiều hàng hóa công cộng có ý nghĩa quan trọng cho quốc gia như hàng hóa quốc phòng, luật pháp, trật tự trong nước nên không thể giao cho tư nhân được. Vì vậy, chính phủ nhảy vào sản xuất hàng hóa công cộng.

Thứ tư, là thuế. Thuế dùng để chi trả chi phí cho chính phủ và để chính phủ sản xuất hàng hóa công cộng.

Chức năng thứ ba là đảm bảo sự công bằng thông qua nhũng chính sách để phân phối thu nhập bằng đánh thuế hoặc trợ cấp.

Chức năng thứ tư là ổn định kinh tế vĩ mô.

Chính phủ thực hiện các chức năng trên đây thông qua các công cụ là các loại thuế, các khản chi tiêu, lãi suất thanh toán chuyển nhượng, khối lượng tiền tệ và những quy định hay kiểm soát… Thông qua thuế, chính phủ điều tiết tiêu dùng, đầu tư cuả tư nhân khuyến khích hoặc hạn chế hoạt động kinh doanh của doanh nhân. Các khoản chi tiêu của chính phủ sẽ thúc đấy các doanh nghiệp hay công nhân sản xuất ra một hàng hóa hay dịch vụ và cả những việc chuyển tiền nhằm hỗ trợ thu nhập (như bảo hiểm, trợ cấp thất nghiệp…) những quy định hay kiểm soát của chính phủ cũng là nhằm hướng nhân dân đi vào hoặc từ bỏ những hoạt động kinh doanh.

Cũng như “bàn tay vô hình”, “bàn tay hữu hình” cũng có khuyết tật, có nhiều vấn đề Nhà nước lựa chọn không đúng. Do vậy, phải kết hợp cả cơ chế thị trường và vai trò chính phủ trong điều hành nền kinh tế hiện đại, hình thành nên một “nền kinh tế hỗn hợp”. Trong “nền kinh tế hỗn hợp” có cả cơ chế thị trường và chính phủ. Cơ chế thị trường xác định giá cả và sản lượng trong nhiều lĩnh vực, trong khi đó, chính phủ điều tiết thị trường bằng các chương trình thuế, chi tiêu và luật lệ. Cả hai bên thị trường và chính phủ đều có tính chất thiết yếu.

7.7.2. Lý thuyết giới hạn “khả năng sản xuất” và “sự lựa chọn”

Do tính chất hạn chế của toàn bộ tài nguyên có thể sản xuất ra hàng hóa, một xã hội chỉ được lựa chọn trong số hàng hóa tương đối khan hiếm.

Về thực chất, lý thuyết “lựa chọn” nhằm đưa ra mô hình số lượng cho người tiêu dùng trong điều kiện kinh tế thị trường và trên cơ sở đó dự toán được sự thay đổi của nhu cầu xã hội.

Mô hình tiêu biểu là Samuelson lấy ví dụ nghiên cứu là sản xuất ra bơ và súng.

Trong mô hình này, đường ABCDEF gọi là đường giới hạn khả năng sản xuất. Toàn bộ nền kinh tế, giả sử chỉ phải lựa chọn giữa hai sản phẩm là sản xuất ra bơ và súng. Với số lượng lao động, tài nguyên, tư bản nhất định, nếu sản xuất ra 15000 hàng hóa X thì không sản xuất hàng hóa Y và ngược lại, nếu sản xuất 5 triệu kg hàng hóa Y thì không sản xuất X. Giữa hai thái cực này có nhiều phương án lựa chọn.

Giới hạn khả năng sản xuất biểu thị sự lựa chọn mà xã hội có thể có.

Từ sự phân tích trên, các nhà kinh tế học đưa ra quan điểm về hiệu quả sử dụng tài nguyên. Theo họ, một nền kinh tế có hiệu quả là những điểm nằm trên đường giới hạn khả năng sản xuất.

Hình 7.11 Đường giới hạn khả năng sản xuất

Hàng hóa X

Hàng hóa Y

Các điểm bên trong đường giới hạn U là biểu hiện tài nguyên chưa được sử dụng hết, công nhân có việc làm, nhà máy không bỏ không, ruộng đất hoang hóa, tiền để rỗi. Điều đó thể hiện tính thiếu hiệu quả.

Các điểm nằm ngoài đường giới hạn I là không thể có trong điều kiện không có biến đổi nào về nguồn lực: tài nguyên, lao động, vốn, công nghệ.

Từ đó, các nhà kinh tế học cho rằng trong khuôn khổ nguồn lực giới hạn, muốn tăng sản lượng mặt hàng này thì phải cắt giảm sản lượng mặt hàng khác

7.7.3. Lý thuyết thất nghiệp

Thất nghiệp là vấn đề trung tâm của các xã hội hiện nay, khi mức thất nghiệp cao, tài nguyên bị lãng phí, thu nhập của nhân dân bị giảm sút.

Về mặt kinh tế, mức thất nghiệp cao là thời kỳ GDP thực tế thấp hơn mức tiềm năng của nó. Mức thất nghiệp cao đi liền với mức cao của sản lượng bị bỏ đi hoặc không sẩn xuất