Quan Điểm Về Hình Thức Tặng Quà Bằng Phong Bì Đối Với Nhà Báo

Một trong những biểu hiện thường thấy của mối quan hệ thân thiết giữa nhân viên QHCC và nhà báo đó là việc tặng quà. Văn hoá tặng quà – một yếu tố không thể thiếu trong lối sống trọng tình của người dân Việt Nam nói riêng và trong văn hóa phương Đông nói chung. Tặng quà không chỉ trong các dịp lễ, tết, ngày kỷ niệm mà thậm chí khi có sự quý mến người ta cũng có thể tặng quà cho nhau.

Quan điểm về hình thức tặng quà bằng phong bì đối với nhà báo

Số lượng phiếu	Tỷ lệ
Hoàn toàn không đúng	1	1,1%
Không đúng	7	7,5%
Trung lập	24	25,8%
Đúng	20	21,5%
Hoàn toàn đúng	41	44,1%
Tổng	93	100%

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

Bảng 2.4: Quan điểm về hình thức tặng quà bằng phong bì đối với nhà báo

Trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu, tác giả có đưa ra giả thuyết về văn hóa tặng quà giữa nhân viên QHCC và nhà báo mà cụ thể là hình thức tặng quà bằng phong bì, có đến 65.6% người được hỏi thấy rằng việc tặng quà bằng phong bì là hết sức bình thường và phù hợp với điều kiện kinh tế, văn hóa Việt Nam. Tất nhiên, câu hỏi chưa nhấn sâu vào giá trị của phong bì. Bên cạnh 25.8% trung lập thì cũng có 8.6% số người phản đối việc “phong bì hóa”.

Khách quan cho thấy, việc tặng quà bằng hình thức phong bì luôn có 2 mặt: một mặt thể hiện sự phù hợp của thực tiễn hiện nay, với số tiền đó, người nhận quà có thể tự mua cho mình món quà yêu thích, hơn nữa, tiền có

khả năng quy đổi thành mọi đồ vật, và thực tế cũng cho thấy nhiều người muốn nhận được quà bằng phong bì hơn là bằng hiện vật. Nhưng mặt khác, dưới sự lên án mạnh mẽ văn hóa phong bì đang lan rộng ở nhiều mặt của đời sống thì cách tặng quà này ít nhiều cũng gây sự phản cảm cho người chứng kiến. Nó gây cảm giác của sự hối lộ, mua chuộc, nhờ vả … Thậm chí, nhiều đơn vị đã dùng phong bì để mua lợi ích cho đơn vị mình và làm tha hóa đạo đức của nhà báo.

Với doanh nghiệp và nhà báo, món quà này thường được tặng vào các dịp lễ – tết, bồi dưỡng cho các buổi họp báo hoặc là “nhuận bút” khi có bài viết hay về doanh nghiệp bởi vậy tính tiêu cực của nó cũng không quá nghiêm trọng.

2.2.2 Mức độ ảnh hưởng của yếu tố “duy tình” trong mối quan hệ giữa nhân viên QHCC và nhà báo

 Ảnh hưởng tích cực

Có đến gần 81% người tham gia khảo sát đã xác nhận có những lợi ích nhất định cho công việc của mình khi có thêm yếu tố tình cảm trong mối quan hệ giữa họ với nhà báo hoặc với nhân viên công chúng. Còn lại là tỷ lệ trung lập (19.4%) tức là lợi ích đó chưa thực sự thể hiện rò ràng. Đây có lẽ là những trường hợp mới tham gia xây dựng mối quan hệ này hoặc quan sát mối quan hệ này từ góc độ khách quan.

Đánh giá về lợi ích trong công việc khi

nhân viên QHCC và nhà báo xây dựng được mối quan hệ thân thiết

Số lượng phiếu	Tỷ lệ
Trung lập	18	19,4%
Đúng	25	26,9%
Hoàn toàn đúng	50	53,8%
Tổng số	93	100%

Bảng 2.5: Đánh giá về lợi ích trong công việc khi nhân viên QHCC và nhà báo xây dựng được mối quan hệ thân thiết

Kết quả này phản ánh đúng thực tế của mối quan hệ giữa nhân viên QHCC và nhà báo. Rò ràng cả hai bên đều xác định được những thuận lợi khi cùng nhau phát triển mối quan hệ giữa họ. Nếu như trước đây, nhân viên QHCC thường chịu lép vế hơn so với nhà báo và luôn phải chủ động xây dựng quan hệ với báo chí để làm lợi cho tổ chức của mình thì nay, giới báo chí cũng đã nhận thức rò ràng hơn về lợi ích họ nhận được thông qua mối quan hệ này.

Việc nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của mối quan hệ truyền thông này giúp cả hai nhóm đối tượng đặc biệt là phía các nhà báo cởi mở và chủ động hơn trong việc xây dựng lên một mối quan hệ hợp tác giữa họ.

Về phía nhân viên QHCC

Mối quan hệ giữa nhân viên QHCC và nhà báo có ảnh hưởng rất lớn đến công tác truyền thông của một doanh nghiệp, do đó, mối quan hệ này luôn được các nhân viên QHCC và doanh nghiệp đặt lên hàng đầu. Khi nhân viên QHCC xây dựng được mối quan hệ tốt với nhà báo mang đến cho doanh nghiệp của họ thuận lợi về nhiều mặt. Đầu tiên phải kể đến những

thuận lợi khi đăng tải tin tức trên các phương tiện truyền thông đại chúng, cũng như khi tiếp cận khách hàng, đối tác. Thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, nhà báo chính là cầu nối đưa tin tức của doanh nghiệp đến với công chúng mục tiêu mục tiêu của mình và để những tin tức của doanh nghiệp được đăng tải một cách thuận lợi thì việc doanh nghiệp đó có một mối quan hệ tốt với nhà báo hay không là điều tối quan trọng. Tin tức của các doanh nghiệp thường đến với nhà báo thông qua các bản thông cáo báo chí, tuy nhiên hiện nay, các nhà báo cũng đã cảnh giác và dè chừng hơn với những bản thông cáo thường ít thông tin và mang nặng tính PR của doanh nghiệp, Tuy nhiên, khi có mối quan hệ tối với nhà báo thì vấn đề này sẽ được cải thiện khá nhiều, các nhà báo sẽ biết cách để xử lý các thông tin trở nên có ích cho doanh nghiệp mà vẫn không vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Nếu như giữa doanh nghiệp và nhà báo không có mối quan hệ tốt thì ngay lập tức bản thông cáo báo chí đó bị nhà báo bỏ qua.

Đánh giá về lợi ích có được nguồn tin nhanh và chính xác khi xây dựng mối quan hệ tốt

giữa nhân viên QHCC và nhà báo

Số lượng phiếu	Tỷ lệ
Không đúng	1	1,1%
Trung lập	38	40,9%
Đúng	22	23,7%
Hoàn toàn đúng	32	34,4%
Tổng	93	100%

Bảng 2.6: Đánh giá về lợi ích có được nguồn tin nhanh và chính xác khi xây dựng mối quan hệ tốt giữa nhân viên QHCC và nhà báo

Nguồn tin – yếu tố chính và cốt lòi trong hoạt động của cả doanh nghiệp và báo chí, bên nào cũng có nhu cầu về nguồn tin mới, chính xác.

Tuy nhiên, khi được đặt dưới hệ quy chiếu của yếu tố “duy tình”, thì dường như có nhiều người (58,1%) tin rằng họ sẽ có được nguồn tin tốt từ cả hai phía. Đó cũng là lý do họ muốn xây dựng tốt mối quan hệ này. Nhưng lại có đến 40,9 % người trong lĩnh vực lại giữ thái độ trung lập, có thể họ cho rằng, nguồn tin có thể được cung cấp từ nhiều phía và không nhất thiết là cứ có mối quan hệ tốt thì bạn sẽ nhận được mọi nguồn tin tốt và chính xác. Mặt khác, trong bối cảnh truyền thông của Việt Nam còn nhiều bất cập, họ cho rằng vẫn cần có sự chọn lọc từ những nguồn tin nhận được từ nhân viên QHCC hay thậm chí nguồn tin từ chính nhà báo.

Trong quá trình hội nhập kinh tế, nhà báo với chức năng là cầu nối thông tin ngày càng có vai trò quan trọng kết nối thông tin giữa doanh nghiệp đến với khách hàng, đối tác và hơn cả đó là việc xây dựng thương hiệu của doanh nghiệp. Thông qua tin, bài từ các nhà báo, thương hiệu của doanh nghiệp đến với tất cả khách hàng, đối tác trong và ngoài nước. Một sự kiện mới diễn ra cuối tháng 5/2013 vừa qua đó là doanh nghiệp Tôn Hoa Sen bỏ ra 32 tỷ để mời người hùng không tay không chân nhưng đầy nghị lực Nick Vujicic đến Việt Nam để chia sẻ câu chuyện của mình và gửi thông điệp “đừng bao giờ từ bỏ ước mơ”. Sự kiện này lập tức gây lên cơn sốt trên tất cả các mặt báo, các diễn đàn, mạng xã hội với nhiều ý kiến trái chiều vừa ủng hộ, vừa phản đối. Cùng với hiệu ứng từ đông đảo công chúng, chính báo chí đã góp phần lớn giúp Tôn Hoa Sen có được cú hích mạnh mẽ, nâng tầm thương hiệu của mình bởi trước đây, không phải ai cũng biết đến Tôn Hoa Sen.

Bên cạnh yếu tố nguồn tin, khi đã xây dựng được mối quan hệ thân thiết cùng nhà báo, nhân viên QHCC sẽ nhận được sự tư vấn tích cực của nhà báo từ các hoạt động chuyên môn. Điều này càng có lợi hơn khi doanh nghiệp xảy ra khủng hoảng, khi đó, các nhà báo thường là người tỉnh táo và sẽ là cánh tay hỗ trợ đắc lực giúp doanh nghiệp giảm thiểu khủng hoảng.

Phía nhân viên QHCC được ưu ái trong xử lý khủng hoảng khi xây dựng mối quan hệ

tốt với nhà báo?

Số lượng phiếu	Tỷ lệ
Không đúng	4	4,3%
Trung lập	25	26,9%
Đúng	31	33,3%
Hoàn toàn đúng	33	35,5%
Tổng	93	100%

Bảng 2.7: Nhân viên QHCC được ưu ái trong xử lý khủng hoảng khi xây dựng mối quan hệ tốt với nhà báo

Về mối nguy cơ khủng hoảng tiềm ẩn ở mọi doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp lớn thì nguy cơ này càng cao hơn và mức độ nặng hơn, các doanh nghiệp cũng tìm cách để xây dựng mối quan hệ với nhà báo để phần nào cùng họ vừa phòng – vừa chữa khi có khủng hoảng xảy ra. Quan điểm này cũng được gần 70% người tham gia khảo sát đồng ý. Bởi khủng hoảng là điều rất khó lường trước, và nếu không được giải quyết tốt thì hậu quả của nó càng nặng nề, bởi vậy, thân thiết với báo chí, tạo mối quan hệ rộng là cách làm gần như hữu hiệu nhất để giúp họ xử lý vấn đề này. Tuy nhiên, 26.9% trung lập có thể muốn bày tỏ sự nghi ngại về khả năng dập tắt được khủng hoảng chỉ bằng những quan hệ với cánh báo chí.

Trong những kỹ năng mà người làm QHCC cần biết để xử lý khủng hoảng thì việc xây dựng quan hệ với các nhà báo để họ biết bạn và doanh nghiệp của bạn sẽ giúp cho doanh nghiệp tránh gặp phải sự “soi mói” của báo chí cũng như những thông tin bất lợi. Những người làm trong nghề

QHCC đều biết được rằng trong quá trình khủng hoảng, giới truyền thông có

thể vừa là bạn vừa là thù. Và cũng có đôi khi, mối quan hệ chưa đủ độ sâu rộng mà đứng trước vấn đề khủng hoảng của doanh nghiệp quá lớn, nhiều nhà báo cũng tìm cách thoái thác hoặc né tránh. Tỷ lệ 26,9% không đưa ra quan điểm của mình trong tình huống này cũng phản ánh phần nào thực tế trên.

Trong các kết quả phỏng vấn sâu nhận được, các nhà báo thường ít nói về việc họ đã giúp đỡ doanh nghiệp xử lý khủng hoảng như thế nào. Lý do đưa ra là không phải doanh nghiệp nào họ xây dựng mối quan hệ cũng xảy ra các khủng hoảng truyền thông lớn cần sự giúp đỡ của họ hoặc là họ không muốn tiết lộ vai trò tham gia xử lý khủng hoảng của mình cho một số doanh nghiệp lớn. Đó là các vấn đề mang tính nhạy cảm và không phải với khủng hoảng nào của doanh nghiệp cũng có thể xử lý giống nhau.

Lê Kim Yến – nhân viên QHCC của Vietin Bank cho biết, đây là ngân hàng lớn và thường xảy ra nhiều khủng hoảng, mức độ từ nhỏ tới lớn. Tuy nhiên, khi có vấn đề xảy ra thì không phải nhà báo thân thiết nào trong danh sách đặt mối quan hệ của họ cũng sẵn sàng bênh vực ngân hàng. Một phần vì các thông tin của ngân hàng rất khó để “bẻ lái” theo chiều hướng có lợi. Thậm chí có nhà báo vẫn khai thác thông tin và viết thêm bài về khủng hoảng này. Để xử lý khủng hoảng, lãnh đạo ngân hàng đã phải thông tin tới các nhà báo, phương án 1 là họ vẫn sẽ đăng bài nhưng sẽ nói giảm, nói tránh cho ngân hàng, phương án 2 là nếu có thể không đưa thông tin lên là tốt nhất [phụ lục 2.4, tr.93].

Đây cũng là một căn cứ cho thấy, nhiều khi nhà báo không có khả năng dập tắt hoàn toàn được khủng hoảng mà chỉ cùng doanh nghiệp giảm bớt mức độ, bởi nếu nhà báo hoàn toàn im lặng trước các vấn đề đó thì sẽ đi

ngược lại nguyên tắc về đạo đức của nhà báo, hoặc nếu “nhiệt tình” xông xáo tham gia vấn đề thì lại “áy náy” với doanh nghiệp.

Hoặc như trường hợp với Công ty phân phối AD thì nhân viên QHCC chia sẻ “nhà báo thân họ rất sốt sắng để hỗ trợ công ty tôi trong việc chế ngự khủng hoảng. Tuy nhiên, khi khủng hoảng xảy ra họ chỉ có thể giúp bằng cách định hướng lại thông tin với những khủng hoảng nhỏ. Còn khủng hoảng lớn họ thường tránh mặt để người khác làm việc” [phụ lục 2.6, tr.95].

Ngoài ra, việc xây dựng mối quan hệ tốt với nhà báo còn giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí quảng cáo. Khi doanh nghiệp có mối quan hệ tốt với nhà báo, doanh nghiệp đó sẽ thường xuyên được xuất hiện trong các tin, bài mang tính chuyên ngành của nhà báo, vậy là doanh nghiệp đã được nhà báo quảng cáo mà không phải mất chi phí, bên cạnh đó khi doanh nghiệp không bị đưa những thông tin bất lợi trên các phương tiện truyền thông thì việc quảng cáo của doanh nghiệp cũng đạt được hiệu quả tốt hơn.

Về phía nhà báo

Việc xây dựng mối quan hệ tốt với các nhân viên QHCC giúp các nhà báo/cơ quan báo chí thuận lợi hơn khi mời doanh nghiệp tài trợ cho những hoạt động của cơ quan báo chí. Ở phương diện khai thác thông tin của doanh nghiệp, có thể nói khi nhà báo quen biết với các nhân viên QHCC của doanh nghiệp thì chỉ cần một cuộc điện thoại hay email, nhà báo có thể nắm bắt toàn bộ tình hình, thông tin của doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, nhân viên QHCC chính là nguồn cung cấp thông tin về doanh nghiệp, thị trường cho báo chí. Bởi vậy, các cơ quan báo chí nói chung và nhà báo nói riêng đã bắt đầu chủ động hơn trong việc tiếp cận với các doanh nghiệp, nhân viên QHCC. Bên cạnh đó, các nhà báo còn cởi mở hơn khi nhân viên QHCC tiếp