Biện Pháp Bồi Dưỡng Năng Lực Quản Lý Cho Tổ Trưởng Chuyên Môn Ở Các

Tiểu kết chương 2

Đội ngũ TTCM các trường THCS huyện Ninh Giang tỉnh Hải Dương cơ bản đáp ứng được yêu cầu của giảng dạy và giáo dục trong nhà trường; tuy nhiên công tác quản lý tổ CM còn nhiều bất cập, đặc biệt là quản lý các hoạt động chuyên môn.

Các TTCM đều đạt chuẩn về đạo tạo, tuy nhiên chưa có sức bật về mặt chuyên môn. Nhiều TTCM quản lý tổ chủ yếu dựa trên kinh nghiệm nên công tác chỉ đạo điều hành chủ yếu tập trung vào các nội dung công việc mang tính hành chính sự vụ. Về cơ bản các TTCM chưa được bồi dưỡng về kỹ năng quản lý.

Kỹ năng lập kế hoạch của TTCM còn sơ sài, chưa áp dụng đúng quy trình trong việc xây dựng kế hoạch, dẫn đến kế hoạch lập ra không sát, không phù hợp với mục tiêu của nhà trường.

Công tác bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM đã được quan tâm, các trường đã có quy hoạch TTCM, đã có các biện pháp chỉ đạo khá sát sao hoạt động của các tổ chuyên môn; công tác kiểm tra đánh giá cũng đã được chú trọng. Tuy nhiên, việc bồi dưỡng để nâng cao kỹ năng quản lý cho TTCM còn chưa hiệu quả. Chế độ đãi ngộ và môi trường làm việc của TTCM cũng còn nhiều hạn chế bất cập, chưa tương xứng với vai trò và công sức của họ đóng góp cho nhà trường và sự nghiệp giáo dục.

Để nâng cao kỹ năng quản lý cho TTCM, trước tiên đòi hỏi CBQL các nhà trường phải có các biện quản lý hoạt động bồi dưỡng thiết thực, khả thi nhằm khắc phục khó khăn trước mắt và lâu dài, thúc đẩy công tác bồi dưỡng kỹ năng quản lý hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của xã hội đang đặt ra với công tác giáo dục.

Chương 3

BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÍ CHO TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN NINH GIANG -

TỈNH HẢI DƯƠNG

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu

Mục đích của mỗi hoạt động là kết quả dự kiến mà hoạt động cần đạt được. Mục đích có tác dụng định hướng, chỉ đạo toàn bộ quá trình hoạt động mà mỗi cá nhân hay toàn bộ hệ thống cần phải phấn đấu để đạt được mục đích. Hiệu quả của mỗi hoạt động phụ thuộc vào việc xác định mục đích ban đầu có chính xác và phù hợp hay không. Vì vậy đây là một nguyên tắc luôn cần đảm bảo trong nghiên cứu khoa học.

Để xác định các biện pháp bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM cần bám sát vào mục tiêu bồi dưỡng kỹ năng quản lý. Đó là:

Giáo viên cần nắm được những kiến thức cơ bản về kỹ năng quản lý ở trường THCS bao gồm: vị trí, vai trò, mục tiêu của kỹ năng quản lý; nội dung, hình thức hoạt động và các nguyên tắc tổ chức bồi dưỡng kỹ năng quản lý; quy trình tổ chức và đánh giá hoạt động bồi dưỡng kỹ năng quản lý.

TTCM cần rèn luyện các kỹ năng quản lý cơ bản bao gồm: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổng hợp, kỹ năng tìm kiếm và xử lí thông tin; kỹ năng thiết kế; kỹ năng tổ chức; kỹ năng đánh giá; kỹ năng phối hợp các lực lượng giáo dục,....

Bồi dưỡng thái độ tích cực rèn luyện kỹ năng quản lý nói riêng; rèn luyện kỹ năng sư phạm nói chung; góp phần giáo dục tình cảm yêu nghề, yêu trẻ, gắn bó với sự nghiệp giáo dục.

Khi xây dựng biện pháp bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM cần phải xác định đúng mục đích, nhận thức luận mô hình phát triển bồi dưỡng kỹ năng quản lý, quy trình thực hiện, xác định các yêu cầu cần đạt nhằm định hướng cho quá trình thực hiện, rèn luyện và đánh giá kết quả đạt được, nhằm bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống

Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống trong hoạt động đòi hỏi phải luôn xem xét sự vật, hiện tượng trong hiện thực khách quan như một chỉnh thể thống nhất và toàn vẹn. Đây là một nguyên lý cơ bản trong lý luận giáo dục.

Vận dụng nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, chúng tôi xác định kỹ năng quản lý là một kỹ năng tổng hợp được cấu trúc bởi các nhóm kỹ năng thành phần. Trong mỗi nhóm kỹ năng thành phần lại bao gồm một số kỹ năng cụ thể. Các kỹ năng thành phần hay các nhóm kỹ năng đều có mối quan hệ liên kết, gắn bó với nhau, tương tác và phụ thuộc lẫn nhau. Vì vậy tương ứng với mỗi kỹ năng và mỗi nhóm kỹ năng sẽ có các biện pháp và nhóm biện pháp tương ứng. Mỗi biện pháp cần đảm bảo thực hiện đầy đủ các chức năng của mình. Nếu một biện pháp nào đó bị bỏ qua hay thực hiện kém hiệu quả sẽ làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các biện pháp kế tiếp và ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình rèn luyện kỹ năng quản lý. Mỗi biện pháp được thực hiện sẽ là tiền đề để thực hiện các biện pháp sau, đồng thời mỗi biện pháp sau lại là sự kế tiếp, hoàn thiện và củng cố cho các biện pháp đi trước.

Tuy nhiên khi thực hiện các biện pháp cũng không nên rập khuôn, máy móc mà cần đảm bảo sự linh hoạt, mềm dẻo để đảm bảo tính hệ thống, logic.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn

Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn cũng là một nguyên tắc cơ bản trong phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng. Thực tiễn là nơi để kiểm nghiệm các kết quả của hoạt động nhận thức và là nơi để vận dụng các kết quả đó để cải tạo thế giới.

Việc xác định các biện pháp bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM ở các trường THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương phải dựa trên những cơ sở thực tiễn cơ bản sau:

- Đảm bảo đáp ứng được những đặc điểm, yêu cầu và điều kiện thực tiễn ở các trường THCS. Đặc biệt trong điều kiện thực tiễn hiện nay, việc đẩy mạnh vai trò của TTCM, bồi dưỡng kỹ năng quản lý là rất cần thiết.

- Đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng trường để áp dụng đạt hiệu quả.

- Đảm bảo đáp ứng được những yêu cầu của hiện đại đối với TTCM, chú trọng đến năng lực sư phạm và phẩm chất đạo đức của họ.

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi

Các biện pháp đề ra phải có tính khả thi, có thể thực hiện được trong những điều kiện cụ thể. Trong quá trình rèn luyện kỹ năng quản lý, các biện pháp đề ra phải ngang tầm với quyền hạn và trách nhiệm của nhà trường, khả năng của đội ngũ TTCM và phù hợp với trình độ của TTCM. Hay nói cách khác, TTCM là những chủ thể trực tiếp tham gia quá trình bồi dưỡng kỹ năng quản lý cần có đủ các điều kiện để thực hiện các biện pháp đề ra. Các biện pháp đề ra phải có khả năng ứng dụng rộng rãi ở các địa bàn khác nhau có điều kiện tương đương, đặc biệt là tương đương về điều kiện cơ sở vật chất và trình độ của người học.

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

Các biện pháp đề ra phải đảm bảo hiệu quả về mặt kinh tế, tiết kiệm được thời gian và công sức nhưng vẫn đạt được chất lượng theo yêu cầu đào tạo đề ra. Tính hiệu quả được thể hiện ở nhiều mặt:

- Hiệu quả về mặt nhận thức: Các biện pháp phải đảm bảo cho việc lĩnh hội các tri thức, kỹ năng một cách đầy đủ, chất lượng cao và vững chắc hơn so với hiện tại. Tri thức và kỹ năng đã lĩnh hội được trở nên có hệ thống, bền vững và có khả năng thực hành và ứng dụng mang lại kết quả cao trong thực tiễn.

- Hiệu quả về mặt giáo dục: Nâng cao ý thức TTCM trong việc tìm tòi, sáng tạo trong quá trình thực hành kỹ năng quản lý, đáp ứng tốt hơn những yêu cầu chuẩn nghề nghiệp và những đổi mới của giáo dục.

- Hiệu quả về mặt kinh tế: Tiết kiệm được thời gian và công sức, đảm bảo được chất lượng đề ra.

- Biện pháp bồi dưỡng kỹ năng quản lý phải tạo ra hiệu quả toàn diện và thiết thực để nâng cao kỹ năng quản lý cho TTCM nói riêng và năng lực giáo dục nói chung.

3.2. Biện pháp bồi dưỡng năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn ở các trường THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương

3.2.1. Tổ chức quán triệt nhận thức cho đội ngũ CBQL, TTCM và giáo viên về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM trong trường THCS

3.2.1.1. Mục đích của biện pháp

Mục tiêu của biện pháp này là tác động làm thay đổi, nâng cao nhận thức cho lực lượng CBQL, TTCM và đội ngũ GV. Đặc biệt là giúp Hiệu trưởng và TTCM nhận thức đầy đủ và đúng đắn về sự cấp bách cần phải bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho TTCM.

Trong giai đoạn mới hiện nay, việc bồi dưỡng để nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục nói chung và của TTCM nói riêng là một trong những nhiệm vụ bức thiết của ngành Giáo dục và Đào tạo mà Đảng ta xem đây là khâu đột phá để tiếp tục chấn hưng và phát triển nền giáo dục nước nhà.

Từ cả hai góc độ lý luận cũng như thực tiễn, có thể xem TTCM là cán bộ quản lý và là cán bộ quản lý cấp thấp ở trường THCS. Theo kinh nghiệm của các nước phát triển, bao giờ người ta cũng quan tâm đến lực lượng này, tạo mọi điều kiện để họ phát huy hết mọi năng lực và trách nhiệm, quyền hạn của mình. Đối với chúng ta, đã đến lúc cần có sự đánh giá, nhận thức lại cho tất cả các cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp và toàn thể giáo viên về công tác bồi dưỡng, quản lý giáo dục.

Xuất phát từ thực trạng công tác bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM ở các trường THCS huyện Ninh Giang hiện nay, đòi hỏi phải tìm cho được những biện pháp khả thi, mà trong đó, biện pháp quan trọng nhất, có yếu tố quyết định là biện pháp nâng cao nhận thức cho tất cả các CBQL, TTCM, giáo viên ở các trường THCS huyện nhà.

3.2.1.2. Nội dung của biện pháp

Nội dung TTCM cần nhận thức là mối liên hệ giữa kỹ năng quản lý của TTCM với sự phát triển chất lượng dạy học, giáo dục trong nhà trường. Phải làm

cho TTCM hiểu rõ thực trạng kỹ năng quản lý của họ cũng như những đòi hỏi cấp bách của sự nghiệp giáo dục để họ thấy cần thiết phải nâng cao kỹ năng quản lý cho bản thân.

Cùng với việc nhận thức đúng đắn, cần trang bị cho TTCM những tri thức cơ bản về kỹ năng quản lý. Trên cơ sở đó hình thành ở họ những kỹ năng cần thiết cho hoạt động quản lý tổ chuyên môn, giúp đội ngũ TTCM biết cách vươn lên để trau dồi về chuyên môn, kỹ năng quản lý dưới nhiều hình thức khác nhau.

Việc nâng cao kỹ năng quản lý cho TTCM trong các trường THCS là một trong những yêu cầu của việc thực hiện Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí Thư Trung ương Đảng về xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục hiện nay.

Quán triệt và thực hiện tinh thần Chỉ thị này cần phải được thể hiện ở những mặt chủ yếu sau: Các cấp quản lý, các tổ chức đoàn thể, các lực lượng xã hội... cần nhận thức và thể hiện rõ trách nhiệm của mình đối với công tác bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM. Cán bộ quản lý ở cơ sở, Ban Giám hiệu phải nhận thức rõ chức năng, nhiệm vụ và làm tham mưu cho cấp trên trong việc xây dựng và triển khai kế hoạch bồi dưỡng và tạo mọi điều kiện cần thiết để đội ngũ TTCM có cơ hội tiếp cận những thông tin, kiến thức chuyên môn và kỹ năng quản lý mới. Mỗi TTCM có sự nhận thức sâu sắc về ý nghĩa, vai trò của công tác bồi dưỡng để tự hoàn thiện mình, tự nâng mình lên, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn giáo dục. Cần làm cho mỗi giáo viên hiểu rằng: bồi dưỡng là phương thức hữu hiệu nhất nhằm chống lại “căn bệnh lão hoá về tri thức”. Đào tạo trong thời đại hiện nay không chỉ một lần là xong, mà là cả đời, tức là tự đào tạo, tự giáo dục, tự học tập, tự nâng cao trình độ tri thức. Các cấp lãnh đạo cần quan tâm đến việc xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, ở đó giáo viên được tôn vinh và có cơ hội, có điều kiện thể hiện những tiềm năng sáng tạo của mình. Nhà trường phải là một môi trường sôi động với không khí thi đua “học không biết chán, dạy không biết mỏi”, giáo viên lấy phương châm “ tự học làm cốt” để hoàn thiện mình.

3.2.1.3. Cách tổ chức thực hiện biện pháp

Trước hết, lãnh đạo và chuyên viên Phòng GD&ĐT phải có nhận thức đúng đắn việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM các trường THCS là việc làm cần thiết. Lãnh đạo Phòng Giáo dục-Đào tạo cần tăng cường tổ chức các hội thảo, sinh hoạt chuyên đề kèm theo các chế độ chính sách để khuyến khích, động viên các TTCM tham gia nghiên cứu khoa học, đăng ký các đề tài, phổ biến các kinh nghiệm giảng dạy, kỹ năng quản lý... Từ đó thúc đẩy phong trào thi đua “dạy tốt học tốt” trong các nhà trường. Lắng nghe và phân tích những ý kiến đề xuất từ các TTCM, nghiên cứu, tổng kết các kinh nghiệm giáo dục tiên tiến thông qua các kênh thông tin như báo chí, truyền thanh, truyền hình, mạng Internet...

Hiệu trưởng phải biết khuyến khích, động viên, xác định trách nhiệm cho mọi thành viên của nhà trường tham gia các lớp tập huấn bồi dưỡng, tự bồi dưỡng.

Chuẩn bị đầy đủ tài liệu và các điều kiện đảm bảo khác cho người tham gia các lớp bồi dưỡng tập huấn và các báo cáo viên. Để việc bồi dưỡng kỹ năng quản lý trở thành khâu đột phá trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục thì phải cải tiến cách quản lý một cách bài bản, phù hợp, phải xác định bước đi chắc chắn, có kế hoạch cụ thể.

Tóm lại, nhận thức là một quá trình, nếu nhận thức không đúng thì hành động sẽ sai và chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng kỹ năng quản lý sẽ không có hiệu quả thực tế. Thiết nghĩ, đây là biện pháp cơ bản, đầu tiên của mọi quá trình giáo dục nói chung và bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM trường THCS nói riêng.

3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

Đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường đứng đầu là Hiệu trưởng phải thường xuyên tìm kiếm, tích luỹ các nguồn tài liệu, khai thác các thông tin có liên quan đến công tác quản lý, công tác bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM.

Viêc tự bồi dưỡng và bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM phải được đưa vào kế hoạch công tác của đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường, phải đặt ra yêu cầu,

mục tiêu cho từng nội dung, chuyên đề nghiên cứu và nghiêm túc thực hiện, triển khai vận dụng vào thực tiễn công tác của mình, ghi chép, đúc rút kinh nghiệm.

Đối với cơ quan quản lý giáo dục cấp trên cần xem xét tạo điều kiện cho việc bồi dưỡng kỹ năng quản lý và đổi mới hoạt động quản lý giáo dục cho đội ngũ TTCM các trường, xây dựng chương trình bồi dưỡng cho TTCM về kỹ năng quản lý.

3.2.2. Nắm bắt được thực trạng nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng quản lý của đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường THCS huyện Ninh Giang

3.2.2.1. Mục đích của biện pháp

Nắm bắt được nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng quản lý của đội ngũ TTCM sẽ giúp cho Phòng Giáo dục và Đào tạo có cơ sở để xây dựng kế hoạch và chỉ đạo Hiệu trưởng các trường THCS thực hiện tốt việc bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM, giúp họ hoàn thành tốt chức trách nhiệm vụ của mình.

Việc thường xuyên nắm bắt nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng quản lý của đội ngũ TTCM có ý nghĩa cực kỳ quan trọng. Làm tốt được việc này tức là đã làm tốt công tác điều tra, thăm dò để có cơ sở dữ liệu xây dựng kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho TTCM hiệu quả, sát với thực tiễn, đồng thời sẽ xác định được nguồn lực cần thiết cho việc thực hiện kế hoạch.

Công cuộc đổi mới đất nước ngày càng đi vào chiều sâu, nhiều vấn đề mới mẻ và phức tạp đặt ra đòi hỏi ngành Giáo dục -Đào tạo phải phúc đáp và giải quyết. Mặt khác, cuộc cách mạng thông tin 4.0 đã đem lại cho loài người các giá trị lớn lao, buộc từng giáo viên phải có phương pháp tiếp cận khoa học thì mới tồn tại được, mới thực hiện được nhiệm vụ của mình. Tất nhiên, trong bối cảnh hiện nay, không phải TTCM nào cũng dễ dàng nắm bắt và vận dụng được ngay các thành tựu đó vào trong giảng dạy, quản lý. Cho nên, thường có một bộ phận không theo kịp, tụt lại phía sau và nhiều khi trở thành “vật cản” “vướng chân” đối với sự phát triển của giáo dục. Vì vậy, các cấp lãnh đạo, các trường phổ thông phải thực hiện tốt công tác điều tra, khảo sát nhu cầu, chất lượng của đội ngũ TTCM để từ đó phân loại đối tượng, lựa chọn nội dung và hình thức bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho phù hợp. Đây là công việc phải được tiến hành thường xuyên hàng năm, phải thu thập thông tin từ nhiều nguồn, với nhiều cách thức linh hoạt, thiết thực.