Quan Niệm Và Một Số Yêu Cầu Cơ Bản Trong Việc Vận Dụng Tư Tưởng Hồ Chí

phải căng thẳng chạy đua vũ trang; trỗi dậy chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, thực hiện chiến tranh thương mại nhằm xóa bỏ tự do thương mại, tạo thế độc quyền cho các nước lớn; thực hiện đối sách mới trong quan hệ các nước về vấn đề Biển Đông.

Thứ hai, sự xâm nhập những trào lưu, khuynh hướng tư tưởng, chính trị.

Sự đa dạng các nguồn thông tin, đặc biệt là các kênh thông tin không chính thống làm cho cộng đồng xã hội có sự đa chiều trong nhận thức. Sự đa dạng và bùng nổ các phương tiện truyền thông một mặt giám sát, phản ánh các tiêu cực xã hội, tuy nhiên, mặt trái là những thông tin đó có thể bị nhìn nhận, phiến diện, một chiều gây hoang mang cho dư luận xã hội.

Cách mạng khoa học - công nghệ phát triển mạnh mẽ, sự bùng nổ thông tin toàn cầu với gia tốc lớn, dẫn tới sự hình thành xã hội thông tin. Dưới sự trợ giúp của các công nghệ hiện đại, các lý luận và trào lưu của thế giới từng ngày, từng giờ đang thâm nhập, tác động mạnh vào các tầng lớp nhân dân khác nhau, gây thách thức lớn cho công tác giáo dục LLCT.

Thứ ba, công tác lý luận chậm đổi mới, lạc hậu, nhiều vấn đề lý luận chưa được giải đáp thoả đáng, kịp thời.

Các lý luận trên thế giới xuất hiện nhiều và phát triển mạnh hơn trong một vài thập kỷ vừa qua. Trong khi đó, công tác lý luận của ta chậm đổi mới, lạc hậu. Hàng loạt vấn đề thực tiễn của đất nước nảy sinh, biến đổi nhanh trong thực tiễn, nhưng nhiều vấn đề không được giải đáp thỏa đáng, kịp thời, không được tổng kết về phương diện lý luận. Sự lạc hậu, chậm trễ này khiến cho nội dung giáo dục LLCT cũng trở nên lạc hậu, hàn lâm, không gắn lý luận với thực tế, không giải đáp được những băn khoăn, thắc mắc của người học, khiến cho học viên không thấy hứng thú học.

Thứ tư, những hạn chế trong quản lý và điều hành phát triển kinh tế - xã hội gây tâm trạng băn khoăn, lo lắng trong xã hội

Chất lượng, năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 218 trang tài liệu này.

nước ta còn thấp. Phát triển kinh tế thiếu bền vững ảnh hưởng tới môi trường. Nước ta vẫn còn bị lệ thuộc về kinh tế, nhất là phụ thuộc nhiều vào một thị trường xuất khẩu. Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn tồn tại, nhất là nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Mặt trái của kinh tế thị trường ngày càng tác động mạnh đến tư tưởng và nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Khủng hoảng kinh tế thế giới tác động xấu tới tình hình sản xuất, kinh doanh trong nước; thiên tai, biến đổi khí hậu phức tạp, dịch bệnh (hiện nay là đại dịch Covid -19) ảnh hưởng đến đời sống một bộ phận người lao động. Trong xã hội, phân cực giàu nghèo và các điều kiện thụ hưởng đang có sự chuyển biến nhanh chóng tác động đến những đối tượng dễ bị tổn thương, như người có công, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa và nông thôn.

Kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập, các giá trị mới cả mặt tích cực và tiêu cực được hình thành và phát triển nhanh chóng; các giá trị truyền thống bị mờ nhạt. Lối sống thực dụng, hiện sinh, vô cảm, làm ăn giả dối, chụp giật, cái ác gia tăng, một số chuẩn mực đạo đức xã hội bị phá vỡ. Những khuyết điểm, yếu kém trong quản lý, điều hành phát triển kinh tế - xã hội gây tâm trạng băn khoăn, lo lắng trong xã hội.

Mặt trái kinh tế thị trường tác động làm cho chủ nghĩa cá nhân trong một phận cán bộ, đảng viên, nhất là một số cán bộ, đảng viên có chức, có quyền ngày càng nổi trội. Một bộ phận cán bộ, đảng viên không chỉ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống mà còn “có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, ý chí cách mạng, tinh thần đấu tranh. Tính tiền phong, gương mẫu, tính chiến đấu, tính cách mạng của cán bộ, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, đảng viên bị suy giảm, nhất là trong các chi bộ Đảng… Những biểu hiện tiêu cực đó đã làm phát sinh một số vấn đề về tư tưởng, tác động đến việc học tập lý luận chính trị trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Thứ năm, sự chống phá của các thế lực thù địch với chế độ và đất nước đang gây tác hại lớn đối với tình hình tư tưởng và học tập lý luận của cán bộ, đảng viên.

Các thế lực thù địch, cơ hội chính trị đẩy mạnh các hoạt động chống phá, tập trung trực tiếp vào hệ tư tưởng, Cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng; xuyên tạc, nói xấu thần tượng, vĩ nhân, phủ nhận thành quả của cách mạng; vu cáo, kích động chia rẽ nội bộ Đảng, chia rẽ Đảng, Nhà nước với nhân dân, hòng làm tan rã Đảng ta, chế độ ta từ gốc, từ bên trong, với những cách thức, phương thức, thủ đoạn mới hết sức thâm độc và nguy hiểm. Lợi dụng những hiện tượng tiêu cực của xã hội, nhất là những biểu hiện “tự diễn biến”, “từ chuyển hóa” của một số nguyên là cán bộ cấp cao của Đảng và Nhà nước, thậm chí họ còn bịa đặt, xuyên tạc, bóp méo thêm sự thật. Gần đây các thế lực này công khai, lộ liễu hơn trước đây, sử dụng mọi biến cố trong đời sống xã hội để chống phá, khoét sâu vào những bất cập về công tác giáo dục LLCT. Cuộc đấu tranh với các lực lượng này về phương diện tư tưởng và lý luận chưa được đặt đúng tầm mức nên sự chống phá của các lực lượng thù địch với chế độ và đất nước đang gây tác hại lớn đối với tình hình tư tưởng và học tập lý luận của cán bộ, đảng viên.

2.2.2.2. Quan niệm và một số yêu cầu cơ bản trong việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị tại các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện

a. Quan niệm vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH

Theo Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học: Vận dụng là đem tri thức lý luận áp dụng vào thực tiễn [159, 1105].

Từ khái niệm trên, chúng tôi quan niệm, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH là việc các chủ thể giáo dục - đồng thời cũng là chủ thể vận dụng (cấp ủy, ban tuyên giáo các cấp, giảng viên, học viên) phải tổ chức thực hiện việc đưa hệ thống tư tưởng Hồ Chí

Minh về giáo dục LLCT vào các hoạt động giáo dục LLCT tại TTBDCTCH với những cách thức, phương pháp phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế hiện nay.

Nghĩa là, cấp ủy, ban tuyên giáo các cấp, giảng viên, học viên phải nghiên cứu, tổ chức thực hiện nghiêm túc hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT. Đó là tư tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò, mục đích, nội dung, chương trình, nguyên tắc, phương pháp, phương châm giáo dục LLCT; là cách thức xây dựng đội ngũ giảng viên và việc tổ chức quản lý, bảo đảm các điều kiện cơ sở vật chất cho hoạt động giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH.

b. Một số yêu cầu cơ bản trong vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị tại các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện

Để việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH được đảm bảo, các chủ thể giáo dục - đồng thời là chủ thể vận dụng (cấp ủy, ban tuyên giáo các cấp, giảng viên, học viên) phải xác định được nội dung, cách thức và hiệu quả của việc vận dụng.

Thứ nhất, yêu cầu về nội dung vận dụng.

Yêu cầu về nội dung vận dụng đòi hỏi các chủ thể giáo dục phải xác định và tổ chức thực hiện nghiêm túc tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT trong tất cả các hoạt động giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH. Trong đó, trọng tâm là việc nhận thức và xác lập về vị trí, vai trò, mục đích của giáo dục LLCT; về nội dung, nguyên tắc, phương pháp, phương châm, cách thức tổ chức quản lý và các điều kiện đảm bảo cho hoạt động giáo dục LLCT theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

Trước hết, để nâng cao hiệu quả việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT, ban tuyên giáo các cấp, cấp ủy cấp huyện, giảng viên, học viên - chủ thể của quá trình giáo dục, vận dụng phải nhận thức và xác lập được trên thực tế vị trí, vai trò, mục đích của giáo dục LLCT theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Nghĩa là, trong quá trình thực hiện các hoạt động giáo dục

LLCT, các chủ thể phải nhận thức được vị trí, vai trò của giáo dục LLCT, phải thật sự coi giáo dục LLCT là “công việc cần kíp” là “công việc gốc của Đảng”. Mục đích của giáo dục LLCT là nhằm từng bước xây dựng thế giới quan và phương pháp luận khoa học đúng đắn, nâng cao bản lĩnh chính trị, niềm tin khoa học vào mục tiêu, lý tưởng cách mạng. Học viên phải là người tích cực, chủ động tham gia vào quá trình lĩnh hội tri thức, thấm nhuần lời dạy của Người: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ”, “học để phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân và nhân loại”, học là để “có thể làm tốt hơn công tác của mình, hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ cách mạng vĩ đại của mình”[104, 90]. Đồng thời, giảng viên phải thấy được vai trò của mình là người nhạc trưởng, là người truyền động lực, cảm hứng để người học tiếp nhận tri thức LLCT.

Khi chỉ đạo cũng như định hướng xây dựng nội dung, chương trình, Ban Tuyên giáo Trung ương, cấp ủy đảng các cấp phải thực hiện tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT, đảm bảo cung cấp những kiến thức cơ bản nền tảng lý luận của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các chuẩn mực đạo đức cách mạng và các nguyên tắc rèn luyện các chuẩn mực đạo đức; đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; lịch sử Đảng và lịch sử dân tộc. Nội dung, chương trình phải đảm bảo vừa tinh gọn, dễ hiểu, dễ tiếp thu vừa phải cập nhật hóa, hiện đại hóa kiến thức, chú trọng nâng cao kỹ năng, năng lực hoạt động và giáo dục phẩm chất đạo đức công chức; phải đảm bảo tính “khoa học, sáng tạo, hiện đại và gắn lý luận với thực tiễn”[63,235].

Các chủ thể vận dụng trong chỉ đạo và thực hiện các hoạt động giáo dục, đặc biệt là khi xây dựng chương trình, khi giảng dạy phải đảm bảo thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tính đảng và tính khoa học, học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tế; đảm bảo phương pháp giáo dục là rèn luyện cho người học tinh thần tự học và ý thức học suốt đời, có tư duy độc lập, sáng tạo; phương châm giáo dục là phải thiết thực, cụ thể, phù hợp với đối tượng, với thực tiễn. Hình thức giáo dục LLCT phải phù hợp với môi trường giáo dục

của một xã hội mở.

Về việc xây dựng đội ngũ giảng viên tại các TTBDCTCH: Cấp ủy đảng các cấp phải có chiến lược, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên các TTBDCTCH đáp ứng yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng trong điều kiện hội nhập quốc tế; xây dựng đội ngũ giảng viên đủ tâm, đủ tầm, là “kiểu mẫu về mọi mặt: tư tưởng, đạo đức, lối làm việc”[99, 356].

Đội ngũ giảng viên phải không ngừng tự học tập nâng cao trình độ về mọi mặt, vừa là những nhà giáo, nhà khoa học, am hiểu đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thực tiễn của địa phương, đất nước, nắm bắt được những vấn đề đang đặt ra trong thực thi chính sách, pháp luật vừa tích cực tổng kết thực tiễn, có khả năng luận giải được những vấn đề mà thực tiễn đặt ra.

Cấp ủy, ban tuyên giáo các cấp trong việc tổ chức quản lý hoạt động giáo dục LLCT phải đảm bảo chặt chẽ, nghiêm túc, đồng bộ, thống nhất. Quan tâm đảm bảo, từng bước hiện đại hóa các điều kiện cơ sở vật chất nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập, trong điều kiện hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Thứ hai, yêu cầu về cách thức vận dụng.

Yêu cầu của nguyên tắc này đòi hỏi việc nghiên cứu, tổ chức thực hiện quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh về LLCT cần phải đặt trong không gian và thời gian, với hoàn cảnh tồn tại lịch sử - cụ thể của nó. Việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về LLCT tại các TTBDCTCH phải chống bệnh rập khuôn, giáo điều, máy móc và phải tính đến những điều kiện lịch sử - cụ thể của sự vận dụng. Các nguyên tắc, nội dung, phương pháp… giáo dục LLCT phải được vận dụng sáng tạo, sát thực với các đối tượng và tình hình cụ thể.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT phải có quan điểm toàn diện, hệ thống, có trọng tâm, trọng điểm và thiết thực. Nghĩa là khi vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong hoạt động giáo dục LLCT cần nhìn nhận sự việc trên mọi lĩnh vực, mọi khía cạnh, đồng thời phải hiểu rò đâu là nội dung

trọng tâm, trọng điểm, thiết thực của giáo dục LLCT để thực hiện.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT phải có quan điểm biện chứng. Quan điểm này thể hiện ở việc nhìn nhận sự vật, hiện tượng trong sự đổi mới và phát triển, giải quyết đúng các mối quan hệ giữa các sự vật có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Nghĩa là vận dụng quan điểm biện chứng trong việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH, ta phải đặt việc giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH trong tổng thể các hoạt động giáo dục khác, trong mối liên hệ giữa hoạt động giáo dục LLCT với các hoạt động chuyên môn, nhiệm vụ của học viên…và nhìn nhận nó trong sự phát triển để việc cung cấp nội dung, cách thức giảng dạy và học tập cũng phải không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng để phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ, tình hình, điều kiện mới cũng như cách thức tiếp nhận thông tin của học viên.

Thứ ba, yêu cầu về hiệu quả của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH.

Theo Từ điển Tiếng Việt, “Hiệu quả là kết quả như yêu cầu của việc làm mang lại” [157, 440].

Như vậy, hiệu quả của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH là sự phù hợp giữa kết quả của việc tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục LLCT tại TTBDCTCH với tư tưởng của Hồ Chí Minh về giáo dục LLCT. Các chủ thể giáo dục phải đảm bảo hoạt động giáo dục theo đúng tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế. Kết quả của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH phải nhằm hướng tới việc nâng cao chất lượng giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH, đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.

Để đảm bảo hiệu quả của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH, cấp ủy, ban tuyên giáo các cấp, giảng

viên, học viên - các chủ thể giáo dục, vận dụng cần phải khắc phục những hạn chế, yếu kém, giải quyết được những vấn đề đặt ra thời gian qua trong giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH; đồng thời, tổ chức thực hiện tốt các nội dung sau:

- Nâng cao nhận thức của các chủ thể giáo dục về vị trí, vai trò, mục đích của giáo dục LLCT. Khắc phục “căn bệnh” coi thường lý luận, ngại học lý luận và có những biểu hiện sai lệch về mục đích, động cơ trong học tập LLCT.

- Cấp ủy, ban tuyên giáo các cấp cần đổi mới mạnh mẽ việc chỉ đạo, quản lý công tác giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH. Việc chỉ đạo, quản lý phải đảm bảo theo đúng tinh thần Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng: “Đưa việc bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp đi vào nề nếp, nâng cao chất lượng, hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng” [63, 235-236]

- Ban Tuyên giáo Trung ương cần đổi mới nội dung, chương trình giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH đảm bảo “theo hướng khoa học, sáng tạo, hiện đại và gắn lý luận với thực tiễn” [63, 233].

- Thực hiện nghiêm nguyên tắc, phương pháp, phương châm giáo dục LLCT theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là, phát huy dân chủ, tính chủ động, sáng tạo, tích cực tự học, phù hợp với môi trường giáo dục của một xã hội mở. “Kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa học tập lý luận với rèn luyện, thử thách cán bộ trong thực tiễn để năng cao bản lĩnh chính trị” [63, 236].

- Xây dựng đội ngũ giảng viên đủ “đức”, “tài”, “kiểu mẫu về mọi mặt” góp phần nâng cao chất lượng giáo dục LLCT tại các TTBDCTCH.