Yêu cầu điều tra của kiểm sát viên trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự về chức vụ từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai

- Đề nghị sửa đổi Khoản 1 Điều 47 Quy chế công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố ban hành kèm theo Quyết định số 111/QĐ-VKSTC ngày 17/4/2020 của Viện trưởng VKSND tối cao theo hướng cần quy định rò các trường hợp KSV phải đề ra YCĐT, trường hợp nào KSV không phải đề ra YCĐT để tạo sự thống nhất trong nhận thức và áp dụng trong thực tiễn.

3.3. Tăng cường năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của Kiểm sát viên, Điều tra viên

- Đối với Viện kiểm sát 02 cấp tỉnh Đồng Nai

+ Lãnh đạo Viện kiểm sát 02 cấp chủ động phối hợp với các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng của ngành (Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội, Trường Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát tại thành phố Hồ Chí Minh) và các đơn vị nghiệp vụ THQCT và KSĐT của Viện KSND tối cao thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn chuyên sâu về kỹ năng đề ra YCĐT theo nhóm tội, loại tội cụ thể về chức vụ để nâng cao trình độ, năng lực công tác và kỹ năng nghề nghiệp cho KSV, cán bộ giải quyết án hình sự về chức vụ của VKS 2 cấp tỉnh Đồng Nai;

+ Tăng cường việc công tác đào tạo tại VKSND địa phương; chủ động phối hợp với các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng của ngành mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng tại chỗ cho KSV để kịp thời cập nhật kiến thức, các quy định mới về tội phạm chức vụ cũng như phương pháp, thủ đoạn phạm tội mới liên quan đến tội phạm về chức vụ; kiến thức chuyên môn về tài chính, kế toán, ngân hàng, đất đai… tạo thuận lợi cho KSV nghiên cứu khi đề ra YCĐT. Các phòng nghiệp vụ hình sự VKS tỉnh cần tổng hợp xây dựng các chuyên đề về tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra để tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức và kinh nghiệm cho KSV Viện kiểm sát 02 cấp, trong đó nhấn mạnh vai trò và tầm quan trọng của việc ban hành YCĐT, nhằm giúp cho KSV hai cấp, nhất là KSV cấp huyện có

đầy đủ kiến thức lý luận và thực tiễn để thực hiện tốt hơn vai trò, trách nhiệm của mình trong việc đề ra YCĐT có chất lượng giúp cho các hoạt động điều tra được thực hiện nhanh chóng, kịp thời, toàn diện, đúng pháp luật góp phần đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án về chức vụ, hạn chế oan, sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội.

+ Kiểm sát viên phải không ngừng tự học tập nâng cao năng lực, trình độ; tích cực học hỏi, tích lũy kinh nghiệm; rèn luyện tư duy tổng hợp, kỹ năng phân tích đánh giá, phát hiện các vấn đề trong hồ sơ vụ án hình sự và kỹ năng xây dựng văn bản để nâng cao hơn nữa chất lượng đề ra YCĐT. KSV phải đứng trên góc độ pháp luật hình sự, luật TTHS để đề ra YCĐT. Trong quá trình điều tra vụ án, KSV phải bám sát tiến độ điều tra, nghiên cứu kỹ những tài liệu, chứng cứ do ĐTV thu thập để phát hiện ra những vấn đề mâu thuẫn, chưa được làm rò hoặc còn thiếu chưa được thu thập, những sai sót, vi phạm về tố tụng, từ đó kịp thời đề ra YCĐT để ĐTV thực hiện. Tránh tình trạng để ra YCĐT chung chung, không sát với nội dung vụ án và những vấn đề đương nhiên ĐTV phải thực hiện.

- Đối với Cơ quan điều tra 02 cấp tỉnh Đồng Nai

+ Lãnh đạo Cơ quan điều tra 02 cấp chủ động phối hợp với các cơ sở đào tạo (Học viện Cảnh sát nhân dân – Bộ Công an và các cơ sở đào tạo khác) mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực, kỹ năng nghiệp vụ điều tra, thu thập chứng cứ đối với các tội phạm về chức vụ nói cho đội ngũ Điều tra viên Cơ quan điều tra 02 cấp nhất là đối với Điều tra viên mới được bổ nhiệm; đặc biệt là cần đào tạo bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ điều tra chuyên sâu cho một số ĐTV để chuyên thực hiện điều tra một số loại tội phạm về chức vụ thường xảy ra tại địa phương như tội Tham ô tài sản, tội Nhận hối lộ, tội Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản…

+ Chủ động phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực tài chính, kế toán, ngân hàng, đất đai… để tập huấn,

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 96 trang tài liệu này.

bồi dưỡng sâu về các lĩnh vực này cho đội ngũ ĐTV, cán bộ điều tra trực tiếp giải quyết các vụ án hình sự về chức vụ.

+ Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật tố tụng hình sự liên quan đến việc khởi tố, điều tra và áp dụng biện pháp tạm giữ, tạm giam trong các vụ án hình sự về chức vụ cho ĐTV của CQĐT 02 cấp nhằm thực hiện tốt nội dung YCĐT của KSV trong khởi tố, điều tra và áp dụng các biện pháp ngăn chặn theo đúng quy định của pháp luật tố tụng hình sự.

3.4. Tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành

- Lãnh đạo VKSND các huyện và lãnh đạo các đơn vị THQCT & KSĐT của VKSND tỉnh thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc đề ra YCĐT của KSV trong giai đoạn điều tra các vụ án hình sự về chức vụ ngay từ khi nhận được quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đảm bảo kịp thời, có chất lượng. Tăng cường xây dựng, ban hành chương trình, kế hoạch chuyên đề về nâng cao chất lượng, hiệu quả đối với YCĐT của KSV trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự về chức vụ.

- Khi nhận được thông báo về tin báo, tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố vụ án về chức vụ, Lãnh đạo VKSND hai cấp phải kịp thời phân công, bố trí KSV giải quyết án phù hợp với năng lực, sở trường, trình độ, kinh nghiệm thực tiễn của từng người. Đối với những vụ án chức vụ gây thiệt hại hoặc có nhiều người phạm tội; có tính chất phức tạp, nhạy cảm…, cần bố trí đủ lực lượng KSV có năng lực, kinh nghiệm thực hiện nhiệm vụ THQCT và KSĐT giải quyết để phát huy thế mạnh trong việc đề ra YCĐT hoặc đối với một số loại tội phạm cần chú ý YCĐT thu thập tài liệu, chứng cứ để có đủ căn cứ phân biệt với các tội phạm khác, ví dụ: Tội Tham ô tài sản với Tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Tội Lạm quyền trong khi thi hành công vụ với Tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ… để bảo đảm YCĐT có chất lượng, góp phần giải quyết vụ án nhanh chóng, chính xác, đúng quy định của pháp luật;

- Đối với những vụ án về chức vụ có nhiều khó khăn, phức tạp, Lãnh đạo phải chủ động yêu cầu KSV báo cáo và trực tiếp kiểm tra tài liệu chứng cứ khi cần thiết, có thể phê duyệt bản YCĐT trước khi KSV ký ban hành. Khi KSV gặp khó khăn, vướng mắc trong việc xây dựng bản YCĐT, Lãnh đạo cùng KSV nghiên cứu và có chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể, kịp thời đối với KSV, giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết vụ án. Đối với những vụ án về chức vụ mà bị can phạm tội đặc biệt nghiêm trọng; khó khăn, vướng mắc trong việc thu thập, đánh giá chứng cứ, quan điểm khác nhau giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, lãnh đạo cần phát huy tối đa trí tuệ tập thể (như họp tập thể lãnh đạo, KSV các phòng nghiệp vụ, họp Uỷ ban kiểm sát đối với VKS cấp tỉnh, họp tập thể lãnh đạo và KSV có năng lực đối với VKS cấp huyện) để cùng bàn bạc, tháo gỡ.

- Thường xuyên kiểm tra, giám sát đối với KSV trong quá trình đề ra YCĐT để xem xét kịp thời điều chỉnh, bổ sung YCĐT cho phù hợp với quá trình điều tra; có quy định cụ thể về trách nhiệm của KSV khi chưa đề ra YCĐT sát đúng, có chất lượng; chưa yêu cầu ĐTV phải chứng minh, làm rò những nội dung, tình tiết quan trọng trong vụ án; chưa bám sát tiến độ điều tra vụ án nên chưa kịp thời phát hiện những tình tiết mới phát sinh để YCĐT bổ sung, không giám sát việc thực hiện YCĐT của ĐTV v.v… dẫn đến vụ án bị kéo dài hoặc phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung, án bị huỷ vì thiếu chứng cứ hoặc có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng; thường xuyên tiến hành tổng kết, rút kinh nghiệm, đánh giá vào điểm thi đua của đơn vị, cá nhân KSV và lãnh đạo phụ trách trong công tác thi đua cuối năm, cũng như trong công tác đánh giá và bổ nhiệm lại cán bộ.

3.5. Tăng cường quan hệ phối hợp giữa Kiểm sát viên và Điều tra viên, giữa Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra 02 cấp tỉnh Đồng Nai

- Tăng cường quan hệ phối hợp giữa KSV và ĐTV.

Thực tế cho thấy, mặc dù YCĐT của KSV trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự về chức vụ có chất lượng tốt nhưng không có sự phối hợp tốt với ĐTV để thực hiện thì YCĐT đó cũng không phát huy được hiệu lực, hiệu quả như mong muốn.

Do vậy, để phát huy được hiệu lực, hiệu quả của YCĐT, cần phải tăng cường sự phối hợp giữa KSV và ĐTV cùng cấp trong việc thực hiện các nội dung YCĐT. Sau khi ban hành YCĐT, Kiểm sát viên phải bám sát tiến độ điều tra, kiểm sát chặt chẽ hoạt động điều tra, các biện pháp điều tra của ĐTV, bảo đảm cho các YCĐT của KSV được thực hiện đầy đủ. KSV phải nghiên cứu kỹ những tài liệu, chứng cứ do ĐTV mới thu thập, chuyển đến để phát hiện những mâu thuẫn trong các lời khai, bản cung, những nội dung chưa được làm rò hoặc còn thiếu, chưa được thu thập để trao đổi trực tiếp với ĐTV hoặc bổ sung YCĐT để ĐTV thực hiện. Trước khi kết thúc điều tra, KSV và ĐTV phải phối hợp để rà soát, đánh giá toàn bộ chứng cứ, tài liệu và các thủ tục tố tụng của vụ án. Đối với vụ án chức vụ có tính chất phức tạp, có nhiều bị can tham gia, có bị can không nhận tội thì KSV và ĐTV cần phải đánh giá, phân hóa từng vấn đề cần chứng minh, nếu chưa thống nhất quan điểm nhận thức thì báo cáo lãnh đạo đề xuất họp hai ngành cho ý kiến xử lý đối với vụ án.

Khi có khó khăn, vướng mắc, phải phối hợp chặt chẽ với ĐTV để giải quyết. Trường hợp ĐTV chưa rò thì KVS chủ động trao đổi, phân tích, giải thích những vấn đề đã nêu trong YCĐT để cùng phối hợp thực hiện. Nếu giữa KSV và ĐTV không thống nhất giải quyết được phải kịp thời báo cáo lãnh đạo hai đơn vị để bàn biện pháp giải quyết. Trường hợp ĐTV thực hiện không đầy đủ hoặc không thực hiện các nội dung YCĐT thì KSV báo cáo, đề xuất báo cáo, đề xuất lãnh đạo lãnh đạo Viện cùng cấp kiến nghị bằng văn bản với Lãnh đạo CQĐT hoặc yêu cầu thay đổi ĐTV. Trường hợp do trở ngại khách

quan mà không thể thực hiện được đầy đủ yêu cầu điều tra thì KSV yêu cầu ĐTV giải thích, nêu rò lý do trong bản kết luận điều tra theo quy định.

- Tăng cường quan hệ phối hợp giữa CQĐT và VKS.

Lãnh đạo VKS 02 cấp cần chủ động trao đổi với Lãnh đạo CQĐT điều chuyển, phân công, bố trí đủ số lượng ĐTV có năng lực trình độ và kinh nghiệm nghề nghiệp để trực tiếp tiến hành điều tra, giải quyết các vụ án hình sự về chức vụ lớn, phức tạp… ngay từ khi tiếp nhận, thụ lý nguồn tin về tội phạm, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Tăng cường tổ chức họp giao ban liên ngành tố tụng định kỳ để giải quyết các khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các ĐTV, KSV tăng cường mối quan hệ phối hợp trong giải quyết các vụ án hình sự về chức vụ, trong đó có những nội dung liên quan đến việc phối hợp giữa KSV và ĐTV trong thực hiện YCĐT của KSV.

Đối với những vụ án phức tạp, nhạy cảm, có những quan điểm khác nhau và phân tích, đánh giá chứng cứ việc xác định tội phạm, người phạm tội, định tội danh...VKSND cần chủ động đề nghị CQĐT tổ chức họp liên ngành thường xuyên, định kỳ để cùng nhau đánh giá tiến độ điều tra, kết quả thực hiện YCĐT của VKS, bàn các bước điều tra tiếp theo, tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc. Trường hợp có khó khăn, vướng mắc không thống nhất được quan điểm giải quyết thì phải kịp thời phối hợp báo cáo Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng, Thường trực Tỉnh ủy (thông qua Ban Nội chính Tỉnh ủy Đồng Nai) để thống nhất chỉ đạo, đặc biệt là đối với những vụ án lớn, phức tạp, nhạy cảm, án do Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng, Thường trực Tỉnh ủy theo dòi, chỉ đạo.

Kết luận chương 3

Việc đề ra YCĐT và yêu cầu CQĐT thực hiện đầy đủ, triệt để tất cả nội dung YCĐT là nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của KSV trong suốt quá trình THQCT và KSĐT đối với các VAHS về chức vụ. Để góp phần nâng cao chất lượng YCĐT cũng như các biện pháp bảo đảm thực hiện các YCĐT của KSV trong giai đoạn điều tra VAHS về chức vụ, chương 3 của đề tài đã đề xuất đồng bộ nhiều giải pháp cụ thể, trong đó giải pháp có ý nghĩa quan trọng, quyết định là nâng cao nhận thức, trình độ năng lực và trách nhiệm của đội ngũ KSV, ĐTV hai cấp tỉnh Đồng Nai trong việc đề ra YCĐT và thực hiện YCĐT trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự về chức vụ; đồng thời cần phải tăng cường mối quan hệ phối hợp tốt giữa KSV và ĐTV, giữa VKS và CQĐT trong việc thực hiện các nội dung YCĐT. Chính chất lượng nội dung YCĐT và năng lực của KSV sẽ chi phối mối quan hệ giữa ĐTV và KSV, tạo nên hiệu lực, hiệu quả của YCĐT và kết quả giải quyết vụ án hình sự về chức vụ. Các giải pháp này được đề xuất trên cơ sở lý luận và có tính khoa học, tính thực tiễn…nếu được áp dụng vào thực tiễn sẽ có tính khả thi cao.

KẾT LUẬN

Công tác đấu tranh phòng chống tội phạm về chức vụ trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay được Đảng và Nhà nước ta quan tâm. Tuy nhiên, trong thực tiễn, việc phát hiện, thu thập chứng cứ, tài liệu chứng minh tội phạm và người phạm tội hết sức khó khăn, phức tạp. Chính vì vậy, tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra là một trong những nội dung trọng tâm của cải cách tư pháp trong đó việc đề ra YCĐT là một trong những hoạt động tố tụng thể hiện rò nhất việc gắn chức năng công tố với hoạt động điều tra, thể hiện đầy đủ nhất chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của VKS trong hoạt động điều tra.

Với mục tiêu ban đầu đã đặt ra của đề tài: “Yêu cầu điều tra của Kiểm sát viên trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự về chức vụ từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai” đã được tác giả nghiên cứu, khái quát hóa những vấn đề cơ bản nhất về lý luận và pháp luật về YCĐT của KSV trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự về chức vụ như đưa ra khái niệm, đặc điểm, vai trò, mục đích và ý nghĩa của YCĐT, về thẩm quyền, phạm vi đề ra YCĐT của KSV trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự về chức vụ; về các quy định của pháp luật và của ngành về YCĐT; tổng hợp, đánh giá thực trạng đề ra YCĐT và thực hiện bản YCĐT của KSV trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự về chức vụ trên địa bàn tỉnh Đồng Nai từ năm 2016 đến năm 2020; từ đó đưa ra nhóm các giải pháp cụ thể và đồng bộ, trong đó giải pháp có ý nghĩa quan trọng, quyết định là nâng cao nhận thức, trình độ năng lực và trách nhiệm của KSV trong việc đề ra YCĐT và tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa KSV và ĐTV, giữa VKS và CQĐT trong việc thực hiện YCĐT của KSV. Đồng thời, đề tài cũng đề xuất các giải pháp cụ thể để sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định của pháp luật liên quan đến bản YCĐT… nhằm nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả YCĐT của KSV góp phần giải quyết các vụ án hình sự về chức vụ tại tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới đảm bảo có căn cứ, đúng người đúng tội và đúng pháp luật; không làm oan người vô tội,