Trách nhiệm của công ty mẹ đối với hành vi của công ty con

KẾT LUẬN

Không thể phủ nhận vai trò và ý nghĩa của nguyên lý trách nhiệm hữu hạn trong lịch sử hình thành và phát triển pháp luật về công ty trên khắp thế giới cũng như đóng góp của nó vào sự phát triển kinh tế - xã hội toàn cầu. Song thực tiễn sôi động của nền kinh tế cũng cho thấy những bất cập từ chính cơ chế trách nhiệm hữu hạn này trong việc duy trì và đảm bảo một sự công bằng giữa các công ty và các chủ nợ hoặc các bên liên quan khác. Những rủi ro và hậu quả thiệt hại với xã hội đã đặt ra vấn đề làm sao để các tổ chức, cá nhân không thể trốn tránh trách nhiệm đằng sau cái vỏ bọc công ty.

Học thuyết “vén màn công ty” có thể coi là một sự bù đắp cho những khiếm khuyết của các định chế về trách nhiệm hữu hạn trong pháp luật ngày nay. Nó xuất phát từ đòi hỏi của những người bị thiệt hại, được phát triển bởi các nhà nghiên cứu và dần được thừa nhận và áp dụng bởi các tòa án khi cần phải xem xét trách nhiệm của một công ty mẹ đối với hành vi của công ty con của nó.

Pháp luật của Việt Nam hiện nay đã bước đầu có những quy định về trách nhiệm của pháp nhân, trách nhiệm của công ty mẹ đối với công ty con trong một số trường hợp nhưng lại chưa hề có quy định về trách nhiệm của công ty đối với một bên thứ ba nếu công ty con gây ra thiệt hại cho bên thứ ba đó. Vì vậy, việc tiếp thu học thuyết “vén màn công ty” đã và đang là một đề tài bức thiết. Vấn đề dù còn khá mới mẻ song lại có ý nghĩa vô cùng thiết thực đối với sự ổn định, công bằng và minh bạch trong nền kinh tế, nhất là trong bối cảnh sự xuất hiện ngày càng nhiều các tập đoàn kinh tế (thực chất là các nhóm công ty). Đặc biệt, nó lại càng là một vấn đề nhức nhối và thách thức lớn đối với các nhà quản lý, các nhà làm luật khi mà các tập đoàn kinh tế có xu hướng phát triển vượt biên giới và phạm vi của một quốc gia.

Từ những gì đã nghiên cứu, tác giả nhận thấy rằng pháp luật Việt Nam nói riêng và của các quốc gia trên thế giới nói chung (ngay cả những quốc gia tiên tiến và đi đầu về pháp luật công ty) đều chưa bắt kịp được với thực tiễn vận động của nền kinh tế, thể hiện ở sự thiếu vắng những quy định của pháp luật thực định về vấn đề trách nhiệm của một công ty mẹ khi công ty con có những hành vi vi phạm pháp luật, gây

ra thiệt hại cho bên thứ ba. Học thuyết “vén màn công ty” có thể là một biện pháp tạm thời bù đắp cho sự thiếu hụt của các quy định pháp luật song nó chưa đủ tính hệ thống cũng như chính thống để có thể trả lời được câu hỏi đã đặt ra từ Lời mở đầu của luận văn này đó là: công ty mẹ phải có chịu trách nhiệm với hành vi của công ty con hay không, khi nào thì công ty mẹ phải chịu trách nhiệm, chịu trách nhiệm đến đâu và làm thế nào để buộc công ty mẹ phải có trách nhiệm. Vì vậy, về lâu dài vẫn cần phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về vấn đề này để thể hiện rõ hơn quan điểm quản lý của Nhà nước và củng cố niềm tin của các thành phần kinh tế vào sự công bằng của pháp luật. Bên cạnh đó, những lỗ hổng pháp luật trong một số lĩnh vực khác (như lĩnh vực quản lý thuế, lĩnh vực phòng chống tham nhũng, rửa tiền…) mà các nhóm công ty đang lợi dụng cũng cần được xem xét nghiêm túc và khắc phục đồng thời với việc bổ sung chế định trách nhiệm của công ty mẹ trong pháp luật về công ty.

Trong khuôn khổ một đề tài luận văn và với sự giới hạn trong khả năng nghiên cứu của bản thân, tác giả nhận thấy rằng đề tài nghiên cứu này thực sự còn rất nhiều khiếm khuyết như: chưa phân tích được kỹ lưỡng những án lệ tiêu biểu trong việc áp dụng học thuyết “vén màn công ty” để đưa ra những nhận định mang tính cá nhân mà còn phụ thuộc vào những bài tổng hợp, phân tích của những người đi trước. Bên cạnh đó, những kiến nghị và khuyến nghị được đưa ra là dựa trên những phân tích còn hạn chế trước đó và kinh nghiệm hạn hẹp của bản thân nên có thể chưa đủ tổng quát, chưa thực sự sâu sắc và có thể mang tính chủ quan. Mặc dù vậy, tác giả hi vọng rằng bài luận của mình đã giải quyết được những nhiệm vụ đặt ra ban đầu, góp một phần nhỏ vào những nghiên cứu của một đề tài mới, đề tài khó.